7
Og tabal ni Esteban sog gukum nog bansa Hudyu
Dadi, og kounutan nog boliananan, sinakan non si Esteban nog, “Motud taꞌ og sumbungan nog gotowanan koni dianika?”
Dadi, tinumabal si Esteban nog, “Mokogulang u bu pigilugan ku nog salu bansa u, pokinongog amu pa dianakon. Ati, kobon nituꞌ og Mikpongon nog ion og Diwata nog motas, tinumuaꞌ dia ni Apuꞌ Abraham kobon pa nog dituꞌ ion sog bonua nog Misopotamia sog daꞌ pa ion poglalin sog bonua nog Haran. Og taluꞌ nog Mikpongon dianon maꞌ nini, ‘Gonatoy mu og bonua mu koni, bu asta og gusbawalisanan mu mangka a panow sog bonua kituꞌ nog potongowon ku dianika.’* Dadi, ginonatan ni Abraham bonua non koyon nog Kaldia, bu mangka ion pogonong dituꞌ sog Haran. Ampun minatoy gamaꞌ non dituꞌ, dinondag ion nog Mikpongon mangoy sog bonua nog pigonongan ta koni numun koni. Saka, daꞌ ion kobogoyoy nog glupaꞌ dituꞌ minsan mikaꞌan. Tibua, og pasad nog Mikpongon dianon nog ngon da gondow nog kobogayan ion nog glupaꞌ dion, poꞌ pusakaꞌ nog ganakapuꞌanan non dianon. Sog tang koyon nog kopoktaluꞌ nog Mikpongon dun dianon, daꞌidun pa og bataꞌ non. Og Mikpongon miktaluꞌ dosop dia ni Apuꞌ Abraham nog maꞌ nini,
‘Og ganakapuꞌanan mu, sagya ilan da mogonong sog konaꞌ nilan bonua, bu uliponon ilan, bu solapsolapon ilan lagaꞌ pat gatus ton. Tibua, posokitan ku ain og gotowanan kituꞌ nog mongulipon dia sog ganakapuꞌanan ni Abraham, poꞌ bagun da og ganakapuꞌanan non koyon, mokoluas ilan na bu mangka ilan na pokopoktamuy dianakon dini sog bonua koni.’ Maꞌ long nog Mikpongon dun.
“Tubus nituꞌ,” long ni Esteban dun, “og Mikpongon, dinondag non si Apuꞌ Abraham moktuk poꞌ maꞌ nituꞌ og tandaꞌ nog tumanon non da og koposadan nilan nog Mikpongon. Dadi, dangan binataꞌ ni Apuꞌ Abraham si Isak, midopot tibua walu ondow tidu botaꞌon, tinuk non. Dangan sop migbataꞌ si Isak dia ni Jakub, tinuk dosop ni Isak si Jakub. Bu si Jakub, tinuk non dosop og gombataꞌanan non kituꞌ nog kolokian nog sopuluꞌ bu duaꞌ kotow. Bu ilan og piktiduan nog pangkat nog bansa ta Hudyu.
