17
Paulo na Silaasi bali Tesolonika
Paulo na Silaasi baasaalila mu tau̱ni̱ ya Anfi̱pooli̱ na ya Apoloni̱ya, baaki̱dha mu ya Tesolonika hambali baasangi̱ye elami̱li̱yo lya Bayu̱daaya. Paulo aamala wi̱i̱ki̱ esatu e Tesolonika. Ti̱ bilo bya Sabhato bya wi̱i̱ki̱ esatu ebyalabhangaane esi, aabimala naanaghenda mu elami̱li̱yo lya Bayu̱daaya, ngoku aakolagha bwile bwona. Aabasomelagha mu Ebyahandi̱i̱ku̱u̱we kandi abasoboololagha ngoku bi̱bu̱ghi̱yʼo Ki̱li̱si̱to kandi ngoku byaghilagha biti bantu balimubona-boni̱ya, bamwite kandi ahu̱mbu̱u̱ke. Paulo aabaghilagha ati, “Yesu oghu nkwete kubatebejʼo oghu niiye Ki̱li̱si̱to.” Bamui mu Bayu̱daaya aba baahi̱ki̱li̱ja bati ebi Paulo akwete ku̱bu̱gha ni majima. Bakali̱ baa bi̱ti̱i̱ni̱sa mu tau̱ni̱ eghi baahi̱ki̱li̱ja. Na Bagi̱li̱ki̱ abaalami̱yagha Luhanga nabo baahi̱ki̱li̱ja dhee. Ti̱ bantu aba boona baaba mu ki̱bbu̱la kya bantu abaasi̱i̱mi̱ye ebi Paulo na Silaasi beegheesi̱yagha.
Bhaatu Bayu̱daaya baakwatuwa etima, du̱mbi̱ baakumaani̱ya kiigambi̱ kyamaani̱ kya bayaahi bʼomu tau̱ni̱ eghi. Baatu̱wa nsi̱si̱, baaghenda beegimba mu numba ya Yasooni̱, mbabbalamu Paulo na Silaasi kubakwata, kubatwala mu maaso ghaa bantu boona. Obu bataabasangi̱yemu, baaghwilikiilila Yasooni̱ na bamui mu bahi̱ki̱li̱ja abaabaagha mu numba omu, baabatwala mu maaso ghaa balemi̱ baa tau̱ni̱ eghi. Bantu aba baatandika kugola bati, “Basaasa ababhi̱hi̱i̱ye kyalo kya Looma kyona, baaki̱dhi̱ye mu tau̱ni̱ yaatu eni, kandi baghooneeye mwa Yasooni̱ oghu. Ti̱ Paulo na Silaasi nʼababasembi̱ye boona mbabhi munu nanga bakwete kuhakani̱ya bilaghilo byatu bya bu̱lemi̱ bwa Looma. Kandi niibuwo baaghila bati haliyo mukama onji, Yesu.” Ti̱ obu balemi̱ aba na bantu abaabaagha bagumbaanʼo kulola ngoku bakwete Yasooni̱ na bahi̱ki̱li̱ja baanakiye baaghu̱u̱ye ebi kiigambi̱ kya bantu aba bakwete ku̱bu̱gha, baasobeeleluwa kimui. Nahabweki balemi̱ aba baalaghila Yasooni̱ na baanakiye bati basasule fai̱ni̱ niikuwo dhaani babalekele, bhaatu banali haa musango. Obu baasasuuye sente esi baabatwi̱li̱i̱ye syona, baabalekela, baaghenda.
