7
1 Mag̱aning yang paring pinakalandaw tung ni Esteban, “Ta, matuud yang nag̱ipagbangdan nirang atia tung nuyu?”
Nag̱aulit Ni Esteban Kung Ya Pa Ag̱ari Yang Pagpundar Yang Dios Tung Nasyun Nira (7:2-8)
2 Mag̱aning ti Esteban ang nagtimales, “Maginuung mga mamaepet, mga kaputulan ang mga masigka Israelu, pamatian mi ra kanay yang bitalaw. Yang Dios ang makagag̱aem tung tanan, yay nagpailala atiing tukaw tung ni dipuntu apu tang Abraham atiing duun pa rin tanya tung Mesopotamia ang indi pa rin nag̱apagpauman duun tung siudad ang Haran.
3 Mag̱aning tung anyang nagbitala, ‘Magliita ra taa tung banwang naang pag̱istaran mu. Pati yang may mga kaampiran tung nuyu, pamutwanan mu ra ka ay mangaya ra duun tung sasang banwa ang ipaitaw tung nuyu,’ ag̱aaning duun yang Dios tung anya.
4 Purisu nagliit da ka man ti Abraham duun tung banwa yang mga Caldeanen ang minangay duun tung siudad yang Haran ang para duun da magtinir. Pagkatapus pag̱apatay yang tatay na, pinapagpanaw si yang Dios ang asta nagkaw̱ut da taa tung banwang naang pag̱atiniran ta numanyan.
5 Tung uras ang atii, indi ipinakdul yang Dios tung anya yang banwang naa maskin gesye ilem, kung indi, yay ipinangaku na tung anya may tung mga kanubli na maskin anda pay ana na.
6 Dispuis may inaning na pa tung ni dipuntu apu tang Abraham ang maning taa: ‘Yang mga kanubli mu mag̱ing mga dayuan duun tung dumang banwa. Buaten dang mga kirepen ig pandeeg-deeg̱an tung seled epat ang gatus ang takun.
7 Piru yang nasyun ang mangirepen tung nira, yuu ray magsintinsiang magparusa. Pagkatapus tia, mamansilua ra yang mga kanubli mu tung banwang atia ang para mamagtuu ra tung yeen taa tung banwang naa.’
8 Pagkatapus nagpaintindi ra ka yang Dios tung ni Abraham kung unu pay ipinagplanu na para tung anya pati tung mga kanubli na ang nunut da ka ta kalalangan na ang yang tanan ang mga lalii nira dapat ang buatan ta tanda yang mga tinanguni nira. Purisu pagkapangana tung ni Isaac, ya ray binuat ni tatay na tung anya tung yawalung kaldaw. Pati ti Isaac tanya, pagkapangana tung ni Jacob, ya ra kay binuat na tung ana na. Asta ti Jacob tanya, ya ra kay inusuy na ang kada ipinangana yang mga ana nang sam puluk may durua nga laliian ang ya ra ka man ay namamuad tung nasyun ta.
Yang Pamlek Yang Mga Aka Ni Jose Tung Anya Ya Ray Nag̱ipananglit Na Tung Pamlek Yang Mga Pamagpakigmaepet Tung Ni Jesus (7:9-16)
9 “Taa numanyan yang kadaklan tung nirang pinamuaran yang nasyun ta ya ray namangimun tung ni Jose ang yay ari nirang sam bilug. Purisu ipinagpaalang da nira tung dumang mga tau ang pagkatapus ingkelan da nira duun tung Egiptong ipinagpaalang si ka tung sasang tau ang para mag̱ing kerepen na. Piru maski pang maning da tia yang nabtangan na, pinakigsasaan da ka enged yang Dios.
10 Ipinalibri na nganing tung tanan ang kaliwag̱an na. Sigun tung pagtaraw̱angen na tung anya, nauyunan da yang Faraon. Yang nalelyag̱an enged yang Faraon tung anya, ya ra yang isip nang mawayang ang ipinaeyang yang Dios tung anya. Purisu piniaran na ra ta katengdanan nang abwat ang para may kagaeman na tung banwang atii pati tung tanan ang pruduktu na.
11 Numanyan may kuminaw̱ut dang panuw̱uk tung intirung Egipto asta tani ka tung banwang naa ang atii kanay yay paggug̱uuyan ang Canaan. Durug liwag yang pagkarabetangen yang mga tau. Pati mga kinaampu ta, anda ray mapangalangan nira ta pamangan nira.
