13
Xɛ rawali xa taali
(Maraki 4:1-20, Luki 8:4-15)
1 Na lɔxɔɛ, Isa naxa mini banxi, a sa dɔxɔ baa dɛ ra.
2 Ɲama gbegbe to malan a yire, a naxa sa dɔxɔ kunkui kui, ɲama naxa lu baa dɛ ra.
3 A naxa fe wuyaxi masen e bɛ taalie ra.
A naxa a masen, «Wo wo tuli mati. Xɛ rawali nde nan mini sansi xɔri garansande.
4 A to nu sansi xɔri garansanma, xɔri ndee naxa bira sankira xɔn, xɔnie naxa fa, e e don gbiki.
5 Xɔri ndee fan naxa bira gɛmɛ yire, bɛndɛ mu gbo dɛnnaxɛ. Nee naxa bula mafuren na, barima na bɛndɛ mu tilin.
6 Kɔnɔ soge to xɔnɔ, na sansie naxa ragan, e xara gben, barima sanke mu nu na e bɛ.
7 Sansi xɔri ndee fan naxa bira tunbe kunsie tagi. Tunbe kunsie naxa gbo, e sansie ixɛtɛn, e e kana.
8 Sansi xɔri ndee fan naxa bira bɛndɛ fanyi ma. Na xɔrie tan, e keren keren birin naxa sansi tɔnsɔɛ ramini, ndee naxa xɔri kɛmɛ ramini, ndee xɔri tongo senni, ndee xɔri tongo saxan.
9 Xa wo tuli fe mɛma, wo wo tuli mati yi masenyi ra.»
10 Isa fɔxirabirɛe naxa e maso a ra, e a maxɔrin, «Munfe ra i wɔyɛnma ɲama bɛ taali ra?»
11 Isa naxa e yaabi, «Ala bara fahaamui fi wo ma wo xa a xa mangɛya niini gundo kolon, kɔnɔ na fahaamui mu fixi mixi gbɛtɛe tan ma.
12 Mixi fahaamuxi xa fahaamui xun masama, kɔnɔ mixi fahaamutare, hali a naxan maɲɔxun a gbe ra, na fama bade a yi ra.
13 Na nan a toxi n wɔyɛnma mixie bɛ taali wɔyɛnyi ra, barima e ya se toma, kɔnɔ e mu a igbɛma, e tuli fe mɛma, kɔnɔ e mu a fahaamuma.
14 Na kui, Annabi Esayi xa masenyi bara rakamali e xa fe ra, naxan a masenxi,
‹Wo fe mɛma,
kɔnɔ wo mu a fahaamuma.
Wo fe toma,
kɔnɔ wo mu a igbɛma.
15 Yi ɲama bɔɲɛ bara xɔrɔxɔ.
E bara e tuli dɛsɛ, e bara e ya raxi,
alako e ya naxa fa fe igbɛ, e tuli naxa fa fe mɛ,
e bɔɲɛe naxa fa fe kolon,
e naxa fa e ya rafindi n ma n xa e rayalan.›»
16 «Kɔnɔ ɲɛlɛxinyi na wo tan bɛ, barima wo yae se igbɛma, wo tulie fe mɛma.
17 N xa nɔndi fala wo bɛ, namiɲɔnmɛ nun tinxintɔɛ gbegbe bara wa e xa fee to wo naxee tofe, kɔnɔ e mu e to. E bara wa e xa fee mɛ wo naxee mɛfe, kɔnɔ e mu e mɛ.»
18 «Wo wo tuli mati, wo xa fahaamui sɔtɔ xɛsa xa taali ma.
19 Mixi na Ala xa mangɛya niini xa masenyi mɛ, a mu a fahaamu, Sentanɛ fama nɛ na masenyi bade a bɔɲɛ ma. Na kanyi misaalixi sansi xɔri nan na naxan biraxi kira xɔn ma.
20 Sansi xɔri naxee bira gɛmɛ yire, nee misaalixi mixi nan na naxan Ala xa masenyi mɛma, a a suxu mafuren sɛɛwɛ ra.
21 Kɔnɔ sanke to mu na a bɛ, a xa danxaniya mu buma. Tɔɔrɛ nun ɲaxankatɛ na a li Ala xa masenyi xa fe ra, a gbilenma Ala xa fe fɔxɔ ra keren na.
