20
Ki̱bu̱u̱li̱yo haa bu̱toki̱ bwa Yesu
(Matayo 21:23-27; Maliko 11:27-33)
Kilo kimui, obu Yesu eegheesi̱yagha mu bbalaaji ya Numba ya Luhanga, kandi naatebeja Makulu Ghasemeeye, bakulu baa bahongi̱, beegheesi̱ya baa bilaghilo, na bengei̱ baa Bayu̱daaya baamwisʼo. Baamu̱bu̱u̱li̱ya bati, “Otughambile bu̱toki̱ oli na buwo kukola ebi byona, kandi bu̱toki̱ obu ni ani̱ aakuhaaye buwo?”
Yesu aabakuukamu ati, “Ndimababu̱u̱li̱ya ki̱bu̱u̱li̱yo kimui, nkubbala mukinkuukemu. Yohaana Mubati̱ji̱ akaaya haa bu̱toki̱ bwa kubati̱ja? Bukalu̱gha mu eghulu kedha mu bantu?”
Niibuwo baatandi̱ki̱ye ku̱bu̱u̱lani̱ya bati, “Tumukuukemu tu̱ti̱ya? Ntwamu̱ku̱u̱ki̱yemu tuti Luhanga niiye akamuha buwo, akutughila ati, ‘Ti̱ ekyaleki̱ye mutaahi̱ki̱li̱ja Yohaana oghu nkiki?’ Kandi ntwaghi̱li̱ye tuti bantu niibo baamuhaaye buwo, bantu bani bakutusaalililuwa, kandi batuhuule mabaale batwite, nanga bantu bakaniiye kimui bamani̱ye ngoku Yohaana Mubati̱ji̱ aabaagha mulangi̱ kwonini.”
Niibuwo baamu̱ku̱u̱ki̱yemu bati, “Tatumani̱ye hambali bwalu̱ghi̱ye.”
Yesu naye aabaghila ati, “Kwesi̱i̱ni̱ nanje tankubaghambila oghu ampaaye bu̱toki̱ bwa kukola ebi nkwete kukola.”
Lu̱si̱mo haa bapanki̱i̱si̱ya
(Matayo 21:33-46; Maliko 12:1-12)
Yesu aatwi̱la bantu boona abaabaaghʼo lu̱si̱mo ati, “Hakaba aliyo musaasa aahela musili ghuwe ghwa bi̱ghu̱ma mijaabbi̱i̱bbu̱, aaghu̱ti̱ghi̱la bakoli̱ be, eye aaghenda mu ehanga linji hambali haseli̱ye kumalayo bwile bukani̱ye. 10 Obu bwile bwa kukobha bi̱ghu̱ma ebi bwahi̱ki̱ye aatuma omui mu baheeleli̱ya be aba ati bapangi̱i̱si̱ya aba bamuhe haa bi̱ghu̱ma byʼomu musili ghuwe oghu. Bhaatu bapangi̱i̱si̱ya aba baahuula oghu aatu̱mi̱ye oghu kandi baamubhinga magi̱la kantu. 11 Mukama wa musili oghu aatodha aatuma onji, nʼoghu bapangi̱i̱si̱ya aba baamuhuula kandi baamuwaawaani̱li̱ya kimui, naye baamubhinga magi̱la kantu. 12 Aatodha, aatuma waakasatu, dhelu oghu eye baamuhuulila kimui baamwati̱ya lubaale, kandi baamubhinga mu musili oghu.
13 “Niibuwo mukama wa musili oghu eebu̱u̱i̱ye ati, ‘Nkole ki?’ Nahabweki eeli̱li̱kana ati, ‘Eki nkukola, nkutumayo mutabani̱ wanje oghu nkundiiye kimui, kedha oghu eye baku̱mu̱hu̱ti̱ya!’ Aamutuma, aaghendayo.
14 “Bhaatu obu bapangi̱i̱si̱ya aba baamuboone, baahanuula kyakukola, baaghila bati, ‘Oghu niiye bakwisa kugweta musili ghuni, nahabweki muleke tumwite niikuwo tughutwalile kimui!’ 15 Baamughwilikiilila na ki̱ku̱bha, baamu̱twesi̱ya mu musili oghu, baamwita.” Niibuwo Yesu aabu̱u̱i̱ye ati, “Mabhu̱u̱le mukama wa musili oghu alikola ati̱ya bapangi̱i̱si̱ya aba?
