7
Sa Vetu Baṉara te Solomone
Kuria tugo Solomone, sa baṉara, si keke vetu baṉara tanisa meke manege ṉeta vuaheni si tavetia sa meke va hokotia. 2-3 Keke vetu tanisa sapu kuria sa si ta pozae, sa Vetu Hudahuda pa Lebanoni, na tale huda pa Lebanoni mo tavete nia rini. Ka made ṉavulu made mita gelena, hiokona rua mita labena, meke manege ṉeta meke kukuru mita ululuna.* Ka made sari na tokele dedegere huda sida. Ka manege lima dedegere huda sida pa hopeke tokele, meke na huda sida tugo si hake pilivarata panaulu koari na dedegere. Siliṉina si tale huda sida tugo tavete nia arini. Sari karua kali goba si koa i na vuida, ka ṉeta tokele vuida pa keke kali goba, sari vuida pa hopeke kali goba si vari tia i. Sari na sasada meke sari na vuida si made iiodi, meke sari hopehopeke ṉeta tokele vuida koari hopehopeke goba si vari tia i beto.
Kuria sa si keke vetu pule sapu ka hiokona rua meke kukuru mita gelena meke ka manege ṉeta meke kukuru mita labena.* Pozana sa si, sa Vetu Tokele Dedegere. Pa kenuna sa si na gogoe sapu koa ia rina dedegere pu tuqena.
Meke kuria sa sa vetu tana habohabotuana baṉara, sapu ta pozae na Vetu Varipitui, vasina vilasi e Solomone sari na vinarigue tadi na tinoni. Podalae koasa hatara meke kamo la gua koasa siliṉina si tavete nia huda sida sa. Sa nana vetu baṉara vasina koa ia e Solomone, sapu pa mudina sa Vetu Varipitui si keha gua tugo asa. Kuria tugo sa si keke vetu arilaena tanisa nana barikaleqe, sa tuna vineki sa baṉara pa popoa Izipi, sapu gugua puta tugo asa sa kinehana.*
Sari doduru vetu arini meke sa pavasa nomana si na patu arilaedi tavete ni arini, podalae pa hubidi rina vetu kamo la panaulu. Sari patu si ta peqo namadi mae tu koasa vasina ta vagidi; toṉoto, memehe varikalidi, meke na ṉoṉoto ni so arini. 10 Sari na patu pa hubidi rina vetu si ta tavete koari na patu lavata, na patu arilaedi; kaiqa arini si ka made meke kukuru mita vari kalidi, meke kaiqa pule si ka ṉeta meke kukuru mita vari kalidi*. 11 Panaulu la koa rini si ta hake la sari na patu arilaedi, sapu ta ṉoṉoto pa dia pada, meke na huda sida. 12 Keke goba si koa vari likohae nia sa pavasa koa sa vetu baṉara. Goba gua tugo asa si pa sadana sa Zelepade te Zihova, meke gua tugo koasa lose pa sasada nuquru tanisa Zelepade. Sa goba asa si vari solasola i patu meke huda sida; keke hatara huda sida hake koari ka ṉeta vinari tomoi patu gua.
Sa Tinavete te Hurami
13 Garunu la tie sa baṉara Solomone pa vasileana Taea meke vagi mae nia sa se Hurami. Na matazoṉa si asa pa tinavete boronizi. 14 Sa tamana si ele mate, na tie pa Taea si asa, meke na matazoṉa tugo si asa pa tinavete boronizi. Sa tinana Hurami si mae guana pa butubutu te Napitalai. Hurami si na tie giligilana meke bokana meke ele seunaena koasa tinavete si asa. Va tabe ia sa sa tinepa te Solomone sa baṉara, pude palabatu ni sari doduru tinavete pa boronizi.
Sari Karua Dedegere Boronizi tanisa Zelepade
(2 Koronikolo 3:15-17)
15 Karua dedegere boronizi si taveti e Hurami, hopeke vesu mita* ululudi meke ka lima meke kukuru mita vari likohaena. 16 Karua toropae vina sari boronizi tugo si taveti sa sapu hake la pa batudi rina dedegere boronizi, hopeke karua mita toloṉavulu sentimita* ululudi. 17 Sari toropae vina sari pa batudi ri hopeke dedegere, si tava sari tinigisi seni, 18 meke karua tokele vua pomeqaraneti.
19 Sari na toropae vina sari pa batu dedegere boronizi si keha guana havoro lili, ka keke mita vesu ṉavulu sentimita* ululudi, 20 meke koadia tugo koasa toropae vina sari panaulu koari na tinigisi vina sari seni, si karua gogoto pomeqaraneti koari karua tokele pa vari likohaedi ri hopeke dedegere.