“Dadi, ngon bataꞌ ni Jakub nog ngalan non si Jusep. Piglinggi ion nog pigilugananan non boyaꞌan nog piksaluy nilan ion poꞌ bagun ion uliponon dituꞌ sog bonua nog Ihiptu. Tibua, og Mikpongon, kobon non dianon. 10 Bu tinobangan ion nog Mikpongon dia sog glam nog glogon non. Bu binogayan ion nog kotoan. Dangan mitongow nog datuꞌ sog Ihiptu og kotoan ni Jusep koyon bu og kobaꞌis nog polomotadon non, inimung non ion nog kounutan sog bonua nog Ihiptu koyon bu asta sog glam nog daya nog datuꞌ kituꞌ. 11 Tubus nituꞌ, dinotongan nog gutom og tibuk bonua nog Ihiptu bu asta sog tibuk bonua nog Kanaꞌan. Dadi, og mokogulanganan ta kituꞌ kobon nituꞌ, daꞌidun og golapan nilan nog ponganon nilan. Dadi, misinsa tokodoy og glam nog gotowanan koyon dion. 12 Dangan midongog ni Jakub nog ngon dow ponganon sog bonua nog Ihiptu, sinuguꞌ non gombataꞌanan non kituꞌ nog ion non ion og mokogulanganan ta kituꞌ, mangoy momuku dituꞌ. Ugat ilan pa ion pokangoy dion. 13 Dangan sog koduaꞌ puliꞌ nilan mangoy dion, mikpokilala na si Jusep dianilan. Bu tidu dion, kisunan nog datuꞌ dituꞌ paꞌali sog pigilugan bu mokogulang ni Jusep. 14 Dadi, tinugun ni Jusep tidu sog gamaꞌ non nog si Apuꞌ Jakub asta og glam nilan. Minangoy ilan sog bonua nog Ihiptu. Og dakol nilan nog minangoy dituꞌ pitu puluꞌ bu lima kotow. 15 Dadi, mipanow ilan sog bonua nog Ihiptu, bu dituꞌ ilan na migonong. Bu dion ilan na mimatoy tidu dia ni Jakub asta duma mokogulanganan ta kituꞌ. 16 Tibua, og tulananan nilan, pipuliꞌ da dituꞌ sog bonua nog Sekem. Bu dituꞌ ilan pinglobong sog kolobongan kituꞌ nog sinaluy ni Apuꞌ Abraham sog glaꞌayat ni Apuꞌ Hamur dituꞌ sog bonua nog Sekem.
17 “Dadi,” long ni Esteban, “dangan daliꞌ na kotuman og pasad nog Mikpongon dia ni Apuꞌ Abraham, dinumakol tokodoy pangkat ta dituꞌ. 18 Tubus nituꞌ, kisuklian og datuꞌ koyon dion nog daꞌ non kosunoy og paꞌali dia ni Jusep. 19 Dadi, pigdagdag non mokogulanganan ta, bu ompihit og gokbitan non dianilan. Tinogol non dia sog mokogulanganan ta kituꞌ nog pomolongon nilan og populaanan nilan bagun mokpomatoy. 20 Og tang koyon, binataꞌ si Apuꞌ Muses. Molongas tokodoy ion nog bataꞌ. Dadi, pigusibaꞌ ion nog ginaꞌamaꞌ non lagaꞌ nog tolu bulan. 21 Dangan piluas nilan sog baloy og bataꞌ nilan koyon, mitongow nog bataꞌ nog datuꞌ kituꞌ nog baꞌi. Dadi, inalap non mangka non imungoy nog bataꞌ non. 22 Bu si Apuꞌ Muses, pionadan nog glam nog kotoan dion sog bansa Ihiptu koyon nog boyaꞌan miimung mokosog ion moktaluꞌ bu biaksa nog glam nog ginang.
23 “Dangan midopot pat puluꞌ ton tinonan ni Apuꞌ Muses, mipikil non monogikol nog salu bansa non nog Israel. 24 Dangan minangoy ion dituꞌ, mitongow non og gotow Israel pikposokitan nog gotow Ihiptu. Dadi, sinugutan non og gotow Israel koyon bu mangka non bunuꞌoy gotow Ihiptu koyon. 25 Poꞌ baluꞌ ni Apuꞌ Muses dun, mosabut nog salu bansa non Israel nog ion kituꞌ sinuguꞌ nog Mikpongon tumabang sog glam nog glogon nilan. Saka daꞌ ion tolimaꞌoy nog salu bansa non koyon. 26 Miglen gondow ion, mitongow non nosop duaꞌ kotow gotow Israel migbunuꞌ. Inangoy non ilan pomagoy poꞌ popoglogomiguson non ilan bosia. Miktaluꞌ ion, ‘Olo nion? Og salu bansa amu loꞌ ion, saka mogbunuꞌ amu ma?’ 27 Og gotow kituꞌ nog miglenlen dia sog duma non, dinondol non si Apuꞌ Muses mangka ion poktaluꞌ nog, ‘Sima dinumondag dianika nog mogbayaꞌbayaꞌ a dianami dini? 28 Olo dun, bunuꞌon mu akon maꞌ nog ininang mu kituꞌ kolabung sog gotow Ihiptu?’ 29 Dadi,” long ni Esteban, “dangan midongog ni Apuꞌ Muses og tabal koyon dianon, milaguy ion dituꞌ sog bonua nog Midian.
