10
“Mija rõmia taabekaja”, ãrĩwa'ri Jesúre nare wãrõeka
(Mt 19.1-12; Lc 16.18)
1 Caᵽernaúm wejeaᵽi imatirã Judea ka'iarã Jesúre a'rika. A'ririjarikõrĩ, torã eyatirã Jordán wãmeiria kiwaata'rika. Aᵽeᵽẽ'rõtorã keyaeka ᵽoto, rĩkimarãja ᵽo'imajare kiᵽõ'irã rẽrĩka ate. Neyairõ'õrãja, nare kiwãrõrijariroyika uᵽakaja nare kiwãrõeka.
2 Ᵽo'imajare wãrõbaraka kimaeka ᵽoto fariseokaka ᵽuᵽajoairãte kiᵽõ'irã etaeka. “Jia kiyi'riwãrũberirũ”, ãrĩwa'ri ikuᵽaka kire najẽrĩaeka:
—¿Ĩmirĩji kirũmure kija'ataika, ba'iaja baarika sime bai?— kire narĩka.
3 I'suᵽaka naᵽakã'ã ã'mitiritirã ikuᵽaka nare kiyi'rika:
—¿Marãkã'ã Moiséte mijare jã'meka je'e?—
4 I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ã'mitiritirã, ikuᵽaka kire nayi'rika:
—Ikuᵽaka simaeka Moisés imaroyikakite bojaeka: “Ĩ'rĩkate kirũmure taarika yaᵽajĩka, ᵽaᵽera kio'ojĩñu. ‘Mire yitaaerã baayu’, ãrĩwa'ri ᵽaᵽera o'oeka kore ĩjiweatirã naja'atabu'ajĩñu”, Moisés imaekakite ãrĩka,— fariseokaka ᵽuᵽajoairãte ãrĩka.
5 I'suᵽaka naᵽakã'ã ã'mitiritirã, ikuᵽaka nare kẽrĩka:
—Tuᵽarãte ã'mitiriᵽẽarika yaᵽaberikarã mija ñekiarãte imamaka i'suᵽaka Moiséte naro'si so'oeka. I'suᵽakajaoka sime mijaro'si.
6-7 I'suᵽaka kibaaeka simako'omakaja ᵽo'imajare kiᵽo'ijiaeka ᵽotorãja “Ĩmirĩji suᵽabatirã rõmoreoka Tuᵽarãte ᵽo'ijiaeka. Suᵽa imarĩ rõmie'etirã kiro'siji ĩmirĩjite imarãñu koka. I'suᵽaka simamaka kiᵽakiarãre kõrõtaᵽatirã kiᵽuᵽayariji kimarãñu koka mae.
8 I'suᵽaka imaki imarĩ kirũmuka ᵽuri rakakaja ᵽuᵽajoabeyurã najayu mae. Ĩ'ᵽarã imariᵽotojo ĩ'rĩka uᵽakaja sime naᵽuᵽaka”, ãrĩwa'ri sabojayu Tuᵽarãrika o'oeka ᵽaᵽera ᵽũñurã.
9 “I'suᵽaka nimarũ”, Tuᵽarãte ãñua simamaka, mija rõmia taabekaja mija imabe,— nare kẽrĩka.
10 Wi'iarã kãkawa'ritirã kijaikakaka kika wãrũrimajare kire jẽrĩaeka.
11 I'suᵽaka naᵽakã'ã ikuᵽaka nare kiyi'rika:
—Mamarĩ kirũmu imaekakote ja'atatirã aᵽeko ke'ekoᵽeiko kirũmumarĩko koime Tuᵽarã ñakoareka. Kirũmumarĩkoteje kiwã'imañua mamarĩkako kirũmutakore ba'iuᵽakaja baawa'ri i'suᵽaka kibaayu.
12 I'suᵽakajaoka sime rõmo kotĩmite ja'atatirã aᵽikaka kotĩmiarikoᵽeiki kotĩmimarĩka kime Tuᵽarã ñakoareka. Kotĩmitakimarĩkaka kowã'imañua simamaka mamarĩkaki kotĩmitakire ba'iuᵽakaja baawa'ri i'suᵽaka kobaayu,— Jesúre nare ãrĩka.
