12
Lu̱si̱mo haa bapanki̱i̱si̱ya
(Matayo 21:33-46; Luka 20:9-19)
Yesu aatwi̱la beebembeli̱ baa di̱i̱ni̱ ya Ki̱yu̱daaya aba lu̱si̱mo ati, “Akaba aliyo musaasa aalima musili ghwa bi̱ghu̱ma mijaabbi̱i̱bbu̱. Aaghu̱ki̱ti̱i̱li̱la na lugho, aalimamu ndeeba ya kukamilaghamu bi̱ghu̱ma ebi, kandi aakwelamu ngbaali ekangami̱ye. Aaghu̱ti̱ghi̱la bapangi̱i̱si̱ya kumulindila ghuwo, aaghenda mu ehanga linji hambali haseli̱ye. Obu bwile bwa kukobha bi̱ghu̱ma bwahi̱ki̱ye, aatuma mu̱heeleli̱ya wee ati bapangi̱i̱si̱ya aba bamuhe haa bi̱ghu̱ma bya mu musili ghuwe oghu. Bhaatu baaghwilikiilila mu̱heeleli̱ya oghu, baamuhuula, kandi baamubhinga magi̱la kantu. Mukama wa musili oghu aatodha aatumayo mu̱heeleli̱ya onji. Bapangi̱i̱si̱ya aba baamwati̱ya lubaale kandi baamuwaawaani̱li̱ya kimui. Aatodha aatuma onji. Oghu dhelu eye baamwita. Aatuula naanatuma bakwenda be, bapangi̱i̱si̱ya aba mbanabahuula, kandi mbanaata na banji. Oghu aali ati̱ghaai̱ye kutuma ni mutabani̱ wee; amu̱ku̱ndi̱ye kwonini. Haakumaliilila aabatumila mutabani̱ wee oghu, naaghila ati, ‘Mutabani̱ wanje oni baku̱mu̱hu̱ti̱ya.’ Bhaatu bapangi̱i̱si̱ya aba obu baamuboone naabaki̱dhʼo, baaghambilana bati, ‘Oni niiye bakwisa kugweta musili ghuni, nahabweki muleke tumwite niikuwo tughutwalile kimui!’ Baamukwata, baamwita. Baakuba mu̱ku̱ ghuwe enja ya musili oghu.” Niibuwo Yesu aabu̱u̱i̱ye ati, “Mabhu̱u̱le, mukama wa musili oghu alikola ati̱ya bapangi̱i̱si̱ya aba? Ali̱hi̱ka alaghile ati baate bapangi̱i̱si̱ya babhi aba boona kandi musili oghu aghukwati̱ye bantu banji. 10 Mumani̱ye ngoku Ebyahandi̱i̱ku̱u̱we bikughilagha biti,
“ ‘Ebaale eli bakweli̱ baabhengi̱ye,
niiliyo lyahaghi̱ki̱ye numba kusaali̱ya ghanji ghoona.
11 Eki Mukama eenini niiye akakikola,
kandi kyatuswekani̱li̱ya kimui.’*
12 Beebembeli̱ baa di̱i̱ni̱ aba baamanya ngoku aaniibo aatwi̱li̱i̱ye lu̱si̱mo olu. Baabbala kumukwata, bhaatu haabwa kwobaha bantu abaabaaghʼo, baamuleka, baaghenda.
Bafali̱saayo mboohi̱ya Yesu
(Matayo 22:15-22; Luka 20:20-26)
13 Beebembeli̱ baa di̱i̱ni̱ aba baatuma bamui mu Bafali̱saayo hamui na bahagi̱li̱ baa Helude kughenda kwohi̱ya Yesu mu ebi aku̱bu̱gha. 14 Obu baaki̱dhi̱ye hambali ali, baamughila bati, “Mwegheesi̱ya, tumani̱ye ngoku oku̱bu̱ghagha majima ghonkaha. Bantu boona okubengana-ngani̱yagha, tookufuwaghʼo bi̱ti̱i̱ni̱sa byabo, kandi okwegheesi̱yagha bighambo bya Luhanga mu majima. Otughambile, kusighikila mu bilaghilo, ki̱hi̱ki̱ye kuha musolo ghwa Kai̱saali̱ mukama wa Looma? 15 Tughuhe, kedha bbaa?” Bhaatu Yesu aamanya bu̱ghobi̱ya bwabo, aabaghila ati, “Mukubbala ku̱njohi̱ya nangaaki? Munjoleke mukwenge oghu mukuhaaghamu musolo.” 16 Baamuleetela ghuwo. Aababu̱u̱li̱ya ati, “Kisasani̱ na li̱i̱na ebili haa mukwenge ghuni, ni byani̱?” Baamukuukamu bati, “Ni bya Kai̱saali̱.” 17 Niibuwo aabaghi̱li̱ye ati, “Kwesi̱i̱ni̱ ebya Kai̱saali̱ mubihe Kai̱saali̱, nʼebya Luhanga mubihe Luhanga.” Eki aaku̱u̱ki̱yemu eki kyabaswekeli̱ya kimui.
