GALA Sɛʋɛi Tɔ Sɛʋɛi Velesiɛi 28

Tuya loo vaiti

(Leevi Nuiti 26:3-13;
Tɔ Sɛʋɛi Velesiɛi 7:12-24)

1 Ni wa ɠolona ga pagɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI wa-ƓALAGI ʋɛ, wo ná-deveiti so, wo ziɛ ga tiye, niiti gè ti veezu wo ya za, Ɠɔoɠɔ GALAGI wa-ƓALAGI ɠa wo ɠɛ ga ma mɔungi, wo wɔɔlɔ ziiti kpein ba eteai zu. 2 Ni wa ɠolona Ɠɔoɠɔ GALAGI wa-ƓALAGI ʋɛ, wɛlɛ tuyaiti ba, é ʋaazu ti loozu wo ʋɛ: 3 Toɠa tuya loo wo ʋɛ taazuʋɛ, ta ɓalaɠai zu. 4 Toɠa tuya loo wo ʋɛ, é doun mɔinmɔin fe wo ya, é daamianigi ve wo ya ga bɔɔlɔa, é wa-nikɛiti gaawɔɔlɔ, ta wa-ʋaalagiti, ta wa-woliiti. 5 Toɠa tuya loo wa-ɓɔlɔgiti ta wa-ɓaɠa liɠiiti ma. 6 Toɠa tuya loo wo ʋɛ, wa ɠɛna lia, ta wa ɠɛna ʋaa.

7 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa wo zili nuiti suvaza, ta ʋaana laalɛɛzu wo wu. Ta ziɛ ga pele ɠila nɔ, ta ɠɛna ʋaa wo laalɔɠɔma, kɛlɛ ta ʋela wo ʋa, ti li ga pele lɔfela. 8 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa tuya loo wo ʋɛ, é molo ɠotaiti daave, wo ɓɔɠɔ zɔlɔɔ wo-yeavai pɛ su. Ungo, Ɠɔoɠɔ GALAGI wa-ƓALAGI ɠa tuya loo wo ʋɛ zooi naa zu, nii é feezu wo ʋɛ.

9 Ni wa ɠolona Ɠɔoɠɔ GALAGI wa-ƓALAGI ná-deveiti bɛ, wo ziɛ ga pelei naati, é ti lɛa ga woye, toɠa wo ɠɛ ga ná-nuɓusɛiti ti ɲadegai bɛ, eɠɛʋelei é minazeɠeni la. 10 Eteai zu nuɓusɛiti kpein ta ka ga Ɠɔoɠɔ GALAGI laaseigi ɠa wosu wo ʋɛ. Ta unfema ve wo ʋɛ. 11 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ani ʋagɔi kpein gaavɔni wo ʋɛ, zooi naa zu, nii é minazeɠea, é ɠona ma vaa zu wo-mɛmɛwolani bɛ, ga é fe wo ya: toɠa doun mɔinmɔin fe wo ya, wa-loganiiti ti ɓuɠu, ti mɔin, é daamianigi ve wo ya ga bɔɔlɔa. 12 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ná-naavolo makɛsu ʋagɔi laalao wo ʋɛ, geezuʋɛ, é tonai ʋu wa-yooi zu ma yeeɠɛɠalai ma, é tuya loo botii kpein ma, nii wo-yeei kɛɛzu. Wa kuyei ʋɛɛ zou mɔinmɔin ma, kɛlɛ wa ɓɔɠɔi wo ɓɛdɛ la ɠɛa ba ga wo kuye zeɠe. 13 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa tosu mɔungi ve wo ya ziiti kpein saama, wo la ɠɛa ga ma ɠaaɓela. Wa yɛ loni ʋelelaʋɛ nɔ, wo la yeiɗa bu, ni nɔ wa woilosu Ɠɔoɠɔ GALAGI wa-ƓALAGI ná-deveiti ma, gè ti veezu wo ya za, wo ɠolo ti ʋɛ, wo ziɛ ga tiye, 14 wo mina zeɠe gila kpalaa ba, devei nii kpein gè feai wo ya za, wo mina ɠili gala kiligiti ba, wo ʋa ti lɛbi.

Foovooi taɠiligaa

(Leevi Nuiti 26:14-46)

15 Kɛlɛ ni wo la ɠɛ ɠoloni Ɠɔoɠɔ GALAGI wa-ƓALAGI ʋɛ, ni wo la ɠaaɓaani, wo ʋa ná-deveiti ta ná-tɔgiti so, wo ʋa ziɛ ga tiye, niiti gè ti veezu wo ya za, wɛlɛ foovooiti ba, ti ʋaazu zeelizu wo ma: 16 Toɠa wo ɠoto taazuʋɛ, ta ɓalaɠai zu. 17 Toɠa wa-ɓɔlɔgiti ta wa-ɓaɠa liɠiiti koto. 18 Toɠa wo ɠoto, é la doun mɔinmɔin fea wo ya, é ʋa daamianigi ve wo ya ga bɔɔlɔa, é ʋa wa-nikɛiti gaawɔɔlɔ, ta wa-ʋaalagiti, ta wa-woliiti. 19 Toɠa wo ɠoto, wa ɠɛna lia, ta wa ɠɛna ʋaa.

20 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa yeeɓe maanɔɠɔi ʋa, é ʋa wo laalɔɠɔma, ta faazupui, ta wo ɠoloɠolo fai, fai kpein su wa ɠɛ kɛɛzu, eyɛsu wo ɠoloɠolo mɛtu, su la ɠooza wo ɲɛɛlɛ, tɔɔzei wo ɠɛlɛa ba, wo faa ɲɔiti kɛ.

21 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ɗɔfɔ zeeɓɛi ɠili wo ʋa, nii a wo-ma zuwu ɠaaleʋe zooi naa zu, nii wo ʋaazu sɔlɔɔsu ga wɔnɔ. 22 Toɠa wo ɓɔlɔ ga kɔsɔ kolegi, kɔlɔkpadimai, ta kpɔlɔɓɔlɔgi ma zii pɛ. Toɠa fɔɔvɔgi ʋili wa-ɓalagiti su, ta siinziin ganigiti ta-zeeɓɛiti. Naama maanɔɠɔiti kpein ta ʋilɛ wo ