Yang Isinulat Ni JUAN Natetenged Tung Ni Jesu-Cristo
Patkaw Ang Pasanag Tung Kumpurming Magbasa
Yang nagsulat yang librung naa ti Juan ang yay sasa kang pinilik ni Ginuung Jesu-Cristong magpaugyat tung anya pagkatapus mangerengan da ka tung anya bilang sasang apustul na. Kung unu pay sinikad nang nagsulat, sinambit na tung 20:31: “...ug̱ud basi pa ra ilem ang ta yamung pagbasa, manangeramu ra ka ang ti Jesus ya ra ka man yang pag̱aningen ang Cristong pinilik yang Dios ang maggaraemen, bilang yang pag̱aningen nang Ana Na. Yadwa pa ug̱ud tung pagtalig mi yang mga sadili mi tung anya, asanamu ra ka nga paeyangay na ta ipagpangabui ming baklu ang ya ray pagnatisan ming asta tung sampa.”
Tung librung naa, durung magkarabasa ta natetenged tung pagkadios ni Jesus, ig kung unu pay kamtangan yang ustung pagtalig tung anya. Mabilug̱an ta kung unu pay palaksu yang baklung pagpangabui ang ipaeyang na tung kumpurming tinu pay magtalig yang sadili na tung anya. Yang pagpangabuing atia, may luluaan na simanyan ang bui pa taa tung kaliw̱utan ang naa pati tung uri ang yang sasang tumatalig lugtan da ka yang Dios ang magpasapen tung anyang asta tung sampang anday katapus-tapusan na.
Tung Intrada yang librung naa (1:1-18), may sasang maning pa tung bitalang ipinag̱aning yang Dios ang disti pa tung primiru asan da kang lag̱i baklu ra nag̱ingtaung bilug. Katulad tung yaten ang mga tau ang tung bitala ta ngaintindiay yang mga aruman ta kung unu pay palaksu yang pag̱irisipen ta, maning ka tia tung nag̱ingtaung bilug ang naa ang asan da ka ngaintindiay ta kung unu pay palaksu yang pag̱irisipen yang Dios.
Tung katuglayunan yang isinulat ni Juan ang naa, may sinambit na kang pitu nga pruibaan ang makabew̱ereng ang ipinagpalua ni Jesus ang yay nagpailala tung pagkadios na: (1) May waing inimu nang binu (2:1-11); (2) May mulang tag̱umatayen dang pinamaayen na maskin indi na ra inangay (4:43-54); (3) May sasang taung naglaru ta tantung kabuay ra ang yay pinamaayen na duun tung may pagdirigwan (5:1-18); (4) Nagpapaan tung limang liw̱u nga tauan (6:6-13); (5) Nagpanaw tung ulit yang aw̱uyuk (6:16-21); (6) Nagpabuskad tung mata yang sasang buray ang kinatau na yang pagkaburay na (9:1-12); (7) Nagpabungkaras tung ni Lazarong napatay ra (11:17-27). Dispuis tung pitung atia may limang bilug ang indi nagkarasambit tung isinulat na Mateo, ni Marcos, may ni Lucas. Teed ilem tung isinulat ni Juan ngaitaay ta yang mga pruibang 1, 2, 3, 6, may 7.
Dispuis, magkarabasa ta ka asan yang sari-saring pananglit ang sinambit ni Ginuung Jesus natetenged tung sadili na ang maning taa tung pitung magdarasun ang naa: (1) pamangan (6:35), (2) sasang kaas ang pagpasadlaw tung mga tau (8:12; 9:5), (3) sasang purta (10:7), (4) sasang manig̱asikasu ta kaayepan (10:11), (5) sam pasi ta trigu (12:24), (6) sasang dalan (14:6), (7) ig sasang kapungul ta luak (15:1).
