2
Wɩɩsɩ Wiyesi Welii hʋ kotuuyi
Nyɛ rɛ ba kyɛbal hʋ ba aa yɩrɩ Pɛŋtikosi kyɛɛ ko pele. Kyɛɛ no dɩ nala hʋ buloŋ aa laa Yesu wɩya di doŋ tɩyaŋ ko laŋŋɩ dɩɩdɩgɩ tɩyaŋ nɛ. Ba ko baa dɩ ba deŋ, dɩ dɔmɔ kɩdɩgɩ lɩɩ wɩɩsɩnyuu, a kɩɩ gɛɛ anɩɩ puwobal lɛ aa dɔŋ. Dɔmɔ hʋ ko gyʋʋ tɔ dɩya hʋ buloŋ. Ɛɛ rɛ ka ba na kɩna badɔmɔŋ aa kɩɩ gɛɛ anɩɩ diŋtʋlnɩ, a ko pɩsa saga ba kɩdɩgɩ kɩdɩgɩ buloŋ tɩyaŋ. Nala hʋ buloŋ tɩyaŋ diŋtʋlnɩ hʋ gyɩ aa saga, Wɩɩsɩ gyɩ kpaa ʋ Wiyesi Welii hʋ we ba tɩyaŋ nɛ, ʋ gyɩ leŋ ba piili kɩ basɩ wɩya abee taanɩ ba aa bɩ gyɩma. Gyuuma badɔmɔŋ mɛ fa we Gyerusalɛm tɩyaŋ, a yaa wɩɩkyʋwalla aa lɩɩ dʋnɩya logiŋ kɛ buloŋ. Nɩgyamaa no buloŋ gyɩ aa nɩɩ kyagɩŋsɩ hʋ, ba buloŋ ko kyige doŋ. Ba aa kyige gɛɛ, ba kɩdɩgɩ buloŋ gyɩ nɩɩ Yesu Krisita hatɩnna wɩbasɩɩ hʋ rɛ ʋ tɩɩ taal tɩyaŋ. Ʋ gyɩ yaa ba wɩkperii. 7-8 Nyɛ rɛ wɩɩ hʋ marɩ yaa ba wɩkperii, ba kɩ pɩyɛsɩ dɔmɔŋ, a baa, “Ka nala no buloŋ aa basɩ wɩya hʋ yaa Galili tɩmma rɛ, ɛɛ rɛ á kɩdɩgɩ buloŋ yaŋ yaa kɩ nɩɩ ba wɩbasɩɩ hʋ á tɩɩ taanɩ tɩyaŋ nyɛ? Á buloŋ lɩɩ paalʋʋ dʋŋsɩ rɛ. Á badɔmɔŋ lɩɩ Paatɩya rɛ, á badɔmɔŋ lɩɩ Midiisi, á badɔmɔŋ mɛ lɩɩ Ilam. Á badɔmɔŋ lɩɩ Mesopotemiya rɛ, á badɔmɔŋ lɩɩ Gyudɩya, á badɔmɔŋ mɛ lɩɩ Kapadoosɩya, á badɔmɔŋ mɛ lɩɩ Pɔŋtusi, á badɔmɔŋ mɛ lɩɩ Esɩya. 10 Á badɔmɔŋ lɩɩ Firigyiya rɛ, á badɔmɔŋ mɛ lɩɩ Pamfilɩya, á badɔmɔŋ lɩɩ Igyipiti, ka á badɔmɔŋ mɛ lɩɩ Libiya logiŋ kɩdɩgɩ aa kpaga tɔɔ hʋ ba aa yɩrɩ Sariini. Á badɔmɔŋ mɛ yaa nɩhʋwala rɛ, a lɩɩ Roma. Á badɔmɔŋ yaa Gyuuma, á badɔmɔŋ mɛ bɩ yaa Gyuuma, aŋ ta kɩ kyʋwalɩ Gyuuma Wɩɩsɩ, a kɩ tɩŋ ba lesiri mɛ. 11 Á badɔmɔŋ lɩɩ Kiriti rɛ, á badɔmɔŋ mɛ lɩɩ Areebɩya. Á kɩdɩgɩ buloŋ mɛ yaŋ bee ʋ taal lɛ, ka á nɩɩ dɩ ba aa basɩ Wɩɩsɩ wɩduwoni hʋ ʋ aa yaa á tɩɩ taanɩ tɩyaŋ.” 12 Nyɛ rɛ wɩɩ hʋ ha kperi ba, ba hakɩllɩ buloŋ vʋgɩmɩ, ba kɩ pɩyɛsɩ dɔmɔŋ a baa, “Wɩya no buloŋ memii rɛ yaa bee?” 13 Ɛɛ rɛ ka nala hʋ badɔmɔŋ mɛ kɩ yaa Yesu hatɩnna hʋ sɩya a baa dɩ ba nyʋwa sɩŋ bugo rɛ.
