31
Yakuba zuru Labaŋ ga
1 Han foo Yakuba maa Labaŋ izʼarey ga nee: «Yakuba nʼir baaba hayey kul zaa. Ir baaba hayey nda a na almaanoo woo kul tee.»
2 Yakuba dii kaŋ Labaŋ anniyaa bere, a mana yee ka tee sanda cee jinaa takaa.
3 Koyne mo Abadantaa nee Yakuba se: «Yee ni hayragey gandaa ra, ni dumoo do, ay goo ni bande.»
4 Woo banda ga, Yakuba sanba ka ciya Rašel nda Leya se i ma kaa hawsaa ra nga alman buuney do.
5 A nee i se: «Ay ga dii kaŋ war baaba anniyaa bere, a mana yee ka tee sanda cee jinaa takaa, amma Irkoy kaŋ ay baaba gʼa gana goo ay bande.
6 War hunday ga bay kaŋ ay goy war baaba se nda ay hinoo kul,
7 nga, a nʼay tee hoorayhaya, cee woy (10) a gʼay banaa barmay, amma Irkoy mana yadda nga goy futaa ma duu agay.
8 Waatoo kaŋ ra a ga nee: ‹Tonbikoyney ga tee ni banaa›, almaney kul tonbikoyni no i ga hay. Nda a nee: ‹Icaarawey ga tee ni banaa›, almaney kul ga icaarante hay.
9 Irkoy ka war baaba almaney taa kʼi noo ya ne.
10 Waati kaŋ alman hinka ga marga, ay gʼay boŋoo jer ka dii handiri ra kaŋ alman arey kaŋ ga marga nda woyey manʼti kala icaarayyaŋ, nda tonbikoyniyaŋ, nda žeerikoyniyaŋ.
11 Irkoy almalaykaa nee ya ne handiroo ra: ‹Yakuba!› Ay zaabi ka nee: ‹Naam.›
12 A nee ya ne: ‹Ni boŋoo jer ka guna, alman arey kul kaŋ ga marga nda woyey manʼti kala icaarayyaŋ, nda tonbikoyniyaŋ, nda žeerikoyniyaŋ, zama ay dii haya kul kaŋ Labaŋ nʼa goy ni ga.
13 Agay ti Betel Koyoo, nongoo kaŋ ra nʼna tondoo kaŋ nʼnʼa kayandi kʼa sinji yon, nongoo kaŋ ra nʼna allaahidu zaa ya ne. Sohõ tun ni boŋ ga, ma fatta gandaa woo ra, de ma yee gandaa kaŋ ra ni hayandi.›»
14 Rašel nda Leya zaabi ka nee a se: «Ir mma bara nda baa nda tubuhaya ir baaba hugu ra koyne wala?
15 Manʼti a nkʼir tee sanda yawyaŋ wala, zama a nʼir neere? A nʼir hayoo ŋaa, a nʼa ŋaa!
16 Šikka sii, almaanoo kul kaŋ Irkoy nʼa taa ir baaba kone, ir nda ir izey wane. Sohõ haya kul kaŋ Irkoy nʼa har ma ne, mʼa tee.»
17 Yakuba tun, a na nga izey nda nga wandey žigandi yoowey boŋ.
18 A na nga almaney gongu ka koy nda haya kul kaŋ goo a se, nda wey kaŋ a duu ey Padaŋ-Aram, de a koy nga baaba Isiyaka do Kanaŋ gandaa ra.
19 Woo kaa ka gar kaŋ Rašel na nga baaba toorey zay waatoo kaŋ a koy alman buuney kosu.
20 Yakuba na Labaŋ, Aram boraa lakkaloo zay, a zuru a ga bila nda a ma haya kul har a se.
21 A zuru, nga nda haya kul kaŋ goo maaɲoo ga. A tun ka koy isaa deŋ ka bisa ka koy tondi hondey kaŋ se i ga nee Galad.
Labaŋ na Yakuba gaarandi
22 Jirbi hinzantoo ra, Labaŋ duu alhabar kaŋ Yakuba zuru.
23 Labaŋ na nga borey zaa kʼa gaarandi, jirbi iyye diray no a nʼa tee hala a ga duu a Galad tondi hondey ra.
24 Amma cijinoo ra, Irkoy bangay Labaŋ, Aram boraa se handiri ra ka nee a se: «Hawgay, masi ba šenni henna har Yakuba se soko ifutu.»
25 Labaŋ too Yakuba. A gar kaŋ Yakuba na nga hukkumey cin tondi hondey ra. Labaŋ mo na nga waney cin, nga nda nga borey, Galad tondi hondey ra.
26 Labaŋ nee Yakuba se: «Cin ti woo nʼnʼa tee? Cin se nʼnʼay lakkaloo zay ka koy nda ay ize woyey ma nee koŋŋayaŋ kaŋ nʼduu ey wongu ra!
27 Macin se nʼtugu ka zuru, nʼnʼay zanba, de mo mana haya kul har ya ne? Nda a gar ni nkʼa har ya ne, ya mma ni naŋ ma koy nda ɲaali, nda dooniyaŋ, nda tubal, nda kurbu hẽeni.