21 Va turu i Hurami sari karua dedegere boronizi hire, koasa nuqunuquruana koasa sasadana sa Zelepade: Keke si pa kali mataona, pozana Zakini, meke sapu pa kali gede si ta pozae Boazi. 22 Pa batudi ri na dedegere si koadia sari na vinasari doṉo guari na havoro lili kinehadi. Pa kinehana gua asa si tava hokoto sari na tinavetedi rina dedegere ululudi.
Besini Boronizi Nomana
(2 Koronikolo 4:2-5)
23 Tavetia Hurami si keke besini boronizi bobolokuhae lavata, sapu pada manege ṉeta mita lima ṉavulu sentimita* padana sa bobolokuhaena, ka made mita meke lima ṉavulu sentimita padana sa labena sa bobolokuhaena, meke karua mita hiokona sentimita sa lohina. 24 Pa kauruna sa beruna sa besini lavata, si koadia karua tokele vinasari vua huda pamukeni hitehitekedi. Ka manege eke pamukeni pa doduru lolomo sapu lima ṉavulu sentimita labena. Ta tavetae keke tini mo koasa besini sari na vina sari arini. 25 Habotu nana sa besini lavata hie pa mudidi ri ka manege rua bulumakao kokoreo sapu tia vura beto, ka ṉeta si tia la pa kali gasa rimata, ka ṉeta si tia la pa lodu rimata, ka ṉeta si tia la pa kali gede, meke ka ṉeta si tia la pa kali matao. 26  Sa tinina sa besini si keke pidoko* moatana. Sa beruna sa besini kolo hie si kekeṉoṉo guana beruna sa kapa sapu polo vura pule, kekeṉoṉo guana sa pelarana sa havoro lili. Sa besini si boka siṉia ka made ṉavulu tina lita kolo.*
Sari ka Manege Puta Tuturuana Boronizi
27 Ka manege puta tuturuana boronizi koa i na totopili si taveti tugo e Hurami. Hopeke keke mita meke vesu ṉavulu sentimita* geledi na labedi, meke keke mita meke toloṉavulu sentimita* ululudi. 28 Na koa i na goba bokese sapu vari ṉoṉoi beto labedi meke geledi. Sa goba bokese si tava garo la koasa susurina sa bokese. 29 Kinehadi rina laione, bulumakao kokoreo, meke serubimi pu ari tatapurudi si koadia koari kalidi rina goba bokese. Koa rina susurina sa bokese panauludi meke pa kali goredi ri sina laione meke na bulumakao kokoreo si koa sari na vina sari kineha havoro ta vizoṉodi. 30 Sari tuturuana si hopeke koa i ka made totopili boronizi meke roza boronizi. Hopeke koai tugo na besini sari na tuturuana. Koari ka made iiodi si koai na zuka boronizi vasina hake la sari na besini. Meke sari zuka si koa i na vinasari havoro ta vizoṉodi. 31 Vasina sapu kote habotu la ia sa besini si koa nana si keke lolomo bobolokuhaena. Sa lolomo si made ṉavulu lima sentimita ululuna vasina hake si asa koasa tuturuana, ba sapu lohi hola la pa korapana si manege vesu sentimita. Pa vari likohaena sa tinina si na minagumagu vinasari. 32 Sari ka made totopili si koa pa kauruna sa goba bokese meke sari na roza sapu tana totopili si soto la koasa tinina sa tuturuana. Sari totopili si ka zuapa ṉavulu puta sentimita ululudi.* 33 Sari na totopili si ta tavete gua tadi na totopili varipera; sari na roza, na totopili, voea pa korapa totopili, sari na hukata tadi na totopili la koasa roza si ta tavete pa boronizi beto. 34 Hopeke tuturuana si koa i ka made hadolo, keke pa hopeke iio, soto la pa tinina sa tuturuana. 35 Keke zuka bobolokuhae sapu hiokona rua sentimita* labena si ilupae vari likohae nia sa batuna sa tuturuana. Sari na hadolo meke na gobana sa bokese si ta tavete turaṉaedi koasa tuturuana. 36 Tavete ni kineha mateana, laione, na huda pamu e Hurami sari doduru kali gobadi na barabara, koari na vasi lololomo meke na havoro ta vizoṉodi si pa vari likohaedi. 37 Koa sa siraṉa gugua asa, si tavete ni sa sari ka manege puta tuturuana. Pa keke kineha mo tavete ni sa, kekeṉoṉo mo nomadi meke na kinehadi.
