17
Pau̱lo na Si̱i̱ra Nibali mu Nsi gya Sosolonika
Hei̱nyu̱ma, Pau̱lo na Si̱i̱ra baagyendi̱ri̱ mu rub̯uga lu̱beetengi̱ Sosolonika cali i̱rombero lya Bayudaaya lyalingi, baatwalwa muhanda gunyakurabanga mu mbuga zʼAnfi̱pooli̱ nʼApoloni̱ya. 2-3 Ku̱si̱gi̱ki̱ra ku ngesu za Pau̱lo nka kuzaalingi, Pau̱lo yaagyendi̱ri̱ mwi̱rombero li̱lyo yei̱calayo naakuuta mpaka na Bayudaaya na Bayonaani, naabahanga Binyakuhandiikwa na b̯u̱kei̱so b̯u̱ku̱boolokereerya nti, Ku̱ri̱si̱to, Mutongoole wa Ruhanga, yaali naakuteekwa kuwonawona hei̱nyu̱ma akwe, kasi ahimbooke. Kiki kya kukuuta mpaka kyabbeeri̱ho mirundi misatu, b̯u̱b̯wo nikibbanga mu biro bya Sabbaato. Pau̱lo yaabaweereeri̱ yati, “Yesu̱ yogwo ginkubarangira yooyo Ku̱ri̱si̱to, Mutongoole wa Ruhanga.” Bamwei̱ mu bab̯wo bantu bei̱ki̱ri̱i̱ze bigambu bya Pau̱lo bi̱yaabaweereeri̱ baabiwona nibili bya mananu, beekwata Pau̱lo na Si̱i̱ra. Mu bab̯wo bantu banyakwikiriza, hooho de haali, bakali̱ bandi ba maani na kitebe kikooto kya Bayonaani banyaku̱ti̱i̱nanga Ruhanga.
Bei̱tu̱ Bayudaaya bandi i̱hali̱ lyabakweti̱, baagyenda mu ngu̱u̱do zaamu lu̱lwo rub̯uga lwa Sosolonika, bacookacookayo bambura gwa kukora, beekonya ki̱du̱li̱, batandika kwetaaku̱u̱za mu rub̯uga. Hei̱nyu̱ma, Bayudaaya na bab̯wo bambura gwa kukora, baagyendi̱ri̱ baru̱mba nnyu̱mba gya mudulu gi̱beetengi̱ Yasooni̱ nibakugyendeera kukwatayo Pau̱lo na Si̱i̱ra aleke babaleete hasyanu̱ mu bantu. Hei̱nyu̱ma gyakubula kwagyayoona Pau̱lo na Si̱i̱ra, baakweti̱ Yasooni̱ na beikiriza bandi ba Yesu̱ Ku̱ri̱si̱to, baabatwala mu mei̱so ga balemi̱ ba lu̱lwo rub̯uga, nibaalukanga nibakoba, “Baba badulu bahabi̱i̱rye nsi gyensei̱, hataati̱ bei̱zi̱ri̱ haha! Yasooni̱ yooyo abatangi̱ri̱i̱ri̱ mwamwe. Bab̯wo bantu bali mu kubinya biragiro bya b̯u̱lemi̱ wa B̯u̱ru̱u̱mi̱, b̯ubakukoba nti, halohoona Mukama wondi, gibakweta Yesu̱. Bi̱byo bigambu byaheeri̱ bantu ba mu lu̱lwo rub̯uga na bahandu̱ baaho, kutabukira ki̱mwei̱.” Mwomwo, balemi̱ ba rub̯uga baatei̱sya Yasooni̱ na bandi bensei̱, hei̱nyu̱ma gya ku̱basasu̱li̱sya musimbo.
