11
Yesu neegheesi̱ya haa kusaba
(Matayo 6:9-13; 7:7-11)
Kilo kimui Yesu akaba ali haakpengbu̱ naasaba. Obu aamali̱ye kusaba, omui mu beeghesebuwa be aamughila ati, “Mukama, naatu otwegheesi̱ye kusaba ngoku Yohaana Mubati̱ji̱ eegheeseei̱ye beeghesebuwa be.”
Yesu aaghila ati, “Obu mulabaagha nimusaba, mughilaghe muti,
“ ‘Eseetu̱we,
bantu boona bahu̱ti̱ye li̱i̱na lyawe.
Bu̱lemi̱ bwawe bwise.
Otuhe byokuliya byatu bya bu̱li̱ kilo.
Otughanile bibhi byatu,
ngoku naatu tukughanilagha abakutukolagha kubhi.
Otatu̱si̱i̱mi̱lani̱ya kwohebuwa.’ ”
Niibuwo aatodhi̱ye aabaghila ati, “Mabhu̱u̱le mu̱ghenu̱ naaku̱ku̱dhi̱i̱ye ndinga-ndinga yʼekilo, asanga otali na byokuliya ti̱ oghenda ewaa bhootu̱ syawe omughila oti, ‘Gutu ompe byokuliya ndaku̱ku̱u̱ki̱li̱yamu biyo, mu̱ghenu̱ anki̱dhi̱i̱ye tandi na byokuliya byakumuha!’
“Buuye naaku̱ku̱u̱ki̱yemu ati, ‘Oleke kuntalibani̱ja, si̱ye nʼabaana banje twalangaaye. Tankugubha kuumuka kukuha kantu koona.’ Mbaghambiiye majima, taakuumuka kukuha byokuliya ebi nanga uwe kuba bhootu̱ siye, bhaatu akukuha biyo haabwa kuukala noonakonkona, kandi noonamubilikila.
“Musabe, mukuheebuwa; mubbale, mukutunga; mukonkone, bakubaaghulila. 10 Nanga weena oghu akusabagha, akuheebuwagha; oghu akubbalagha, akutungagha; oghu akukonkonagha, bakumuughulilagha.
11 “Ni ani̱ mu enu̱we oghu mwana wee angusaba nsu̱i̱, mu ki̱i̱kalo kya nsu̱i̱, amuha njoka? 12 Tooli̱ ni mubyaye ki oghu mwana wee angusaba ehuli, amuhamu kanamuntakana? 13 Buuye enu̱we bantu babhi, obu mulaba mumani̱ye kuha baana baanu bisembo bisemeeye, buuye Eseenu̱we wʼomu eghulu taakusaali̱yʼo kuha Mwoyo Ahi̱ki̱li̱i̱ye abakumusaba ye!”
Yesu na Bbelejebbu̱u̱li̱
(Matayo 12:22-30; Maliko 3:20-27)
14 Kilo kimui Yesu aabhingʼo musaasa ki̱li̱mu̱ ekyali kiighaaye musaasa oghu kanu̱wa. Obu ki̱li̱mu̱ eki kyamu̱lu̱ghi̱yʼo, du̱mbi̱ musaasa oghu kanu̱wa kaabaagha kaaghaaye oghu, aatandika ku̱bu̱gha. Tooli̱ bantu abaabaaghʼo baakala basweki̱ye. 15 Bhaatu bamui mu bantu aba baaghila bati, “Bbelejebbu̱u̱li̱, mukulu wa bi̱li̱mu̱, niiye amuhaaye bu̱toki̱ kubhinga bi̱li̱mu̱.” 16 Banji mbabbala kulengesa Yesu, baakalagha mbamusaba bati abakolele kyakuswekani̱ya niikuwo bamanye Luhanga alakaba amu̱tu̱mi̱ye.
