8
Jesúre yi'yurãte ba'iaja Saulote baariyaᵽaeka
1-3 Toᵽi mae, jia Tuᵽarãte yi'yurã imaekarã judíotatarã Estebanre nayayeka. I'suᵽaka kire baatirã ñajoabaraka jimarĩa kire norika. I'sirĩmijioka tokarã Jesúre yi'yurãka jiamarĩa imarijayurãte ba'iaja nare baaũ'mueka. Ĩakõrĩ je'e: Saulo, “Estebanre najããᵽarũ”, ãrĩᵽuᵽajoaekaki, i'suᵽakaja ba'iaja nare ᵽuᵽajoarũjerã baaekaki. Ĩ'rãwi'i jariwa'ririmarĩaja mo'abaraka Jesúre yi'yurãte tõᵽotirã ĩmirĩja, rõmijãteoka wẽkomaka imariwi'iarã nare kitaroyika. I'suᵽaka simamaka Judea ka'iarã, suᵽabatirã Samaria ka'iarã Jesúre yi'yurãte ru'riwa'rika. I'suᵽaka aᵽerãte baaeka imako'omakaja aᵽóstolrãka ᵽuri Jerusalénrãja tuikarã.
Samaria ka'iarã Jesúrika bojariroka Feliᵽete wãrõeka
Jerusalénrõ'õᵽi ru'riwa'rikarã imariᵽotojo aᵽerõ'õrã eyatirã Jesúrika bojariroka nawãrõeka. Feliᵽe Jerusalénᵽi ru'riwa'ritirã, Samariaka'iarã imawejearã eyaekaki. Torã eyatirã, “Ᵽo'imajare tããokaro'si suᵽabatirã nare jã'merimaji kimaokaro'si Tuᵽarãte kire ᵽũataeka”, ãrĩwa'ri Jesúrikakaka Feliᵽere nare bojaeka. Torãjĩrã mae, rĩkimarãja ᵽo'imajare kiᵽõ'irã rẽrĩka kire ã'mitiririyaᵽawa'ri. Suᵽabatirã, maikoribeyua kibaabeamakaoka ĩawa'ri kibojaeka jiaᵽi na'mitirika. I'suᵽaka maikoribeyua baabeabaraka rĩkimarã ᵽo'imaja ᵽuᵽakarã Satanárika ima ña'rĩjãikarãreka Feliᵽete ᵽoataeka. I'suᵽaka kibaamaka nareka imaekarã akaserebaraka ᵽorika. Suᵽabatirãoka rĩkimarãja bitamajareoka kijieka. Suᵽa imarĩ i'sia wejeakarãre jĩjimaarika.
9-11 I'sia wejearã Simónre imaeka. Ĩ'rãkuri wejejẽ'rãmarĩa ye'oiki imarĩ, kiᵽuᵽakaᵽi baabeabaraka kimaroyika. I'suᵽaka baarijaᵽaraka “Yi'i imaki imatiyaiki”, tokarãre kẽrĩroyika. I'suᵽaka nare kibaamaka rĩkimarãja imatiyairã, imatiyabeyurã ᵽariji kire nayi'rika. “Tuᵽarãte kire jeyobaamaka tẽrĩtaki kime”, ãrĩwa'ri jiyiᵽuᵽaka noñuka kimaeka. 12 I'suᵽaka nimako'omakaja Feliᵽe ᵽuri Jesucristorika bojariroka nare wãrõekaki. “Tuᵽarãte ᵽũataekaki kime Jesús. Suᵽabatirãoka kire yi'yurã ᵽuri jia Tuᵽarãte nare imaruᵽutarãñu”, ãrĩwa'ri nare kibojaeka. I'sia ã'mitiritirã Jesúre ĩmirĩja, rõmijãoka kire nayi'rika. I'suᵽaka imawa'ri Feliᵽete naruᵽuko'a najũjerũjeka “Koᵽakaja Jesúre yi'yurã yija ime mae”, ãrĩwa'ri. 13 Simónoka, ye'oiki imariᵽotojo, Jesúrika bojariroka yi'ritirã ruᵽuko'a kijũjerũjeka. Torãjĩteᵽi mae Feliᵽeka kijeyoariũ'mueka. Kika imarijaᵽaraka Tuᵽarãrikaᵽi maikoribeyua Feliᵽete baabeamaka ĩatirã marãkã'ã baaberijĩkarõ'õjĩrã Simónre jarika i'suᵽaka ima ĩakoriberikaki imarĩ.
