15
Nag̱aulit Ni Pablo Yang Pinakaisi Yang Ipinagpakaw̱ut Na Tung Nira Ang Ti Jesu-Cristo Matuud Ang Pinabungkaras Yang Dios (15:1-11)
1-2 Numaan, mga putulu, pademdemenamu ra kanay yeen natetenged tung Matinlung Balitang atiing ipinagpakaw̱utu tung numyu ang ya ra kay pinananged mi ig numanyan ya ra kay mabaked ang panielan yang pagparanangeren mi ig tung pagparanangeren mi asanamu ra ka nag̱atapnayay ni Jesu-Cristo basta yang dating kamtangan na atiing ipinagpakaw̱utu tung numyu ya ray padayunan ming panangden, puira pa kung nusias ilem belag̱an din matuud yang pinananged mi. 3-4 Ay kipurki ipinag̱intrigaw ra tung numyu yang pinakaimpurtanting bitala ang ya ra kang lag̱i ay rinisibiu ang yang pag̱aningen ang Cristo nagpakugmatay natetenged tung mga kasalanan ta ang yay uyun ang pisan tung nagkaraula natetenged tung anyang nabtang tung kasulatan*. Dayun da kang ipinalg̱ud tung sasang leyang ang pagkatapus tung yaklung kaldaw pinabungkaras da yang Dios ang ya kay uyun tung nagkaraulang nabtang tung kasulatan. Pagbungkaras na, nagpaita ra tung ni Pedro, magdasun tung grupung pag̱aningen ang Sam Puluk May Durua NGa Tauan§. Pagkatapus may mininsang nagpaita ka tung subra limang gatus nga tauan ang mga kaputulan tang mga tumatalig ang pamagsaragpun. Yang kadaklan tung nira bui pa ang asta simanyan, piru may pira pang bilug ang nagkarapatay ra. Pagkatapus tia, nagpaita si ka tung ni Santiago*, magdasun tung tanan ang mga apustul nang pamag̱urugpu. Pagkatapus tung kauri-urian da yang pagparaitaen na, maski nganing pala tung yeen nagpaita ka. Yang kaalimbawaanu maning pa tung sasang mulang ipinangana ang indi naustuan tung bulan ang anday laum-laumun ta mga tau ang mabui pa. Ay yuu ray pinakaaranek ang pisan tung tanan ang mga kaarumananung mga apustul. Indi ra ka rin nganing magkabag̱ay ang aningenaw pang apustul ay natetenged pinagpamarasanu nganing yang mga tumatalig ang naa pala yay mga kinasakpan yang Dios ang matuud. 10 Piru natetenged ilem tung kaneeman ang ipinagpaita yang Dios tung yeen ang andang pisan ay natengeran na tung yeen, pinaktelaw ra anya ang para makayananu yang katengdanan ang ipinagpiar na tung yeen. Kag yadwa pa, yang kaneeman nang atiing ipinagpaita na tung yeen belag̱an ang mag̱aning ang anday pinakaw̱ut na, kung indi, pagprusigiraw ta mupia tung pangatengdananu ang mas pa kay tung kadaklan ang mga apustul. Piru belag̱an kang mag̱aning ang nag̱aeklanu tung sadiling ketelu, kung indi, yuug paktelay nang magprusigir. 11 Kapurisu, maskin yuu, maskin tanira, ya ra ka man mismu tiing kamtangan yang balitang nag̱ipagpakaw̱ut yamen tung mga tau ig ya ra ka man nganing mismu atiing pinananged mi.