12 Kapurisu pagkabalita ni Jacob ang may pamangan ang nag̱iluug duun tung Egipto, pinanuw̱ul na yang mga ana nang mamansiangay ra duun ang para mamandawal da ta pamangan. Ya ray primirung pag̱angay nira duun.
13 Tung yadwang pag̱angay nira duun, baklu ra nagpailala ti Jose tung mga putul na. Purisu asan da ka ngaskeay yang Faraon ang tanira magpurutul ni Jose.
14 Numanyan ti Jose nagtuyun da tung ni tatay nang ti Jacob pati tung nirang tanan ang sam palaana ang para mamagpauman da duun tung Egipto. Yang kinadakel nirang tanan duminangat da tung pitung puluk may lima nga tauan.
15 Purisu namansiangay ra ka man na Jacob duun tung Egipto. Duun da ka ilem nagmaepet ti Jacob ang asta napatay ra ilem, pati yang mga ana nang atiang namamuad tung nasyun ta, nagkarapatay ra ka ilem duun.
16 Yang mga tinanguni nira, nagkaraeklan tani tung Shekem ang para ipalg̱ud da tung leyang ang atiing inalang ni Abraham ang tukaw tung mga ana ni Hamor ang para buaten nang panlug̱uran ta mga patay.
Yang Pagpakuindi Yang Mga Kinaampu Nira Tung Ni Moises, Ya Si Ay Nag̱ipananglit Na Tung Pagpakuindi Yang Mga Pamagpakigmaepet Tung Ni Jesus (7:17-43)
17 “Taa numanyan, atiing alenget da yang uras ang ipagkereng yang Dios tung pinangakuan nang atii tung ni Abraham, yang mga kinaampu ta ya rag durulang agdurulang yang kinadakel nira ang asta duru rang pisan agkadamel.
18 Tung kabuayan da, may sasang ading naglua tung Egipto ang indi na ra pinakdulan ta kantidad yang kaayenan ang atiing binuatan ni Jose.
19 Ya ray nagdaya tung mga kinaampu tang nagpandeeg-deeg ay rineg̱es na tanira ang yang mga ana nirang geg̱esye ipampaalang-alang da ilem nirang ang asta magkarapatay ra ilem.
20 Tung panimpung atiing durung pisan agkaliwag ya ray uras yang pagkapangana tung ni Moises. Tanya durug tinlung mulang telengan.
21 Atiing ipinagpalua ra ni nanay na tung balay nirang itinaluk duun tung suba, naita ra yang ana yang Faraon ang baw̱ay. Pagkatapus ya ray ingkelan nang pinadakul ay kinaw̱ig nang yay ana nang sadili.
22 Atiing dakulu ra, pinagtuldukan da ta maayen natetenged tung tanan ang nag̱askean yang mga tag̱a Egipto. Purisu naglua rang baling mametang-betang ta bitala ig durug tinlu yang mga pag̱urubraen na.
23 “Atiing pag̱idaran da ti Moises ta epat ang puluk ang takun, kinaw̱ut yang isip nang mangay tung mga masigkanasyun nang mga Israel ug̱ud matelengan na yang pagkarabetangen nira.
24 Pagkatapus may sasang masigkanasyun nang naita nang nag̱adeeg-deeg̱an da ta sasang tag̱a Egipto. Purisu dayun dang nanaw̱ang tung nag̱adeeg-deeg̱an ang asta binles na yang tag̱a Egiptong inimatay.
25 Kanisip nang duun da ngaintindiay yang mga masigkanasyun na ang tanya gamiten yang Dios ang magpalibri tung nira tung kaliwag̱an nira. Ug̱aring indi ilem naintindian nira.
26 Pangayag may mga masigkanasyun nang durua nga tauan ang naita nang pagsuntukan. Tinag̱aman na ra rin ang pakigkesenan ang para mag̱inulikay ra rin ang maning taa:
‘Abaa, mga ungkuyu, yamu magputul!
Ayw̱a pagdineeg-deeg̱ayamu pa?’ mag̱aning.
27 Atii, yang pandeeg-deeg tung aruman na, ya ray nagkaig tung ni Moises ang mag̱aning,
‘Tinu pay naglug̱ut tung nuyung maggaem tung yamen ang para usgaranami ra rin nuyu?
