12
Gwale gə diri gənə̂ woni gama yabər̰a nə̂ dusərə̂gə acn̰ day
(Matiyə̂ 21.33-46; Luk 20.9-19)
Ər̰ə Jesu so ilə̂ wayagə gechide nə̂nə̂ nare nə̂ Juwib di gwale gə diri ba da: «Abe mən yigə yabər̰a, me jə̂ daga di daa, me ɗangər̰ə mana gaba chidə gə nimi duwa, mwom da, aw mana hoo daa dara ɗəbə gamaw nəm. Ɗang da, an̰ji kalgə daga di woni ala giyə̂ əsəragələ̂, me ya məjə̂ni-yə̂. Me wala gaba cə̂w di neyemme ɗəm da, aba ciri di giy gə kwaya duwa mən ba hana ꞌywana woni gama yabər̰a di, cendi ba junə̂ yabər̰a day me ꞌyanaw duwa me ca. Ər̰ə cendi yə kwaya di, gobəw me ꞌyorəw cow bi əsə̂w pə̂gin̰. Mwom da, aba ciri di giy gə kwaya gə ɗang, an̰ji gə ta di cendi gobə dəw me cadəbəw me ca. Aba ciri giy gə gun gə ɗang kaw, cendi ꞌyə̂w bam, ər̰ə an̰ji kəjə koy nan̰ ɗang bi kaw, cendi gobə nə̂ yab me ꞌyə̂ nə̂ yab bam me ca. Kwaya di, mən kaw worəw lə̂ bə̂də̂ ɗəm. Ka da, wor i gorəndəw mən tenene ɗəm, me dusəw urəw nan̰e. Me an̰ji giy gə gandəw targin̰, me way dusəwə̂ ba ka da, cendi ba ha lan̰ale ɗəm. Ər̰ə, woni gama yabər̰a di wajə gwale bulə̂ day-ə̂ ba da: ‹Yarnandə aba ꞌwoo dəba sanga di! Hane ꞌyanandə gandəw bam, me dəba di warnandə ənda.› Mwom da, cendi yə gorəndəw di ꞌyə̂w bam me asə kumbə duwa managə daga gənə̂ yabər̰a duwa di tarəwə̂ bam iche.»
Mana gə ta-lə̂ da, Jesu ur nare woni dwaya gwale duwa ba da: «Yande da, aba ciri gənə̂ yabər̰a di ha ala i man mo? An̰ji hara gə səw duwa me ha ꞌyaa woni gama yabər̰a nə̂ ta di bam, me ha ꞌwoo daga di ꞌyagə nə̂ ɗang əsəragələ̂. 10 Anə̂ asə gwale gə gə jangəw managə Magtubu dənə̂ Mãr̰ĩ-yə̂ di bə̂də̂ mo? Gə jangə ba da:
Kur̰a də woni awa kuləli gən̰də bam di
yala gədə kur̰a sədə də idə yə̂ə̂ kulə di daa tandi.
11  I Aba ciri gə Mãr̰ĩ me al mani nə̂ ta di,
i mani nə̂ lade nan̰ nə̂ ɗoy dədə̂ng bam me Mãr̰ĩ algə,
me də̂ yarang gandagə gə dərə̂ndə ta di.*»
12 Gechide nə̂nə̂ nare nə̂ Juwib day di ꞌocn̰ com dara Jesu ba way gwale gə diri gə ta di i dədə̂gələ̂ cendi. Ta di me cendi kan̰jə bərmə̂ dara yə̂ə̂ gə Jesu. Me cendi lan̰gə i nare nə̂ gər̰e di, me borgə yaa me kaləw ɗi.
Gwale gaba ꞌywagaw dole lombo
(Matiyə̂ 22.15-22; Luk 20.20-26)
13 Targin̰ ɗang da, gechide nə̂nə̂ nare nə̂ Juwib day ur ba gə gərsə̂ Jesu ba gə doy gwale bəwə̂ me ba gə yəw nəm. Ta di me cendi giyəw nare nə̂ yab nə̂ gə ꞌogəgə Parise me nare nə̂ yab nə̂nə̂ dole gə ErodAntipas duwa me. 14 Mwom da, cendi gəra urəw ba da: «Aba gələ̂nin mani, nə̂ ꞌocn̰nine dara mə̂ i aba waya gwale səw dəban lan̰aw gə gun, dara doləm gə nare nə̂ ladəbe bə̂də̂ me ca. Me mə̂ gəlgə nare gwale səw gə Mãr̰ĩ ur nare ba alna di gə bərmə̂ duwa. Waynin daa sən̰! Ɓag da, ꞌywagaw gə dole gə geche gə Rom lombo da, ladəle mo? Də̂ ꞌyogəw ənda, labaa də̂ ꞌyogəw ənda bə̂də̂ mo?»