Yang Nag̱ipanuw̱al Ni Pablo Tung Duma Ang Pamag̱aning Ang Yang Mga Patay Unu Indi Ra Mabui Si Kang Uman (15:12-34)
12 Numanyan kung nag̱ipagpakaw̱ut yamen ang yang pag̱aningen ang Cristo binui si kang uman yang Dios, ya pa ag̱aring mapag̱aning yang duma asan tung numyu ang yang mga patay indi ra unu mabui si kang uman? 13 Ay kung matuud tia, ig disir, pati nganing yang pag̱aningen ang Cristo indi ra ka rin nabui si kang uman. 14 Ig kung indi ra ka man nabui si kang uman tanya, ig disir, anda ka rin ay kapulutan na yang nag̱ipagpakaw̱ut yamen, pati yang pagparanangeren mi ya ka rin. 15 Pati yami nganing, naseekanami ra rin ang mga buklienaming nagpaingmatuud natetenged tung binuat yang Dios, ay kipurki pinagpaingmatuuran da yamen ang binui na si kang uman yang pag̱aningen ang Cristo, ang pagkatapus atii pala, anda ka, kung matuud ang indi ra mabui si kang uman yang mga patay. 16 Ay kung matuud tia ang indi ra mabui si kang uman yang mga patay, intunsis pati yang pag̱aningen ang Cristo indi ra ka rin nabui si kang uman. 17 Ig kung indi ra ka nabui si kang uman tanya, ig disir, andang pisan din ay pinakaw̱ut atiing pagtalig mi yang mga sadili mi tung anyang nagpatapnay. Turuw̱alen mi pa ka enged din tung Dios yang mga kasalanan mi. 18 Pati yang mga putul tang nagtalig tung ni Jesu-Cristo ang pagkatapus nagkarapatay ra, nangapasubu ra ka rin tung kadiaduan ang anda enged ang pisan ay katapus-tapusan na. 19 Pariu ka tung yaten ang mga bui pa, kung alimbawa yang nag̱atalig̱an ta tung ni Jesu-Cristo may taw̱ang na ilem taa tung kaliw̱utan ang naa ang pagkatapus anda ra rin ay mapakbat ta tung anya tung uri, intunsis tung tanan ang mga tau, ita ra enged din ay pinakakaildaw.
20 Piru yang matuud, ti Jesu-Cristo binui si ka man ang uman yang Dios, ig tia yay maning pa tung paray ang tukaw ang inayeg ang yay pruiba ang may magdarasun pa kang ayeg̱en bilang yang mga patay mangasug̱ut dang pisan tung anyang pamuien si kang uman yang Dios. 21 Ay kipurki kumus may kamatayen ekel tung sasang tau, may pagkabui si kang uman ekel ka tung sasa kang tau. 22 Ay katulad ka ang yang tanan ang mga tau nag̱apatay ekel tung pagsasaan nira ni Adan, ya ka ang yang kumpurming may pagkinapulitay ra nira ni Jesu-Cristo, pamuien si kang uman yang Dios ekel ka tung anya. 23 Ug̱aring ilem may anya-anyang timpu ang ipinagtipu yang Dios. Ti Jesu-Cristo tanya, ya ray pinakatukaw ang nabui si kang uman. Yang mga taung tanyay may anya tung nira, baklu ra mangabui si kang uman, kung kaw̱utun da nganing yang uras ang ipaglekat na. 24 Atia, kumaw̱ut da yang pagtapusan yang panimpung naa. Ya ra kay uras ang ipampalagpak na rang pisan yang tanan ang may mga kagaeman, maskin mga taung pariu tung yaten, maskin mga taung indi nag̱aitang nag̱apanuw̱ul ni Satanas, maskin unu pang klasiay, maskin unu pang ketelay, luw̱us dang pirdien na. Pagkatapus tia, iintriga na ra tung ni Ama nang Dios yang pinakaw̱ut yang paggaraemen na ang kumplitu rang pisan. 25 Ya ra kay nag̱atengeran na ang tanya dapat ang magpadayun tung paggaraemen nang asta mapampabtang da yang Dios tung tarampakan yang kakay na yang tanan ang mga kasuay na§. 26 Yang kauri-urian enged ang kasuay nang pirdien na, ya ra taang kamatayen. 27 Talagang mainabu ra tia ang katulad ka tung sasang inula natetenged tung anyang nabtang tung kasulatan ang yang tanan unung mga bag̱ay, luw̱us unung ipabtang yang Dios tung tarampakan yang kakay na* Ug̱aring atiing pag̱aning na ang yang tanan ang bag̱ay luw̱us ang ipabtang na tung pudir na, simpri masadlaw ka ang puira pa asan yang magpabtang. 28 Atia, kung mapabtang da nganing yang tanan ang bag̱ay tung pudir ni Jesu-Cristo, tanya mismung Ana magpabtang da tung sadili na tung pudir yang Dios ang yay nagpabtang yang tanan ang bag̱ay tung pudir na ug̱ud yang Dios, ya si ay pamilug̱an nirang tanan.