Basadukaayo mbahakangana na Yesu
(Matayo 22:23-33; Luka 20:27-40)
18 Bamui mu Basadukaayo, abaaghilagha bati bantu tabali̱hu̱mbu̱u̱ka, baasa baabu̱u̱li̱ya Yesu bati, 19 “Mwegheesi̱ya, Musa akahandiika mu bilaghilo bya Luhanga ati, ‘Musaasa naasweye mukali̱, ti̱ musaasa oghu aku̱wa atabyayʼo mukali̱ oghu mwana, mwana waani̱na musaasa oghu aswele mu̱kwi̱si̱ya oghu niikuwo abyalile mwana waani̱na wee oghu baana.’ 20 Hakaba haliyo banaani̱na emui musanju̱. Mukulu wabo aaswela mukali̱, bhaatu aaku̱wa atamubyayʼo mwana. 21 Oghu amulabhi̱ye aaswela mu̱kwi̱si̱ya oghu, bhaatu naye aaku̱wa atamubyayʼo mwana. Mwana wa ni̱nabo waakasatu naye dhee niikuwo aabaaye atiyo. 22 Banaani̱na emui musanju̱ aba, tabaabyayʼo mukali̱ oghu mwana. Haakumaliilila, mukali̱ oghu naye aaku̱wa. 23 Buuye obu Luhanga ali̱hu̱mbu̱u̱la bantu boona, aliba mukaa ani̱? Nanga boona musanju̱ bakamuswelʼo.”
24 Yesu aabakuukamu ati, “Muhabi̱ye nanga tamumani̱ye Ebyahandi̱i̱ku̱u̱we kandi ngoku Luhanga ali na bu̱toki̱. 25 Obu baku̱u̱ye bali̱hu̱mbu̱u̱ka, tabaliswela kedha kusweluwa bbaa. Baliba nga baamalai̱ka bʼomu eghulu. 26 Bhaatu haa bya bantu baku̱u̱ye ku̱hu̱mbu̱u̱ka, buuye tamukasomaghʼo mu ebi Musa aahandi̱i̱ki̱ye mu ki̱twi̱ke hambali aaboone mulilo ngwaka mu kiti, bibabi byakiyo bitaakuhiya kandi ngoku Luhanga aamu̱ghi̱li̱ye ati, ‘Ndi Luhanga wa Ebbulahi̱mu̱, Luhanga wa I̱saka, kandi Luhanga wa Yakobbo’?* 27 Nahabweki taali Luhanga wa baku̱u̱ye bbaa, ni wa baakaaye. Enu̱we Basadukaayo muhabiiye kimui.”
Kilaghilo ekisaai̱ye bilaghilo byona
(Matayo 22:34-40; Luka 10:25-28)
28 Omui mu beegheesi̱ya baa bilaghilo akaba aliyo aategheeleei̱ye ngoku Yesu akwete kuhakangana na Basadukaayo aba. Obu aaghu̱u̱ye abaku̱u̱ki̱yemu kusemeeye, aamu̱bu̱u̱li̱ya ati, “Nkilaghilo ki kisaai̱ye bilaghilo byona?” 29 Yesu aamukuukamu ati, “Kilaghilo ekisaai̱ye bilaghilo byona kikughilagha kiti, ‘Mu̱tegheeleli̱ye enu̱we bantu baa I̱saaleeli̱, Mukama Luhanga waatu niiye Mukama enkaha. 30 Okundaghe Mukama Luhanga waawe na mutima ghwawe ghwona, bwomi̱i̱li̱ bwawe bwona, magheji ghaawe ghoona, na maani̱ ghaawe ghoona.’* 31 Ti̱ ekyakabili ekili ngʼeki kikughilagha kiti, ‘Okundaghe muunakyawe ngoku weeku̱ndi̱ye weenini.’* Taaliyo kilaghilo ekisaai̱ye ebi.” 32 Niibuwo mwegheesi̱ya wa bilaghilo oghu aaghi̱li̱ye Yesu ati, “Mwegheesi̱ya, waahi̱ki̱i̱ye kughila oti, ‘Niiye Mukama enkaha, taaliyo onji, 33 kandi kumukunda na mutima ghwawe ghwona, magheji ghaawe ghoona, na maani̱ ghaawe ghoona; kandi okundaghe muunakyawe ngoku weeku̱ndi̱ye weenini, kisaai̱ye kuhongela Luhanga bihonguwa byokeei̱ye na bisembo byona ebi twanguhayo.’ ”
34 Obu Yesu aaboone musaasa oghu aku̱u̱ki̱yemu̱ kusemeeye, aamughila ati, “Oli haai kuba mu bu̱lemi̱ bwa Luhanga.” Haanu̱ma yʼeki taaliyo muntu nʼomui oghu akatodha aalengʼo ku̱mu̱bu̱u̱li̱ya ki̱bu̱u̱li̱yo kyona.
