Yesu neegheeseli̱ya haa mwena
5
(5:1—7:29)
Obu Yesu aaboone biigambi̱ bya bantu ebi mbimwisʼo, aani̱i̱na haa mwena aasitama haakpengbu̱ yaghuwo. Beeghesebuwa be baasa baamweli̱ghi̱i̱li̱li̱ya. Aatandika ku̱beegheesi̱ya naaghila ati,
“Bali na mu̱gi̱sa banaku mu mwoyo, nanga baliba mu bu̱lemi̱ bwʼomu eghulu.
Bali na mu̱gi̱sa abatuntuuye, nanga Luhanga alibahu̱u̱mu̱li̱ya.
Bali na mu̱gi̱sa abadhooti̱, nanga baligwetuwa nsi.
Bali na mu̱gi̱sa abali na njala kandi eliyo lya kuba bahi̱ki̱li̱i̱ye, nanga baliikuta.
Bali na mu̱gi̱sa abali na kisa, nanga Luhanga alibaghilila kisa.
Bali na mu̱gi̱sa abali na mitima esemeeye, nanga balibona Luhanga.
Bali na mu̱gi̱sa abaku̱lu̱ngani̱yagha bantu niikuwo habʼo mpempa, nanga Luhanga alibaghilamu baana be.
10 Bali na mu̱gi̱sa aba bakubabona-boni̱ya haabwa kuba bahi̱ki̱li̱i̱ye, nanga baliba mu bu̱lemi̱ bwʼomu eghulu.
11 “Muli na mu̱gi̱sa bantu mbaabambuuye, bababona-boni̱ya kandi babahangilila bintu bya bu̱li̱ mulingo haabwanje. 12 Nanga niikuwo baahiighani̱i̱je batiyo balangi̱ baa Luhanga abaadu̱bhi̱i̱ye enu̱we. Nahabweki mudheedhuwaghe kandi musemeeleluwaghe nanga Luhanga aliha enu̱we mpeela ekani̱ye mu eghulu.”
Kisula na kyeleeli̱
(Maliko 9:50; Luka 14:34-35)
13 “Enu̱we muli kisula kya nsi. Bhaatu bu̱nu̱li̱ mbwakihooyemu, buuye bakugubha ku̱bu̱ku̱u̱ki̱yamu bati̱ya? Kikuba kitakyali na mughaso ghwona, kuuyʼo kukikuba, bantu bakikpeetaage.
14 “Enu̱we muli kyeleeli̱ kya nsi. Tamukwebisa nanga muli nga kibugha eki bakweye haa keena eki bantu bakuukalagha baboone bbeni̱-bbeni̱. 15 Buuye haliyo muntu weena oghu akubhaki̱yagha kaatadhooba akaswi̱ki̱la na kighegha? Akukataagha haa meeja niikuwo kabbeneli̱ye bantu mu numba. 16 Naanu muleke kyeleeli̱ kyanu ki̱bbeni̱ye mu bantu, niikuwo balole bikoluwa byanu bisemeeye, kandi basinde Eseenu̱we oghu ali mu eghulu.”
Kwegheesi̱ya haa bilaghilo
17 “Muteeli̱li̱kana muti naasi̱ye kuuyʼo bilaghilo kedha ebi balangi̱ baa Luhanga beegheeseei̱ye. Naasi̱ye ku̱bi̱i̱su̱li̱i̱si̱ya. 18 Majima, mbaghambiiye, eghulu na nsi bitakahooyʼo, nankabha kaghambo na kamui akali mu bilaghilo ebi takali̱lu̱ghʼo ku̱hi̱ki̱ya kighendeleluwa kyabiyo ki̱hi̱ki̱li̱i̱ye. 19 Ti̱ weena oghu aku̱sobi̱ya nankabha kati̱i̱ haa bilaghilo ebi kandi eegheesi̱ya na bantu banji kutabi̱hu̱ti̱ya, taaliba na ki̱ti̱i̱ni̱sa mu bu̱lemi̱ bwʼomu eghulu. Bhaatu weena oghu akubyekambila kandi abyegheesi̱ya banji, aliba na ki̱ti̱i̱ni̱sa kyamaani̱ mu bu̱lemi̱ bwʼomu eghulu. 20 Nanga mbaghambiiye, mutaabaaye bahi̱ki̱li̱i̱ye kusaali̱ya beegheesi̱ya baa bilaghilo na Bafali̱saayo, tamukuba mu bu̱lemi̱ bwʼomu eghulu.