16 “Ali̱hi̱ka alaghile ati baate bapangi̱i̱si̱ya babhi aba boona, kandi musili oghu aghukwati̱ye bantu banji.” Obu bantu abaabaaghʼo baaghu̱u̱ye Yesu naabu̱gha atiyo, baaghila bati, “Tu̱ki̱i̱ghwi̱le hala!”
17 Yesu aabalola tonono, aababu̱u̱li̱ya ati, “Buuye kitaabaaye kitiyo, Ebyahandi̱i̱ku̱u̱we bikumani̱i̱si̱yagha ki obu bikughilagha biti,
“ ‘Ebaale eli bakweli̱ baabhengi̱ye,
niiliyo lyahaghi̱ki̱ye numba kusaali̱ya ghanji ghoona’?*
18 Weena oghu alyegengela ebaale eli ali̱twi̱ka-twi̱ka, kandi oghu ebaale eli lilyegengela alikpeetaaguka.”
19 Bakulu baa bahongi̱ na beegheesi̱ya baa bilaghilo baamanya ngoku aaniibo Yesu aatwi̱li̱i̱ya lu̱si̱mo olu. Baabbala kumukwata bwile obu bwonini. Bhaatu boobaha bantu abaabaaghʼo.
Ki̱bu̱u̱li̱yo kya kwohi̱ya Yesu
(Matayo 22:15-22; Maliko 12:13-17)
20 Bantu aba baakala mbanabbala kahanda kaa kumukwatilamu. Baamutumʼo bantu ku̱mwohi̱ya abeefoolagha kuba balungi kuni ni ngi̱ghu̱ si̱ye. Bantu aba baabbalagha bati Yesu abu̱ghe kintu ki̱bhi̱i̱hi̱ye niikuwo bamunyegheelele bati aatu̱u̱ye bilaghilo bya bu̱lemi̱ bwa Balooma. 21 Nahabweki abaamwohi̱yagha aba baaghenda, baabu̱u̱li̱ya Yesu bati, “Mwegheesi̱ya, tumani̱ye ngoku oku̱bu̱ghagha majima ghonkaha, okwegheesi̱yagha ebi̱hi̱ki̱ye. Bantu boona okubengana-ngani̱yagha, kandi okwegheesi̱yagha majima ghoonini ghʼebi Luhanga akubbalagha ati bantu bakole. 22 Otughambile buuye ki̱hi̱ki̱ye kusighikila mu bilaghilo etu̱we Bayu̱daaya kuha musolo ghwa Mukama wa Looma kedha bbaa?”
23 Yesu aamanya ngoku bakubbala ku̱mwohi̱ya, aabaghila ati, 24 “Munjoleke mukwenge oghu mukuhaaghamu musolo.” Baamuhaaghuwo, niibuwo aababu̱u̱i̱ye ati, “Kisasani̱ na li̱i̱na ebili haa mukwenge ghuni ni byani̱?” Baamukuukamu bati, “Ni bya Kai̱saali̱.”
25 Aabaghila ati, “Kwesi̱i̱ni̱ ebya Kai̱saali̱ mubihe Kai̱saali̱ nʼebya Luhanga mubihe Luhanga.”
26 Bantu aba baasaaghuwa kwohi̱ya Yesu ku̱bu̱gha kintu ki̱bhi̱i̱hi̱ye mu maaso ghaa bantu boona. Kyakutodha ku̱bu̱gha kyababula, nanga bakaba banasweki̱ye haabwa eki aabaku̱u̱ku̱yemu.
Ku̱hu̱mbu̱u̱ka
(Matayo 22:23-33; Maliko 12:18-27)
27 Bamui mu Basadukaayo abaaghilagha bati bantu tabali̱hu̱mbu̱u̱ka, baasa baabu̱u̱li̱ya Yesu bati, 28 “Mwegheesi̱ya, Musa akahandiika mu bilaghilo ati musaasa naasweye mukali̱, ti̱ musaasa oghu aku̱wa atabyayʼo mukali̱ oghu mwana, mwana waani̱na musaasa oghu aswele mu̱kwi̱si̱ya oghu niikuwo abyalile mwana waani̱na wee oghu baana. 29 Hakaba aliyo banaani̱na emui musanju̱. Mukulu wabo aaswela mukali̱, bhaatu aaku̱wa atamubyayʼo mwana. 30 Oghu amulabhi̱ye aaswela mu̱kwi̱si̱ya oghu, bhaatu naye aaku̱wa atamubyayʼo mwana. 31 Mwana waani̱nabo waakasatu naye aaswela mu̱kwi̱si̱ya oghu, naye aaku̱wa dhee. Banaani̱na emui musanju̱ aba boona baaku̱wa batabyayʼo mukali̱ oghu mwana. 32 Haakumaliilila mukali̱ oghu naye aaku̱wa. 33 Buuye obu Luhanga ali̱hu̱mbu̱u̱la bantu boona, mukali̱ oghu aliba mukaa ani̱? Nanga boona musanju̱ bakamuswelʼo.”