“Me'rãka yiᵽõ'irã i'tairãte mija jãjibaa'si”, Jesúre ãrĩka
(Mt 19.13-15; Lc 18.15-17)
13 Jesús ᵽõ'irã me'rãka ᵽo'imajare e'era'aeka. “Nare rabebaraka ‘Jia nare mibaabe, Tuᵽarã’, ãᵽaraka naro'si kijẽñerũ”, ãrĩᵽuᵽajoawa'ri kiᵽõ'irã me'rãka ne'ewa'rika. I'suᵽaka nabaamaka ĩatirã, ikuᵽaka Jesúka wãrũrimajare nare ãrĩka:
—Jesúre najo'akoreka, kiᵽõ'irã nare mija e'era'a'si,— ᵽo'imajare narĩka.
14 I'suᵽaka naᵽakã'ã ã'mitiritirã Jesúre boebarika. I'suᵽaka imawa'ri kika wãrũrimajare ikuᵽaka kibojaeka:
—Yiᵽõ'irã me'rãka etarika mija jãjibaa'si. Jiiᵽuᵽarãte jia ã'mitiriᵽẽairã nime me'rãka. Nimauᵽaka yire ã'mitiriᵽẽairãte jia Tuᵽarãte imaruᵽutarãñu.
15 Rita mijare yibojayu. Me'rãrĩjaka jia yi'yuakaka ᵽuᵽajoatirã Tuᵽarãte jia mija yi'ririjarijĩñu. I'suᵽaka yi'ribeyurãte ᵽuri Tuᵽarãte e'etoribesarãñu kijã'merũkirãro'si imarãñurãte,— kika wãrũrimajare kẽrĩka.
16 I'suᵽaka nare ãrĩweatirã me'rĩre ke'erikaeka. Ke'erikaeka rakamarãre naruᵽuko'arã kiᵽitaka ja'aᵽeatirã ikuᵽaka kẽrĩka: “Jia nare mibaabe”, ãᵽaraka Tuᵽarãte naro'si kijẽñeka.
Ĩ'rĩka niñerũ ba'iᵽite Jesúka jairĩ eyaeka
(Mt 19.16-30; Lc 18.18-30)
17 Toᵽi Jesúre a'rirã baaeka ᵽoto kiᵽõ'irã ĩ'rĩka ĩmirĩjite rĩrĩeyaeka. Jesús wãjitãji ñukuruᵽatirã ikuᵽaka kire kẽrĩka:
—Jiitaki mime wãrõrimaji. Tuᵽarãka õñia ñimajiᵽariyaᵽayu. I'suᵽaka imaokaro'si ¿marãkã'ã yibaajĩñu ruku?— kire kẽrĩka.
18 I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ã'mitiritirã, ikuᵽaka kire kẽrĩka:
—¿Dako baaerã, “Jiitaki mime”, yire meñu je'e? Tuᵽarã ĩ'rĩkaja imaki jiika.
19 Tuᵽarãka õñia imajiᵽarika miyaᵽarãkareka kijã'meika uᵽakaja miyi'ririjaᵽe. Ã'mitirikõrĩ je'e: “Ᵽo'imaja jããbekaja. Rõmika imako'omakaja, aᵽekoka wã'imarĩbekaja. Karee'erimarĩa sime. ‘Ba'iaja kibaaraᵽe’, ãᵽaraka waᵽuju aᵽerãte bojaᵽakibekaja. Ᵽo'imajare ba'iaᵽiji ᵽakitirã naniñerũ mija ẽ'ma'si. Miᵽaki, miᵽakoreoka jia mija ã'mitiriᵽẽabe”, ãᵽaraka sabojayu Tuᵽarã majaroᵽũñurã o'oeka. I'sia õñuka mime,— kire kẽrĩka.
20 I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ã'mitiritirã, ikuᵽakã'ã kire kẽrĩka:
—Mia'mitiᵽe wãrõrimaji. Tuᵽarãte jã'meika õrĩwa'ri yime'rãrĩrãja jia sayi'ririjarikaki ñime,— kire kẽrĩka.
21 I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ã'mitiriwa'ri, Jesúre kire wayuĩaeka mae. Suᵽa imarĩ ikuᵽaka kire kẽrĩka:
—Ĩ'rãba'ikaka mibaarika jariwa'yua ruᵽu. Miba'irĩjia aᵽerãte mijiᵽatabe sawaᵽa tõᵽoerã. Suᵽabatirã wayuoka baairãte samijibe. Suᵽa mibaarãkareka Tuᵽarã ᵽõ'irã eyatirã rĩkimabaji sawaᵽa mitõᵽorãñu. Suᵽa imarĩ ñañu uᵽakaja miyi'rirãka be'erõ'õᵽi yika wãrũrimaji imaokaro'si mi'tabe,— kire kẽrĩka.