Bantu bakani̱ye baa Bbeleya mbahi̱ki̱li̱ja
10 Kilo eki kyonini mukilo, bamui mu bahi̱ki̱li̱ja baalu̱ki̱ya Paulo na Silaasi, baabahelekeeleli̱ya, baabatwala mu tau̱ni̱ ya Bbeleya. Obu baaki̱dhi̱yeyo baaghenda mu elami̱li̱yo lya Bayu̱daaya kulangilila butumuwa obukwetʼo Yesu. 11 Bantu baa Bbeleya bakaba bali balungi kusaali̱ya aba Tesolonika, nanga bakadheedheluwa kimui ku̱u̱ghu̱wa Paulo naatebeja. Ti̱ bu̱li̱ kilo baagumbaanagha kusoma mu Ebyahandi̱i̱ku̱u̱we kumanya ebi aatebejagha ghalaba ghali majima. 12 Nahabweki Bayu̱daaya bakani̱ye baa Bbeleya otaayemu na Bagi̱li̱ki̱ baa bi̱ti̱i̱ni̱sa bakali̱ na basaasa, baahi̱ki̱li̱ja. 13 Bhaatu obu Bayu̱daaya banʼetima baa Tesolonika baaghu̱u̱ye ngu Paulo niibuwo aatebeja kighambo kya Luhanga mu tau̱ni̱ ya Bbeleya, baaghendayo, baakumaani̱ya bantu baabahaaghi̱li̱li̱ya kwetamuwa Paulo oghu. 14 Du̱mbi̱ bwile obu bwonini bahi̱ki̱li̱ja bʼomu tau̱ni̱ ya Bbeleya eghi baalu̱ki̱ya Paulo, baaghenda naye haa mwalo niikuwo ani̱i̱ne bwati̱ buunamu̱li̱to aghende mu tau̱ni̱ ya Atena. Bhaatu Silaasi na Ti̱mi̱seewa baati̱ghala e Bbeleya. 15 Ti̱ abaahelekeleei̱ye Paulo aba baamu̱ki̱dhi̱li̱ya kimui mu tau̱ni̱ ya Atena. Obu baakuukagha ku̱lu̱ghayo aabatuma ati baghambile Ti̱mi̱seewa na Silaasi bamukwame bwangu, bamusange mu tau̱ni̱ ya Atena eghi.
Paulo naalangilila bantu bʼomu tau̱ni̱ ya Atena
16 Obu Paulo aanabaagha mu tau̱ni̱ ya Atena analindiliiye Silaasi na Ti̱mi̱seewa kwisa, mutima ghwamusaalila munda haabwa kubona misaka ekani̱ye mu tau̱ni̱ eghi, kandi bantu bakani̱ye baamu mbalami̱ya bisasani̱ bikaniiye kimui ebi beekoleeye boonini. 17 Nahabweki aaghenda mu elami̱li̱yo lya Bayu̱daaya aatandika kuhakangana nabo hamui na Bagi̱li̱ki̱ abaalami̱yagha Luhanga. Ti̱ bu̱li̱ kilo aaghendagha mu katale kaayo kwegheesi̱ya bantu abaasagha ku̱mu̱tegheeleli̱ya. 18 Niibuwo banamagheji abaalu̱ghi̱ye mu ki̱bbu̱la kya Mu̱gi̱li̱ki̱ baaghilaghamu Epu̱ku̱li̱yo na baa ki̱bbu̱la ekyegheesi̱yagha bantu kugumila mu eki baacuuyemu, baasa kuhakangana na Paulo. Obu baaghu̱u̱ye naatebeja Makulu Ghasemeeye haa Yesu kandi ngoku aahu̱mbu̱u̱ki̱ye, bamui mu bantu aba baaghila bati, “Ebi musaasa oghu akwete kutaataliikuwa nabiyo mbiki?” Banji baaghila bati, “Kikujooka niibuwo aabu̱ghʼo bihongano ebi bantu bakulami̱yagha hambali tutamani̱ye.”
19 Niibuwo banamagheji aba baasabi̱ye Paulo kughenda nabo mu lukulato mu ki̱i̱kalo eki baaghilaghamu Alehopago, hambali balemi̱ bakulu bʼomu tau̱ni̱ eghi baakwatilagha simui haa nkulato syabo. Obu baaki̱dhi̱yeyo baamughila bati, “Tukubbala otusoboolole bhyani bintu bihyaka ebi okwete kwegheesi̱yʼo ebi. 20 Nanga ebi okwete ku̱bu̱ghʼo ebi mbihyaka ewaatu kandi tatukabi̱i̱ghu̱waghʼo bbaa. Niikiyo ki̱leki̱ye ntubbala tuti otusoboolole biyo tubimanye bhyani.” 21 Kighendeleluwa ekyaleki̱ye baasaba Paulo kubasoboolola ni nanga bataka bʼomu tau̱ni̱ ya Atena nʼabaasi̱ye kuukalamu, kuhaana makulu ghaa kintu kihyaka eki baaghu̱u̱ye kukaba kubadheedhi̱ye. Tooli̱ baatwalagha bwile mbanaghahaana.