38 Meke taveti tugo e Hurami si ka manege puta besini, keke pa keke tuturuana. Hopeke besini si keke mita meke vesu gogoto sentimita labena meke vesu gogoto lita pada siṉia.** 39 Pa kali mataona sa Zelepade, si vekoi sa sari ka lima tuturuana. Ka lima pule si vekoi sa pa kali gede. Tata la pa kali mataona sa Zelepade koasa iiona pa kali gasa rimata si vekoa sa sa Besini Lavata*.
Sari Doduru Tinavetavete koasa Zelepade
(2 Koronikolo 4:11 kamo hinia 5:1)
40-45 Taveti tugo Hurami sari na raro boronizi, sevolo, sari na besini boronizi pude tana sisiruana ehara, meke sari na baolo zozoropoana. Tavete va hokoto betoi sa sari doduru tinavete te Solomone sa baṉara, koasa Zelepade te Zihova. Hire saripu taveti sa:
Karua dedegere boronizi nomadi.
Karua toropae vina sari pa batudi ri na dedegere boronizi.
Na tinigisi seni sapu koa koari karua toropae vina sari pa batudi ri na dedegere boronizi.
Karua tokele vua pomeqaraneti boronizi, sapu karua gogoto pa hopeke tokele pomeqaraneti va sari vari likohae koari karua toropae vina sari pa batudi ri na dedegere.
Ka manege puta tuturuana meke sari hopeke dia besini hitekedi.
Sa Besini boronizi nomana lavata sapu habotu koari ka manege rua bulumakao.
Sari na raro, sevolo, na baolo.
Doduru likakalae tanisa Zelepade hire, saripu tavete poni nia Hurami se Solomone sa baṉara, si na boronizi ṉedala va leanadi tavete ni sa. 46 Pa hiniva tanisa baṉara si ta tavete sari na likakalae hire koari na tavetaveteana kineha pa korapa pepeso bupara tata pa Ovuku Zodani, pa vari korapana Sukoti meke Zaretani. 47 Sa mamatadi ri na likakalae hire si lopu hata vura ni e Solomone sina soku hola, ke sa mamatadi rina boronizi si namu lopu ta tumae.
48 Tavete ni qolo tugo Solomone sari na likakalae tana Zelepade: sa hope, sa tevolo tana bereti ta vala koe Tamasa,* 49 sari ka manege puta tuturuana zuke saripu turu pa kenuna sa Lose Hopena pa Hopena, ka lima pa kali matao, ka lima pule pa kali gede; sari na havoro vina sari, na zuke, meke sari na nepihi;* 50 sari na besini qolo viadi, sari na nepihi tana zuke, sari na besini boronizi pude tana sisiruana ehara, sari na baolo, sari na vovoina saripu veko ni oto huda humaṉa lea, tiṉitoṉa palepalekeana motete toana; na hinisi tana sasada tanisa Lose Hopena pa Hopena, meke sari na tukutuku koasa sasada nomana pa nuqunuquruana koasa Zelepade. Sari doduru likakalae hire si na qolo beto tavete ni e Solomone.
51 Sipu beto va hokoti Solomone sa baṉara sari doduru tinavete koasa Zelepade, si paleke mae ni sa sari doduru tiṉitoṉa tanisa tamana, se Devita, sapu sari siliva, na qolo, meke sari na likakalae pule pu tava madidi koe Tamasa, meke vekoi sa pa Zelepade te Zihova, koari na lose vasina hoke ta kopue sari ginugua arilaedi.*
* 7:2-3 Ka 150 piti sa gelena, 75 piti sa labena, meke 45 piti sa ululuna. * 7:6 Vetu lavata si ka 75 piti gelena, meke ka 45 piti labedi. * 7:8 1 Baṉ 3:1 * 7:10 Kaiqa si manege lima piti vari kalidi, kaiqa pule si ka manege rua piti vari kalidi. * 7:15 27 piti ululudi meke ka 18 piti bobolokuhaedi. * 7:16 7 1/2 piti ululudi. * 7:19 6 piti. * 7:23 45 piti bobolokuhaena, 15 piti padana sa karovona, meke 7:5 piti sa lohina. * 7:26 Ka ṉeta inisi. * 7:26 11,500 qaloni kolo. * 7:27 6 piti. * 7:27 4:5 piti ululudi. * 7:32 25 inisi ululudi. * 7:35 Sia inisi. * 7:38 Ka onomo piti labena meke pada karua gogoto hiokona qaloni voia. * 7:38 Ekd 30:17-21 * 7:39 Sa Zelepade si tia la pa kali gasa rimata. * 7:48 Ekd 25:23-30, 30:1-3 * 7:49 Ekd 25:31-40 * 7:51 2 Samuela 8:11; 1 Koron 18:11