28 Muya nag̱abalakanaw ra ka ilem nuyung imatayen ang katulad ka tung binuat mu nungapun tung sasang Egiptoanen!’ ag̱aaning.
29 Numanyan pagkagngel ni Moises tia, diritsyu rang nagpalibri duun tung sasang banwang paggug̱uuyan ang Midian ang duun da ka nagdayu. Numanyan nangasawa ra tung sasang baw̱ay ang tag̱a duun ig nagkatinir tanira ta mga ana nirang durua nga laliian.
30 “Taa numanyan, pagtaklib yang epat ang puluk ang takun, may sasang angil ang nagpaita tung anya duun tung banwang anday tatau na ang ampir duun tung napakameyeng ang mga bukid ang pag̱aningen ang Sinai. Duun nagpaita tung anya tung kakngaan ta sasang palumpung ang kalarangan ang paglig̱arang.
31-32 Pagkaita na tia, ya ray naberengan na ta mupia. Purisu dayun na rang pinalengtan ug̱ud matelengan na ta maayen. Ang pagkatapus nagngel na ra yang busis yang Dios ang pagbitala tung anyang mag̱aning,
‘Yuu yang Dios ang may mga tauan tung mga kinaampu mung na Abraham, ni Isaac ni Jacob.’
Pagkagngel ni Moises tia, dayun dang nagpangerel. Indi ra ka nganing napagpangaas ang para magteleng pa rin.
33 Ag̱aaning yang Dios tung anya,
‘Kuaten mu ra atiang mga sandalyas mu ay kipurki yang lugar ang naang nag̱akegngan mu sagradu ra sigun tung yeen ang pagpailala tung nuyu.
34 Naitaw ra yang mga tauanu ang nag̱adeeg-deeg̱an da ta mga tag̱a Egipto ig nagngelu ra yang pag̱araruruyun nirang nag̱apanigbak. Purisu nagparanekaw ra taa ug̱ud bawienu ra tanira. Purisu palengeta ra tani ay tuw̱uluna ra yeen ang magbalik duun tung Egipto,’ mag̱aning duun yang Dios tung anya.
35 Teed mi, ti Moises ang atiang pinangindian da yang mga kinaampu ta atiing linamku nirang inaning kung tinu pay naglug̱ut tung anyang magmangulu tung nira ig mag̱usgad, ya pay tinuw̱ul yang Dios ang magmangulu ka man tung nirang magpalibri! Ig yang katabyang na ya ra ka man mismu yang angil ang atiing naita na tung palumpung ang paglig̱arang.
36 Tanya ka man mismu yang nag̱erekelen tung nirang nagpalua duun tung Egipto ig yang pag̱erekelen na tung nira, napagpalapus ta mga pruibang makabew̱ereng duun tung Egiptong lag̱i may duun ka tung teeb ang paggug̱uuyan ang mapula asta duun tung banwang atiing anday tatau na ang ya ray pinagpalag̱u-lag̱uan nira ta seled epat ang puluk ang takun.
37 Ya kay nagpasanag tung mga masigkanasyun tang mga Israel ang nag̱ula ta maning taa:
‘Tung uri ta kaldaw, may sasang masigkanasyun ming maglua ang yay tuw̱ulun yang Dios ang magpalatay yang bitala na tung mga kanubli mi ang katulad ka tung yeen.’
38 Taa numanyan, atiing pagsaragpun yang mga kinaampu tang atii duun tung banwang atiing kapas ang para mamagrisibi ra yang mga katuw̱ulan yang Dios, ti Moises ang atia, ya ka man ay nagpakaknga tung nira may tung sasang angil ang nagpalatay tung anya duun tung tutuw̱ukan yang bukid ang atiing paggug̱uuyan ang Sinai. Ya ra ka man ay piniaran yang Dios ang magpasubli tung yaten yang mga katuw̱ulan nang yay magnatis ang asta tung sampa.
39 Ang pagkatapus indi ra nangalelyag yang mga kinaampu tang mamananged tung anya, kung indi, ya ra pangindiay nira. Ay ya pa ag̱ari, durung pangandem nira tung Egipto ang para mamagbalik pa rin duun tung banwang atiing pinagliitan da nira.
40 Bistu ra yang pagpakuindi nira tung anya, ay ti Aaron pinagtedyes nirang inaning ang,
‘Ibuatayami ka ta mga bultung matuuan yamen ang para ya ray mamagtukaw tung pagparanawen tang magbalik duun tung Egipto. Ay ti Moises ang naang nag̱erekelen tung yaten atiing pagliit ta duun tung Egipto, indi ta ilem nag̱aintindian kung ay ra nga dasek!’
