21
Yesu naataaha mu Yelusaalemu nga mukama
(Maliko 11:1-11; Luka 19:28-40; Yohaana 12:12-19)
Obu Yesu na beeghesebuwa be baaneebingagha Yelusaalemu, baaki̱dha mu mu̱bhi̱li̱ ghwa Bbeti̱faage haa mwena Oli̱va. Niibuwo aatu̱mi̱ye babili mu beeghesebuwa be, aabaghila ati, “Mughende mu mu̱bhi̱li̱ oghu tuli haai ku̱ki̱dhamu oghu, mukuba makaghu̱ki̱dhamu, du̱mbi̱ mukusanga ndogooi̱ baghi̱tu̱bi̱ki̱ye, eli na kyana kyayʼo. Musisambuule musindeetele. Ti̱ muntu naababu̱u̱i̱ye ekikuleka nimusisambuula, mumughile muti, ‘Mukama waatu akusibbala,’ du̱mbi̱ akubasi̱i̱mi̱lani̱ya musiiyeyo.”
Ebi bikabʼo ku̱u̱su̱li̱i̱si̱ya ebyabu̱ghi̱bu̱u̱we kukwama mu mulangi̱ ngu,
“Oghambile bantu baa Sayu̱u̱ni̱* oti,
‘Mulole, mukama waanu niibuwo aasa,
ni mu̱dhooti̱, aani̱i̱ni̱ye kyana kya ndogooi̱.’ ”*
Beeghesebuwa babili aba baaghenda, baakola ngoku Yesu aabalaghiiye. Baaleetela Yesu ndogooi̱ eghi na kyana kyayʼo. Beeghesebuwa be baala bimui haa bi̱lu̱walo byabo haa mughongo ghwa ndogooi̱ eghi, aani̱i̱na, aabisitamʼo.
Bantu bakaniiye kimui kwoleka ngoku bamu̱hu̱ti̱i̱ye, beehiyamu bimui haa bi̱lu̱walo byabo, na banji baajomba biitooto bya bi̱kongu̱bho biheheeye mu misili mu maahaai-haai, baabyala hansi mu luguudhe hambali akusaalila. Bantu abaaghendi̱ye hamui naye banji bamuhikiiye na banji bamu̱ti̱ghaaye enu̱ma, baatandika kugola bati,
“Ooyee! Asi̱i̱mu̱we Muusukulu wa Dhau̱dhi̱!
Ali na mu̱gi̱sa oni oghu aasi̱ye mu li̱i̱na lya Mukama!*
Ooyee! Asi̱i̱mu̱we Mukama wa eghulu munu!”
10 Obu Yesu aataahi̱ye mu kibugha kya Yelusaalemu, bantu bakaniiye kimui baaswekela kimui, mbanabu̱u̱lani̱ya bati, “Oghu ni ani̱ bhaawai̱?” 11 Bantu abaabaagha mu kiigambi̱ omu baakala kubakuukamu bati, “Oghu ni Yesu, mulangi̱ oghu aalu̱ghi̱ye mu tau̱ni̱ ya Najaaleeti̱ mu di̱si̱tu̱li̱ki̱ti̱ ya Galilaaya.”
Yesu naataaha mu Numba ya Luhanga
(Maliko 11:15-19; Luka 19:45-48; Yohaana 2:13-22)
12 Yesu aaghenda aataaha mu bbalaaji ya Numba ya Luhanga, aatandika kubhingamu bantu boona abaaghulilaghamu na abaaghu̱li̱li̱yaghamu. Aatu̱li̱kanga meeja syʼabaahi̱ngi̱i̱si̱yagha sente, kandi aatu̱li̱kanga ntebe syʼabaaghu̱li̱yagha bu̱u̱pi̱i̱so bwa kuhonga. 13 Aabaghila ati, “Kihandi̱i̱ku̱u̱we ngu, ‘Numba yanje balaghighilaghamu numba ya kusabilamu,’* bhaatu enu̱we mwaghifooye ki̱i̱kalo kya basuma.”