Nag̱asambit Na Yang Tulu Pang Katadlengan Na (15:29-34)
29 Kung belag matuud yang nag̱ipag̱aningung atia, unu pay kapulutan yang pag̱urubraen yang duma asan tung numyung pagpabenyag si kang uman ang para magsali unu tung nagegmaan nirang napatay ra? Kung talagang matuud ang yang mga patay indi ra buien si kang uman yang Dios, ayw̱at salian pa nirang magpabenyag? Kung belag maning tia yang pag̱intindi nira, ayw̱a magbuat pa ta maning tia? 30 Pati yami mismung pagpaturuw̱ulun tung ni Ginuu ta tani, unu pay pulut nang pirmiaming panalaytay tung buang pukis kung indiami buien si kang uman yang Dios tung uri? 31 Pariu ra tung yeen, kaldaw-kaldaw gesyeaw ilem mapbes tung kamatayen. Talagang matuud tia, mga putulu. Katulad tung nag̱asiguru mi tung yeen ang agsadyaanaw ta duru sigun tung pag̱imaklu ni Ginuu tang Jesu-Cristo tung mga isip mi, masiguru mi ra ka ang yang nag̱ianingung atia, talagang matuud. 32 Tan taang tinaraw̱anganaw ra ta mga taung durug karaiseg tani tung Efeso, kung alimbawa, inusuy ra ilem yang pag̱irintindien ta kadaklan ang mga tau ang yang mga patay indi ra mabuing uman, indiaw ra ilem din nag̱agwanta tung kalbatan ang atii, ay tutal tung uri ta kaldaw, anda ka ilem din ay pakaw̱utunu. Kung matuud ang yang mga patay indi ra mabuing uman, mupia pa, mag̱usuyaw ra ilem tung bitala ta duma may ruma ang mintras buiita pa unu, magpapsawita ra ilem unu tung kumpurming unu pay nag̱iblen yang linawa tang panganen kag inemen. Tutal muya unu, andamal ilem, mapatayita ra ka ilem§. 33 Ustu ra tiang pagpadaya mi tung belag̱an matuud. Pamaridengdengan mi ta mupia yang sasang bitala ta mga mamaepet ang kung magpakigbarkadaita unu tung mga taung mga malain, pati ita unung matinlu ka rin ta ug̱ali, asanita ra ka unu nga saliray ta malain ang kinaisipan. 34 Magpamanmanamu ra yang mga isip mi. Ustu ra tiang pagpakasalak mi. Kipurki may duma* asan tung numyu ang midyu anda pay naerem nira tung kalelyag̱an yang Dios. Atia nag̱asambitu ilem ug̱ud asanamu ra ngaeyangay ta eyak mi.
Yang Pagpasanag Ni Pablo Natetenged Tung Pagkabetang Yang Tinanguni Yang Sasang Patay Kung Pabungkarasen Da Nganing (15:35-49)
35 Piru elat kanay. Muya may duma asan ang gustu nang magsulingaag tung yeen ta maning taa: “Piru ya pa ag̱aring mabui si kang uman yang mga patay? Ayw̱a, unu pang pagkabetangay ta tinanguni nirang maglua?” ag̱aaning. 36 Abaa, kabus-kabusa! Maskin yawa, nag̱askean mu ra ka ang indi mukngil yang binik ang nag̱itampek, kung indi, madunut da kanay tung tanek ang maninga patay ra. 37 Dispuis yang nag̱itampek mung atia tung tanek belag̱an yang intirung luak, kung indi, sasang binik na pa ka ilem, kung binik ta trigu ubin maskin unu pang binikay. 38 Ang pagkatapus yang Dios yay magpakdul tung binik ang atia ta pagkabetang nang kumpurming unu pay nalelyag̱an na kang lag̱i atiing primirung pag̱imu na tung tanan ang bag̱ay. Bilang anya-anyang binik sinagpakdulay na ta anya-anya kang pagkabetang.