17 Bhaatu haabwa Yesu kumanya byeli̱li̱kano byabo, aabatwi̱la lu̱si̱mo ati, “Bantu baa bu̱lemi̱ bumui mbatandi̱ki̱ye kulwana kandi beetu̱wamu kabili, bu̱lemi̱ obu tabukuukalʼo bbaa. Kandi na bantu baa ka emui mbatandi̱ki̱ye kulwana kandi beetu̱wamu kabili, ka eghi teekutuulʼo. 18 Nahabweki Si̱taani̱ neelwani̱i̱si̱i̱ye eenini, akuba eetambulani̱i̱yemu eenini. Bu̱lemi̱ buwe tabukutuulʼo bbaa. Naabaghambiiye ebi nanga bamui mu enu̱we bakwete kughila bati Bbelejebbu̱u̱li̱ niiye ampaaye bu̱toki̱ kubhinga bi̱li̱mu̱. 19 Ti̱ buuye Bbelejebbu̱u̱li̱ akaakuba aliiye ampaaye bu̱toki̱ kubhingʼo bantu bi̱li̱mu̱, baana baanu baku̱koleesi̱ya bwani̱? Niibo balileka babatwi̱le musango ngoku muhabi̱ye. 20 Bhaatu obu ndaba nimbhingʼo bantu bi̱li̱mu̱ haabwa bu̱toki̱ Luhanga ampaaye, eki kikuba nkyoleka ngoku bu̱lemi̱ bwa Luhanga bubalimu.
21 “Si̱taani̱ ali nga musaasa wamaani̱ oghu ali̱ndi̱ye ka yee kwonini, kandi oghu ali na bya kulwani̱i̱si̱ya byona. 22 Bhaatu oghu amusaai̱ye maani̱, niiye akumwegimba kumuuyʼo bya kulwani̱i̱si̱ya ebi, kandi amutoole bintu biye byona.
23 “Oghu atali hamui nanje, akumpakani̱yagha; kandi oghu ataakukumaani̱yagha hamui nanje, akuhanjaagagha.”
Kubhenga njegheesi̱ya ya Yesu
(Matayo 12:43-45)
24 “Ti̱ ki̱li̱mu̱ kikaku̱lu̱ghaghamu muntu, kikughendagha mu elungu hambali maasi ghatali, nkibbala hambali kikuhuumulila, kandi takikutungaghʼo bbaa. Du̱mbi̱ kighila kiti, ‘Oleke nkuuke mu numba hambali naalu̱ghi̱ye.’ 25 Ti̱ nkyaki̱dha, kisanga muntu oghu ali nga numba beeheleeye yeeli̱ye, kandi eteekani̱ji̱bu̱u̱we kulungi. 26 Du̱mbi̱ kighenda kileeta bi̱li̱mu̱ binji musanju̱ ebikisaai̱ye kusaakala, biisa biikala mu muntu oghu. Ti̱ muntu oghu aba kubhi kusaali̱ya ngoku aabaagha haa ku̱du̱bha.”
27 Yesu naanabu̱gha nabo atiyo, mukali̱ aaguganganila mu kiigambi̱ kya bantu eki ati, “Ali na mu̱gi̱sa oghu akaku̱byala kandi akwonki̱ya!”
