Yang Isinulat Ni LUCAS Natetenged Tung Ni Jesu-Cristo
Patkaw Ang Pasanag Tung Kumpurming Magbasa
Yang nagsulat yang librung naa ti Lucas ang sasang duktur ig tumatalig tung ni Ginuung Jesu-Cristo atiing tukaw. Yang pinaeklan na yang librung isinulat na ya ra yang sasang kailala nang nag̱aranan tung ni Teopilo (1:1). Tung pag̱intindi yang mga sag̱ad tung kasulatan, ti Lucas belag̱an Judio yang nasyun na, kung indi, tag̱a dumang nasyun. Yang pag̱intindi nira tung ni Teopilo, sasang tag̱a Roma ang abwat ta pagkabetang ig may kaya nang magpabuat ta mga kupia yang librung naa ug̱ud magkarabasa ra ta dakeleng mga tau. Yay pinaeklan ni Lucas ay gustu nang mamaresmesan na ta mupia kung tinu pa enged ti Jesus, kung unu pay ipinagtulduk na tung mga tau, kung unu pay nagkarabuat na, kung unu pay kapulutan yang pangingtau na, ig kung unu pay pinakaw̱ut yang pagpakugmatay na may yang pagkabui na si kang uman (24:45-47).
Kung tinu pay magbasa yang isinulat ni Lucas ang naa, asan da nga bilug̱ay na ang ti Jesus ya ra ka man yang Mananapnay ang pinangakuan yang Dios disti pa atii tung katebtew̱an. Mabilug̱an na ra ka ang yang inangay ni Jesus taa tung kaliw̱utan ang naa ay ug̱ud magsagyap da tung mga taung nagkaratalang da tung Dios ang para ya ray tapnayen nang ipaulik tung anya ang pinagpalawiran da rin nira (19:10).
Yang kapanawan ni Jesus ang atia, inimpisaan ni Lucas tung uras ang atiing indi pa nganing nag̱ipangana ang pagkatapus asan da tapusay na tung uras ang ipinagbalik na tung ni Ama na duun tung langit. Dispuis klaradung pisan tung isinulat na ang yang Matinlung Balita natetenged tung ni Jesus para tung ikaayen yang tanan ang mga tau, maskin unu pang nasyunay, mag̱ing mga Judio kag belag, maskin unu pang pagkabetangay nira maskin pag̱atelengan ang abwat, maskin nag̱alamkung aranek ig makinasalananen pa.
Yang Kamtangan Yang Sulat Ang Binulus-bulus
1:1-4 Intrada Yang Sulat
1:5-2:20 Natetenged Tung Pagkapangana Tung Ni Juan Ang Manigbenyag Durua Ni Jesus Ang Yay Nagdasun Tung Anya
2:21-52 Natetenged Tung Pagkamula Ni Jesus
3:1-20 Natetenged Tung Bitalang Ipinagpakaw̱ut Ni Juan Ang Manigbenyag
3:21-4:13 Natetenged Tung Pagpabenyag Ni Jesus, May Yang Listaan Yang Mga Kinaampu Na, Ig Yang Pagtag̱am Ta Tuksu Ni Satanas Tung Anya
4:14-9:50 Natetenged Tung Nagkarabuat Ni Jesus Pati Yang Nagkaratulduk Na Duun Tung Parti Galilea
9:51-19:27 Natetenged Tung Pagdistinu Ni Jesus Duun Tung Jerusalem Ang Liit Tung Parti Galilea
19:28-22:38 Natetenged Tung Napanawan Ni Jesus Duun Tung Jerusalem
22:39-23:56 Natetenged Tung Pagdeep Tung Ni Jesus Ig Tung Pagbista Tung Anya Ang Asta Ilinansang Da Tung Krus
24:1-53 Natetenged Tung Pagkabui Si Kang Uman Ni Jesus Pati Yang Pagpailala Na Tung Mga Tauan Nang Asta Nagpaabwat Da Duun Tung Langit
1
Yang Pasanag Ni Lucas Ang Ayw̱a Napagsulat (1:1-4)
1 Maginuung Teofilo,
Nag̱askean mu ra ka ang dakeleng mga aruman yamen ang namagprusigir ang namagsulat natetenged tung kapanawan yang mga bag̱ay ang nagkamatuud da tani tung yamen ang ya ka man mismu ay nagkaraulang tukaw.