Pau̱lo na Si̱i̱ra Nibali mu Bberoya
10 Hab̯wa ku̱ti̱i̱na Pau̱lo na Si̱i̱ra baataru̱mbwa banyanzigwa ba beikiriza ba Yesu̱, i̱jolo lyolyo, beikiriza ba Yesu̱ ba mu rub̯uga lwa Sosolonika baasi̱ndi̱ki̱ri̱ Pau̱lo na Si̱i̱ra baagyenda Bberoya, aleke batunge b̯u̱si̱nge. B̯u̱baadoori̱yo, baagyenda mwi̱rombero lya Bayudaaya lya mu lu̱lwo rub̯uga. 11 Bantu ba Bberoya, baali bantu ba mu̱ti̱ndo gwa hakyendi̱ho kukira Basosolonika. Kubba bo, bendyengi̱ hoi̱ kwetegeerya bigambu bikukwatagana na Yesu̱, ni̱bali̱ngani̱a Binyakuhandiikwa b̯ukyeb̯ukye kuwona kwo mali̱ bigambu bya Pau̱lo bi̱yaabeegesyengi̱ byakabba byei̱ki̱rani̱zengi̱ na bigambu bya Ruhanga. 12 Kinyakurugamwo, Bayudaaya banene bei̱ki̱ri̱i̱ze. Bandi banyakwikiriza, baali bakali̱ ba bi̱ti̱i̱ni̱sa banene na badulu Bayonaani banene. 13 Bei̱tu̱ Bayudaaya ba mu rub̯uga lwa Sosolonika b̯u̱beegwi̱ri̱ nti Pau̱lo yaalingi naaku̱tebya kigambu kya Ruhanga mu rub̯uga lwa Bberoya, nabo baagyendi̱ri̱ baadwa baasokasoka bantu bigambu bi̱ku̱batab̯u̱ra-b̯u̱tab̯u̱ri̱, aleke bab̯wo bantu baru̱mbe Pau̱lo na Si̱i̱ra. 14 Mwomwo beikiriza ba mu rub̯uga lwa Bberoya, nahab̯wi̱re b̯wob̯wo baataho beikiriza bandi, baaherekeera Pau̱lo baamutwala ku mutanda, mwa kwambuka. Kyonkei Ti̱mi̱teo na Si̱i̱ra baasi̱geeri̱yo Bberoya. 15 Badulu banyakuherekeera Pau̱lo, baamu̱leeti̱ri̱ bambuka nayo kudwereera ki̱mwei̱ Ateeni̱, kasi mwomwo baaku̱bayo Bberoya na b̯utumwa b̯ukuruga hali Pau̱lo b̯ukukoba nti, Ti̱mi̱teo na Si̱i̱ra bamuhondere b̯wangu b̯wangu.
Pau̱lo na Si̱i̱ra Nibali mu Ateeni̱
16 Pau̱lo b̯uyaali naacaali hahwo mu rub̯uga lwʼAteeni̱ ali̱ndi̱ri̱i̱ri̱ Ti̱mi̱teo na Si̱i̱ra bei̱ze, yaaweeni̱ mahongo ga bantu bʼAteeni̱ gabaahongerengi̱ho byonzira byab̯u, yeegwa naali na b̯ujune b̯unene ha mwozo gwamwe. 17 Kuruga na b̯u̱b̯wo, yaatandi̱ki̱ri̱ kugyendanga mwi̱rombero lya Bayudaaya, naagaana Bayudaaya na Bayonaani banyaku̱ti̱i̱nanga Ruhanga ha mu̱li̱ngo gwa ku̱li̱ngani̱a bigambu bikukwatagana na Yesu̱. Kandi de yaagyendengi̱, b̯uli kiro mu katali, hasyanu̱ mu bantu, naaweera bantu bensei̱ banyakubbanga bei̱zi̱ri̱ hahwo kwegwa bigambu byakubaza. 18 Beegesa baku̱gu̱ mu byakusoma nteekereza za bantu* banyakwegesyanga bigambu bikukoba nti, kigyendeerwa ki̱handu̱ kya muntu kwicala mu nsi kyokyo kwegonza na kweteekererezaho, kandi banyakubba baswi̱ri̱ kwikiririza mu Ruhanga, naboodede baarombi̱ri̱ na Pau̱lo baatandika ku̱li̱ngani̱a bigambu bya Pau̱lo, bi̱yeegesyengi̱ bantu. Bandi muli bo baab̯u̱u̱li̱i̱rye, “Kikyani ceke ceke kya yogwo kyakwombogana nakyo?”
Bandi bei̱ri̱ri̱mwo yati, “Yaakubba naakubaza ku baruhanga ba mahanga gandi.” Beegesa bab̯wo baabazi̱ri̱ yatyo hab̯wakubba Pau̱lo yaali naaku̱tebyanga ku Yesu̱ na kuhimbooka kwa Yesu̱. 19 Nahab̯waki̱kyo, beehembeerye Pau̱lo baamutwala mu lukuratu lwa baramu̱ri̱ Bayonaani, lunyakwicaaranga ku lusahu lu̱beetengi̱ mu Luyonaani, Aleyopaago, cali baamu̱weereeri̱, “Natwe twakendeerye kwega nzegesya gihyaka gi̱gyo gyokubazaho. 20 Kubba bigambu byotu̱weereeri̱ ti̱tu̱kabyegwangaho, tu̱kwendya kwega makuru ga bi̱byo bigambu.” 21 (Mu kutwara hamwei̱, Baateeni̱ na Banyamahanga banyakwicalanga mu lu̱lwo rub̯uga, batakakorenge mulimo gundi gwensei̱, kutoolahoona kuweera bantu bintu bihyaka bi̱gwi̱ri̱ mu kicweka na kwegwa bintu bihyaka bya bantu bandi bakubaweera.)