Dispuis pa duru kang magkarabasa ta asan natetenged tung kaampiran ni Jesus tung Dios ang yay pag̱aningen nang sadiling Ama Na (5:17-18). Sinambit ni Jesus ta subra sanggatus ang bisis. Bilang tung pagparanek nang nag̱ing taung bilug ang katulad ka tung yaten, yang Dios ya ray ipinabetang nang Ama Na ig ya ra kay Dios na ang nag̱apanalig̱an na. Bistu ra tung inaning na tung ni Mariang tag̱a Magdala tung 20:17 ang mag̱aning, “Maria, ustu ra tiang pagpereg̱esen mu tung yeen. Palpasayaw ra kanay nuyu ay indiaw pa nag̱apaabwat duun tung ni Ama. Maayen pa, angayen mu ra kanay yang mga tauanung agkaw̱ig̱enu rang mga putulu. Aningen mu ang yuu magpaabwataw ra tung Amaw ang simanyan ya ra kay nagyaring Ama ra ka nira. Ya ka man mismu ay Diosu ig Dios ka nira.” Kung natetenged tung Espiritu Santong Dios ka, duru kang maskean ta natetenged tung anyang napabtang tung Kapitulu 14, 15, 16.
Dispuis pa, durung pinag̱aning ni Jesus ang taa ilem tung librung naa napabtang. Katulad da asan tung pagkesen nira ni Nicodemo natetenged tung pagkapanganang uman (3:1-15), pati yang pinagkesenan nira yang sasang baw̱ay ang Samarianen natetenged tung waing bui (4:1-26), pati yang ipinagpasanag na tung mga tau tung Pista Yang Mga Layang-layang duun tung Jerusalem (7:14-39), pati yang ipinag̱ampu na tung ni Ama na baklu ra nga deepay (Kapitulu 17).
Yang Kamtangan Yang Sulat Ang Binulus-bulus
1:1-18 Yang Intrada Natetenged Tung Sasang Maning Pa Tung Ipinag̱aning Yang Dios Ang Nag̱ingtaung Bilug
1:19-51 Natetenged Tung Ni Juan Ang Manigbenyag Ig Tung Epat NGa Tauan Ang Pinilik Ni Jesus Ang Ugyatan Na
2:1-12:50 Natetenged Tung Nagkarabuat Ni Jesus Pati Ipinagtulduk Na Tung Mga Tau
13:1-17:26 Natetenged Tung Ipinagpasanag Ni Jesus Tung Mga Taung Nag̱apangugyatan Na Baklu Deepay
18:1-19:42 Natetenged Tung Pagdeep Tung Ni Jesus, Ig Yang Pagbista Tung Anyang Asta Sinintinsiaan Dang Ilansang Da Tung Krus Ang Pagkatapus Ipinalg̱ud Da Tung Sasang Leyang
Kapitulu 20 Natetenged Tung Pagkabui Si Kang Uman Ni Jesus Pati Pagparaitaen Na Tung Mga Taung Nag̱apangugyatan Na
Kapitulu 21 Natetenged Tung Pagpaita Ni Jesus Tung Mga Taung Nag̱apangugyatan Nang Pitu Pati Pagpaulik Na Tung Ni Pedrong Nag̱ingwara Tung Anya
1
Natetenged Tung Sasang Maning Pa Tung Bitalang Ipinag̱aning Yang Dios (1:1-18)
1 Atiing anda pay nag̱aimu, asan da kang lag̱i yang sasang maning pa tung bitalang ipinag̱aning yang Dios. Pagrinampilay kang lag̱i tanira yang Dios ig yang pagkadios yang Dios ya kay pagkadios na.
2 Tanya asan da kang lag̱i pagpakirampil tung Dios.
3 Yang tanan ang bag̱ay ipinaimu yang Dios tung anya. Kung belag̱an tung anya, andang pisan ay naimu, may sam bilug.
4 Tanya kang lag̱i yang nagpaguad yang baklung pagpangabui ang nag̱auyunan yang Dios ig katulad ka tung sasang kaas ang pagpasanag, yay kaalimbawaan nang nagpasanag tung kinaisipan yang mga tau ug̱ud asan da ngaeyangay ta ipag̱intindi nira tung Dios ang magkatama.