2 Yang pinausuyan nirang namagsulat, ya ra yang balitang ipinag̱intriga tung yamen yang mga kaarumanan ni Jesus ang dati ang disti pa tung primiru yay nangaita yang tanan ang atia ig tung nira ra ka ipiaray na ang para ibalita nira tung mga tau.
3-4 Purisu, Maginuung Teopilo, naisipu ra ka ang matinlu ka siguru ang yuu si kay magsulat natetenged tung kapanawan yang mga bag̱ay ang atii ay natetenged pinagpasadsaranu ra ta mupiang sinulipet, mag̱impisa pa tung kapungul na ang asta tung tumbung na. Isinulatu ra nganing tiang sinugpat-sugpat ta maayen ug̱ud asan da nga siguruay mung talagang matuud yang ipinagtulduk yang duma tung nuyu.
Yang Nag̱ipaintindi Ni Gabriel Tung Ni Zacarias Natetenged Tung Ana Na Ang Yay Mag̱ing Palaskaw Ni Ginuung Jesus (1:5-25)
5 Atiing paggaraemen ni Gubirnadur Herodes tani tung intirung Judea, may sasang pari ang nag̱aranan tung ni Zacarias. Tanya sakep yang sasang grupu yang mga pari ang pinamuaran ni Abias ang tukaw. Ti Zacarias ang naa may kasawa nang nag̱aranan tung ni Elisabet. Tanya sasa kang ana ta pari ang pariu ka tung kasawa na.
6 Yang duruang magkasawang naa, parariung matandes tung pagterelengen yang Dios ay matinumanen tung tanan ang mga katuw̱ulan na.
7 Andang pisan ay ana nira ay natetenged ti Elisabet bakyaw ra kang lag̱i ig numanyan masyadu ra ka atiing pagkamemepten nirang durua.
8 Taa numanyan, kinaw̱ut da yang uras ang ipagsirbisyu yang grupu na Zacarias tung seled san linggu tung katalungaan yang Dios duun tung pagtuuan ang atiang pinakalusu.
9 Taa simanyan sigun tung ug̱ali nirang mga pari ang mamagburunutan, ti Zacarias ya ray natemengan ang magpataw̱uk yang paamut. Purisu dayun dang nagpakled tung pagtuuan nira tung ni Yawi ang atiang pinakalusu ang para magpataw̱uk yang paamut.
10 Numanyan yang mga taung buntun ang namagsaragpun duun tung lua yang pagtuuan, pamag̱arampuen da ay ya ray uras ang nag̱ipagpataw̱uk yang paamut duun tung kakleran.
11 Mintras pagpataw̱uk ni Zacarias yang paamut, may sasang angil ang nag̱atuw̱ul yang Dios ang yay nagpaita tung anya. Yag kekdeng tung tapalang ni Zacarias tung binit yang kuari lamisaan ang pagpataw̱ukan na ta paamut ang ampir tung wala na.
12 Pagkaita ni Zacarias, ya ra ngaklag ig binalayan da ka ta eled nang duru.
13 Mag̱aning yang angil ang nagbugnu tung anya, “Zacarias, india ra ilem mag̱eled ay kipurki pinamati ra yang Dios yang ipinag̱ampu mu. Yang kasawa mung ti Elisabet, mangana ra ka enged ta ana mung lalii. Mapangana na ra nganing tia, paaranan mu tung ni Juan.
14 Sadyaana rang pisan tung uras ang atia ig duru kang mga taung panadyaan da ka natetenged tung pag̱ingtau na.
15 Kipurki yang ana ming atia, abwat yang katengdanan na tung pagterelengen yang Dios. Dispuis yang ug̱ali na, talagang inding pisan manginem ta binu, maskin unu pang irinemenay ang pamuu, kung indi, manguluan dang lag̱i yang Espiritu Santo, maskin tung tian pa ni nanay na.
16 Purisu ekel tung bitalang ipagpadapat na tung mga masigkanasyun nang mga Israel, duru rang mamagsug̱at ang mamagbalik tung ni Yawi ang ya kang lag̱i ay Dios ang pag̱atuuan nira.