22 Sansi xɔri naxan bira tunbe kunsie tagi, na misaalixi mixi nan na naxan Ala xa masenyi mɛma, kɔnɔ yi duniɲa kɔntɔfili nun naafuli xɔli a suxu han a Ala xa masenyi bɛɲin. Na kui, Ala xa masenyi mu nɔma a bɔɲɛ masarade.
23 Sansi xɔri naxan bira bɛndɛ fanyi tan ma, na misaalixi mixi nan na naxan Ala xa masenyi mɛma, a a fahaamu, a a bɔɲɛ masara. Na sansi xɔri a bogi raminima nɛ, nde xɔri kɛmɛ ramini, nde tongo senni, nde tongo saxan.»
Ɲooge ɲaaxi xa taali
24 Isa naxa taali gbɛtɛ masen e bɛ, «Ala xa mangɛya luxi nɛ alɔ xɛmɛ naxan a xa xɛ garansan sansi xɔri fanyi ra.
25 Kɔnɔ mixie nu xife tɛmui naxɛ, a yaxui naxa fa, a ɲooge ɲaaxi xɔri garansan sansi fanyi xɔri longori ra, a siga.
26 Sansie to bula, e te han e dendenyi bara mini fɔlɔ, walikɛe naxa ɲooge ɲaaxi fan to sansie longori ra.
27 E naxa xɛ kanyi maxɔrin, ‹Marigi, i mu sansi xɔri fanyi xa garansan i xa xɛ ma? Na ɲooge ɲaaxi fa kelixi minden?›
28 A naxa e yaabi, ‹N yaxui nde nan na rabaxi.› Walikɛe naxa a maxɔrin, ‹I wama muxu xa sa a tala?›
29 A naxa a fala, ‹Ade, xa na mu a ra sansi fanyi fan talama nɛ ɲooge ɲaaxi fɔxɔ ra.
30 Wo xa a lu e birin xa mɔ han xɛ xaba lɔxɔɛ. Na tɛmui n a falama nɛ xɛ xabae bɛ, wo ɲooge ɲaaxi nan singe tala, wo a raxiri alako a xa gan. Kɔnɔ wo sansi fanyi tan xaba, wo a xɔri ragata n ma bili kui.›»
Konde xɔri nun lɛbini xa taalie
(Maraki 4:30-32, Luki 13:18-21)
31 Isa naxa taali gbɛtɛ masen e bɛ, «Ala xa mangɛya maniyaxi konde xɔri nan na, mixi naxan si a xa daaxa.
32 A xɔri xurun sansi xɔri birin bɛ, kɔnɔ a na mɔ, a bili xungbo bɔxi sansi birin bɛ. A findima wuri bili nan na, xɔnie fama e tɛɛe sade naxan salonyie kɔn na.»
33 Isa naxa taali gbɛtɛ masen e bɛ, «Ala xa mangɛya maniyaxi lɛbini nan na, ginɛ naxan sa farin busali tagi xun ma, na fa farin birin nate.»
Isa nun taali wɔyɛnyie
(Maraki 4:33-34)
34 Isa naxa na fe birin masen ɲama bɛ taalie ra. A ɲan mu nu masenyi yo tima e bɛ a mu a fala taali daaxi.
35 Na kui, namiɲɔnmɛ xa masenyi naxa kamali,
«Taali wɔyɛnyie nan minima n dɛ i.
N fee masenma nɛ naxee nu nɔxunxi kabi duniɲa daa tɛmui.»
Isa ɲooge ɲaaxi xa taali tagi rabafe
36 Na tɛmui, Isa naxa keli ɲama xun ma, a so banxi. A fɔxirabirɛe naxa e makɔrɛ a ra, e a fala a bɛ, «Ɲooge ɲaaxi xa taali tagi raba muxu bɛ.»