39 Maskin nganing yang may mga linawang pinag̱imu na, belag̱an kang pariu-pariu yang isi yang mga tinanguni nira, kung indi, may nira-nira kang isi, mag̱ing tau, mag̱ing ayep, mag̱ing lamlam, mag̱ing ian man. 40 Dispuis may mga bag̱ay ang inimu yang Dios duun tung langit. Ig taa ka tung katanekan ya ka. Piru aparti ka yang katinlu nang telengan yang tung langit kay tung katanekan. 41 Yang kaldaw may sadili nang sadlaw, yang bulan may anya ka, yang mga dumakel may nira ka. Maski nganing yang mga dumakel, aparti-aparti ka yang nira-nirang sadlaw.
42 Maning ka tia tung mga tinanguni yang mga patay kung buien si ka nganing yang Dios ang uman. Ay yang tinanguni nirang nag̱itampek tung tanek madudunut. Yang tinanguni nirang pabungkarasen yang Dios indi ra enged madudunut ang asta tung sampa. 43 Yang nag̱itampek sayud ang telengan; yang pabungkarasen yang Dios, duru rang pisan agkatinlu; yang itinampek maluw̱ay rang pisan; yang pabungkarasen yang Dios duru rag puirsa. 44 Yang nag̱itampek pastikular ka ilem ang tinanguni ang bag̱ay ka ilem taa tung kaliw̱utan ang naa. Yang pabungkarasen yang Dios ispisial dang pisan ang bag̱ay rang pisan tung kaliw̱utan ang baklu. Kung may tinanguning bag̱ay ka ilem taa tung kaliw̱utan ang naa, ig disir may tinanguni kang bag̱ay ra kang pisan tung kaliw̱utan ang baklu. 45 Pariu ka tung sasang bitalang napabtang tung kasulatan ang ti Adan unung yay primirung tau, inimu yang Dios ang may kabui nang pastikular. Yang pag̱aningenung panguring Adan, ya ray nagyaring ultimung manigpaeyang ta ipagpangabuing baklu ig ultimung manigpabungkaras tung mga patay. 46 Ug̱aring ilem belag̱an ang yay pagtukaw yang tinanguni tang atiang magkabag̱ay rang pisan tung kaliw̱utan ang baklu, kung indi, yang tinanguni tang naang pangkaliw̱utan da kanay ay pagtukaw baklu ra ipaluaay yang tinanguni tang bag̱ay rang pisan tung kaliw̱utan ang baklu. 47 Ay ya pa ag̱ari, yang tinanguni yang primirung tau tanekanen ay apuk yang ginamit yang Dios ang nag̱imu tung anya. Piru yang tinanguni yang sam bilug, langitnanen natetenged pinabungkaras da yang Dios. 48 Kung ya pa ag̱ari yang pagkabetang yang tanekanen ang atii, asan da ka nasug̱ut yang kumpurming tanekanen ka. Ig kung ya pa ag̱ari yang pagkabetang yang langitnanen ang atii asan ka masug̱ut yang kumpurming pabungkarasen na ang yang mga tinanguni nira ipampabag̱ay na ra kang pisan tung langit. 49 Kapurisu kung ya pa ag̱ari ang ita nasug̱ut tung pagkabetang yang tanekanen, tung uri, ya ra kay masug̱ut ta yang pagkabetang yang langitnanen.