5 Anday kabuntuk-buntukan yang pagparasanag̱en na tung makiklep ig indi ra enged nag̱adeeg̱an yang makiklep ang atia.
6 Simanyan, may sasang taung tinuw̱ul yang Dios ang ti Juan yang aran na.
7 Yang inangay na taa ay magpaingmatuud tung mga tau natetenged tung kaas ang naa, ug̱ud yang tanan ang mga tau mamagtalig da tung anya natetenged tung pag̱ibalita na.
8 Belag̱an ang mag̱aning ang tanya yang kaas, ang indi, yang inangay na ang tanya magpaingmatuud natetenged tung kaas.
9 Kung masig̱aak yang sasang kaas ang pagpasanag, mas pa yang maning pa tung kaas ang naa, ay nag̱apalengetan na yang kinaisipan yang mga tau taa tung kaliw̱utan ang naa ang para magpasanag tung nira.
10 Taa kang lag̱i tanya tung kaliw̱utan ang naa ig yang intirung kaliw̱utan pati yang tanan ang mga betang na luw̱us ang ipinaimu yang Dios tung anya. Piru ya pa kay indi ra inilala yang mga tau taa tung kaliw̱utan.
11 Maskin duun mismu tung sadiling banwa na naglua, piru indi ra ka enged pinauyunan yang mga masigkanasyun na.
12 Piru kumpurming tinu pay nagpauyun tung anyang nagtalig, ya ray pinakdulan na ta pudir nirang mag̱ing mga ana yang Dios.
13 Nagyari rang mga ana na ka man belag̱an ang mag̱aning ang natetenged yay natauan dang lag̱i nira ekel tung ama nirang naana tung nira, kung indi, yang Dios mismu ya ray maning pa tung naana tung nira.
14 Simanyan, yang maning pa tung bitalang naang ipinag̱aning yang Dios, nag̱ing taung bilug ig nagpakigsapen da tung yamen. Pinateek-teekan ka yamen yang kadengeg̱an na ang yay bag̱ay ang pisan tung anya ay lusung pisan yang pag̱anaan nirang mag̱ama ang tanya duun ka man nanliit tung pag̱aningen nang Ama na. Ay pinaitaanami ra nganing anya ta kaneeman nang durung pisan agkatinlu ig duun ka tung anya nga bilug̱ay yamen yang ultimung pagkadios yang Dios ang anday pagkakulang.
15 Pati nganing ti Juan ang naang manigbenyag, nagpaingmatuud da ka natetenged tung maning pa tung bitalang naang ipinag̱aning yang Dios ay nagparakaw̱utun da tung mga tau ang maning taa: “Atia ra yang taung ibinalitaw ra kang lag̱i tung numyu ang atiing pag̱aningu ang may sasang taung maglua ang maskin nag̱auri pa tung yeen, piru mas abwat ta katengdanan tung yeen ay natetenged bakluaw natau, tanya asan da kang lag̱i.” Yay aning ni Juan ang nagpaingmatuud tung mga tau.
16 Ag̱aningenu ang tung anya ka man nga bilug̱ay yamen yang ultimung pagkadios yang Dios ay maskin yaming tanan tani, ikinaayen da ka yamen yang katinlu yang isip na ay anda enged ang pisan ay kaluw̱us-luw̱usan yang kaneeman nang atiang durung pisan agkaaw̱unda.
17 Ayw̱a indi maaningu tia ay kipurki telengan mi ra ilem. Atiing tukaw yang mga katuw̱ulan yang Dios ibinutwan ni Moises tung nasyun ta. Ang pagkatapus numanyan, kung ipasunaid pa tung unu pa enged ay kantidad yang kaneeman yang Dios may yang kamtangan yang pagkadios na, asan da enged nga bilug̱ay ta tung ni Jesu-Cristo.
18 Yang Dios, disti pa atii tung katebtew̱an, andang pisan ay taung naita tung pirsunal na, may sam bilug. Piru naang sasang inding pisan mapakdingan ang ya ka man mismu yang Dios ang pirming pagsinasaay tanirang mag̱ama, ya ray nagbadbad tung mga isip yamen natetenged tung anya.