41 Purisu namagpabuat da ka man tung ni Aaron ta sasang bultung ipinasuad na tung sinday ta baka. Sinag̱ud pa nirang dinasag̱an ta mga ayep ig pinagpistaan pa nirang pinagkalipayan yang bultung atiang ipinabuat ka ilem nira tung sasa ka ilem ang masigkatau nira.
42-43 Purisu anday dumang binuat yang Dios, tinalyuran na ra ilem tanirang pinaw̱ayaan tung pag̱irintindien nirang atiang nakiklepan da ang pati nganing yang mga dumakel pa tung langit ya pay tinuuan nira. Talagang matuud tia ay kipurki duun tung nagkarasulat yang mga manigpalatay atiing tukaw, may sasang bitala yang Dios ang napabtang ang maning taa yang palaksu na:
‘Yamung mga Israel, atiing pagralag̱u-lag̱uen yang mga kinaampu ming tukaw duun tung banwang anday tatau na tung seled epat ang puluk ang takun, belag̱an yuu yang tinuuan nirang pinagdasag̱an ta mga ayep, kung indi, ya ra yang nag̱aginuu-ginuu nirang atiing nag̱aranan tung ni Moloc. Sipurki yang bultu na ya ray pinag̱ekel-ekelan nirang nag̱iprusisiun ang yag kakarung tung balay-w̱alay na. Asta yang bultu yang sam bilug ang tinuuan ka nirang nag̱aranan tung ni Renfan ang ipinasuad nira tung sasang dumakel, ya ka. Atia yay mga bultung ipinagpabuat nira ang para matuuan nira. Kapurisu pati yamung mga kanubli nira simanyan ang sari-sari kang nag̱atutuuan mi, kaskasenamu ra yeen duun tung lampas pa yang banwang Babilonia,’ mag̱aning.
Yang Nag̱ipanuw̱al Ni Esteban Tung Nag̱ibangdan Tung Anya Ang Tanya Pagsaway Tung Pagtuuan Nirang Pinakalusu (7:44-50)
44 “Kidispuis pa yang pagtuuan nirang atiing turdang ya ag̱ipaketayay ang yay nagpailala tung kabakeran yang ipinagpakigpaig̱u yang Dios tung mga kinaampu ta atii kanay, pirming ekel-ekel nira tung pagralag̱u-lag̱uen nira duun tung banwang atiing anday tatau na. Ya ipabuatay ni Moises ang ipinausuy tung mulidung atiing ipinaita yang Dios tung anya.
45 Tung pira pang takun yang pagtuuan nirang atia ipinasubli ka yang mga kinaampu ta tung namagdarasun tung nira. Pinag̱ekel-ekelan ka nira atiing pagpakignunut nira tung ni Josue ang namangalaw yang banwang naa tung dumang mga nasyun ang pinangaskas yang Dios. Ya kay pinagtuuan nira ang asta ra ilem tung timpu ni Adi David.
46 Kumus tanya nag̱apadag̱en-dag̱enan da ta mupia yang Dios, napag̱ingaluk da tung anya ang kung maimu, itug̱ut na tung anyang magpakdeng ta pagtuuan tung anyang pirmaminti ang para ya ray matiniran na ang tanya ka man yang Dios ang nagpailalang tukaw tung ni apu tang Jacob.
47 Piru indi ra enged tinugtan na, kung indi, yang ana nang ti Solomon yay napagpakdeng yang pagtuuan ang atii ang para ya enged ay pagtiniran na.
48 Piru yang Dios ang pinakalandaw tung tanan, indi ra kang lag̱ing pagtinir tung mga maning tiang buat-buat ka ilem ta mga tau. Talagang matuud tia, ay kipurki pademdeman mi ra kanay yang sasang inaning yang Dios ang isinulat yang sasang manigpalatay yang bitala nang tukaw ang mag̱aning,
49 ‘Yang kaalimbawaan yang langit maning pa tung sasa ka ilem ang pagkarunganu. Asta yang tanek, yang kaalimbawaan na, maning pa tung sasa ka ilem ang pandasenan yang kakayu. Unu pa tiang balayay ang mapakdeng mi ang magkabag̱ay tung yeen? Ariaw pa kaya pasintaray mi?