17 Tanya magyaring palaskaw na. Paktelen ta mupia yang Espiritu Santo yang bitalang ipagpakaw̱ut na ang katulad ka tung pagpadlut na tung bitalang ipinagpakaw̱ut ni Elias atiing tukaw. Purisu asan da mag̱urulikan ta kinaisipan may kinaisipan yang mamag̱ama ang yang pag̱aranaan nira narangga ra rin. Pati yang mga taung pagpasuag tung kalelyag̱an yang Dios, mamanmanan da ka yang mga isip nira ang asta eyangan da ka ta pag̱irintindien ang magkapariu ka tung mga kaarumanan nirang matinumanen. Kipurki yang sikaren nang magparakaw̱utun ta maning tia, ay ang para simpan da yang mga taung mamagpauyun da tung ni Ginuu tang magkakaw̱ut,” ag̱aaning duun yang angil tung ni Zacarias.
18 Mag̱aning ka ti Zacarias ang nagtimales, “Ya pa ag̱aring masiguruu ang atia mainabu ka man tung yamen ang magkasawa? Ay naang maepetaw ra ka pa man. Maski yang kasawaw, maepet da ka,” ag̱aaning.
19 Mag̱aning ka yang angil ang nagtuw̱al, “Nag̱atkean mu, yuu ti Gabriel ang pirmiaung yag kekdeng tung katalungaan yang Dios. Tanya ra nganing ay nagtuw̱ul tung yeen ang magpakigkaw̱ut tung nuyu yang balitang atiang durug tinlu.
20 Naa w̱a ya ray tandaan mu. India ra maimung magbitala ang asta kaw̱utun da ilem yang uras ang magkamaningan da yang mga bag̱ay ang atiang ipinagngelu tung nuyu. Ya ray mainabu tung nuyu natetenged india ra nananged tung ibinitalaw tung nuyu, ang yay magkamatuud da ka enged tung uras ang ipinagtipu yang Dios,” ag̱aaning yang angil duun tung anya.
21 Simanyan yang mga tau duun tung lua, pamag̱elat da tung ni Zacarias ang lumua. Durung pagkabereng nira kung unu ray ag̱abuayan na duun tung kakleran yang pagtuuan.
22 Simanyan paglua na, naa pala indi ra mabitala tung nira. Asan da nga simanay nira ang may ipinadakat yang Dios tung paneleng na duun tung kakleran. Numanyan kumus indi ra mabitala, nag̱intra ra ilem sinyas tung nira.
23 Simanyan atiing pagkumplitu ra ni Zacarias yang panirbian na duun tung pagtuuan, dayun dang minulik.
24 Numanyan pag̱ulik na tung balay, tung pira pang bulan, namuu ra ka man ti Elisabet ang kasawa na. Tung seled limang bulan, nagpameneng da ilem asan tung balay nira.
25 Maning taa yang ikinesen-kesen na tung isip na, “Numanyan ang mga uras ang naa, durug tinlu yang pagtaraw̱angen ni Yawi tung yeen. Naang kakaeyakenu rin tung mga arumanung mga baw̱ay ang indiaw mangana, kinuat na ra,” ag̱aaning.
Yang Bitalang Nag̱ipagpakaw̱ut Ni Gabriel Tung Ni Maria Ang Tanya Mangana Tung Mananapnay (1:26-38)
26 Numanyan, atiing pag̱enem dang bulan yang pagmaratungun ni Elisabet, naang angil ang naang ti Gabriel, tinuw̱ul si yang Dios ang mangay duun tung sasang lansangan ang paggug̱uuyan ang Nazaret ang yay lug̱ud tung sinakepan yang Galilea.
27 Ay may bitalang ipakaw̱ut na tung sasang daralang nag̱aranan tung ni Maria. Tanya binalay yang sasang laliing nag̱aranan tung ni Jose ang yay sasang kanubli ni Adi David.
28 Numanyan, pagkaw̱ut ni Gabriel, dayun dang nagbugnu tung ni Maria ang mag̱aning, “Numanyan yang mga taung buntun ang namagsaragpun duun tung lua yang pagtuuan, pamag̱arampuen da ay ya ray uras ang nag̱ipagpataw̱uk yang paamut duun tung kakleran,” mag̱aning.
29 Pagkagngel ni Maria tia, ya ray naliw̱eg̱an na ta mupia. Ipinagkesen-kesen na ra ilem tung isip na yang ibinugnu nang atia tung anya kung unu pa kayay gustu nang ianing.