22 Niibuwo Paulo aamiliiye mu lukulato olu, aaghila bantu aba ati, “Enu̱we bantu bʼomu tau̱ni̱ ya Atena, mboone muli bantu abeekambiiye kimui kulami̱ya bihongano byanu. 23 Nanga hoona hambali nasaaliiye mu tau̱ni̱ yaanu eni naaboone bintu ebi mwekoleeye ebi mukulami̱yagha. Ti̱ naaboone kimui hʼebi mu̱kwokeli̱yaghʼo bihonguwa bya bihongano byanu hambali muhandi̱i̱ki̱ye muti, ‘Hambali tu̱kwokeli̱yagha bihonguwa bya kihongano eki tutamani̱ye.’ Ti̱i̱ni̱ kihongano eki mukulami̱yagha mutamani̱ye eki niiye Luhanga oghu naasi̱ye kubaghambilʼo.
24 “Luhanga oghu akahanga nsi na byona ebilimu, kandi eye kuba Mukama wa eghulu na nsi, taakuukalagha mu manumba agha bantu bakweye kumulami̱li̱yamu bbaa! 25 Kandi taaliyo eki akwetaaghisibuwagha bantu kumukoonela nakiyo bbaa, nanga taali nʼeki abu̱lu̱u̱we. Niiye akuhaagha bantu bwomi̱i̱li̱ na byona ebi bakwetaaghisibuwagha. 26 Mu ntandiko akahanga muntu omui, ti̱ mu muntu omui oghu, niimuwo bantu abali munsi eni yoona baalu̱ghi̱ye, kandi akaba naasangu̱u̱we acuuyemu bi̱i̱kalo byambaghani̱ja hambali bantu bakuukala kandi na bwile obu balamalagha munsi. 27 Luhanga oghu taaseli̱yʼo bantu bbaa, bhaatu akakola eki niikuwo bantu bamubbale hambali ali, ti̱ mbamubbali̱ye bakumubona. 28 Muntu omui akaghila ati,
“ ‘Niiye akulekagha tuba boomi̱i̱li̱, tubunga,
kandi tubʼo.’ ”
Muhandi̱i̱ki̱ waanu eenini akaghila ati,
“ ‘Etu̱we boona tuli baasukulu be kwonini.’
29 Nahabweki ngoku tuli baasukulu be, kwesi̱ tu̱mu̱su̱si̱ye. Ti̱ tatubhonganuuwe kweli̱li̱kana tuti asu̱si̱ye kintu kyona eki muntu eekoleeye ngoku abbali̱ye ku̱lu̱gha mu feeja, kedha jaabbu, kedha mabaale. 30 Hambele obu bantu baabaagha batakamumani̱ye, akacuwamu kutabafubila. Bhaatu endindi niibuwo aalaghila bantu boona, kandi hoona hambali bali, ati beekuukemu. 31 Nanga Luhanga aamali̱ye kutʼo kilo aku̱twi̱lamu bantu boona musango mu majima. Oghu aku̱ghu̱twi̱la bantu ni oghu aataayʼo, kandi akakyoleka bantu boona obu aamu̱hu̱mbu̱u̱ye mu baku̱u̱ye.”
32 Obu bantu abaabaagha mu lukulato olu baaghu̱u̱ye Paulo naaghila ati muntu akaku̱wa kandi aahu̱mbu̱u̱ka, bamui mu bantu aba baatandika kumusekeelela bati mbisubha. Bhaatu banji baaghila bati, “Tukubbala otodhe okuuke otwegheesi̱yʼo ku̱hu̱mbu̱u̱ka kwa bantu oku.” 33 Du̱mbi̱ Paulo aalu̱gha mu lukulato olu aaghenda. 34 Bamui mu bantu aba baahi̱ki̱li̱ja Mukama Yesu kandi baaba mu ki̱bbu̱la kya bantu abasi̱i̱mi̱ye ebi Paulo eegheesi̱yagha. Mu baahi̱ki̱li̱i̱je aba akaba alimu Di̱yonensi̱yo, memba oghu baabaagha bahu̱ti̱li̱i̱ye kimui mu lukulato lwa Alehopago olu. Hamui na mukali̱ oghu baaghilaghamu Damaali̱, na bantu banji bakani̱ye.