“Sintak non mogonongonong dion, mikopogduoy ion dion boyaꞌan nog ngon og bataꞌ nilan duaꞌ kotow nog lunsan laki. 30 Dangan midopot ilan pat puluꞌ ton sog bonua koyon, minangoy si Apuꞌ Muses sog bonua kituꞌ nog mologon pogonongan dituꞌ sog molani nog bulud nog iningolanan og Sinai. Bu mikpotongow dianon og moloikat nog Mikpongon dia sog polompung nog migligaꞌ. 31 Dangan mitongow non og gligaꞌ koyon, kisobuꞌan ion dun. Bu inangoy non pogimotimotoy og gligaꞌ koyon. Midongog non og taluꞌ nog Pogbayaꞌ nog,
32 ‘Akon og Diwata nog mokogulanganan mu kituꞌ kobon nituꞌ nog si Abraham ilan ni Isak bu si Jakub.’§
Dadi, dangan midongog ni Apuꞌ Muses taluꞌ koyon, linukuban ion kobal nog gondok non bu diꞌ non kotingagan og gligaꞌ koyon. 33 Miktaluꞌ nosop og Pogbayaꞌ dianon nog,
‘Luas mu ponyapak mu, poꞌ og glupaꞌ koyon nog pigindogan mu mosigda. 34 Bu mitongow u pigotowan ku sog Ihiptu nog landuꞌ sinsaan nilan, bu midongog u og kolonganan nilan. Dadi, saꞌan ini tinumonaꞌ u dini, poꞌ gowonon ku ilan sog sinsaan nilan. Dadi Muses, populiꞌon ku ika dituꞌ sog Ihiptu.’*
35 “Dadi,” maꞌ long ni Esteban dun, “si Apuꞌ Muses, ion non ion og pigbongkis kituꞌ nog salu bansa non, bu tinoluꞌan nilan ion nog, ‘Sima a otowoy og mogbayaꞌbayaꞌ dianami.’ Minsan siꞌoy maꞌ nituꞌ og taluꞌ nilan dianon, ion da og dinondag nog Mikpongon mogdatuꞌ bu tumabang dianilan. Og kodondag dianon bianan dia sog moloikat kituꞌ nog mitongow non sog gligaꞌ nog polompung. 36 Dadi, si Apuꞌ Muses og minuluꞌ dianilan mawaꞌ sog bonua nog Ihiptu. Bu pitongowan non ilan nog gingyataꞌanan nog kosobuꞌsobuꞌ dituꞌ sog bonua nog Ihiptu, bu sog dagat nog iningolanan Pula Dagat, bu sog kobon nilan dituꞌ sog bonua kituꞌ nog mologon pogonongan. Og gobon nilan dituꞌ pat puluꞌ ton. 37 Og Muses koni, ion non ini og miktaluꞌ kituꞌ sog bansa Israel nog ngon da gondow non nog Mikpongon, bogayan non amu nog polomolatas nog mamaꞌ nakon nog moktidu dia sog dili bansa niu. 38 Si Muses koni, og salu bansa nilan da bu duma nilan dosop kobon ilan dituꞌ sog bonua kituꞌ nog mologon pogonongan. Bu ion dosop og solabuk sog mokogulanganan ta kituꞌ kobon nituꞌ. Bu ion og tinoluꞌan nog moloikat kituꞌ dituꞌ sog bulud nog Sinai. Bu ion og binogayan nog taluꞌ nog Mikpongon nog diꞌ moksop nog bagun non polotason dianita. 39 Tibua, minsan maꞌ nituꞌ, og mokogulanganan ta kituꞌ kobon nituꞌ, ompok ilan da mokokunut dia ni Apuꞌ Muses, sugaꞌid non, binibas nilan tanan ion poꞌ og dialom pikilan nilan dituꞌ pa sog bonua nog Ihiptu.