30 Mag̱aning yang angil ang nagsugpat, “Maria, india ra ilem mabereng ay pinilika ra yang Dios ang pakdulan ta dakulung kaayenan mu.
31 Anday duma, magmatunga ra. Pagkatapus kung kuw̱utun da nganing yang uras, manganaa ra ta sasang lalii ang yay paaranan mu tung ni Jesus.
32 Yang ana mung atia magkatinir ta katengdanan nang abwat. Aningen nganing yang Dios ang Makagag̱aem ang ya ra yang pag̱aningen nang Ana Na natetenged yay papanublien na tung pag̱aradien ni Adi David ang kinaampu na.
33 Purisu yay maggaraemen ang asta tung sampa tung nasyun ming mga kanubli ni Jacob. Anda enged ang pisan ay katapus-tapusan yang paggaraemen na,” mag̱aning.
34 Mag̱aning ti Mariang nagtimales, “Abee, ya ra ag̱ari w̱asung magkamaninganaw ra ang katulad ka tung inaning mung atia sindu anda ngani ay laliing nag̱asaplid tung yeen?”
35 Mag̱aning yang angil ang tuminuw̱al, “Maria, yang Espiritu Santo yay maglampud tung nuyu ang para yang ketel yang Dios ang makagag̱aem, yay masirungan mu. Purisu yang mulang ipangana mu limpiung pisan yang pagkatau na. Aningen nganing yang Dios ang ya ray pag̱aningen nang Ana Na enged.
36 India ra ilem mabereng kung balitaana ra yeen yang natetenged tung nainabu tung sasang kaparintian mung ti Elisabet. Maskin maepet da, piru numanyan pagpanaw ra tung enem ang bulan yang pagmaratungun na, ag̱ad pag̱aningen da ka rin ang bakyaw.
37 Kapurisu asan da ka ngaintindiay mu ang andang pisan ay indi kayanan yang Dios,” mag̱aning.
38 Mag̱aning ti Mariang minles, “Simpanaw rang magpaturuw̱ulun tung ni Yawi ang kumpurming unu pay lalang na tung yeen. Magkamaninganaw ra tia tung inaning mung atia tung yeen,” ag̱aaning. Pagkagngel yang angil tia, dayun dang nagliit.
Yang Pagbisita Ni Maria Tung Ni Elisabet (1:39-45)
39 Taa numanyan tung mga kaldaw ang atii, ti Maria nag̱apura rang nagpanaw ang para mangay ra tung ni Elisabet duun tung sasang lansangan ang nabtang tung kabukiran ang yay lug̱ud tung sinakepan yang Judea.
40 Pagkaw̱ut na duun tung balay na Zacarias, dayun dang nagpakdul ta mupiang kaldaw tung ni Elisabet.
41 Pagkagngel ni Elisabet yang busis ni Maria, yang mula tung tian na, gulpi ra ilem ang nangiswal-kiswal. Pati ti Elisabet tanya, dayun dang minanguluan yang Espiritu Santo.
42 Purisu napagbitala ra ta maknul ang mag̱aning, “Maria, tung tanan ang mga baw̱ay, yawa enged ay nag̱apakaayen yang Dios. Pati yang mulang atiang ipangana mu, pakaayenen na ka.
43 Nag̱aberengaw ta dakulung pagkabereng ang ayw̱at yuung aranek ang pisan ta pagkabetang, yuu pay nag̱abisitaan mu ang yaway magyaring nanay ni Ginuu tang maggaraemen tung yaten.
44 Kipurki teed mu, Maria, ta nungaynang pagkagngelu yang pagpakdul mu ta mupiang kaldaw, yang mulang pag̱imatungu, dayun dang inampayan ta kasadyaan nang nangiswal-kiswal tung tianu.
45 Teed mu tiang kasadya yang isip mung nanangera rang lag̱i ang magkamatuud da yang pinag̱aning tung nuyung liit tung ni Yawi,” mag̱aning.
Yang Kamtangan Yang Nag̱ipagpabantug Ni Maria Tung Dios (1:46-56)
46 Mag̱aning ti Mariang nagbitala,
“Agdayawenu ta mupia ti Yawi.