28 Yesu aamukuukamu ati, “Abali na mu̱gi̱sa ni abaku̱u̱ghu̱wagha kighambo kya Luhanga kandi bakidhootela.”
Yesu naaku̱mi̱ya Yona nga kyakulolelʼo
(Matayo 12:38-42)
29 Obu Yesu aaboone biigambi̱ bya bantu mbyeyongelela kimui kumwisʼo, aabaghila ati, “Mujo ghwa bantu bani ngabali babhi, bakuukalagha mbabbala kubakolela kyakuswekani̱ya. Bhaatu taaliyo kyakuswekani̱ya kyona ekikubakoleluwa kuuyʼo kya Yona. 30 Nanga ngoku Yona aabaaye nga kyakuswekani̱ya mu bantu baa Ni̱neeva, niikuwo na Mwana wa Muntu, akuba atiyo mu bantu baa mujo ghuni. 31 Kandi na mukama wabukali̱ oghu akaba alemi̱ye ehanga lya Sebba,* alyemilila hamui naanu kandi asi̱ngi̱i̱si̱ye bantu baa mujo ghuni musango. Nanga eye akalu̱gha munsi hambali aseleeye kimui, aasa ku̱tegheeleli̱ya Mukama Solomooni̱ oghu akaba ali na magheji ghakani̱ye. Ti̱ oghu asaai̱ye Solomooni̱ bu̱toki̱ ali hani naanu. 32 Haa kilo Luhanga aku̱twi̱lamu bantu musango, bantu baa kibugha kya Ni̱neeva balyemilila hamui naanu mu maaso ghe. Baleke asi̱ngi̱i̱si̱ye enu̱we musango, nanga ebo obu Yona aabatebi̱i̱je haa bikoluwa byabo bi̱bhi̱i̱hi̱ye, bakeekuukamu. Bhaatu oghu asaai̱ye Yona bu̱toki̱ ali naanu, ti̱ mu̱bhengi̱ye ebi akwegheesi̱yagha.”
Ku̱si̱i̱ma njegheesi̱ya ya Yesu
(Matayo 5:15; 6:22-23)
33 Niibuwo Yesu aatodhi̱ye aabaghila ati, “Taaliyo muntu nʼomui oghu akubhaki̱yagha kaatadhooba akabisa kedha akaswi̱ki̱la na kighegha! Bhaatu akukataagha haa meeja niikuwo kabbeneli̱ye abakutaaha mu numba omu. 34 Ngoku maaso ghaanu ghakulekagha mubona kyeleeli̱, niikuwo ebi mukubbalagha kukola mu mitima yaanu bikwolekagha ngoku muli. Bhaatu mitima yaanu niyaabaaye ebhi̱i̱hi̱ye, mukubhiihila kimui. 35 Nahabweki, mulole ngu majima agha musangu̱u̱we mumani̱ye ku̱lu̱gha mu Ebyahandi̱i̱ku̱u̱we ghaaleki̱ye mwasi̱i̱ma butumuwa bwanje, kitali eki ghakuleka mu̱lu̱ghʼo Luhanga. 36 Muntu naasi̱i̱mi̱ye butumuwa bwanje akwolekela kimui bulungi bwa Luhanga ngoku kaatadhooba kabbeneli̱ya bantu.”
Yesu naaghambila Bafali̱saayo ngoku balikibona
(Matayo 23:1-36; Maliko 12:38-40)
37 Obu Yesu aamali̱ye ku̱bu̱gha ebi, Mufali̱saayo aamubilikila ewe niikuwo baliye kiihulo hamui na Yesu; nahabweki Yesu aasi̱i̱ma aaghenda kuba haa kiihulo eki. 38 Bhaatu obu baatandikagha kuliya, Mufali̱saayo oghu aabona Yesu naaliya ataadu̱bhi̱ye kunaaba mu ngalo kwonini, ti̱ Mufali̱saayo oghu aasweka.
39 Niibuwo Mukama aamu̱ghi̱li̱ye ati, “Enu̱we Bafali̱saayo, mu̱kwesemeli̱yagha haagu̱u̱li̱ kuni mitima yaanu eesuuyemu mululu na bubhi. 40 Badhoma-dhoma enu̱we! Oghu akahanga mubili niiye akahanga na mutima dhee. 41 Mu̱si̱i̱me Luhanga adu̱bhe asemeli̱ye mitima yaanu kandi ebi muli nabiyo mubitambu̱li̱ye banaku na mutima ghusemeeye niikuwo musemela ewaa Luhanga.”
42 “Ngamulikibona enu̱we Bafali̱saayo, nanga mukuhaagha Luhanga kimui kyʼeku̱mi̱ kya bu̱li̱ kantu nankabha nga nswigha, bu̱tu̱ngu̱lu̱ kedha bulaala bunji bwona bwʼomu misili yaanu. Bhaatu kusa, mu ngeso syanu tamufuuyʼo kuba na bwengani̱ja kandi tamu̱ku̱ndi̱ye Luhanga. Ebi mwangu̱bi̱koli̱ye byona mutati̱gha na binji.