Piita basɩ Wɩɩsɩ wɩya tɩya gyamaa hʋ
14 Nyɛ rɛ Yesu kpambɩsɩ hʋ sii sɩŋ, ka Piita heeli basɩ tɩya gyamaa hʋ a baa, “Ŋ kuwobalɩya Gyuuma abee nala hʋ buloŋ aa we Gyerusalɛm tɩyaŋ, ma wuwoli ma dɩgɩna, dɩ ŋ basɩ wɩya no aa yaa memii tɩya ma. 15 Ma aa bɩɩnɩ anɩɩ nala no bugo rɛ? Amɛ, ma yaŋ gyɩma anɩɩ ba bɩ bugo. Beewɩya, ʋ ha yaa kyɩkyʋwala kerifi nibi rɛ, ɛɛ rɛ nal sɩ yaa bugo? 16 Amɛ Wɩɩsɩ tɩŋdaal Gyowɛl gyɩ basa wɩya no aa yaa wɩya rɛ anɩɩ nyɛ sɩ maakyiye yaa. Ʋ basa anɩɩ,
17 Wɩɩsɩ baa, ‘Dɩ dʋnɩya rɛ ko kpaga tenii, nyɛ rɛ ŋ sɩ yaa. Ŋ sɩ kpa ŋ Wiyesi Welii hʋ we nala iriŋ buloŋ tɩyaŋ. Ma biibaala abee ma toliye sɩ basɩ wɩya ŋ Wiyesi Welii hʋ dee tɩyaŋ. Ma bapʋwasɩya abee ma banɩhɩyasɩ buloŋ mɛ sɩ kɩ na Wɩɩsɩ wɩtɩɩ hʋ ba duwoso tɩyaŋ.
18 Haŋ saŋa hʋ, ŋ sɩ kpa ŋ Wiyesi Welii hʋ tɩya baala abee haana hʋ aa tɩŋa ŋ kyɛrɩ, dɩ ba buloŋ kɩ basɩ wɩya ŋ Wiyesi Welii hʋ dee tɩyaŋ.
19 Ŋ sɩ kɩ yaa wɩkperiye Wɩɩsɩnyuu tɩyaŋ, aŋ kɩ yaa wɩmagɩla mɛ dʋnɩya abee taŋhanyuu tɩyaŋ daha. Kyal, diŋ, abee nyʋwɔsɩ sɩ we doŋ.
20 Sɩgballɩya sɩ kɩɩ gɛɛ anɩɩ tebine. Ka dɩ pene mɛ fɩyɛsɩ gɛɛ anɩɩ kyal. Wɩya no buloŋ sɩ yaa rɛ, ka dɩ á Tɩɩna Kyɛbal hʋ yaŋ na pele.
21 Haŋ kyɛɛ hʋ, nal hʋ buloŋ aa yɩrɩ á Tɩɩna Wɩɩsɩ, ʋ sɩ laa ʋ ta.’
22 Ɛɛ hal tɩyaŋ nɛ Piita bɩl baa, ‘Iziral tɩmma, ma ha marɩ wuwoli ma dɩgɩna weliŋ a nɩɩ wɩya no ŋ aa basɩ kɩ tɩya ma: Yesu aa lɩɩ Nazarɛti, Wɩɩsɩ rɛ kɔnɩ tɩma ʋ. Wɩmagɩla hʋ abee wɩkperiye hʋ buloŋ Wɩɩsɩ aa leŋ ʋ wuwo yaa, ba aa rɛ daga gɛɛ. Ma buloŋ mɛ gyɩŋ wɩya no tɩyaŋ nɛ, beewɩya ma sɩɩ tɩyaŋ nɛ ʋ yaa ba buloŋ. 23 Wɩɩsɩ kyɛrɩ tɩyaŋ nɛ, ʋ gyɩmaa mɛ we doŋ, ka ba kaŋ Yesu Krisita we ma nosi tɩyaŋ. Ɛɛ rɛ ma kpa ʋ tɩya wɩbɔŋyaala, ba kpaasɩ ʋ mal daagarɩɩ tɩyaŋ, ʋ sʋba. 24 Amɛ Wɩɩsɩ kyisi ʋ sʋʋ tɩyaŋ nɛ, a lɩɩ tʋwara hʋ buloŋ ʋ aa naa ʋ sʋʋ saŋa ta. Beewɩya sʋʋ bɩ kaŋ dee ʋ aa sɩ wuwo kana ʋ biŋ dɩ ʋ ta siye.’ 25 Deviti fa basɩ ʋ wɩya rɛ a baa,
‘Ŋ gyɩ naa ŋ Tɩɩna rɛ dɩ ʋ laa ŋ sɩya, aŋ we ŋ lee saŋa buloŋ, dɩ nal buloŋ ta wuwo yaa ŋ wɩbɔŋ.