Natetenged Tung Pagpaingmatuud Ni Juan Ang Manigbenyag Natetenged Tung Ni Jesus (1:19-34)
19 Kung natetenged tung pagpaingmatuud ni Juan ang naa tung mga tau, maning taa yang nainabu. Yang mga manigmangulu tung nasyun yamen ang mga Judio duun tung Jerusalem, ya ray namanuw̱ul tung mga aruman nirang mamagpasiguru ra kanay tung ni Juan kung unu pay katengdanan na. Yang pinanuw̱ul nira ya ra yang mga pari, kasiraan da ka tanira yang mga katabyang nirang duma.
20 Tung pagpasiguru nira tung ni Juan kung unu pay pagpabetang na tung sadili na, indi nag̱ambu, kung indi, nag̱ugtulun da yang matuud ang mag̱aning, “Yuu belag̱anaw yang pag̱aningen ang Cristo ang katulad ka tung pag̱alaum mi.”
21 Mag̱aning tanirang namagtimales, “Tay kung maning tii, tinua pang tauay? Yawa w̱asu ti Elias ang ya kang lag̱i ay nag̱aelat-elatan tang magbalik?” Mag̱aning ti Juan ang nagtuw̱al, “Belag!” Dayun da nirang pinasulitan ang tinalimaan ang, “Yawa w̱asu yang sasang manigpalatay yang bitala yang Dios ang atiing pinangakuan nang magkaw̱ut?” Mag̱aning ka tanya, “Belag ka!”
22 Numanyan, namagpabalitektek pa ka enged ang namanalimaan tung anyang mag̱aning, “Balitaayami ka ta ustu kung tinua pang tauay ug̱ud mabalita ka yamen tung namanuw̱ul tung yamen. Unu pay pagpabetang mu tung sadili mu?”
23 Numanyan tung tuw̱al ni Juan, ya ra ilem ulitay na yang sasang naula ni Isaias ang yay sasang manigpalatay yang bitala yang Dios atiing tukaw. Mag̱aning yang tuw̱al na, “Anday duma, yuu ra yang pinag̱ula tung kasulatan ang ya unu ay maglua taa tung banwang naang kapas ang para magparakaw̱utunaw tung mga tau. Yang ianingu unu tung nira, ang katulad ka tung pagtaradlengen tung sasang dalan ang panawan ta sasang Adi, kaministiran kang panadlengen da ka nira ta mupia yang mga kainaisipan nira ang para simpan dang mampauyun tung ni Ginuu tang magkakaw̱ut da,” mag̱aning.
24 Yang mga taung atiang pamagpabalitektek tung ni Juan, pinanuw̱ul yang mga Pariseo.
25 Taa numanyan, dayun-dayun yang pagpabalitektek nira tung ni Juan ang mag̱aning, “Naa pala, ag̱aaninga ka ang yawa belag̱an yang pag̱aningen ang Cristo, belag̱ana ka ti Elias, maski yang manigpalatay yang bitala yang Dios ang nag̱aelat-elatan ta, belag ka. Ay kung maning tii, ayw̱at pagpamenyag̱a pa ka enged tung mga tau? Unu pay kalelyag mung ianing?”
26 Yang tuw̱al ni Juan, maning taa: “Kung tung bag̱ay, yuu pagpamenyag̱aw ka man tung mga tau. Piru may sasang taung nalaket asan tung numyu ang indi mi pa nag̱ailala.
27 Maskin nag̱auri pa tung yeen, piru mas abwat ta katengdanan tung yeen ang maskin nganing tung panguw̱ad da ilem yang lakgeng yang sandalyas na, indiaung pisan magkabag̱ay tung anya,” mag̱aning duun ti Juan.
28 Yang mga bag̱ay ang atia nainabu tung Betania, duun tung duw̱ali yang subang pag̱aningen ang Jordan, ay duun agpagberenyag̱en ti Juan tung mga tau.