22 I'suᵽaka kire kẽᵽakã'ã ã'mitiritirã, rĩkimakaja ba'irĩjika imaki imarĩ, ba'iaja kiᵽuᵽariwa'rika.
23 Ke'rika be'erõ'õ kika wãrũrimajare ĩatirã ikuᵽaka Jesúre ãrĩka:
—Rĩkimakaja ba'irĩjia rikairãro'si “Tuᵽarãte takaja yi'riwa'ri kiyaᵽaika uᵽakaja yibaarãñu”, ãrĩᵽuᵽajoarika ka'wisika sime,— nare kẽrĩka.
24-25 I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ã'mitiritirã, marãkã'ã marĩwãrũberijĩka naro'si simaeka. I'suᵽaka nimamaka ikuᵽaka nare kibojaeka ate:
—Mija ã'mitiᵽe yijeyomarã. “Ritaja Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja yibaaye'e”, ãrĩtirã kirirã najayaokaro'si ka'wisitaka sime ᵽo'imajaro'si. Ã'mitirikõrĩ je'e: Camello jo'baki imarĩ, ᵽeruᵽota koᵽea kiwaᵽu'ribeyu. I'suᵽakajaoka “Ñiᵽamaki kimamaka, Tuᵽarãte takaja yaᵽaika uᵽaka yibaarãñu”, rĩkimaka ba'irĩjia rikairãte ãrĩwãrũbesarãñu,— kẽrĩka.
26 I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ã'mitirikoriberikarã imarĩ, natiyiaja jaibu'abaraka ikuᵽaka narĩka:
—I'suᵽaka simarãkareka maki Tuᵽarãka õñia imajiᵽarũkika imabeyuka mirãkiyu,— narĩka.
27 I'suᵽaka nimamaka ĩatirã ikuᵽaka Jesúre nare bojaeka:
—Naᵽuᵽayariji tãrĩbeyurã ᵽo'imaja. I'suᵽaka simako'omakaja kire yi'yurãte Tuᵽarã ᵽõ'irã a'rirũkia, ritaja baawãrũiki kimamaka,— nare kẽrĩka.
28 Suᵽa kẽᵽakã'ã, ikuᵽaka Ᵽedrote kire yi'rika:
—Jia mia'mitiᵽe. Yija ba'irĩjia ja'ataraᵽarã imarĩ, mika yija imarijayu,— kire kẽrĩka.
29-30 Toᵽi ikuᵽaka kire kiyi'rika:
—Rita mijare yibojayu. Aᵽerãte Tuᵽarãrika bojarĩ a'yurã, narĩrãre ja'atawa'rirãñurã. Nabe'erõ'õkarã, naᵽaki, naᵽako, namakarã, nawi'ia suᵽabatirã narioaoka naja'atawa'ririjarirãñu, yirika bojariroka bojarĩ na'ririjarirãka ᵽoto. Yirirã imarĩ yirika bojaokaro'si narĩrãre ja'atawa'yurãte, jia Tuᵽarãte baarãñu. Maekaka ritaja rikabaraka nima rĩkimabaji Tuᵽarãte nare ĩjirãñu. Wi'ia, rioa, nabe'erõ'õkarã, naᵽakoarã suᵽabatirã rĩkimarãja makarãritiirã nimaerã Tuᵽarãte nare ja'atarãñu. I'suᵽaka simako'omakaja yire na'mitiriᵽẽaika simamaka ba'iaja aᵽerãte nare baarãñu. I'suᵽaka naro'si simarãka simako'omakaja õñia imajiᵽarika Tuᵽarãte nare ja'atarãñu.
31 Rĩkimarãja maekaka imatiyarimaja imakoᵽeirã, Tuᵽarã ᵽõ'irã neyarãka ᵽoto imatiyabeyurã najarirãñu. Aᵽerã rĩkimarãjaoka maekaka imatiyarimajamarĩrã imarã, Tuᵽarã ᵽõ'irã neyarãka ᵽoto imatiyairã najarirãñu,— nare kẽrĩka.
