41
Si Yusup Angama'anahan Uppi Pira'un
Na, aniya' saga duwantahun palabay, anguppi isab Pira'un. Ma deyom uppina, ina'an iya an'ngge-n'ngge ma bihing sapa' Nīl. Jari aniya' pitu' sapi' al'mmok maka alanu' patukad min deyom sapa' e' bo' amangan ma kaparangan. Pagpuwas, aniya' pitu' sapi' saddī patukad min sapa', angagkag lullun maka ahigtal. Jari pasekot saga sapi' damuli itu ni sapi' al'mmok ya ma bihing sapa' e'. Ahā, saga sapi' al'mmok kinakan magtūy e' saga sapi' angagkag. Na, makabati' na Pira'un min uppina.
Pagtulina pabīng, anguppi na isab iya. Ya tauppina pitumbatang pai ahāp isina maka asambu, patomo' asal min dampo'on. Mbal at'ggol, aniya' isab pitumbatang pai saddī patomo' min po'onna. Ak'ppes isi paina maka alūs e' baliyu apasu'. Manjari tin'llon magtūy e' pai ak'ppes in pai asambu inān. Na, pagbati' pa'in Pira'un e', tasayuna in iya bay anguppi.
Pagsubu, aheya kasusahanna angkan palingananna saga a'a ilmu'an maka kamemon a'a bal-akkal ma kaluha'an lahat Misil. Maina'an pa'in sigām ma Pira'un, nihaka'an sigām e'na pasal uppina, malaingkan halam aniya' min sigām makapahati iya bang ai ma'anana.
Manjari aniya' lling nakura' magbubuhat inuman ma Pira'un. Yukna, “Tuwan Pira'un, yamboho' taentomku ma llaw itu, aniya' kasā'an bay tahinangku. 10 Ma waktu kakagit ataynu ma aku maka ma nakura' maghihinang tinapay, bay kami pakalabusunu ma luma' kapitan saga jaga. 11 Manjari dakayu' sangom makauppi kami karuwangan, bo' saddī ma'anana. 12 Na, aniya' a'a Hibrani bay sehe' kami ma deyom kalabusu, subul lagi', sosoho'an kapitan jaga. Bay iya haka'an kami pasal bay tauppi kami. Pagkalena, magtūy mina'anahan e'na pakaniya-pakaniya. 13 Ya kaluwasanna, tatuman ai-ai kamemon bay pagma'anana ma kami. Aku itu bay pinabīng ni bay hinangku. Ya a'a maghihinang tinapaynu bay soho'nu pinapatay.”
14 Angkan na pinalinganan magtūy si Yusup e' Pira'un ati pinaluwas iya magdai'-dai' min deyom kalabusu. Aubus pa'in e'na amagongan p'ngngotna sampay analinan badju'na, paharap iya pehē' ni Pira'un.
15 Yuk Pira'un ma si Yusup, “Makauppi aku sagō' halam aniya' minsan dakayu' makapahati aku ma pasalna. Na kahaka'an aku pasal ka'a. Bang aniya' uppi a'a takalenu, ata'u ka kono' angama'anahan iya.”
16 Ya sambung si Yusup ma Pira'un, “Tuwan sultan, ngga'i ka min pangita'uku. Tuhan dakayu'-kayu' ya makabuwanan ka'a ma'ana ahāp.”
17 Ya lling Pira'un ma si Yusup, “Ma deyom uppiku, ina'an aku an'ngge-n'ngge ma bihing sapa' Nīl. 18 Manjari aniya' ta'nda'ku pitu' sapi' al'mmok maka alanu' patukad min deyom sapa' amangan ma kaparangan. 19 Puwas e', aniya' patukad pitu' sapi' saddī, angagkag maka ahigtal. Yamboho' aku maka'nda' sapi' buwattē' la'atna minsan ma'ingga-ma'ingga ma lahat Misil. 20 Sakali itu, in sapi' al'mmok inān kinakan magtūy e' saga sapi' angagkag. 21 Malaingkan halam apinda baran saga sapi' bay amangan. Bā'nu halam bay makakakan ai-ai sabab masi angagkag. Na halam na, makabati' magtūy aku.