28 Koyne mo mana naŋ ya ba ay haamawey nda ay ize woyey summu! Lakkal jaŋante goy no nʼnʼa tee.
29 Ay goo nda hini ka haya hasara war se, amma Koyoo kaŋ ni baaba gʼa gana šelaŋ ya ne cijin ka nee: ‹Hawgay, masi ba šenni henna har Yakuba se soko ifutu.›
30 Sohõ kaŋ nʼgoo ma koy, zama nʼga buura ni baaba hugoo ga, macin se nʼnʼay toorey zay?»
31 Yakuba zaabi ka nee Labaŋ se: «Ya nka hunbur, zama ay hongu kaŋ nʼga hin ka ni ize woyey taa ay kone nda gaabi.
32 Amma boraa kaŋ kone nʼdii ni toorey, a masi huna! Ir armey jine, fisi ka dii hayaa kaŋ ti ni wane, mʼa zaa.» Yakuba si bay kaŋ Rašel na toorey zay.
33 Labaŋ huru Yakuba hukkumoo ra, nda Leya wanoo ra, nda koŋŋa hinkaa waney ra, amma a mana duu haya kul. Kaŋ a fatta Leya hukkumoo ra kul, a koy Rašel wanoo ra.
34 Amma Rašel nka toorey zaa kʼi tugu yoowaa gaaroo ra, de a goro i boŋ. Labaŋ na hukkumoo kul fisi, amma a mana duu ey.
35 Rašel nee nga baaba se: «Masi dor, ay koyoo nda ay mana hin ka tun ma ne, woyey alaadaa maaganda se.» Labaŋ yee ka ceeci, a mana duu toorey.
36 Yakuba futu, a citi Labaŋ ga ka nee a se: «Man hooyanoo kaŋ ay nʼa tee, man zunuboo kaŋ se nʼga zuru ay bande?
37 Nʼnʼay jinawey kul fisi, macin no nʼdii a kaŋ ti ni hugoo wane? A kaa taray, ay borey nda ni borey jine hala i ma ciiti ir boro hinkaa game!
38 Jiiri warankaa (20) kaŋ ay nʼa tee ni do ra, ni feejey wala ni hanciney mana bay ka zama, ya na bay ka feeji gaarey kaŋ goo ni almaney ra hamey ŋaa.
39 Ya na bay ka kate ma ne alman kaŋ ganjihooga nʼa wii, agay no ma mursaa zaa. Nʼgʼay banandi woo kaŋ zayandi zaari here nda woo kaŋ zayandi cijin here.
40 Zaari here konnoo gʼay kar, cijin here hargoo gʼay kar. Jirbi jaŋay ga duu agay.
41 Jiiri waranka (20) no ay nʼa tee ni hugoo do! Ay goy ma ne jiiri woy cindi taaci (14) ni ize woy hinkaa maaganda se, jiiri iddu ay ga ni alman buuney kur, de mo nʼnʼay banaa barmay cee woy (10).
42 Nda manʼti Koyoo kaŋ ay kaagaa gʼa gana, Ibirahima Koyoo, Koyoo kaŋ Isiyaka ga hunbur a, goo ay bande, hõ gar nʼnʼay naŋ ya koy nda ay kabe kooney. Amma Irkoy dii ay farayanoo nda goy šendaa kaŋ ay nʼa tee, a na ciitoo dunbu cijin.»
Labaŋ nda Yakuba na cere noo amaana
43 Labaŋ na Yakuba zaabi ka nee: «Woyey wey manʼti kala ay ize woyey, ngi izey manʼti kala ay haamawey, almaney wey manʼti kala agay wane. Hayey kul kaŋ nʼga dii ey manʼti kala agay wane. Sohõ macin no ay gʼa tee ay ize woyey nda ay haamawey kaŋ i nʼi daŋ aduɲɲa ra se?
44 Kaa, ir ma cere noo amaana, agay nda ni, ir ma seede daŋ agay nda ni gamoo ra.»
45 Yakuba na tondi foo zaa a nʼa kayandi kʼa tee hongandihaya.
46 A nee nga borey se: «Wa tondiyaŋ marga.» I na tondey zaa kʼi marga cere boŋ, i ŋaa no din ra tondey boŋ.
47 Labaŋ na nongoo maaɲoo daŋ Yegar-Sahaduta (maanaa «tondi margantaa kaŋ ga tee seede»). Yakuba na nongoo maaɲoo daŋ Galed (maanaa «tondi margantaa kaŋ ga seede»).
48 Labaŋ nee: «Hõ banda ga, tondi margantaa manʼti kala seede ir game!» Woo se a na nongoo maaɲoo daŋ Galed.
49 I ga nongoo cee koyne nda Mispa (maanaa «hawgaydogoo»), zama Labaŋ nee: «Yala Abadantaa ma agay nda ni kul hawgay ir masi amaanaa woo hoo waati kaŋ ir hun cere mo cire.
50 Nda nʼnʼay ize woyey žilla, nda nʼna woy fooyaŋ daŋ i ga, hawgay manʼti boro no ma seede ir gamey ra, Irkoy ti seedaa kaŋ goo agay nda ni game!»
51 Labaŋ nee koyne Yakuba se: «Nʼga dii tondi margantaa woo, nʼga dii tondoo kaŋ ga kay kaŋ ay nʼa daŋ agay nda ni game.
52 Tondi margantaa ma tee seede, tondoo woo kaŋ ga kay ma tee seede kaŋ ay si bisa tondi margantaa nda tondoo kaŋ ga kay ga ka koy ifutu tee ma ne, ni mo si bisa i ga ka kaa ay heroo ra ka ifutu tee ya ne.
53 Yala Ibirahima Koyoo nda Nahor Koyoo kaŋ ti ngi baaba Koyoo ma ciiti ir game! Yakuba žee nda Koyoo kaŋ nga baaba Isiyaka ga hunbur a.»
54 Yakuba na alman koosu kʼa tee sargari tondi hondey ra, a na nga borey kul cee kʼi ŋandi. I ŋaa cere bande, i na cijinoo tee no din ra.