50 Belag bang yuuy nag̱imu yang tanan ang atia?’ ag̱aaning.
Nag̱apatemengan Ni Esteban Yang Mga Pamagpakigmaepet Ang Tanira Pamag̱usuy Tung Irinsia Yang Mga Kinaampu Nirang Tukaw (7:51-53)
51 “Duruamug kateteg̱as! Katulad ka tung mga taung tag̱a duma-rumang mga nasyun ang anda kang lag̱i ay pag̱intindi nira tung kalelyag̱an yang Dios, indiamu ka malelyag ang mag̱intindi tung planu na. Duruamug kabew̱engel kung unu pay gustu nang ianing tung numyu. Yang irinsia yang mga kinaampu tang atiang nag̱ainambitu ya kay mismu ay nag̱usuyun mi ay pirmiamu ra ilem ang panguntiel tung Espiritu Santong pagbatuk ang katulad kang pisan tung nira.
52 Andang pisan ay manigpalatay yang bitala yang Dios atiing tukaw ang indi ra pinagdeeg-deeg̱an yang mga kinaampu ta. Pinangimatay pa nganing nira yang pag̱apanuw̱ul yang Dios ang atiang nagkaraulang tukaw natetenged tung paglua yang sasang taung piliken yang Dios ang magtalus tung tanan ang ipatuman na tung anya. Ang pagkatapus numanyan yang taung atia yamu ra ka mismu ay nag̱intriga tung anya tung pudir yang mga tag̱a Roma ang para imatayen nira.
53 Yamung pamagpakigmaepet tung nasyun ta, yamu enged ay pinasubli yang mga katuw̱ulan yang Dios ang atiing ipinagpadapat nang tukaw ang duun da ka pa man ipapanaway na tung mga angil na ang pagkatapus indi mi ra tinuman!” mag̱aning duun ti Esteban tung nira.
Agbatuen Da Nira Ti Esteban Ang Ag̱imatayen (7:54-60)
54 Numanyan tung pagpamati yang mga pamagpakigmaepet tung nag̱ipagpakaw̱ut ni Esteban ang atia tung nira, pinanungkukan da yang kasisilag̱en nirang duru tung anya ang nunut da ka ta pagkaretket yang mga isi nira.
55 Piru ti Esteban tanya, kumus nag̱amanguluan da kang lag̱i yang Espiritu Santo, tung pagtingara na tung langit ta madekdek, naita na ra yang kasusulawen yang Dios pati ti Jesus ang gulping kumindeng tung tepad yang Dios ang ampir tung tuu na.
56 Mag̱aning ti Esteban ang nagbitala si, “Abaw, yang langit nag̱aitaw ra ang naa pala midyu tung nag̱abri ra, pati yang pag̱aningen ang Maninga Tau ya ra kag dawalayung pagkereng da tung tepad ang pisan yang Dios ang ampir tung tuu na!” mag̱aning.
57-58 Pagkagngel da nira tia, namaglelpaken da tanira ang yang mga talinga nira ya rag dapaay nira ang para indi ra magngel nira yang nag̱ipag̱aning ni Esteban ang atia ang tung pag̱intindi nira sasang pagduminar na tung pagkadios yang Dios. Anday duma, dayun da nirang dinag̱umukan ti Esteban ang linag̱unut duun tung lua yang siudad ang pagkatapus inimpisaan da nira ta pamatu. Numanyan yang mga taung atiang namagbangdan ta nungayna tung ni Esteban, namanluas da yang mga lambung nirang lagwas ang pagkatapus ipinabtang da nira tung katalungaan yang sasang taung nag̱aranan tung ni Saulo ang para bantayan na.
59 Pagkatapus tia, kumus anda ray magsamber tung pamatu nira, ya ray namagtukaw ang namamatu tung ni Esteban. Mintras sigi-sigi yang pamatu nira tung anya, nangambay ra tung ni Jesus ang mag̱aning, “Ay Ginuung Jesus, dawaten mu ra taang ispirituu,” ag̱aaning.
60 Pagkatapus, dayun dang nagluud ang yang busis na ya ray padakulay nang mag̱aning, “Ginuu, indi mu ra idata tung nira yang kasalanan nirang naa,” mag̱aning. Pagkaaning na tia, baklu ra nadayunan. Numanyan ti Saulong naang pinapagbantay nira yang mga lambung nira, nagpauyun da ka tung disisiun nirang mangimatay tung ni Esteban.