22 “Pagtuliku pabīng, anguppi na isab aku. Ya ta'nda'ku ma deyom uppiku damuli itu, pitumbatang pai patomo' min dampo'on. Ahāp isi paina, asambu lullun. 23 Puwas e', aniya' patomo' pitumbatang pai saddī, min dampo'on du isab. Ak'ppes isi paina maka alūs e' baliyu apasu'. 24 Oy na, ya pai asambu inān tat'llon magtūy e' pai ak'ppes. Na, iya na he' tauppiku. Manjari haka'anku saga a'a ilmu'an pasal bay tauppiku he', sagō' halam aniya' minsan dakayu' min sigām makapahatian aku bang ai ma'anana.”
25 Yuk si Yusup ma Pira'un, “Tuwan Pira'un, ya duwa uppinu ilu dama'ana du. Tu'ud ka pinata'u e' Tuhan bang ai hinangna ma sinosōng. 26 Ya pitu' sapi' al'mmok ilu, maka pitumbatang pai asambu, sapantun pituntahun ahāp to'ongan anihanna.* 27 Buwattē' isab pitu' sapi' angagkag ya patukad ma karamulihan, maka pitumbatang pai ya alūs e' baliyu, sapantun pituntahun gotom.
28 “Buwat bay pangahakaku ma ka'a, Tuwan Pira'un, in ka'a pinata'u na e' Tuhan bang ai nihinang e'na ma sinosōng. 29 Hatina, ma deyom pituntahun ya song pat'kka itu, ajatu to'ongan saga tinanom ma katilibut lahat Misil, magdayas-dayas ma kinakan. 30 Pasunu' isab pina'an pituntahun gotom, jari in lahat Misil itu magkasigpitan, ati takalipat e' saga a'a kamemon bay timpu pagdayas-dayas e'. 31 Alungay timpu kahāpan min pangentom manusiya' ma sabab kabisa paggotom ya makasunu'. 32 Tuwan, ya angkan ka pinauppihan min duwa e' Tuhan, sabab ahogot niyatna. In pakaradja'an bay tauppinu ilu marai' na pinat'kka e'na.
33 “Da'a busung, Tuwan Pira'un, bang bahā' aku angahūgan ka'a gara'? Subay ka amiha dakayu' a'a bal-akkal, a'a alalom pangita'una, pinapagnakura' e'nu ma katilingkal lahat Misil. 34 Subay ka amat'nna' saga mandul isab maka subay aniya' kapatut sigām angā' bahagi' lima min ai-ai pinagani ma deyom pituntahun ya aheka anihanna. 35 Subay aniya' isab kapatut sigām deyo' min Pira'un amatipun kamemon anihan inān sat'ggol ahāp tahunanna, maka subay tinau' pahogot ma deyom saga da'ira. 36 Ya kinakan tatipun itu subay tinagama pagbalanja' manusiya' ma timpu gotom ya song pat'kka ni lahat Misil. Manjari mbal sigām patay otas.”
Kasulutan Pira'un ma Gara' si Yusup
37 Na, kasulutan Pira'un maka kamemon saga tendogna ma bay panganggara' si Yusup e'. 38 Angkan yuk Pira'un ma sigām, “Mbal na kitam makapiha a'a saddī makasali' ni si Yusup itu. In iya dakayu' a'a katulunan pikilan alalom e' Tuhan.”
39 Angabtang Pira'un ma si Yusup, yukna, “Pagka ka'a ya bay kabuwanan pangita'u maka pikilan alalom e' Tuhan, mattan halam aniya' angatu ma ka'a ma akkal maka pamikil.”
Si Yusup Gin'llal Gubnul ma Lahat Misil
40 Ah'lling gi' Pira'un ma si Yusup, yukna, “Itiya' aku angangg'llal ka'a pagmakōkan ma pagsultananku itu. Ai-ai panoho'annu subay bineya' sadja e' saga a'aku kamemon. Luwal kawasaku ya aheya min kawasanu, sabab Pira'un aku. 41 Buwattina'an g'llalta na ka gubnul ma sakalingkal lahat Misil.” 42 Manjari niurusan e' Pira'un singsingna taga-gindan pagsultanna, ati pasulugna ma tangan si Yusup. Pinasulugan iya juba ahalga' kakana'na isab, maka engkot k'llong bulawan. 43 Puwas e' binuwanan iya dakayu' kalesa, ya pamasuku' a'a bangsahan ya pasunu' ma Pira'un. Aniya' isab jaga sinō' parahū min kalesana amasimay saga a'a bo' aluhaya palabayanna. Manjari si Yusup ya pinapaggubnul ma kaluha'an lahat Misil.