40 “Dadi, likud ni Apuꞌ Muses dituꞌ sog bulud nog Sinai, miktaluꞌ og bansa Israel dia sog gulang bataꞌ kituꞌ dianon nog ngalan non si Aron. Pingoni nilan dianon og glodawan poꞌ imungon nilan dow nog diwataanan nilan nog monuluꞌ dianilan. Poꞌ maꞌ long nilan dun, ‘Diꞌ nami na kosunan bog ain si Muses dun saka ion loꞌ ituꞌ bosia og minuluꞌ dianita mawaꞌ tidu sog bonua nog Ihiptu.’ 41 Dadi,” long ni Esteban dun, “migimung ilan dodaꞌ nog glodawan nog maꞌ nog bantuk nog nati nog sapiꞌ, mangka nilan poktomuyoy, bu pomolasoy, bu mangka ilan poglomilomioy og ginimung nilan kituꞌ. 42 Dadi, sabap sog kohinangan nilan koyon, tinolikudan ilan dun nog Mikpongon bu pitiang non ilan moktamuy sog bitunanan, bu bulan, bu gondow. Bu og taluꞌ nog Mikpongon nog sinulat nog polomolatasanan kituꞌ maꞌ nini,
‘Og bansa Israel, sog pat puluꞌ ton gobon niu dituꞌ sog bonua kituꞌ nog mologon pogonongan, daꞌ amu sibon pogbogoy nog pomalas niu dianakon! 43 Bu pikpitangpitang niu og toguꞌan nog glodawan nog glatdiwata nog ingolanan niu nog Molok, bu og glodawan nog bitun nog glatdiwata niu kituꞌ nog ingolanan nog Rapan. Og pikpitangpitang niu koyon, ion non ion og glodawananan kituꞌ nog poktomuyon niu. Dadi, sabap dion sog kohinangan niu koyon,’ taluꞌ nog Mikpongon dun, ‘bugowon ku amu bagun amu mokaum bu ompitang dituꞌ sog gunan pa nog koliwagan bonua nog Babilon.’
44 “Dadi,” long ni Esteban dun, “og mokogulanganan ta kituꞌ kobon nituꞌ, kobon nilan dituꞌ sog bonua kituꞌ nog mologon pogonongan, kobon non dianilan og Baloy kituꞌ nog Poktomuyan nilan dia sog Mikpongon. Og Baloy kituꞌ dinondag nog Mikpongon mogimung dia ni Apuꞌ Muses. Bu inunut ni Apuꞌ Muses og bantuk nog Baloy kituꞌ nog pitongow nog Mikpongon dianon.
45 “Dadi, dangan minatong na timpu nog pingawaꞌ na nog Mikpongon og timonua sog bonua nog Kanaꞌan, og bonua koyon inuliꞌan nog mokogulanganan ta kituꞌ. Og timpu koyon mikosukli si Josua dia ni Muses. Bu og Baloy nog Poktomuyan nilan dia sog Mikpongon pikpitangpitang nilan dosop. Bu ginamit nilan ituꞌ asta sog minatong og kopogdatuꞌ ni Apuꞌ Dabid. 46 Og pogolongon koni nog si Apuꞌ Dabid, kisuꞌatan tokodoy og Mikpongon dianon. Bu pingoni non sog Mikpongon nog tugdakon bosia dianon og mogimung nog pogonongan nog Mikpongon, ion non og Diwata ni Apuꞌ Jakub kituꞌ. 47 Tibua, og tinugdakan mogimung dun og bataꞌ non kituꞌ nog si Solomon. 48 Tibua, og Mikpongon nog ion og Diwata nog motas, ondiꞌ ion mogonong sog baloy nog inimung nog gotow. Poꞌ maꞌ nini og taluꞌ nog Mikpongon nog pilatas nog polomolatasanan non kituꞌ,
49 ‘Og glangit og gingkudan ku. Bu og glupaꞌan og gindogan ku poꞌ akon og mikpongon dun. Dadi, bila maꞌ nituꞌ, olo ma og baloy nog imungon niu dianakon? Otawaka olo ma og gimungon niu nog pogulolian ku? 50 Akon tanan og mikpongon nog glam non.’