“Najããrũkika ñime”, ãrĩwa'ri Jesúre nare bojaeka ate
(Mt 20.17-19; Lc 18.31-34)
32 I'suᵽaka nare kẽrĩka be'erõ'õ Jerusalénrã eyairõ'õrã imaeka ma'aᵽi na'rika. Torã a'ririjaᵽaraka kika wãrũrimajare kiruᵽutawa'rika. Kibe'erõ'õᵽi a'ᵽaraka ikuᵽaka najaibu'arijarika: “¿Dako baaerã kiruᵽu wayuᵽi'ribekaja Jerusalénrã ke'yu?”, narĩka. Kibe'erõ'õᵽi i'tarijarikarã ᵽo'imaja ᵽuri jimarĩa ba'iaja ᵽuᵽarikoᵽekarã. I'suᵽaka nimamaka ĩatirã, kika wãrũrimajaka takaja jaiokaro'si, ᵽo'imajamatorã nare ke'ewa'rika. Torã eyatirã “Ikuᵽaka simarãñu”, ãrĩwa'ri nare kibojaeka ba'iaja kire nabaariwã'imarĩrã baaekakaka.
33 —Jia mija ã'mitiᵽe. Jerusalénrã ma'rirã baayu. Torã ĩ'rĩka imaki Ᵽo'imaja Ma'mire bojajããrũkika. I'suᵽaka kibaamaka kurarãka ĩᵽarimarã ᵽõ'irã, suᵽabatirã Moiséte jã'meka wãrõrimaja ᵽõ'irãoka yire ne'ewa'rirãñu. Suᵽa imarĩ yire ne'etorirãka ᵽoto “Majããrũkika kimarũ”, yireka narĩrãñu. Suᵽabatirã “Ãja'a, kire mija jããbe”, ãrĩwa'ri judíotatamarĩrãte yire nijirãñu.
34 Suᵽabatirã ba'iaja yire naᵽo'imajĩ'ĩrãñu. I'suᵽakajaoka yire narijo'kaᵽaterãñu. Ajeaᵽi yire naᵽajerãka be'erõ'õ yire najããrãñu. I'suᵽaka nabaako'omakaja, maekarakarĩmi be'erõ'õ õñia yijariᵽe'rirãñu,— nare kẽrĩka.
Santiago Juanᵽitiyika “Ikuᵽaka yija yaᵽayu”, ãrĩwa'ri Jesúre najẽñeka
(Mt 20.20-28)
35 Toᵽi Zebedeo makarã Santiago, Juanᵽitiyika Jesús ᵽõ'irã eyatirã, ikuᵽaka kire narĩka:
—Mia'mitiᵽe wãrõrimaji. Mire yija jẽñeika miyi'ririka yija yaᵽayu,— kire narĩka.
36 I'suᵽaka kire naᵽakã'ã, ikuᵽaka kiyi'rika:
—¿Marãkã'ã mijaro'si yibaarika mija yaᵽayu?—
37 I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ikuᵽaka kire narĩka:
—Ᵽemawa'ribaji wejeareka ritaja ᵽo'imajare mijã'merãñurĩmi seyarãka ᵽoto ikuᵽaka yijare mibaarika yija yaᵽayu: Ĩ'rĩkate ritaᵽẽ'rõto, aᵽikate kãkoᵽẽ'rõtoᵽi yijare miruᵽarũjebe mire jeyobaabaraka yija imaokaro'si,— kire narĩka.
38 I'suᵽaka naᵽakã'ã, ikuᵽaka nare kẽrĩka:
—Yire mija jẽñekoᵽeikakaka jia õrĩwãrũbeyurã mija ime. Ba'iaja ᵽo'imajare yire jũarũjerãñu. Yijũarãka uᵽakaja jũaokaro'si ¿yaje mija rakajeᵽããwãrũjĩñu je'e mijaro'sioka?— nare kẽrĩka.
39 —Ã'ã, rakajeᵽããwãrũjĩñurã yija,— kire narĩka.
I'suᵽaka naᵽakã'ã ikuᵽaka nare kẽrĩka:
—Rita mijare yibojayu. Ba'iaja yijũarãka uᵽakaja ba'iaja mija jũarãñu mijaro'sioka.
40 I'suᵽaka simako'omakaja mija yaᵽaika uᵽaka mijare ñimarũjewãrũbeyu. Ritaᵽẽ'rõto, kãkoᵽẽ'rõtorã yika ruᵽarũkirãte Yiᵽaki Tuᵽarãte wã'marãñu,— nare kẽrĩka.
41 I'suᵽaka kire narĩka, aᵽerã Jesúka wãrũrimaja ĩ'ᵽaᵽitarakamarã imaekarãte ã'mitirika. Suᵽa imarĩ Santiago, Juanre ã'mitiritirã, “ ‘Aᵽerãte tẽrĩwa'ribaji yija ime’, noñu ruku”, ãrĩwa'ri naboebarika.