26 Nyɛ aa leŋ ŋ bembii pɩŋ lɩdɩgɩ rɛ, ŋ kɩ basɩ wɩya abee teŋfɩyɛlʋʋ. Ŋ yaa nihuwobiŋ nɛ, a gyɩma anɩɩ ŋ sɩ maakyiye sʋba. Amɛ ŋ bayɩyɛla buloŋ mɛ we wɩya hʋ Wɩɩsɩ aa sɩ yaa tɩya ŋ tɩyaŋ nɛ.
27 Dɩ mɩyaŋ nɛ ko sʋba, ɩ Wɩɩsɩ bɩ sɩ laa nyʋwa vɩya ŋ ta lalɩyabee tɩyaŋ. Ɩ bɩ sɩ laa nyʋwa leŋ dɩ ɩ tʋŋtʋnnɩ hʋ aa kaŋ wɩtɩɩ pɩŋ bʋwa tɩyaŋ a pʋwa.
28 Ɩ daga ŋ ŋmanɩɩ hʋ ŋ aa sɩ tɩŋa a kaŋ mɩɩbol lɛ. Ɩ aa we ŋ lee mɛ rɛ yaŋ sɩ leŋ dɩ ŋ kaŋ teŋfɩyɛlʋʋ.’
29 Nyɛ rɛ Piita bɩl basɩ baa, Ŋ kuwobalɩya, ŋ sɩ basɩ á naabaa Deviti wɩya a kaŋ polli tɩya ma. Deviti sʋba rɛ, ba kpa ʋ hogo, ʋ bil ha pɩŋ á bee tɩyaŋ daha a kaŋ kɩ ko gyɩnaŋ. 30 Ʋ fa yaa Wɩɩsɩ tɩŋdaal lɛ, a gyɩŋ wɩya hʋ buloŋ Wɩɩsɩ aa wee nyʋwa dɩ ʋ sɩ yaa tɩya ʋ. Wɩɩsɩ wee nyʋwa rɛ anɩɩ ʋ sɩ leŋ dɩ Deviti doho nal dɩ koro a kɩɩ gɛɛ anɩɩ Deviti fa aa kɩya. 31 Deviti fa aa naa wɩɩ hʋ Wɩɩsɩ fa aa kyɛ dɩ ʋ yaa, ʋ wuwo basɩ Krisita sʋʋ tɩyaŋ mɩɩgɩ siiyi wɩya rɛ a baa, ‘Wɩɩsɩ bɩ laa nyʋwa vɩya ʋ ta lalɩyabee tɩyaŋ. Ʋ bɩ laa nyʋwa leŋ ʋ teŋbii pɩŋ bʋwa tɩyaŋ a pʋwa.’ 32 Yesu no tɩɩ rɛ yaŋ Wɩɩsɩ kyisi sʋʋ tɩyaŋ gɛɛ. Á buloŋ nɛ yaa wɩɩ no daŋsɩya beewɩya á naa wɩya no buloŋ aa yaa rɛ. 33 Wɩɩsɩ kyisi ʋ sʋʋ tɩyaŋ nɛ ʋ sii gyɩŋ hɔŋ ʋ kuwo Wɩɩsɩ noduu logiŋ tɩyaŋ, ka ʋ kpa Wiyesi Welii hʋ wɩya ʋ fa aa wee nyʋwa a tɩya ʋ. Wiyesi Welii no rɛ Yesu kpa we á tɩyaŋ gyɩnaŋ, ʋ rɛ yaa wɩya hʋ ma aa na abee wɩya hʋ ma aa nɩɩ gɛɛ. 34 Deviti tɩɩ fa bɩ gyɩŋ mʋ Wɩɩsɩbee anɩɩ Yesu aa mʋwa gɛɛ, amɛ Yesu wɩya rɛ ʋ fa basɩ a baa,
‘Á Tɩɩna basɩ tɩya ŋ Tɩɩna rɛ, a baa Ko hɔŋ ŋ noduu logiŋ tɩyaŋ,’
35 Ka dɩ ŋ yuwo di ɩ dɔmɔ buloŋ teŋ.
36 Ɛɛwɩya, Iziral tɩmma, ma buloŋ yaŋ gyɩma anɩɩ ʋ yaa wɩtɩɩ rɛ anɩɩ Yesu no ma aa kaŋ kpaasɩ mal daagarɩɩ hʋ tɩyaŋ, ʋ tɩɩ rɛ Wɩɩsɩ leŋ ʋ yaa á Tɩɩna. Ʋ rɛ bɩl yaa nal hʋ Wɩɩsɩ aa lɩya dɩ ʋ laa dʋnɩya nala ta.”