Ki̱bu̱u̱li̱yo haa Ki̱li̱si̱to
(Matayo 22:41-46; Luka 20:41-44)
35 Obu Yesu eegheesi̱yagha bantu mu Numba ya Luhanga, aabu̱u̱li̱ya ati, “Beegheesi̱ya baa bilaghilo bakughilagha bati Ki̱li̱si̱to akuba ali muusukulu wa Dhau̱dhi̱ nangaaki? 36 Kuni Mwoyo Ahi̱ki̱li̱i̱ye akakoleesi̱ya Dhau̱dhi̱ oghu ku̱bu̱ghʼo Ki̱li̱si̱to oghu ati,
“ ‘Mukama aaghila Mukama wanje ati,
“Ositame haa luhande lwa mukono ghwabuliyo ghwanje
ku̱hi̱ki̱ya obu ndita ngi̱ghu̱ syawe
hansi ya bighele byawe.” ’*
37 Buuye Dhau̱dhi̱ eenini obu alaba naaghi̱li̱ye ati Ki̱li̱si̱to ni Mukama wee, Mukama oghu akugubha ati̱ya kuba muusukulu wee?”
Yesu neegheesi̱ya kwelinda beegheesi̱ya baa bilaghilo
(Matayo 23:1-36; Luka 20:45-47)
Ki̱bbu̱la kiinamu̱li̱to kya bantu bakaba bategheleei̱ye Yesu kandi badheedheleeu̱we kimui. 38 Naaneegheesi̱ya beeghesebuwa be, aaghila ati, “Mwelinde beegheesi̱ya baa bilaghilo, bakubbalagha kubunga balu̱wete biigandulo bijambi̱ye kwoleka ngoku bahi̱ki̱li̱i̱ye. Ti̱ mbaaba bali mu butale babbala bantu babalamu̱ki̱ye babahu̱ti̱i̱ye. 39 Mu malami̱li̱yo nʼomu maghenu̱, babbala kusitama mu ntebe sya bi̱ti̱i̱ni̱sa. 40 Bakulombaagaghʼo bakwi̱si̱ya etungo lyabo, beetwalila manumba ghaabo, kandi beesabi̱i̱si̱ya nsaala sijambi̱ye kwesemeli̱ya mu bantu. Bo balitunga kifubilo kyamaani̱.”
Kisembo eki mu̱kwi̱si̱ya aahaaye
(Luka 21:1-4)
41 Obu Yesu aali aasitami̱ye haai-haai nʼeki baataaghamu bisembo mu Numba ya Luhanga, aakala aloli̱ye ngoku bantu bakwete kutaamu bisembo byabo. Aabona baguudha bakani̱ye mbanatamu sente sikani̱ye. 42 Na mukali̱ mu̱kwi̱si̱ya munaku aasa, aataamu bukwenge bubili. 43 Niibuwo Yesu aakumaani̱i̱ye beeghesebuwa be, aabaghila ati, “Mbaghambiiye majima, mu̱kwi̱si̱ya munaku oghu aataayemu kusaali̱ya boona abaahaayeyo bisembo. 44 Banji boona baataayemu ebibasaaghiliiye. Bhaatu eye mu bunaku buwe, aataayemu koona aka aabaagha nako. Taati̱ghaai̱ye kantu koona kaa kumulinda.”
* 12:11 12:11 Jabbu̱li̱ 118:22-23 * 12:26 12:26 Ku̱lu̱gha 3:6 * 12:30 12:30 Kyabilaghilo 6:4-5 * 12:31 12:31 Kyabaleevi̱ 19:18 * 12:36 12:36 Jabbu̱li̱ 110:1