22 Kasi mwomwo, Pau̱lo yeemeera mu mei̱so ga lu̱lwo lukuratu lwa baramu̱ri̱ Bayonaani na bantu bandi bensei̱, yaakoba, “Bantu bʼAteeni̱! Gya mukuwona kwange nkyagi̱i̱rye nti, muli bantu bakwikiririza mu baruhanga banene. 23 Kubba b̯unyaakali ninkulibatalibata mu rub̯uga lwenyu̱, nyaaweeni̱ biikaru bya mahongo ga baruhanga beenyu̱. Kandi li̱mwei̱ ha gagwo mahongo ganyaaweeni̱, haalingihoona i̱hi̱ga lili na bigambu bikukoba, ‘IHONGO LYA RUHANGA ATEEGEBEERWE.’ Hati̱ nywe, Ruhanga gi̱mu̱ramya, mu̱teegi̱ri̱ nti mu̱ku̱ramya Ruhanga kyani, nkugyenda ku̱mu̱tebyaho.
24 “Ruhanga munyakuhanga nsi na bintu byenseenya bya mu nsi, yooyo Mukama nsi neiguru, teicala mu manyu̱mba ganyaku̱bi̱mbwa ngalu za muntu nka mahongo gali mu rub̯uga lwenyu̱. 25 Kandi tasagikwa mikono mya bantu nka yogwo ali na bikumub̯urwaho, hab̯wakubba yooyo aha bantu b̯womi, rwoya lwa kuhuumula, na bintu bindi byenseenya. 26 Ruhanga yaahangi̱ri̱ nganda zensei̱ za bantu za mu nsi kuruga mu muntu omwei̱, Adamu̱, kandi yaabataho kwicala mu nsi gyensei̱. Yooyo de, kadei hoi̱, munyakutaho b̯u̱su̱mi̱ kyani b̯wa bantu bakusemeera kumala mu nsi na mitaanu myeitehe mya bantu bakusemeera kwicalamwo. 27 Bi̱byo byensei̱, Ruhanga yaabi̱koori̱ yatyo mwa bantu kwicalanga ni̱bamu̱toolereerya, kandi b̯undi de, b̯ubaakamwendyanga baamwagyenge, nab̯uyaakabba nab̯wo, ateicala hadei na b̯uli omwei̱ mu twe. 28 Kubba nka muntu wondi ku̱yaakobi̱ri̱, ‘Kwicala kwetu̱ na kulibata kwetu̱, na kwomeera kwetu̱, byensei̱ biicala mu Ruhanga,’ rundi nka bahandi̱i̱ki̱ beenyu̱ bandi ku̱baakobi̱ri̱, ‘Twe, twensei̱ twahangi̱i̱rwe Ruhanga.’
29 “Kale nu, nka Ruhanga ku̱yaatu̱hangi̱ri̱, tu̱leke kuteekereza nti Ruhanga ali nka kintu kyenseenya kya muntu akusobora kugingagingiira kuruga mu i̱hi̱ga rundi, mu byoma bya feeza rundi, mu byoma bya zaabbu. 30 Biro bi̱mwamaari̱ mu b̯uteega Ruhanga atakabiteho mutima; bei̱tu̱ hataati̱ akuragira bantu bensei̱, henseenya ha bakali̱, beezi̱remwo baleke bikorwa byab̯u bibiibi. 31 Hab̯wakubba, Ruhanga ateeri̱ho kiro kyalisaliramwo musangu gwa bantu bensei̱ ba mu nsi, naagusala na b̯winganiza kuraba mu mudulu yeegebeerwe nka Yesu̱ Ku̱ri̱si̱to, wa Ruhanga gi̱yaatongoori̱ kadei hoi̱. Kiki Ruhanga yaaki̱gu̱mi̱i̱rye hali bantu bensei̱ b̯u̱yaahi̱mboori̱ Yesu̱ yogwo kuruga mu baku̱u̱.”
32 Bantu banyakubba mu lukuratu lu̱lwo lwʼAleyopaago, b̯u̱beegwi̱ri̱ Pau̱lo abazi̱ri̱ ha kuhimbooka kwa muntu kuruga mu baku̱u̱, bandi bamu̱seki̱ri̱-b̯u̱seki̱, bandi baamuweera, “Tu̱kwendya kwegwa nookutuweera ha bintu bikukwatagana na kuhimbooka murundi gundi.” 33 Kasi mwomwo, Pau̱lo yaabarugaho yaagyenda. 34 Bamwei̱ mu bab̯wo bantu beekweti̱ Pau̱lo, beikiriza bintu bya Pau̱lo yaali abazi̱ri̱ ku Yesu̱. Mu bantu banyakwikiriza, hooho haali mu̱ku̱rati̱ wa lukuratu lu̱beetengi̱ Aleyopaago, gi̱beetengi̱ Di̱yoni̱si̱yo, na mu̱kali̱ gi̱beetengi̱ Damali̱, na bantu bandi.
* 17:18 17:18 Bbai̱bbu̱li̱ zindi zi̱koresya beegesa ba Bapi̱ku̱li̱yo na Basu̱toyi̱i̱ko.