34 Yesu aabakuukamu ati, “Bantu abali munsi muni bo bakuswelagha kandi basweluwa. 35 Bhaatu aba Luhanga abbali̱ye ku̱hu̱mbu̱u̱la kandi kuukala nabo munsi ya bahi̱ki̱li̱i̱ye boona, tabaliswela kedha kusweluwa bbaa. 36 Baliba nga Baamalai̱ka abatalikuwa. Baliba baana baa Luhanga haabwa kubahu̱mbu̱u̱la. 37 Kandi tukugubha kumanya ngu baku̱u̱ye bali̱hu̱mbu̱u̱ka, nanga Musa hambele obu aaboone kiti nkyakamu mulilo, aaki̱gu̱mi̱ya ati Mukama ni Luhanga wa Ebbulahi̱mu̱, Luhanga wa I̱saka, kandi Luhanga wa Yakobbo.* 38 Eki kikumani̱i̱si̱ya ngu noobu balaba mbaaku̱u̱ye hambele, banaakulami̱yagha Luhanga, nanga ewaa Luhanga bantu be boona baakaaye.”
39 Bamui mu beegheesi̱ya baa bilaghilo batali Basadukaayo, baaghila Yesu bati, “Mwegheesi̱ya, waaku̱u̱ki̱yemu kusemeeye!” 40 Bwile obu taaliyo muntu nʼomui oghu akatodha aalengʼo ku̱mu̱bu̱u̱li̱ya ki̱bu̱u̱li̱yo kyona.
Ki̱bu̱u̱li̱yo haa Ki̱li̱si̱to
(Matayo 22:41-46; Maliko 12:35-37)
41 Yesu aabu̱u̱li̱ya bantu abaabaagha bamu̱tegheleei̱ye ati, “Beegheesi̱ya baa bilaghilo bakwegheesi̱yagha bati Ki̱li̱si̱to ni muusukulu wa Dhau̱dhi̱ nangaaki? 42 Kuni mu kitabo kya Jabbu̱li̱ Dhau̱dhi̱ eenini akaghila ati,
“ ‘Mukama aaghila Mukama ati,
“Ositame haa luhande lwa mukono ghwabuliyo ghwanje
43 ku̱hi̱ki̱ya obu ndifoola ngi̱ghu̱ syawe
katebe kaa bighele byawe.” ’*
44 Buuye Dhau̱dhi̱ eenini obu alaba naaghi̱li̱ye ati Ki̱li̱si̱to ni Mukama wee. Mukama oghu akugubha ati̱ya kuba muusukulu wee?”
Kwelinda beegheesi̱ya baa bilaghilo
(Matayo 23:1-36; Maliko 12:38-40)
45 Obu ki̱bbu̱la kya bantu aba boona baabaagha banategheleei̱ye Yesu, aaghila beeghesebuwa be ati, 46 “Mwelinde beegheesi̱ya baa bilaghilo, bakubungagha balu̱wete biigandulo bijambi̱ye kwoleka ngoku bahi̱ki̱li̱i̱ye. Ti̱ mbaaba bali mu butale, babbala bantu babalamu̱ki̱ye babahu̱ti̱i̱ye. Mu malami̱li̱yo nʼomu maghenu̱, babbala kusitama mu ntebe sya bi̱ti̱i̱ni̱sa. 47 Bakulombaagaghʼo bakwi̱si̱ya etungo lyabo, beetwalila manumba ghaabo, kandi beesabi̱i̱si̱ya nsaala sijambi̱ye kwesemeli̱ya mu bantu. Bo balitunga kifubilo kyamaani̱.”
* 20:17 20:17 Jabbu̱li̱ 118:22 * 20:37 20:37 Ku̱lu̱gha 3:6 * 20:43 20:43 Jabbu̱li̱ 110:1