29 Pangayag yang kaliw̱utan, ti Jesus naita ra ni Juan ang pagpalenget da tung anya. Diritsyu rang ipinasapet na tung mga tau ang mag̱aning, “Uay, atia raw̱a yang taung tinuw̱ul yang Dios ang manulad tung sasang karnirung sinday pa ang ya ag̱idasag̱ay ug̱ud duun da nga kuat yang pagkamakinasalananen tang mga tau tung pagterelengen yang Dios.
30 Ya ra ka man tiang ibinalitaw ra kang lag̱i tung numyung tan taa pa ang atiing pag̱aningu ang may sasang taung maglua, mag̱aningaw, ang maskin nag̱auri pa tung yeen, piru mas abwat ta katengdanan tung yeen ay natetenged bakluaw natau, tanya asan da kang lag̱i.
31 Tan taa, maskin yuu ngani, indi pa nag̱ailalaw kung tinu pa. Piru minangayaw taa ang para magpamenyag tung mga tau ay ug̱ud asan da ngaipailalaayu yang taung atia tung intirung nasyun tang Israel,” ag̱aaning.
32 Numanyan, ti Juan, dayun da yang pagpaingmatuud na tung nirang mag̱aning, “Atiing pagpameyag̱aw ra tung mga tau, may sasang taung naitaw rang pinangapunan dang pinakeenan yang Espiritu Santong napapariu ra tung kuari kalapati ang duun manliit tung langit.
33 Baklu naitaw, indi pa ka man nag̱ailalaw, basta pinakdekaw ilem yang nagtuw̱ul tung yeen ang magberenyag̱en tung mga tau ang kung tinu pay maitaung pangapunan yang Espiritu Santong pakeenan, ya ra yang maning pa tung magberenyag̱an ka tung mga tau ekel tung pagpatinir na tung nira yang Espiritu Santo.
34 Simanyan yang bag̱ay ang atia, sinakep dang pisan yang mataw. Purisu nag̱apagpaingmatuuraw ra nganing tung numyu ang yang taung atia talagang ya ra ka man yang pag̱aningen ang Ana Yang Dios,” mag̱aning.
May Tulu NGa Tauan Ang Namagpakiugpu Tung Ni Jesus (1:35-42)
35 Pangayag, asan si ti Juan, kasiraan da ka tanira yang durua nga tauan nang nag̱apangugyatan na.
36 Numanyan pagpamalad ni Juan tung ni Jesus ang magtataklib da, ipinasapet na si tung mga aruman nang atiang durua ang mag̱aning, “Uay, atia raw̱a yang taung tinuw̱ul yang Dios ang magpakbung tung sasang karnirung sinday ang ya ag̱idasag̱ay,” mag̱aning.
37 Pagkagngel nira tia, dayun dang namagpakignunut tung ni Jesus.
38 Simanyan, pagbalyed ni Jesus, naita na ra tanirang pamagpakignunut da tung anya. Purisu tinalimaan na tanirang inaning, “Unu ray ministir mi?” Mag̱aning tanirang namagtimales, “Anda, Rabbi. Gustu ilem yamen ang makdekan kung aria pag pag̱istar.” (Tung bitala yamen ang mga Judio, yang puntus yang pangguuy nirang atiang Rabbi tung anya ay sasang manigtulduk.)
39 Mag̱aning ti Jesus ang minles, “Taniita, ug̱ud maita mi.” Kapurisu, nansinunut da ka man tung anyang asta naita ra ka man nira yang pag̱istaran na. Duun da ka namagdayun tung anya tung apun ang atia ay yang uras ang ipinagbarag̱as nira, mga alas kuatru ra kang lag̱i yang apun.
40 Yang sam bilug tung durua nga tauan ang atiing nagngel ka tung ipinasapet ni Juan ang pagkatapus nagpakignunut da tung ni Jesus, ya ra ti Andres ang ari ni Simon Pedro.