Pagpasanag Ti Pablo Ang Tung Uri, Itang Mga Tumatalig Siguradung Papandeeg̱enita Ra Yang Dios Tung Kamatayen (15:50-57)
50 Yang gustuung ianing tia, mga putulu, yang tinanguni tang naang pastikular ka ilem indi ra enged maimung malg̱ud tung kaliw̱utan ang baklu ang yay tukurun yang Dios tung uri. Ay yang madudunut indi ra ka enged maimung malg̱ud tung anday kadunutan. 51 Naa w̱a, iugtulu ra tung numyu yang sasang nag̱aegteman pa rin yang Dios ang tukaw ang numanyan da ilem ipabunayag̱ay na tung yeen. Ta yaten ang mga tumatalig, belag̱an ang mag̱aning ang itang tanan luw̱us dang magkarapatay. Piru itang tanan, patay bui, luw̱us da ka enged ang pangimakluen yang Dios yang mga tinanguni ta. 52 Atia, kalit ilem ang mainabu tung yaten. Maning pa tung sang kilab ilem ta mata. Derengan dang magtunul yang sasang turumpita ang ya ray pangultimung pagtunul na. Ay kipurki kung magtunul da nganing tia, yang mga kaarumanan tang mga tumatalig ang nagkarapatay ra, pampabungkarasen da yang Dios ang mga banal dang pisan. Pati ta yaten ang mga bui pa tung uras ang atia, derenganita ra kang pangimakluen yang Dios ang pampabanalen. 53 Ay ya pa ag̱ari yang mga tinanguni tang naang nag̱adunut dapat ang mapaklian ta indi madunut, ig yang tinanguni tang naang may kamatayen na dapat ang mapaklian ta tinanguni tang anday kamatayen na. 54 Kung yang tinanguni tang naang nag̱adunut mapaklian da nganing ta indi madunut, kung naang may kamatayen na mapaklian da nganing ta anda ray kamatayen na, ya ray uras ang magkamatuuran da yang sasang bitalang napabtang tung kasulatan ang mag̱aning,
“Pirdi ra yang kamatayen! Pinapandeeg̱ita ra tung anya§!”
55 Pati yang sam bilug pa ang napabtang ka asan ang mag̱aning,
“Ta, aria rang kamatayena? Yang pagpandeeg mung pirmi tung yamen, ay ra?
Aria rang kamatayena?
Yang dalit mung atiang nag̱ipagpandali mu ra rin tung yamen, ay ra?” mag̱aning*.
56 Anday dumang natengeran na ang ita agdaralien ta kamatayen, kung indi, ya ra taang pagpakasalak ta. Dispuis anday dumang pagpalbat tung pagpakasalak ta, kung indi, ya ra yang mga katuw̱ulan yang Dios ang yay sasang pitik ang pag̱atelengan nang indi ta kayanan. 57 Piru simanyan duru rang pisan agkadakul yang pagpasalamat ta tung Dios, ay natetenged tung uri, siguradung ita ra kay papandeeg̱en na tung kamatayen, ekel tung pagpakugmatay ni Ginuu tang Jesu-Cristo may tung pagbungkaras na.
Yang Lagpakan Yang Nag̱ipasanag Ni Pablo (15:58)
58 Kapurisu, mga putulung nag̱amaalu, indiita ra ilem magpaluw̱ay tung pagturumanen ta yang kalelyag̱an yang Dios, kung indi, magpakatentenita. Paderepan ta rang pirmi yang kumpurming nag̱ipaubra ni Ginuu ta tung yaten. Kipurki nag̱askean ta ra ang yang pagpakabedlay tang pagpatuw̱ul tung anya, may pakaw̱utun na ka enged tung yaten ang durung pisan agkatinlu.