14 Niibuwo aba maaso ghaaghaaye kandi na balema baasi̱ye hambali Yesu ali mu Numba ya Luhanga omu, aabaki̱li̱ya. 15 Bhaatu bakulu baa bahongi̱ na beegheesi̱ya baa bilaghilo baasaaliluwa kubona Yesu naakola byakuswekani̱ya, kandi na baana mbamusinda mu bbalaaji ya Numba ya Luhanga bati, “Ooyee! Bantu basinde Muusukulu wa Dhau̱dhi̱.” 16 Niibuwo beebembeli̱ aba baabu̱u̱i̱ye Yesu bati, “Ooghu̱u̱ye ebi baana aba bakwete ku̱bu̱gha?”
Yesu aabakuukamu ati, “Ee, mbi̱i̱ghu̱u̱ye. Buuye tamukasomagha hambali Ebyahandi̱i̱ku̱u̱we bi̱ghi̱li̱ye biti, ‘Okeegheesi̱ya baana bato kandi nkelembe kukusinda kwonini?’*
17 Du̱mbi̱ Yesu aatuwa mu Numba ya Luhanga omu aalu̱gha mu kibugha kya Yelusaalemu eki aaghenda Bbetaniya, hambali aalaaye.
Yesu naakiina kiti mu̱ti̱i̱ni̱
(Maliko 11:12-14, 20-24)
18 Nkyambisi ya kilo ekyalabhi̱yʼo obu aanakuukagha mu kibugha kya Yelusaalemu, njala yaamukwata. 19 Aabona kiti mu̱ti̱i̱ni̱ haakpengbu̱ ya luguudhe nga hali̱, aaghenda kulola kilakaba kyani̱yʼo bi̱ghu̱ma, bhaatu obu aaghendi̱ye hambali kili, aasanga haa kiti eki haliyo bibabi byonkaha kitaani̱ye bi̱ghu̱ma. Niibuwo aaghi̱li̱ye kiti eki ati, “Otalitodha kwana ki̱ghu̱ma na kimui!” Du̱mbi̱ kiti eki kyomelʼo haala hoonini.
20 Obu beeghesebuwa be baaboone kiti eki kyomi̱ye, baasweka, beebu̱u̱li̱ya bati, “Kiti eki kyomi̱ye ki̱ti̱ya bwangu kitiyo, bhaawai̱?”
21 Yesu aaghila beeghesebuwa be aba ati, “Mbaghambiiye majima, nimwabaaye mu̱hi̱ki̱li̱i̱je, mutaakughuluka-ghu̱lu̱ki̱ya, takili kya kulaghila kiti nkyoma eki kyonkaha mukugubha kukola bbaa. Bhaatu dhee mukugubha kughila mwena oghu muti, ‘Odhuulike haala weesimbe mu nanja!’ Niikuwo kikaakuba. 22 Ti̱ kyona eki mulasabagha Luhanga mu nsaala muli na ku̱hi̱ki̱li̱ja mulakitungagha.”
Ki̱bu̱u̱li̱yo haa bu̱toki̱ bwa Yesu
(Maliko 11:27-33; Luka 20:1-8)
23 Obu Yesu aatodhi̱ye kukuuka mu bbalaaji ya Numba ya Luhanga kandi naatandika kwegheesi̱ya, bakulu baa bahongi̱ na bengei̱ baa Bayu̱daaya baamwisʼo. Baamu̱bu̱u̱li̱ya bati, “Oli na bu̱toki̱ ki kukola bintu ebi byona? Kandi bu̱toki̱ obu ni ani̱ aakuhaaye buwo?”
24 Yesu aabakuukamu ati, “Ndimababu̱u̱li̱ya ki̱bu̱u̱li̱yo kimui, mukinkuukemu niikuwo nanje mbaghambile oghu ampaaye bu̱toki̱ bwa kukola bintu ebi nkwete kukola. 25 Buuye Yohaana Mubati̱ji̱ akaaya haa bu̱toki̱ bwa kubati̱ja? Bukalu̱gha mu eghulu kedha mu bantu?”