41 Simanyan ya ray nagsagyap tung aka na. Pagbag̱as nira, dayun dang nagbaw̱alitaen tung anyang mag̱aning, “Manung, naita ra yamen yang Mananapnay ang pinangakuan yang Dios ang yay pag̱aningen tang Mesias,” mag̱aning. (Kung tung bitalang Giniriego, Cristo yang pangguuy yamen ang atia tung anya.)
42 Pagkatapus, dayun na rang ingkelan ti manung na tung ni Jesus. Numanyan, tung pagpamalad ni Jesus tung anya, dayun na rang inaning ang, “Yawa ti Simon ang ana ni Juan. Piru simanyan, papuanggaana ra yeen tung ni Cefas,” mag̱aning. (Kung ilakted tung bitalang Giniriego, yang papuangga nang atia ti Pedro).
Pag̱imbitar Da Ti Jesus Tung Durua Si NGa Tauan Ang Para Mamagpaugyat Da Ka Tung Anya (1:43-51)
43 Pangayag, naisip da ti Jesus ang mag̱angay duun tung parti Galilea. Kumaw̱ut duun, sinagyap na ti Felipe. Pagkasagyap na, dayun na rang inaning, “Felipe, magpakignunuta ra ka tung yeen ang magpaugyat,” mag̱aning.
44 Ti Felipeng naa, masigkabanwa ni Andres durua ni Pedro ang parariu tanirang tag̱a Betsaida.
45 Simanyan, ti Felipe dayun dang nagsagyap tung ni Natanael. Pagkaita na, dayun na rang inaning ang, “Ungkuy, naita ra yamen yang taung pag̱aelatan tang inula ni Moises. Pati mga manigpalatay yang bitala yang Dios atiing tukaw pa nagkaraula ka natetenged tung anya. Ya ra ti Jesus ang ana ni Jose ang tag̱a Nazaret.”
46 Mag̱aning ti Natanael ang nagtimales, “Abee, ayw̱a, may tag̱a Nazaret ang maayen ang tau?” Mag̱aning ti Felipeng minles, “Alia, telengan mu w̱a,” mag̱aning.
47 Taa, simanyan, pagkaita ni Jesus tung ni Natanael ang pagpalenget da tung anya, ya ra ag̱aningay na, “Atia ka man ta taung bag̱ay ang pisan ang aningen ang kinasakpan yang nasyun tang naang Israel. Indi maskeng mag̱egtem kung unu pay nabtang tung isip na.”
48 Mag̱aning ti Natanael ang nagngel, “Abaa, ya pa ag̱aring nag̱askean mu ra yang ug̱aliu?” Mag̱aning ka ti Jesus ang nagtuw̱al, “Baklua ra g̱uuyay ni Felipe ta nungayna, nabandawa rang lag̱i yeen atiing duuna pa rin tung maglandungan yang igus mu.”
49 Mag̱aning ti Natanael ang minles, “Rabbi, talagang yawa yang pag̱aningen ang Ana Yang Dios ang nag̱aelatan yamen ang maggaraemen tung nasyun tang Israel.”
50 Mag̱aning ti Jesus, “Naa pala, Natanael, kalpesa ka ilem ang mananged tung yeen sigun tung inaningung atia tung nuyu ang nabandawa rang lag̱i yeen atiing duuna pa rin tung kapungul yang igus? Kulang pa tia. May mas pang makabew̱ereng ang maita mu.”
51 Mag̱aning ti Jesus ang nagpadayun yang bitala na, “Iugtulu tung numyung tanan yang kamatuuran. Yuung pag̱aningen ang ‘Maninga Tau’ kumus naawaw ra tung kaliw̱utan, mabilug̱anaw ra numyung yuu ray pagrarampilan yang mga tau may yang Dios. Ay may maita mi ra tung yeen ang magkaanggid-anggid tung nabag̱ay tung tinalakinep ni dipuntu Jacob atiing tukaw ang yang langit maning pa tung nag̱abri ra tung tagbu na ig may mga angil ang pag̱apanuw̱ul yang Dios ang namagpabalik-balik tung anya,” mag̱aning.