Ki̱i̱ni̱gha
(Luka 12:57-59)
21 “Mumani̱ye ngoku hambele baaghi̱li̱ye baataata baanu bati, ‘Otaliita,’* ti̱ ‘weena oghu akwita muunakiye ali̱twi̱lu̱wa musango.’ 22 Bhaatu si̱ye mbaghambiiye, weena oghu akukwatiluwa muunakiye ki̱i̱ni̱gha ali̱twi̱lu̱wa musango. Kandi weena oghu akwambula muunakiye ati, ‘Oli kidhoma,’ balamu̱twi̱lagha musango mu Lukulato Lukulu lwa bengei̱. Ti̱ weena oghu alighila muunakiye ati, ‘Atali uwe naawe!’ Aliba ali mu kabhi kaa kukubuwa mu mulilo ghwa Gehena.*
23 “Nahabweki olakabaagha nooghenda kuhaayo kisembo kyawe haa eki bakuhongelaghʼo bihonguwa ti̱ oosukilʼo ngoku muunakyawe ali nʼeki akusuuwaliiye, 24 oti̱ghʼo kihonguwa kyawe eki. Odu̱bhe oghende mwekuukilanganemu na muunakyawe oghu, du̱mbi̱ oghende ohe kisembo kyawe eki.
25 “Mumalaghe nsonga syanu bwangu na muntu oghu akubbala kukunyegheelela mu kooti̱, munali mu kihanda. Kitali eki naanaku̱ki̱dhi̱i̱ye mu maaso ghaa mu̱cu̱, mu̱cu̱ oghu akukukwati̱ya muusilikale akute mu nkomo. 26 Mbaghambiiye majima, tooku̱lu̱gha mu nkomo omu ku̱hi̱ki̱ya osasuuye bu̱li̱ kaasente aka bakukutonga.
Kweghomba ku̱bhi̱i̱hi̱ye
27 “Mumani̱ye ngoku hambele baaghi̱li̱ye baataata baanu bati, ‘Otali̱syana,’* 28 bhaatu si̱ye mbaghambiiye, weena oghu akulola mukali̱ naamweghomba aamali̱ye ku̱syana naye mu mutima ghuwe. 29 Niikiyo nkubaghambila nti li̱i̱so lyawe lyabuliyo ndyakuhaaghi̱li̱i̱ye ku̱si̱i̱sa, oliiyemu! Ni kilungi kufweluwa kimui haa bi̱twi̱ke bya mubili ghwawe, kusaali̱ya kukukuba weena mu Gehena. 30 Kandi mukono ghwawe ghwabuliyo ngwakuhaaghi̱li̱i̱ye ku̱si̱i̱sa, oghujombʼo oghukube eli! Ni kilungi kutaaha mu eghulu oli na mukono ghumui kusaali̱ya kukukuba weena mu Gehena.
Kubhinga mukali̱
(Matayo 19:9; Maliko 10:11-12; Luka 16:18)
31 “Mumani̱ye ngoku hambele baaghi̱li̱ye baataata baanu bati, ‘Weena oghu akubhinga mukali̱ wee, abhonganuuwe amuhe bbaluwa ya kumubhinga.’* 32 Bhaatu si̱ye mbaghambiiye, weena oghu akubhinga mukali̱ wee, kuuyʼo amu̱bhi̱ngi̱ye haabwa kuba mu̱syani̱, akuba amuleeteleeye kufooka mu̱syani̱. Kandi weena oghu akuswela mukali̱ oghu eba wee abhi̱ngi̱ye akuba asyane.