15 Me Jesu ꞌocn̰ com dara cendi i nare woni waya gwale gə bədə̂gə məra me dusərə̂gə i jiga, mwom da, an̰ji waygə ba da: «I dara na me anə̂ urən gwale gaba gərsə̂n nəm yande mo? Unən gursə də chile də deniye mən, hane nəm ꞌyanan, nə̂ ur ba nə̂ yə̂rdə le.» 16 Cendi ꞌwow chile di gəra nəm ꞌyaw mwom da, an̰ji urgə ba da: «Managə chile də ka di sədə̂ da, i wi dəw me suməw me ilə̂ mo?» Cendi wayəw ba i dole gə geche gə Rom. 17 Mwom da, Jesu waygə da: «Mani nə̂nə̂ dole duwa da, ꞌyanaw dole di, me mani nə̂nə̂ Mãr̰ĩ duwa kaw, ꞌyanaw Mãr̰ĩ di le me ca.» Ər̰ə Jesu gwale duwa di ꞌyagə ərmə̂ nan̰e.
Gwale gənə̂ nare nə̂ mare dəmə̂ day gə daa managə munə-lə̂
(Matiyə̂ 22.23-33; Luk 20.27-40)
18 Targin̰ ɗang da, nare mən nə̂ gə ꞌogəgə Saduse hara ꞌyo Jesu. Cendi ərəm day ba nare nə̂ mare da, Mãr̰ĩ ba ha dəmə̂gə daa munə-lə̂ bə̂də̂ bər̰in̰. Me cendi ur Jesu ba da: 19 «Aba gələ̂nin mani, Moyis jangəndə managə bii ənda gə ꞌwoo-lə̂ ba abe gə unə̂ deme me yana gandədə dwe bə̂də̂ me marna bam da, chendəw ba unə̂ diyamo di, me ba yanaw gə chendəw gə aba mara di dine.§ 20 Caga da, doy: Wala mən, chebni də nare wurgəsubu ilə̂. Chandragə gə geche u deme me mar bam dəban yaa gə dine. 21 Gə aba dii sər-ə̂ u aba mara di diyamo, me an̰ji kaw mar bam dəban yaa gandədə dine me ca. Mani nə̂ ta di alal yande bi gə aba di subu-lə̂ di me 22 nə̂ wor di me ca. Chamre nə̂ wurgəsubu di mar bam pad day-ə̂ pad dəban yaa gə dine. Taragələ̂ da, deme di, wala dəra neyem, me tandi kaw mar bam me ca. 23 Yande da, wala gə Mãr̰ĩ dəmə̂gə nare nə̂ mare daa munə-lə̂ da, tandi ha ꞌya i gə woy diyamo mo? Dara cendi pad day-ə̂ tanga i tərgadə.»
24 Me Jesu cogə lə̂ diyə̂ ba da: «ꞌYeni da, dədə̂ng nol i bam. I dara anə̂ ꞌocn̰ Magtubu dənə̂ Mãr̰ĩ di bə̂də̂ me dwana duwa di bə̂də̂ me ca. 25 Yarna, ɗan̰, wala gaba dəmə̂ daa munə-lə̂ da, abje day gə nə̂ namde ha laya sədə̂gə bə̂də̂ me cendi ha dama i ya paja nə̂nə̂ Mãr̰ĩ duwa nə̂ daa de, alə̂ daa managə Mãr̰ĩ tuləwə̂. 26 Gwale gənə̂ nare nə̂ mare dəmə̂ day gə daa munə-lə̂ da, anə̂ asa gwale managə magtubu dənə̂ Moyis duwa-lə̂ di bə̂də̂ mo? Ərmənə̂ gwale gənə̂ habda gə ɗwag ɗwag gə duwa ꞌyo dəwə̂ di. Mana gə ta-lə̂ di me Mãr̰ĩ wayəw Moyis ba da: ‹Nə̂ i Mãr̰ĩ gənə̂Abrahamduwa me gənə̂Isakduwa me gənə̂Jakobduwa me ca.›* 27 Mãr̰ĩ di, i Mãr̰ĩ gənə̂ nare nə̂ mare day bə̂də̂, me i gənə̂ nare nə̂ dam bəra day. I sədə, dədə̂ng nol i bam bər̰in̰.»