42 I'suᵽaka nimamaka ĩatirã, nare akatirã ikuᵽaka Jesúre nare ãrĩka:
—Ritaja wejeakarã ĩᵽarimarã naᵽo'imajare jãjiaᵽi jã'merijayurã, nayaᵽaika uᵽakaja nare baawã'imaᵽaraka. I'suᵽaka nare nabaaika õñurã mija ime.
43 Mija ᵽuri, nuᵽaka imabekaja. Yirirã imarãro'si ikuᵽaka sime: Mija watoᵽekarã ĩᵽi imariyaᵽaiki, “Ikuᵽaka ᵽo'imajare yaᵽayu”, ãrĩwa'ri nayaᵽaika uᵽakaja aᵽerãte jia kibaajĩkareka jia sime.
44 Imatiyarimaji imarika yaᵽaiki ᵽuri, aᵽerãte kijeyobaajĩkareka jia sime. I'suᵽaka imawa'ri naro'si ba'irabeĩjirimaji uᵽakaja kiba'iraberijarijĩkareka jia sime.
45 I'suᵽaka simamaka, Ᵽo'imaja Ma'mi ñimako'omakaja “Yiro'si ᵽo'imajare ba'irabeĩjirũ”, ãrĩwa'rimarĩa õ'õrã yi'taeka. I'suᵽaka imabekaja ᵽo'imajare jeyobaarimaji imaokaro'si õ'õrã yi'taeka. Suᵽa imarĩ ba'iaja nabaaika waᵽa naro'si reyarĩ õ'õrã yi'taeka,— nare kẽrĩka.
Bartimeo ñakoa Jesúre jieka
(Mt 20.29-34; Lc 18.35-43)
46 Jesús kika wãrũrimajaᵽitiyika Jericó wejearã nimaeka be'erõ'õ, toᵽi na'rika rĩkimarãja aᵽerãᵽitiyika. Naka ke'rika ma'arijerã ĩabeyuka Timeomaki, Bartimeore ruᵽaeka. Wayuoka baaiki imarĩ, niñerũ aᵽerãte kijẽñeroyika.
47 “Jesús Nazaretkaki o'yuka”, naᵽakã'ã ã'mitiritirã jãjia akasererikaᵽi ĩabeyukate kire akaeka.
—Mia'mitiᵽe Jesús. Ĩᵽi David imaekaki riᵽarãmi mime. Ritaja ᵽo'imajare mijã'meokaro'si Tuᵽarãte wã'maekaki, yire miwayuĩabe,— ĩabeyukate kire ãrĩka.
48 I'suᵽaka kiakaseremaka ã'mitiriwa'ri, rĩkimarãja ᵽo'imajare kire waᵽeka “Miakaserea'si”, ãᵽaraka. I'suᵽaka narĩkoᵽeko'omakaja jãjibaji kiakasereka.
—Mia'mitiᵽe David riᵽarãmi. Yire miwayuĩabe,— kire kẽrĩka.
49 I'suᵽaka kiakasereka ã'mitiritirã, Jesúre tuirĩkaeka mae.
—Kire mija akabe yiᵽõ'irã ki'taokaro'si,— ᵽo'imajare kẽrĩka.
Suᵽa kẽᵽakã'ã ĩabeyukate nakaeka.
—Okajãjia mijaᵽe. Suᵽabatirã mimi'mirĩkabe. Jesúre mire akayu,— ᵽo'imajare kire ãrĩka.
50 I'suᵽaka naᵽakã'ã ã'mitiritirã, ᵽemakato kijariroaka e'etatirã, mi'maari ñojimarĩji Jesús ᵽõ'irã ke'rika.
51 Kiᵽõ'irã keyaeka ᵽoto, ikuᵽaka Jesúre kire ãrĩka:
—¿Marãkã'ã mire yibaarika miyaᵽayu?—
—Mia'mitiᵽe wãrõrimaji. Jia ĩaiki yire mijariᵽe'rirũjerika yiyaᵽayu ate,— kire kẽrĩka.
52 I'suᵽaka kẽᵽakã'ã, ikuᵽaka kire kiyi'rika:
—Yire ã'mitiriᵽẽawa'ri “Jesúre yire jierãñu”, merĩᵽuᵽajoamaka, mire yijieyu mae,— kire kẽrĩka.
I'suᵽaka kẽrĩka ᵽotojo ĩabeyukate yoiki jarika mae. Suᵽa imarĩ,
—Miᵽe'ririyaᵽaye'e, miᵽe'ᵽe mae,— Jesúre kire ãrĩka.
I'suᵽaka kẽrĩko'omakaja Jesús be'erõ'õ ĩabeyuka imakoᵽekakite a'rika.