Niibuwo baatandi̱ki̱ye ku̱bu̱u̱lani̱ya bati, “Tumukuukemu tu̱ti̱ya? Ntwamu̱ku̱u̱ki̱yemu tuti ‘Luhanga niiye akamuha buwo,’ akutughila ati, ‘Ti̱ ekyaleki̱ye mutaahi̱ki̱li̱ja Yohaana oghu nkiki?’ 26 Kandi ntwaghi̱li̱ye tuti, ‘Bantu niibo baamuhaaye buwo,’ bantu bakani̱ye bakutusaalililuwa kandi twobahi̱ye ebi bakutukola.” Baabu̱gha batiyo nanga bakaba bamani̱ye ngoku bantu boona bamani̱ye ngoku Yohaana Mubati̱ji̱ aabaagha mulangi̱ kwonini. 27 Niibuwo baamu̱ku̱u̱ki̱yemu bati, “Tatumani̱ye.”
Yesu naye aabaghila ati, “Kwesi̱i̱ni̱ nanje tankubaghambila oghu ampaaye bu̱toki̱ bwa kukola ebi nkwete kukola.”
Lu̱si̱mo haa musaasa na batabani̱ be babili
28 Yesu eeyongela aabaghila ati, “Kini mu̱ku̱kyeli̱li̱kanʼo mu̱ti̱ya? Hakaba aliyo musaasa ali na batabani̱ be babili. Aaghambila owʼobukulu ati, ‘Mwana wanje, obwalo oghende okole mu musili ghwatu.’
29 “Mwana oghu aamukuukamu ati, ‘Si̱ye, tita tankughendayo bbaa,’ bhaatu haanu̱ma ya bwile bukee, eekuukamu, aaghenda kukola mu musili omu. 30 Musaasa oghu aaghila mutabani̱ wee onji wʼobuto ati, ‘Oghende okole mu musili oghu.’ Mwana oghu aamukuukamu ati, ‘Ee tita, nkughenda,’ bhaatu ataaghenda. 31 Buuye oghu akakola eki ese wee akubbala ni ani̱?”
Baamukuukamu bati, “Wʼoku̱du̱bha.”
Du̱mbi̱ Yesu aabaghila ati, “Mbaghambiiye majima, bakumaani̱ya baa musolo na baamalaaya bakubadu̱bhi̱la kuba mu bu̱lemi̱ bwa Luhanga. 32 Nanga Yohaana akaasa kubooleka kihanda ki̱hi̱ki̱li̱i̱ye, mutaamu̱hi̱ki̱li̱ja, bhaatu bakumaani̱ya baa musolo na baamalaaya baamu̱hi̱ki̱li̱ja. Kandi nankabha nimwaboone bo mbamu̱hi̱ki̱li̱ja, enu̱we mukabhenga ku̱hi̱ki̱li̱ja kandi kwekuukamu bibhi byanu.”