47 Ag̱aampayanaw ra ta kasadyaanung duru natetenged tung anyang yay Mananapnayu.
48 Ay kipurki maskin yuu sasang turuw̱ulun nang aranek ang pisan ta pagkabetang, piru dinemdemaw ra ka enged anya. Teed mi, mag̱impisa simanyan, maskin pira-pira rang esleb ta mga taung mamagsurubli-sublian, yuu ra ag̱aningay nirang tanan ang sasang pinasadyaan enged yang Dios ang pinakaayen ta mupia.
49 Ya ray maaning nira natetenged tung bag̱ay ang naang durung pisan agkatinlu ang binuat tung yeen yang Dios ang Makagag̱aem ig durug kasagradu.
50 Maskin pira-pira rang esleb ta mga tau ang mamagsurubli-sublian, anda enged ay kabuntuk-buntukan yang kaildaw na ang nag̱ipaita na tung kumpurming panggalang tung anyang may ekel na kang pag̱eled na.
51 Kapurisu asan da nga siguruayu ang indi ra ilem buay, ipalapus na ra enged yang puirsa na. Pangaskasen na rang pangwasaken yang mga taung masyadug abwat yang pagpabetang nira tung mga sadili nira.
52 Pati yang may mga katengdanan ang abwat, ipampalagpak na ra kang panguaten tung mga katengdanan nira. Piru yang mga taung aranek ta pagkabetang ya si ay ipampalandaw na.
53 Yang mga manggaranen pampaliiten na ang andang pisan ay mabitbit nira. Piru yang mga taung nag̱apasaran ta suw̱uk, ya ray asikasuen na ta mupia tung tanan ang mga kaministiran nira.
54-55 Kipurki yang nasyun tang naang Israel ang yay pinilik nang tukaw ang para magpaturuw̱ulun tung anya, ya ray taw̱angan na ta mupia.
Ay indi na ra malipatan yang pinangakuan na tung ni Abraham ang tukaw ang tanya pati yang mga kanubli na, pangildawan na ang asta tung sampa ang katulad ka tung nagkaraulit na tung mga kinaampu tang namagsurubli-subli tung ni Abraham,” ag̱aaning duun ti Maria.
56 Taa simanyan nagpadayun ti Maria tung na Elisabet ta mga tulung bulan, baklu pa minulik duun tung Nazaret.
Yang Pangana Tung Ni Juan Ang Yay Palaskaw Ni Ginuung Jesus (1:57-66)
57 Taa numanyan ti Elisabet tanya, kinaw̱ut da yang uras ang ipangana na ang pagkatapus nangana ra ka man ta ana nang lalii.
58 Simanyan yang mga kamalay na may yang may mga kaampiran tung anya, pagkagngel nira yang balita kung ya pa ag̱arig katinlu yang kaildaw ang ipinagpaita yang Dios tung anya, namagpakigdamay ra ka tung anya tung kasadyaan na.
59 Pagkatapus numanyan, pagkaw̱ut da yang yawalung kaldaw, namagbalik si tung balay na Elisabet ang para yang mula pabuatan da ta tanda tung tinanguni na. Naa pala, yang duma may planu ka nira ang kung tapus da nganing yang pag̱urubraen ang atia tung mula, paaranan da nirang ipatukayu tung ni tatay nang ti Zacarias.
60 Numanyan pagkasiman yang nanay na, dayun dang nabngang mag̱aning, “Eey, belag̱an ang yay aran na tia, kung indi, ti Juan yang aran na,” mag̱aning.
61 Mag̱aning si ka tanirang namagtimales, “Ya pa ag̱ari tia, sindu yawa anday may kaampiran tung nuyu ang maning tia yang aran na,” ag̱aaning.
62 Dayun da nirang sininyasan yang tatay yang mula kung unu pay nag̱alelyag̱an nang ipaaran na tung ana na.
63 Nagsinyas da ka ang tanya pakdulan da ta pagsulatan na. Numanyan anday dumang isinulat na duun, kung indi, ya taa: “Yang aran na ti Juan.” Pagbasa nira yang aran na, durug dakul yang pagkabereng nirang tanan.
64 Pagkasulat ni Zacarias tia, lag̱i-lag̱ing nabutayag da yang busis nang napagbitala. Yang primirung nainambit na, nag̱intra ra dayaw tung Dios.