Bii gə ꞌwoo-lə̂ da, gə woy me ɗoy kwandaw bam pad di mo?
(Matiyə̂ 22.34-40; Luk 10.25-28)
28  Aba gələ̂ bii gə ꞌwoo gənə̂ Moyis duwa mən doy gwale gə cendi gagəw di, me an̰ji yə̂r dara Jesu cogə lə̂ diyə̂ ladə me ca. Mwom da, an̰ji chidə Jesu səwə̂ me urəw ba da: «Managə bii ənda gə ꞌwoo-lə̂ da, gə woy me ɗoy kwandaw bam pad di mo?» 29 Ər̰ə Jesu cow lə̂ diyə̂ ba da: «Bii gə ꞌwoo gə ɗoy kwandaw bam pad di me i ta: ‹Dwayna, ꞌyeni nare nə̂Israyel, Aba ciri gə Mãr̰ĩ di, i Mãr̰ĩ ənda. Aba ciri gə Mãr̰ĩ di i an̰ju mən tenene. 30  Mwom da, mə̂ ha urə̂ Aba ciri gə Mãr̰ĩ dəma gə dusəm mən, gə dundəm pad, gə ərmə̂ dəma pad me gə dwana dəma pad me ca.› 31 Me targin̰ ɗang da: ‹Mə̂ ha urə̂ jam gun ya səm dəma gang de.›§ Bii gə ꞌwoo kwandaw dwar̰agələ̂ gaba ɗwaya gə sər ta di bam da, ilə̂ bə̂də̂.»
32 Mwom da, aba gələ̂ bii gə ꞌwoo wayəw Jesu ba da: «Ladə nan̰e, aba gələ̂nin mani, mə̂ way i sədə. Aba ciri gə Mãr̰ĩ da, i an̰ju mən tenene, gə ɗang ilə̂ bə̂də̂. 33 Yande da, urə̂w gə dusəm də mən, gə ərmə̂ dəma pad, gə dwana dəma pad me, urə̂ gə jam gun ya səm dəma de me ca da, ladə ɗoy ulə̂ gə mwagna bwasa gə Mãr̰ĩ bam me ɗoy alaw gə Mãr̰ĩ sarga də ɗang pad me di bam.» 34 Jesu ꞌocn̰ dara an̰ji cow i gwale gə lade lə̂ diyə̂ mwom da, cor wayəw ba da: «Wor ib məra mə̂ ha kala Mãr̰ĩ lama dwãr̰ĩ duwa dəmə̂.»
Targin̰ ɗang da, cendi lan̰e, gun mən kaw neyem urə̂w gwale gə urə̂ ɗang bə̂də̂ ɗəm.
Gwale gənə̂ Dole gə Mãr̰ĩ biyə̂w gə Kris day gə Dabid
(Matiyə̂ 22.41-46; Luk 20.41-44)
35 Me managə Jesu ilə̂ gələ̂ mani managə kərə̂ ciri dwar̰ə də kulə gaba bwasa Mãr̰ĩ ilə̂ lə̂ da, an̰ji ur nare di ba da: «I man me woni gələ̂ bii gə ꞌwoo gənə̂ Moyis duwa way ba Dole gə Mãr̰ĩ biyə̂w gə Kris di, ba i dole gə Dabid mwaw mo? 36  Dabid gə səw duwa gang kaw, Dundi dənə̂ Mãr̰ĩ duwa nogə gəndəw daa me an̰ji way daa pəden̰-yə̂ ba da:
‹Aba ciri gə Mãr̰ĩ wayəw aba ciri ni:
Hare, mə̂ dam əsə̂n gə abe-yə̂
bəraa nə̂ ha bwam woni mar̰ande dəma dodə̂
gədamə̂ baa do.›*
37 Dabid gə bəw duwa gang kaw way ba Dole gə Mãr̰ĩ biyə̂w gə Kris di ba i aba ciri duwa. Gwale gə ta di gələndə dara Dole gə Mãr̰ĩ biyə̂w di ba i Dabid mwaw məra bə̂də̂. Yande bə̂də̂ ɓa?»