14 Aᵽóstolrãka Jerusalénᵽi, “Samariaka'iakarã rĩkimarãja Tuᵽarãrika na'mitiriᵽẽayu”, ãrĩrika na'mitirika. I'suᵽaka simamaka Samariarã Ᵽedro suᵽabatirã Juanka ĩ'ᵽarãte naᵽũataeka. 15-16 Samariaka'iarã eyatirã torã Jesúre ã'mitiriᵽẽairã ruᵽuko'a jũjekarã imariᵽotojo “Tuᵽarãte ᵽũataekaki Esᵽíritu Santore nareka imabeyurã nime ruᵽu”, narĩwãrũeka. I'suᵽaka nimamaka “Esᵽíritu Santore nare ña'rĩjãirũ”, ãrĩwa'ri Tuᵽarãte naro'si najẽñeka. 17 Suᵽabatirã Jesúre ã'mitiriᵽẽairãte ĩ'rĩkate jariwa'ririmarĩaja naruᵽuko'a narabemaka Esᵽíritu Santore nare ña'rĩjãika.
18-19 Ᵽedrorãka nare narabemaka Esᵽíritu Santore nare ña'rĩjãimaka Simónre ĩaeka. I'sia ĩatirã niñerũ nare ĩjirika yaᵽawa'ri ikuᵽaka nare kẽrĩka:
—Mija baaeka uᵽaka yibaamaka Esᵽíritu Santore nare ña'rĩjãirika yiyaᵽayu yiro'sioka. Suᵽa imarĩ ika sime i'suᵽaka yire mija baarũjerũki waᵽa,— nare kẽrĩka.
20 I'suᵽaka kẽᵽakã'ã, ikuᵽaka Ᵽedrote kire ãrĩka:
—Waᵽamarĩaja Tuᵽarãte ja'ataika, mawaᵽaĩjirũkimarĩa sime. I'suᵽaka miᵽuᵽajoaika simamaka, miniñerũᵽitiyika ba'iaja imarika tiyibeyurõ'õrã me'rirũ ãrĩwa'ri. 21 Ba'iaja miᵽuᵽajoaika õñuka Tuᵽarã. Suᵽa imarĩ, yijaka aᵽerãte Esᵽíritu Santore ña'ajããrimajimarĩka mime. 22-23 Koᵽakaja mae ba'iaja miᵽuᵽaka mireka ñiawãrũyu. Mia, Tuᵽarãte tẽrĩrika imakakaᵽi yija baarijayua mioakiyu. Suᵽabatirã ba'itakaja baarimaji imarĩ, marãkã'ã baatirã aᵽe uᵽaka imarimajimarĩka mime. Ba'itakaja miᵽuᵽajoaika ja'atatirã Tuᵽarãte mijẽñebe, “Ba'iaja yiᵽuᵽajoaika yireka miye'kariabe”, ãrĩwa'ri,— Ᵽedrote kire ãrĩka.
24 I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ikuᵽaka Simónre kire ãrĩka:
—Maiᵽamaki Tuᵽarãka yiro'si mija jaibe. “I'suᵽaka mijũarãñu”, yire meñua jũarika yaᵽabeyuka yi'i ᵽuri,— Ᵽedrorãkare kẽrĩka.
25 I'sia be'erõ'õ Jesúre baaroyika niaeka mirãka, suᵽabatirã nare kibojaroyikakaka tokarãre nabojaeka. Ᵽo'imajare wãrõweatirã, Jerusalénrã ᵽe'riwa'rikõrĩ Samariaka'iarã wejerakakaja Jesúrika nawãrõrijarika.
Etioᵽíaka'iakakire Feliᵽete ruᵽuko'a jũjeka
26 I'sia be'erõ'õ Tuᵽarã Feliᵽe ᵽõ'irã ángelte ᵽũataekaki ikuᵽaka kire kẽñaokaro'si:
—Jerusalénrã me'ᵽe. Torã meyarãka ᵽoto, Gaza wãmeika wejearã a'yu ma'arã me'ᵽe. Yaᵽumatoᵽi o'yuma'a sime i'sima'a,— Feliᵽete kẽrĩka.
27 Suᵽa imarĩ kire kẽrĩka uᵽakaja Feliᵽete a'rika mae. Toᵽi a'ririjaᵽaraka Etioᵽíaka'iakakire kĩaeka. Etioᵽíaka'iakarã ĩᵽamakore niñerũ ĩarĩrĩrijeyobaarimaji imatiyaiki kimaeka. Jerusalénrã Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽayeerĩ turikaki, torãjĩte kiᵽe'rieyawa'rika. 28 Kawarure kitũrũrũkiaᵽi kire yierijayukã'ãja Tuᵽarãro'si bojarimaji Isaías wãsare o'oekakaka kĩarijarika.