65 Numanyan, pagkagngel yang mga kamalay nira ang napagbitala ra ti Zacarias, nangabereng da ta mupia ay nasiman da nira ang yang nainabung atia sasang patakaran yang Dios. Purisu ibinalita-w̱alita ra nira ang asta nagsarambung da duun tung banwang atiang Judea, basin ay pang kabukaturanay na, basin ay pang kalegnaanay na man.
66 Kumpurming nagngel yang balita, ipinagkesen-kesen nira tung mga isip nira kung unu pa kayay luaan na yang mulang atia, ay bistu ra nira yang puirsa yang Dios ang pag̱erekelen tung anya.
Yang Nag̱ipag̱ula Ni Zacarias Natetenged Tung Ana Na (1:67-80)
67 Ibalik ta ra kanay tung uras ang atiang pagsaragpun nira tung balay na Zacarias. Numanyan ti Zacarias ang naang tatay yang mulang atia, kumus nag̱amanguluan da yang Espiritu Santo ang nag̱apasanag̱an yang pagparainu-inuen na, napag̱ula ra ta maning taa:
68 “Itang mga nasyun ang Israel, dapatitang magdayaw tung ni Yawi ang yay Dios ang nag̱atuuan ta. Kipurki ta yaten ang mga tauan na, palengtanita ra anyang ipalibri.
69 Ay paangayanita ra anya tung sasang maktel ang manigpanapnay tung yaten ang yay sasang kanubli ni Adi David ang sasang turuw̱ulun na atiing tukaw.
70 Yang pagpaangay na tung anya, uyun ang pisan tung ipinaula nang tukaw tung mga taung pinamilik nang magpalatay yang bitala na.
71 Napagpangaku ra ang ipalibriita anya tung kemkem yang mga taung pamagdemet tung yaten ekel tung manigpanapnay ang atia.
72-73 Simpri demdemen na ra ka enged yang nabitalaan na tung mga kinaampu ta ang yang nasyun ta ildawan na. Kegngan na ka enged yang pinangakuan nang atiang sagradu, ang ya ra kay pinabaked nang sinumpaan pa tung ni Abraham ang yay namuad tung nasyun ta.
74-75 Ay yang pinangakuan na tung anya, ang ta yaten ang mga kanubli na, bawienita anya tung kemkem yang mga taung pamagpakigsuay tung yaten, ug̱ud erek-erek tang magtuu tung anya ang anda ray eldan ta ang bilug ka yang mga isip tang magtuman yang magkatama ang uyun tung kalelyag̱an na, mintras buiita pa,” mag̱aning.
76 Atii, dayun dang inaning ni Zacarias yang ana na ta maning taa:
“Pati yawa duduy, puidia ra kang ulaanu ang buatena ra yang Dios ang makagag̱aem ang yaway sasang manigpalatay yang bitala na tung mga tau. Purki yaway mag̱ing palaskaw ni Ginuu ta ang para yang maning pa tung dalan ang panawan na simpanen mu.
77 Bilang yaway magpaintindi tung mga masigkanasyun tang mga Judio kung ya pa ag̱aring mampatapnay tanira tung Dios ang asan da nga patawaray na tanira tung mga kasalanan nira.
78 Anday dumang ipagtapnay na tung yaten ang mga tau, kung indi, yang kakaildawen nang duru. Ay ekel tung kakaildawen nang atia, paangayanita ra anya tung sasang manliit tung langit, ang yang kaalimbawaan na pariu tung kaldaw ang baklung pagmura.
79 Ay yay magpasanag tung mga kinaisipan tang nag̱akiklepan ekel tung pagpaalawid ta tung Dios. Ya ray papanaw nang magmangulu tung yaten ang asta matultulan ta ra yang dalan ang pagbalikan ta tung Dios,” mag̱aning duun ti Zacarias ang pinapag̱ula yang Dios.
80 Taa numanyan, naang mulang naang ti Juan, nagdakul dang nagdakul. Mintras pagdakul, yang pag̱irintindien na tung Dios pagdakul ka. Atiing dakulu ra enged, nagtinir da tung mga lugar ang palag-palag yang mga tau na ang yay pinagpalakted-lakteran nang asta kinaw̱ut da yang uras ang ipaglua na tung mga masigkanasyun nang mga Israel.