Lu̱si̱mo haa bapanki̱i̱si̱ya
(Maliko 12:1-12; Luka 20:9-19)
33 Niibuwo Yesu aabaghi̱li̱ye ati, “Nkutodha kubaha lu̱si̱mo lunji: Hakaba haliyo musaasa ali na musili ghuwe ghwa bi̱ghu̱ma mijaabbi̱i̱bbu̱. Aaghu̱ki̱ti̱i̱li̱la na lugho, aalimamu ndeeba ya kukamilaghamu bi̱ghu̱ma ebi, kandi aakwelamu ngbaali ekangami̱ye. Musili oghu aaghu̱ti̱ghi̱la bali̱mi̱ kumulindila ghuwo kandi eye aaghenda kubunga mu ehanga linji hambali haseli̱ye. 34 Obu bwile bwa kukobha bwahi̱ki̱ye, aatuma baheeleli̱ya be ati bapangi̱i̱si̱ya aba babahe haa bi̱ghu̱ma bya mu musili ghuwe oghu. 35 Bhaatu bapangi̱i̱si̱ya aba baaghwilikiilila baheeleli̱ya be aba, omui baamuhuula, onji baamwita, kandi onji baamuhuula mabaale. 36 Nahabweki mukama wa musili oghu aatodha aatumayo baheeleli̱ya be banji basaayʼo bʼoku̱du̱bha kumuleetela haa bi̱ghu̱ma ebi, nabo bapangi̱i̱si̱ya aba baabakola ngoku baakoli̱ye bʼoku̱du̱bha. 37 Haakumaliilila, aabatumila mutabani̱ wee. Aaghila ati, ‘Mutabani̱ wanje oni baku̱mu̱hu̱ti̱ya.’
38 “Bhaatu obu bapangi̱i̱si̱ya aba baaboone mutabani̱ wee oghu, baaghambilana bati, ‘Oni niiye bakwisa kugweta musili ghuni, nahabweki muleke tumwite, niikuwo tughutwalile kimui!’ 39 Du̱mbi̱ baamughwilikiilila, baamu̱twesi̱ya enja ya musili oghu, baamwita.”
40 Niibuwo Yesu aababu̱u̱i̱ye ati, “Buuye obu mukama wa musili oghu aliisa, alikola ati̱ya bapangi̱i̱si̱ya aba?”
41 Baamukuukamu bati, “Ali̱hi̱ka alaghile ati baate bapangi̱i̱si̱ya babhi aba boona, kandi musili oghu aghukwati̱ye bantu banji abakugubha kumuha ebi̱lu̱ghi̱ye mu musili ghuwe oghu haanu̱ma ya bu̱li̱ kukobha.”
42 Niibuwo Yesu aabaghi̱li̱ye ati, “Kini tamukakisomagha mu Ebyahandi̱i̱ku̱u̱we hambali ki̱ghi̱li̱ye kiti,
“ ‘Ebaale eli bakweli̱ baabhengi̱ye,
niiliyo lyahaghi̱ki̱ye numba kusaali̱ya ghanji ghoona.
Eki Mukama eenini niiye akakikola,
kandi kyatuswekani̱li̱ya kimui’*?
43 “Nahabweki mbaghambiiye nti bu̱lemi̱ bwa Luhanga bukubaahibuwo kandi buheebuwe bantu abakwete kukola ebi Luhanga abbali̱ye. [ 44 Ti̱ oghu alyegengela ebaale eli ali̱twi̱ka-twi̱ka, kandi oghu ebaale eli lilyegengela alikpeetaaguka.”]
45 Obu bakulu baa bahongi̱ na Bafali̱saayo baaghu̱u̱ye ebi, baamanya ngoku aaniibo Yesu aatwi̱li̱i̱ye lu̱si̱mo olu. 46 Baabbala mulingo ghwa kumukwatilamu, bhaatu boobaha kiigambi̱ kya bantu abaabaaghʼo nanga bantu aba bakaba bamumani̱ye ngoku ali mulangi̱.
* 21:5 21:5 Sayu̱u̱ni̱ likaba lili li̱i̱na linji lya kibugha Yelusaalemu. * 21:5 21:5 Jakaliya 9:9 * 21:9 21:9 Jabbu̱li̱ 118:26 * 21:13 21:13 I̱saaya 56:7 * 21:16 21:16 Jabbu̱li̱ 8:2 21:33 21:33 Mijaabbi̱i̱bbu̱ ni bilimuwa bya bi̱ghu̱ma Banai̱saaleeli̱ bakukamaghamu vi̱i̱ni̱. * 21:42 21:42 Jabbu̱li̱ 118:22-23 21:44 21:44 Lukaala luni taluli mu bihandiiko binji, bakalu̱ti̱gha.