37 A naxa e yaabi, «Naxan sansi fanyi garansanma, na misaalixi Adama xa Di nan na.
38 Xɛ misaalixi duniɲa nan na. Sansi fanyi misaalixi mixie nan na, naxee na Ala xa mangɛya niini bun ma. Ɲooge ɲaaxi misaalixi Sentanɛ xa die nan na.
39 Yaxui naxan ɲooge xɔri garansan, a misaalixi Ibulisa nan na. Xɛ xabɛ misaalixi duniɲa raɲɔnyi nan na. Xɛ xabae misaalixi malekɛe nan na.
40 Na ɲooge ɲaaxi talama ki naxɛ, a woli tɛ i, duniɲa raɲɔnyi fan luma na ki nɛ.
41 Adama xa Di fama a xa malekɛe xɛɛde, e mixi ratantanyie nun mixi kobie ba mixi gbɛtɛe ya ma, naxee na Ala xa mangɛya niini bun ma.
42 E e wolima nɛ tɛ mankanɛ xɔɔra, wa nun ɲin maxinyi na dɛnnaxɛ.
43 Na tɛmui tinxintɔɛe tan yanbama nɛ alɔ soge e Baba xa mangɛya niini bun ma. Xa wo tuli fe mɛma, wo wo tuli mati yi masenyi ra.»
Harige xungbe xa taalie
44 «Ala xa mangɛya man luxi nɛ alɔ naafuli xungbe naxan nu nɔxunxi xɛ ma. Mixi nde to mini a ma, a naxa gbilen a nɔxun na, a siga ɲɛlɛxinyi kui. A naxa a sɔtɔse birin mati a fa na xɛ sara.»
45 «Ala xa mangɛya man luxi nɛ alɔ yulɛ naxan diyaman tofanyi fenfe.
46 A to diyaman hagigɛ keren to, a naxa sa a sɔtɔse birin mati, a fa na diyaman sara.»
Yɛlɛ xa taali
47 «Ala xa mangɛya man luxi nɛ alɔ yɛlɛ naxan bara sa baa ma, a yɛxɛ mɔɔli birin suxu.
48 Yɛlɛ to rafe, mixie naxa a mabɛndun baa dɛ ra. E naxa dɔxɔ, e yɛxɛe mayegeti, e a fanyie sa paanie kui, e a ɲaaxie wɔlɛ.
49 Duniɲa raɲɔnyi luma na ki nɛ. Malekɛe fama mixi kobie nun mixi tinxinxie mayegetide,
50 e mixi kobie woli tɛ mankanɛ xɔɔra, wa nun ɲin maxinyie na dɛnnaxɛ.»
Lɔnni fori nun a nɛɛnɛ
51 Isa naxa e maxɔrin, «Wo bara na birin fahaamu?» E naxa a yaabi, «Iyo.»
52 A naxa a masen e bɛ, «Na nan a toxi, sɛriyɛ karamɔxɔ naxan bara fahaamui sɔtɔ Ala xa mangɛya niini xa fe ma, a luxi alɔ banxi kanyi naxan se nɛɛnɛe nun se forie raminima a harige ya ma.»
Nasarɛtikae tondife lade Isa ra
(Maraki 6:1-6, Luki 4:16-30)
53 Isa to gɛ na taalie masende, a naxa siga,
54 a sa so a xɔnyi, a mɔxi dɛnnaxɛ. A to na mixie xaran e xa salide kui, e dɛ naxa ixara. E naxa e bore maxɔrin, «Yi xɛmɛ yi lɔnni sɔtɔxi minden? A nɔxi yi kaabanako fee rabade di?
55 Kamudɛri xa di xa mu yi ki? A nga xa mu xili Mariyama? A xunyae xa mu findi Yaki, Yusufu, Yuda, nun Simɔn na?
56 A xunya ginɛmae fan mu na won ya ma be? A fa yi birin sɔtɔxi minden?»
57 Na kui, e naxa xɔnɔ a ma, e tondi lade a ra.
Isa naxa a masen e bɛ, «Namiɲɔnmɛ binyaxi yire birin fo a xɔnyi, a ngaxakerenyie tagi.»
58 A mu kaabanako gbegbe raba naa e xa danxaniyatareɲa xa fe ra.