51 “Dadi,” maꞌ long ni Esteban dun, “landuꞌ dodaꞌ kotogas og guluanan niu! Mamaꞌ amu nog bongol bu konaꞌ poktanud poꞌ polomungyas amu sog Mikpongon. Mingunut amu dodaꞌ dia sog mokogulanganan niu kituꞌ kobon nituꞌ nog kobon non mongantu amu dia sog Bolakat nog Mikpongon. 52 Glam nog polomolatasanan kituꞌ kobon nituꞌ nog taluꞌ nog Mikpongon, pikposokitan nog mokogulanganan niu kituꞌ, bu pimunuꞌ nilan tanan ain og mikpodonsamaꞌ kituꞌ moktaluꞌ paꞌali sog pogdatong nog gotow kituꞌ nog midulus nog popongoyon nog Mikpongon dini nita. Bu dangan tinumuaꞌ ion, pigbolingulanan niu ion mangka niu bunuꞌoy. 53 Tinumabuk amu dow sog Botad nog Mikpongon kituꞌ nog pilatas non dia sog moloikatanan non kituꞌ, saka daꞌ niu da unutoy.”
Binatu nilan si Esteban
54 Dangan midongog nilan og tinaluꞌ ni Esteban kituꞌ, linolingitan ilan tokodoy dianon bu mikigut og ngisianan nilan dun. 55 Tibua, si Esteban miponuꞌ nog Bolakat nog Mikpongon. Tinumongal ion sog glangit, bu mitongow non og silow nog Mikpongon bu pogindog si Isus sog dapit glintu nog Mikpongon. 56 Dadi, miktaluꞌ ion nog, “Tontong niu poloꞌma, kituꞌ da og glangit mibukaꞌ, bu og Binataꞌ kituꞌ sog Kilawan, pogindog ion dia sog dapit glintu nog Mikpongon.” 57 Sabap sog tinaluꞌ non kituꞌ, og gotowanan koyon sog gukum, tinimpong nilan og tolingaanan nilan kobon nilan moglogapis. Bu mikpongindog ilan mangka nilan gobokoy si Esteban, 58 bu mangka nilan guyudoy sog glowasan nog koliwagan bonua koyon nog Jerusalem, mangka nilan ion tolipunoy mogbatu. Ain taksiꞌanan nilan koyon linuas nilan og glogdoyanan nilan mangka nilan botangoy sog molani nog sala kotow kituꞌ nog glitow nog og ngalan non si Saul. 59 Solian nilan koyon mogbatu dia ni Esteban, si Esteban migyakin nog, “Apuꞌ Isus, tabuk nika na og glimukud u.” 60 Tubus nituꞌ, mikingluꞌud ion mangka ion poktaluꞌ nog mosikad, “Apuꞌ, naꞌ mu na ukaton dianilan og dusa nilan koni.” Bu mangka na ion kotoktus.
* 7:3 7:3 Genesis 12:1 7:7 7:7 Genesis 15:13-14 7:8 7:8 Og moktuk koni, ion non ion og moksunat. § 7:32 7:32 Exodus 3:6 * 7:34 7:34 Exodus 3:5-10 7:43 7:43 Amos 5:25-27 7:50 7:50 Isaya 66:1-2