37 Nala no aa nɩɩ wɩya hʋ buloŋ Piita fa aa basa, ʋ fa yaa ba dɔgɩsɩɩ rɛ kɩŋkaŋ. Ɛɛ rɛ ba mɩɩgɩ pɩyɛsɩ Piita bee Yesu kpambɩsɩ hʋ nɩkaalɩya hʋ a baa, ‘Á nɩmmabalɩya, wɩya no yaŋ aa kɩɩ nyɛ, ɛɛ rɛ maga dɩ á yaa?’ 38 Nyɛ rɛ Piita basɩ tɩya ba a baa, ‘Ma bɩrɩmɩ lɩɩ ma wɩbɔmɔ tɩyaŋ, aŋ leŋ dɩ ba fo ma wɩɩkyʋwalnɩɩ Yesu Krisita feŋ tɩyaŋ, dɩ Wɩɩsɩ kpa ma wɩbɔmɔ kyɛ ma, aŋ kpa ʋ Wiyesi Welii hʋ we ma tɩyaŋ. 39 Beewɩya, Wiyesi Welii hʋ wɩya Wɩɩsɩ aa wee nyʋwa a baa dɩ ʋ sɩ tɩya ma bee ma doho nala, abee nala hʋ buloŋ aa lɩɩ liboliye, abee nal hʋ kɛ buloŋ Wɩɩsɩ aa yɩra dɩ ʋ ko ʋ lee, ma wɩya rɛ ʋ we haŋ nyʋwa hʋ.” ’ 40 Ɛɛ hal tɩyaŋ, Piita bɩl basɩ wɩya rɛ kɩŋkaŋ a kpaanɩ ba abee sɩfɩyasɩ, aŋ ha sʋl ba a baa, “Ma lɩɩ ma tɩɩma nɩbɔmɔ no tɩyaŋ, dɩ tʋwara hʋ aa sɩ ko ba nyuu tɩyaŋ ta ko daagɩ ma.” 41 Piita wɩbasɩɩ hʋ hal tɩyaŋ, nɩgyamaa gyɩ ko laa wɩya hʋ ʋ aa basa di rɛ, aŋ leŋ ba fo ba wɩɩkyʋwalnɩɩ. Nala hʋ gyɩ aa laa Yesu wɩya di haŋ kyɛɛ hʋ, ba gyɩ pele nala tusi bʋto rɛ, a pɛ nɩbɩnɩya hʋ tɩyaŋ. 42 Ba gyɩ kaŋ nyʋʋdɩgɩ rɛ, a kaŋ sɩfɩyala mɛ, aŋ kpa ba nyuni we wɩya hʋ buloŋ Yesu kpambɩsɩ hʋ aa daga ba tɩyaŋ. Ba buloŋ nɛ gyɩ aa laŋŋɩ kɩ di kɩdiiliye hʋ Yesu fa aa baa dɩ ba di a kɩ liisi ʋ wɩya, aŋ pɛ dɔmɔŋ kɩ kyʋwalɩ Wɩɩsɩ, a kɩ gʋnnɩ Wɩɩsɩ Teŋ wɩya hʋ mɛ.
Ɛɛ hʋ nala hʋ aa laa Yesu wɩya di aa laŋŋa kɩ gyʋʋ
43 Yesu kpambɩsɩ hʋ gyɩ aa yaa wɩmagɩla abee wɩkperiye rɛ yʋga, ʋ gyɩ yaa nal buloŋ nyʋʋfɩyɛlɩ. 44 Saŋa kɛ buloŋ, nala hʋ aa laa Yesu wɩya di aa ko laŋŋɩ dɔmɔŋ nɛ, a kpa ba kɩna buloŋ mɛ we lɩdɩgɩ, a kpa kɩ kpaa dɔmɔŋ. 45 Dɩ ba ko yallɩ ba kɩna mɛ, ba aa kaŋ molbiye hʋ kpaa dɔmɔŋ nɛ, a maga gɛɛ hʋ nal buloŋ aa kyɛɛ.
46-47 Kyɛɛ buloŋ ba aa laŋŋɩ ba dɩɩsɩ tɩyaŋ nɛ, a kɩ di kɩdiiliye abee teŋfɩyɛlʋʋ, abee tɩdɩgɩ, aŋ kɩ dannɩ Wɩɩsɩ. Aŋ ha bɩl aa kɩ laŋŋɩ Wɩɩkyʋwaldɩɩbal hʋ tɩyaŋ, a kɩ kyʋwalɩ Wɩɩsɩ aŋ kɩ bigisi ʋ. Ka nala mɛ kɩ bigisi ba abee ba wɩyaalɩya buloŋ tɩyaŋ. Kyɛɛ buloŋ nɛ á Tɩɩna aa laa nɩfalɩya ta, ba ko kɩ pɛ nala hʋ aa laa Yesu wɩya di tɩyaŋ.