Woni gələ̂ bii gə ꞌwoo mani day nə̂ ala
(Matiyə̂ 23.1-36; Luk 20.45-47)
Nare nə̂ gər̰e nan̰ ilə̂ dwaya Jesu gwale duwa gə sii ꞌywala. 38 Managə gələ̂ duwa gə mani-yə̂ da, an̰ji way da: «Asəna angal danne! Alna mani ya woni gələ̂ bii gə ꞌwoo gənə̂ Moyis duwa ba gə al nəm de bə̂də̂. Cendi ur hurba gə barge gə gechide gaba sumi kədəbə̂r nəm me ur ba gə alnagə labiya managə gegə̂r-ə̂ me. 39 Cendi ur dama mana gaba sumi-yə̂ managə kulə gaba amsa Mãr̰ĩ-yə̂, me wama gə mani-yə̂ kaw, cendi ur i mana gaba sumi me ca. 40 Cendi chə̂bə namde nə̂ wambə mani day bam, me ɗang da, cendi ɗəbənə̂ dara amsa Mãr̰ĩ da, amsə bəraa bəraa bəraa dara gələ̂ gə sədə̂gə ba gə i nə̂ ladəbe cendi. Me sanga da, sariya day ha wama nan̰e.»
Mani nə̂ dwani nə̂ deme də wambə dəra
(Luk 21.1-4)
41 Managə kərə̂ ciri dwar̰ə də kulə gaba bwasa Mãr̰ĩ ilə̂ da, mana mən gə nare hara gə gursə day al gə dwani gə Mãr̰ĩ ilə̂. Me Jesu dam co dərə̂w me ilə̂ yara gə mani nə̂ cendi ilə̂ alagələ̂ di. Nare nan̰ woni ꞌywa mani da, ꞌya gursə day ꞌyarbar. 42 Ər̰ə deme də wambə də i bugər hara dəra ꞌya chile sər də neyem ala gə mani bə̂də̂. 43 Mwom da, Jesu ꞌogə woni gərsə̂ gwale duwa me waygə ba da: «I sədə. Dwayna, nə̂ wayang i gwale səw ɗang bi: Deme də wambə də ta di ꞌya mani dəra ɗoy nare nə̂ pad di bam. 44 Nə̂ way yande dara nare di, i gursə day də wor dodə̂, giyə̂ dəra ilə̂ bə̂də̂ do me, cendi hara ꞌya sən̰. Me tandi da, mani pad jaldəle, me cor ꞌya i mani pad nə̂ ilə̂ kərə̂ dəra-lə̂ dara əsə̂ gə sədə di bam.»
* 12:11 12.11 Diri (Psaume) 118.22-23 12:14 12.14 Ɓag da, ꞌywagaw gə dole gə geche gə Rom lombo da, ladəle mo? Gwale gə urə̂ gə ka di i ya ba gə tow i Jesu boy de. An̰ji waynagə ba ꞌywagagə gə nare nə̂ Rom lombo ba ladəle da, nare nə̂ Juwib nan̰ ha ələ̂we dara cendi ur ba gə dam i gə dədə̂gə day. An̰ji waynagə ꞌywaga di ba ladə bə̂də̂ da, nare nə̂nə̂ Erod duwa di ha wayagə nare nə̂ Rom daa, me cendi ha yə̂we ya aba lama mana de. 12:15 12.15 deniye Gursə də chile də gə ꞌogədə «deniye» da, də mən da, i gursə də idə ꞌywagaw gun mən giyə̂ duwa gə ala wala mən dalawə̂. I gə gursə də deniye də ta di me nare nə̂ Juwib ꞌyogəw gə dole gə Rom lombo di. § 12:19 12.19 Deteronom 25.5-6 * 12:26 12.26 Kərara gə daa (Exode) 3.2,6 12:27 12.26,27 «Nə̂ i Mãr̰ĩ gənə̂ Abraham duwa me gənə̂ Isak duwa me gənə̂ Jakob duwa me ca.» Abraham me Isak me Jakob me mar bam ɓəgəden̰ do me Mãr̰ĩ wayəw Moyis gwale gə ta di sən̰. Managə Jesu way ba Mãr̰ĩ ba i gənə̂ nare nə̂ mare day bə̂də̂ da, ta di way i dara ba Abraham me Isak me Jakob me margə bam məndagə me da, cendi dam lə̂ bəra. 12:30 12.30 Deteronom 6.4-5 § 12:31 12.31 Lebitik 19.18 * 12:36 12.36 Diri (Psaume) 118.1