AMARUBA EMWA ABAHABRANIYA
Enshokolezi oku maruba emwa Abahabraniya
Abalenga b’Ebibliya barhasâg’imanya bwinjinjà erhi Amaruba gayandikiragwa Abahabraniya gabà ga Mut. Paolo erhi ga yindi ntumwa. Ci rhutwe bôfi ntya: ciru akabà Mut. Paolo arhayandikaga yêne n’okuboko kwâge aga maruba emwa Abahabraniya, na ciru akabà arhahanaga enkengêro n’ebinwa byâge emw’owundi mwâdisi, rhwanaderha oku Amaruba emw’Abahabraniya gashimbûlire enyigîrizo za Mut. Paolo, omu kushongêza ebinwa n’enkengêro, n’omu kugaba n’okufundikira haguma Endagâno ya Mîra n’Endagâno Mpyâhya.
Aga maruba gahânyire enyigîrizo nkulu z’okuhà omusomi omurhima (13, 22) n’okukomeza obuyêmêre muli Kristu omu mango magalugalu (5, 11-14; 6, 4-9; 10, 28-29). Omukristu agwâsirwe amanyîrire oku Endagâno Mpyâhya elushire enashwinjire Endagâno ya Mîra muli Yezu Kristu: Mudâhwa mukulu na Mwâmi w’igulu lyoshi (3, 12-14; 10, 35-36; 12, 1-13). Nkaba Amaruba g’emwa Abahabraniya gayandikagwa e Italiya (aha Roma) omu mwâka gwa 64-69 enyuma ly’okuburhwa kwa Kristu.
Hali n’abaderha mpu gayandisirwe enyuma lya mwâka gwa 70, bulya owagasoma anabone oku gayêrekîne oku enterekêro z’omu Ka-Nyamuzinda zirhacihali. Abadâhwa n’abandi Buyahudi bahindusire bakristu bagwêrhwe n’idulwe ly’obugashânize bwa mîra. Omwandisi ali ababwîra bahîre omurhima omu nda, bulya enterekêro Kristu arhûzire oku musalaba elushire ezindi zoshi. Mpu Kristu alushire ngasi coshi Nyamuzinda akolêsize okuyegera abantu: Bamalahika, Abalêbi, Oluderho, Amarhegeko, Enterekêro, Abâmi.
Ntyo Endagâno Mpyâhya elushire Endagâno ya Mîra (1, 1-14); kurhenga cigabi cirhanzi kuhika ca 10, bukulu bwa Kristu bahugwîre; ecigabi ca 11 cakunga ngasi walamire omu buyêmêre; ecigabi 12 cayêrekana oku Kristu ye imerero n’ishwinjiro ly’obuyêmêre, ye shûbûliza byoshi na byoshi omu ndêko nguma (12, 22-24); ecigabi 13 cihânyire amahano g’okulama omu buzigire bw’ecinyabuguma, kulya Amaruba emwa Balungere gakâg’ihanûla.
Enshula-myanzi
1
Obukulu bwa Mugala wa Nyamuzinda wacîjiraga muntu
1 Kanji kanji n’omu njira za ngasi lubero, mîra, Nyamuzinda akolêsize abalêbi mpu amanyîse bashakulûza akanwa kâge.
2 Lêro mwo zino nsiku nzinda, arhuma Omugala yêne, mpu arhumanyise akanwa kâge, anamuyîmika, amuhà oburhegesi bw’ebintu byoshi; ye anakolêsagya erhi alema igulu.
3 Oyo Mugala, ye bulangashane bw’irenge lyâge, ye na nshusho y’obwôrhere bwâge; ye tugika igulu n’oluderho lwâge lugala-byoshi. Erhi abà amârhufumya ebyâha bîrhu, aj’ibwârhala ekulyo kwa Nyamuzinda omu mpingu.
4 Akulira bamalahika boshi, bulya izîno lyâge lirhankagererwa oku lyâbo.
I. Mugala wa Nyamuzinda alushire bamalahika obukulu
Kwo bidesirwe omu Mandiko
5 Ka hali malahika Nnâmahanga akola abwîzire, erhi: We Mugala wâni, nie nakuburhaga ene? Nîsi, erhi: Nâbà nie Îshe, naye abè Mugala wâni?
6 Kandi, erhi arhuma enfula yâge en’igulu, aderha, erhi: Bamalahika ba Nyamuzinda boshi bamuharâmye.
7 Ci bamalahika bôhe kwo ababwîzire ntya: Bamalahika bâge abajizire mpûsi, n’abarhumisi bâge abajira ngulumira ya muliro.
8 Abwîra Omugala, erhi: Entebe yâwe y’obwâmi, ewe Nyamuzinda, eri y’emyâka n’emyâka, n’akarhi kâwe k’obwâmi kali ka bushinganyanya.
9 Wasimire obushinganyanya, wagaya obubî. Co carhumire Nyamuzinda akushîga amavurha g’obwâmi omu bushagaluke, anakurhonya omu binyu boshi, ewe Yâgirwa, Nnâmahanga.
10 Kandi, erhi: Waliha Nyakasane, aha murhondêro, we wabumbaga igulu, n’amalunga omu nfune zâwe garhengaga.
11 Ebyo byoshi byâyûrhe, ci wêhe orhakajà ngahi; byoshi byâtwîke nka bwikunjè.
12 Wâbibungebunge nka kulya babungabunga ecirondo. Ci wêhe oku oli kwo wanaciyôrhera, n’emyâka yâwe erhakaheka.
13 Ndi akola abwîzire muli bamalahika, erhi: Bwârhala ebwa kulyo kwâni, ninde mpira abanzi bâwe nka citumbi aha magulu gâwe?
14 Ka boshi barhali myûka erhegesirwe okujira oburhumisi, erhumirwe bujà-bugo mpu erhabâle abayish’iyîma omu bucire?