29 Torãjĩrã mae, ikuᵽaka Esᵽíritu Santore ãrĩka Feliᵽete:
—Kire eyatirã, kiwãtaᵽiji me'ririjaᵽe,— kire kẽrĩka.
30 Suᵽa imarĩ kire rĩrĩeyatirã, Tuᵽarãte bojaĩjirimaji Isaíare o'oekakaka ĩabaraka kijaiᵽatemaka, kiã'mitirika. Toᵽi mae,
—Torã mijaiᵽateika ¿yaje miõrĩwãrũyu?— Feliᵽete kire ãrĩka.
31 I'suᵽaka kẽᵽakã'ã,
—“I'suᵽaka sãñu”, ãrĩwãrũbeyuka yi'i, maki yire sabojabeyua simamaka,— kire kẽrĩka mae.
Toᵽi mae,
—Yiᵽõ'irã mimarĩjãibe yire samiwãrõkaro'si,— Etioᵽíakakire kire ãrĩka.
32 Isaías Tuᵽarãrika o'oeka kijaiᵽatekarõ'õ ikuᵽaka bojaeka:
“Oveja jããokaro'si ne'ewa'yu uᵽakaja ĩ'rĩkate ne'ewa'rirãñu. Kiᵽoya nata'amaka oveja akaserebeyua sima uᵽakaja ba'iaja kire nabaako'omakaja kiakaserebesarãñu.
33 Rĩkimarãja ᵽo'imajare ĩarãka wãjitãji ba'iaja kire nabaarãñu. ‘Ba'iaja baaiki kime’, kireka naᵽakã'ã ki'yoᵽi'rirãñu ba'iaja baabesarãki imarĩ. Suᵽabatirã ᵽo'imajare kire jããmaka, kiriᵽarãmerã imabesarãñurã”, ãrĩwa'ri o'oekarõ'õ Etioᵽíakakire jaiᵽateka.
34 Suᵽa imarĩ kiᵽõ'irã Feliᵽete marĩjãika.
—Tuᵽarãro'si bojaĩjirimajite o'oekakaka ĩatirã yire mibojabe. ¿Yaje kirikakakaja kio'oeka bai? ¿Aᵽikareka ᵽuᵽajoawa'ri i'suᵽaka kio'oeka kã'ã?— Feliᵽete kẽrĩka.
35 Toᵽi mae, Isaíare o'oekakaka ã'mitiritirã, ikuᵽaka Feliᵽete kire ãrĩka:
—Isaías i'suᵽaka o'oekaki Jesúre ba'iaja jũarũkiakaka ᵽuᵽajoawa'ri.—
Suᵽabatirã jía Jesúmajaroka kire kibojaeka. 36 A'ririjari ma'arijerã ᵽa'wa imaekarõ'õrã neyaeka.
—Ĩakõrĩ, õ'õrã sime okoa. Maekaka ruᵽuko'a yire mijũjebe ñarĩjĩka ¿yaje rukuya jia simajĩñu?— Etioᵽíakakire kire ãrĩka.
37 I'suᵽaka kẽᵽakã'ã, ikuᵽaka kire kẽrĩka:
—Yi'ritiyarĩji Jesucristore miyi'rijĩka, ruᵽuko'a mire yijũjerãñu.—
I'suᵽaka kẽᵽakã'ã,
—Ã'ã, Tuᵽarã Makiji kime Jesucristo,— Etioᵽíakakire ãrĩka.*
38 Suᵽa imarĩ “Õ'õrã mituibe”, tũrũrũkia tuarimajite ãrĩtirã, saᵽi merĩrĩkatirã ᵽa'warã natu'arĩkaeka Feliᵽete Etioᵽíakaki ruᵽuko'a jũjeokaro'si. 39 Ᵽa'waᵽi namarĩrĩkaeka ᵽoto, ikuᵽarõ'õᵽiji Feliᵽete Esᵽíritu Santore e'ewa'rika. Sabe'erõ'õ ᵽuri Etioᵽíakakire kire ĩaberika ate. I'suᵽaka simako'omakaja jĩjimakaᵽi Etioᵽíakakire o'rika. 40 Aᵽewejearã Esᵽíritu Santore kire e'ewa'rika be'erõ'õ, “Azotowejearã ñimekã'ã mae”, Feliᵽete ãrĩᵽuᵽajoaeka. Toᵽi o'riwa'rikõrĩ wejerakakaja Jesúrika wãrõrijaᵽaraka Cesareawejearã keyaeka.
* 8:37 La mayoría de las traducciones de la Biblia no incluyen versículo 37 porque no aparece en las copias de la Biblia más antiguas.