44 Ah'lling Pira'un ma si Yusup, yukna, “B'nnal, aku ya sultan maitu ma Misil, sagō' halam aniya' a'a ma katilibut lahat Misil itu makatawakkal maghinang ai-ai bang ngga'i ka min panoho'annu.” 45-46 Jari aniya' ōn saddī pamuwan Pira'un ma si Yusup ma bahasa Misil. Niōnan iya Sapenat-Paneya. Pinah'nda'an isab iya e' Pira'un ma si Asenat anak si Potepera, dakayu' imam ma da'ira Ūn. T'llumpū' tahun ya umul si Yusup ma waktu katagna'na maghinang ma deyoman Pira'un ya magsultan ma lahat Misil. Makaluwas pa'in iya min deyom astana', nilibut e'na kaluha'an lahat.
47 Manjari itu ma deyom pituntahun ahāp, aheka to'ongan buwa' tinanom ya niani ma lahat e'. 48 Pinatau' e' si Yusup ma saga da'ira pakaniya-pakaniya ya ingga-ingga bay ta'ani min kahuma'an ya ma katilibut saga da'ira inān. Buwattē' na pa'in hinang si Yusup ma deyom pituntahun ya ahāp pagani. 49 Tinipun bo' tinipun sampay palasay min pagtau'an. Angkan pinahondong e' si Yusup saga sosoho'anna inān angitung t'pponganna. Tu'ud aheka makalandu', buwat ibarat gusung ma bihing tahik mbal taitung.
50 Na, ma halam lagi' ta'abut waktu gotom, aniya' duwa anak si Yusup l'lla min h'ndana si Asenat ya anak si Potepera imam ma da'ira Ūn. 51 Si Manasse ya pangōn si Yusup ma anakna siyaka inān. Ya pangabtang si Yusup, “Min Tuhan ya angkan aku kalungayan pangentom ma kakampunganku kamemon, sampay kabinasahan kamemon bay kalabayanku.” 52 Manjari si Epra'im§ ya pangōnna ma anakna pasunu'. Angabtang isab si Yusup, yukna, “Kabuwanan aku tubu' ma lahat ya bay makabuwanan aku kabinsana'an.”
53 Na, ta'abut na tobtoban pituntahun ya aheka anihanna ma lahat Misil, 54 ati anagna' pituntahun gotom buwat bay pangahaka si Yusup. Taluwa' gotom kalahat-lahatan inān kamemon, malaingkan aniya' kinakan ma sakalingkal lahat Misil. 55 Kakulangan pa'in balanja' saga a'a Misil e', angamu' sigām ni Pira'un. Angkan na aniya' panoho'anna ma saga a'a inān kamemon, sinō' sigām pehē' ni si Yusup bo' ameya' ma ai-ai pamat'nna'na ma sigām.
56 Pasōng na pa'in gotom sampay pa'abut ni kaluha'an lahat Misil. Jari magpanoho'an si Yusup, sinō' niukab saga bodega panau'an kinakan bo' yampa pinab'llihan ma saga a'a Misil. 57 Damikiyanna saga a'a ma kamemon kalahat-lahatan, kasigpitan sidda ma sabab gotom. Angkan na sigām pehē' ni lahat Misil am'lli balanja' min si Yusup.
* 41:26 41:26 Ani, anihan: kabtangan pasal kinakan ya ningā' min tinanom, buwat saga buwas, gandum, tirigu, dawa maka buwa' kayu ya ni'llawan supaya tatau' ma tahunan. 41:45-46 41:45-46 Da'ira Ūn: pinagōnan isab da'ira Heliyopolis. 41:51 41:51 Ya ōn Manasse itu pa'anggil ma kabtangan Hibrani hatina ‘takalipat.’ § 41:52 41:52 Ya ōn Epra'im itu pa'anggil ma kabtangan Hibrani, hatina ‘binuwanan anak min duwa.’