* 15:3-4 Isaias 53:5-12; Lucas 24:25-27 15:3-4 Mateo 12:40 (Jonas 1:17); Lucas 24:46; Juan 20:9; Mga Binuat-buatan 2:25-31 (Mga Karantaen 16:8-11) 15:5 Lucas 24:34 § 15:5 Atii kanay yay gulping pag̱ingaran tung grupu nirang dating inugyatan ni Ginuung Jesus. Belag̱an ang mag̱aning ang tanirang tanan luw̱us da duun tung uras ang atiing pagpaita ni Ginuung Jesus tung nira, ay ti Judas may ti Tomas anda duun. Ikumpalar tung Mateo 28:16-17; Marcos 16:14; Lucas 24:33-36; Juan 20:19-24. * 15:7 Yay sasang ari ni Ginuung Jesus ang sinambit tung Mateo 13:55; Marcos 6:3; Juan 7:2-5; Mga Binuat-buatan 12:17, 15:13; 21:18; Galacia 1:19, 2:9, 12; Santiago 1:1 15:7 Ikumpalar tung Mga Binuat-buatan 1:6-11. 15:8 Katulad ang pisan tung ni Pablo atii kanay ang anda kang pisan ay laum-laumun ta duma ang tanya pay magtalig tung ni Ginuung Jesu-Cristo, maskin tanya mismu ngani. Ikumpalar yang sinambit natetenged tung anya tung Mga Binuat-buatan 9:3-6 § 15:25 Ingkelan ni Pablo tung Mga Karantaen 110:1 * 15:27 Duun ngaeklay ni Pablo tung Mga Karantaen 8:6. 15:28 Kung natetenged tung pagpabtang ni Ginuung Jesus tung sadili na tung pudir yang Dios, belag̱an ang mag̱aning ang belag da Dios tanya, kung indi, ya ra yang pagpailala na ang kinumplitu na ra yang tanan ang ipinagpiar ni Ama na tung anya atiing pag̱ingtau na. Bilang ya ra yang pag̱intriga na tung anya yang pinakaw̱ut yang paggaraemen nang ipiniar ni Ama na tung anya ang katulad ka tung sinambit tung 15:24. 15:29 Kumus tung intirung kasulatan taa ilem nasambit yang ug̱aling atii, duru-durung indi nag̱aintindian ta natetenged tung pag̱urubraen nirang atii. Piru kung isip-isipen ta, puidi siguru maning taa yang palaksu na. Yang mga aruman nirang napatay ang sinalian nirang nagpabenyag, puidi siguru ang baklu napatay, indi pa nag̱apagpabenyag. Purisu, tung kalaum yang mga aruman nirang duma ang nagkarabutwan, kaministiran unung salian da nira yang mga aruman nirang atiang napatay ug̱ud kung kaw̱utun da nganing yang uras ang ipagpabungkaras yang Dios tung mga patay, pati unu tanira, mangalg̱ud da ka unu buat. Piru maskin sinambit ni Pablo, belag̱an ang mag̱aning ang tanyay pagpauyun tung pag̱urubraen nirang atii kipurki balaw̱ag tia tung nag̱itulduk na. Kung indi, sasa ilem ang pinisik na tung pagpalaksu na tung pangatadlengan na ang yang mga patay talagang mabui si kang uman. § 15:32 Isaias 22:13 * 15:34 Katulad ka tung dumang sinambit ni Pablo tung 15:12 ang indi pananged ang yang mga patay buien si kang uman yang Dios. 15:45 Genesis 2:7 15:45 Yang panguring Adan ang sinambit ni Pablo, ya ra ka man ti Ginuung Jesus ang ya ray talub yang sam bilug. Yang pagkatirnuan nirang durua ay ang katulad ka tung ni Adan ang yay binuat yang Dios ang pinangapunglan yang kadaklan ang mga tau, ti Ginuung Jesus tanya, ya kay binuat nang pinangapunglan yang kumpurming paeyangan na ta ipagpangabui nirang baklu ang ya ra kay pabungkarasen na tung paglekat na ang yang mga tinanguni nira bag̱ay rang pisan tung kaliw̱utan ang baklu. § 15:54 Isaias 25:8 * 15:55 Oseas 13:14