Kulahila
33 “Mumani̱ye ngoku hambele baaghi̱li̱ye baataata baanu bati, ‘Otalilahila busa, bhaatu okole eki waalahiiye Mukama.’ 34 Bhaatu si̱ye mbaghambiiye nti, otalilahila na kati̱i̱, nankabha ku̱ku̱mi̱ya eghulu nanga niiliyo ntebe ya bukama ya Luhanga, 35 kedha ku̱ku̱mi̱ya nsi, nanga niiyo katebe kaa bighele biye. Kedha ku̱ku̱mi̱ya Yelusaalemu, nanga ni kibugha kya Mukama wamaani̱.* 36 Otalahila nankabha na mutuwe ghwawe, nanga naghuwo tooghuliyʼo bu̱toki̱, tookugubha kuhindula nankabha kasoke kati̱i̱ kukafoola kajilaghu̱li̱ kedha kajelu. 37 Kuuyʼo oleke eki waaghi̱li̱ye oti, ‘Ee,’ obe oki̱si̱i̱mi̱ye, kandi eki waabhengi̱ye oti ‘Bbaa,’ obe oki̱bhengi̱ye. Ekisaaye haala kikuba ki̱lu̱ghi̱ye ewaa Si̱taani̱, Mubhi.
Kuhoola ngi̱ghu̱
(Luka 6:29-30)
38 “Mumani̱ye ngoku baaghi̱li̱ye bati, ‘Nuwaaleeteli̱i̱je muunakyawe kumuuyamu li̱i̱so kedha li̱i̱no, naawe balakuuyaghamu elyawe.’* 39 Bhaatu si̱ye mbaghambiiye nti, oghu aku̱koli̱ye kubhi otamukolagha kubhi. Muntu naakutali̱i̱ye haa etama lyabuliyo, omugaali̱li̱ye na li̱li̱. 40 Kandi muntu naabaaye naabbala kukunyegheelela haabwa saati̱ yaawe, oleke atwale na kooti̱ yaawe dhee. 41 Muntu naakuhambi̱li̱i̱je kughenda naye mailo emui, oghende naye na mailo yaakabili. 42 Muntu naakusabi̱ye kantu, omuhaaghe ko. Ti̱ oghu akubbala ati omweholi̱ye, otamubhengelelagha.
Kukunda ngi̱ghu̱
(Luka 6:27-28, 32-36)
43 “Mumani̱ye ngoku baaghi̱li̱ye bati, ‘Okundaghe muunakyawe, kandi woohaghe ngi̱ghu̱ syawe syona.’ 44 Bhaatu si̱ye ndimabaghambila nti, mukundaghe ngi̱ghu̱ syanu kandi musabilaghe abakubahiighani̱ja, 45 mu mulingo oghu mukuba nimwoleka ngoku muli baana baa Eseenu̱we wʼomu eghulu. Eye oghu akulekagha musana ghutuwa haabwa babhi na balungi, kandi atooni̱ya mbu̱la haabwa bahi̱ki̱li̱i̱ye na batali bahi̱ki̱li̱i̱ye. 46 Buuye nimwaku̱ndi̱ye ababaku̱ndi̱ye bonkaha, Luhanga alabaha mu̱gi̱sa ghwaki? Na bakumaani̱ya baa musolo taaniikuwo bakukolagha batiyo dhee? 47 Kaakuba mulamu̱ki̱ya baghenji̱ baanu bonkaha, mukuba musaai̱yʼo ki bantu banji? Na bantu batamani̱ye Luhanga taaniikuwo bakukolagha? 48 Nahabweki enu̱we mube bahi̱ki̱li̱i̱ye ngoku Eseenu̱we wʼomu eghulu ahi̱ki̱li̱i̱ye.”
* 5:21 5:21 Ku̱lu̱gha 20:13 * 5:22 5:22 Gehena ni ki̱i̱kalo hambali mulilo ghutaaku̱li̱magha kwoki̱ya bantu kandi hambali kubona-bona kutaakuhuwagha. * 5:27 5:27 Ku̱lu̱gha 20:14 * 5:31 5:31 Kyabilaghilo 24:1 * 5:35 5:35 Jabbu̱li̱ 48:2 * 5:38 5:38 Ku̱lu̱gha 21:24