43 “Ngamulikibona enu̱we Bafali̱saayo, nanga mukaakubaagha muli mu malami̱li̱yo, mukubbalagha kusitama mu ntebe sya bi̱ti̱i̱ni̱sa. Ti̱ ni mwaba muli mu butale, mubbala bantu babalamu̱ki̱ye babahu̱ti̱i̱ye.
44 “Ngamulikibona, nanga muli nga bituulo bitaliyo kaakulolelʼo, ebi bantu bakulubhatangilʼo batamani̱ye ngoku bili bituulo.”
45 Niibuwo omui mu beegheesi̱ya baa bilaghilo aamu̱ku̱u̱ki̱yemu ati, “Mwegheesi̱ya, obu waabu̱ghi̱ye otiyo, naatu watwambuuye dhee.”
46 Yesu aamukuukamu ati, “Ngamulikibona enu̱we beegheesi̱ya baa bilaghilo, nanga mu̱ku̱heeki̱yagha bantu nku̱mba sibasaalukaane, esi enu̱we mutaakugubha ku̱ku̱mʼo na kati̱i̱ konkaha.
47 “Ngamulikibona, nanga mukukwelagha bituulo bya balangi̱, kuni baataata baanu niibo baabaati̱ye. 48 Obuuni mukukolagha mutiyo mukubaagha nimwoleka ngoku mu̱sembi̱ye ebi baataata baanu aba baakoli̱yʼo balangi̱ aba; nanga niibo baabaati̱ye, kusa enu̱we mukukwelagha bituulo byabo. 49 Eki niikiyo kyaleki̱ye, Luhanga mu magheji ghe aaghila ati, ‘Ndabatumilagha balangi̱ na bakwenda, bamui mu balangi̱ aba bakubaata kandi banji bababonaboneli̱ye kimui.’ 50 Nahabweki enu̱we bantu baa mujo ghuni, Luhanga alibatwi̱la musango ghwa kwita balangi̱ aba ku̱lu̱ghi̱i̱li̱la hambele obu Luhanga aahangi̱ye nsi. 51 Kandi ku̱lu̱ghi̱i̱li̱la obu baati̱ye Abbeli̱ ku̱hi̱ki̱ya obu baati̱ye Jakaliya, oghu baatiiye haagati ya eki bakuhongelaghʼo bihonguwa na ki̱i̱kalo kilukwela mu Numba ya Luhanga. Mbaghambiiye majima, ebi byona Luhanga ali̱twi̱la bantu baa mujo ghuni musango ghwabiyo.”
52 Yesu aatodha aabaghila ati, “Ngamulikibona enu̱we beegheesi̱ya baa bilaghilo! Mukulekagha bantu batamanya Luhanga. Naanu boonini mukubhengagha Luhanga kubalema, kandi mutanga banji ku̱si̱i̱ma Luhanga kubalema.”
53 Obu Yesu aabbalagha kubalu̱ghʼo kughenda, Bafali̱saayo na beegheesi̱ya baa bilaghilo aba baatandika kumuhakani̱li̱ya kimui, kandi baakala ku̱mu̱bu̱u̱li̱ya bi̱bu̱u̱li̱yo byamaani̱-maani̱, 54 mbalengʼo ku̱mwohi̱ya bati abu̱ghe kintu ki̱bhi̱i̱hi̱ye niikuwo bamunyegheelele.
* 11:31 11:31 Bbai̱bbu̱li̱ sinji sighambi̱ye Ki̱twi̱ke kya Eku̱wa. 11:39 11:39 Mu Lu̱gi̱li̱ki̱ baghambi̱ye bati mukunaabi̱yagha haagu̱u̱li̱ ya biikopo kandi sahaani̱.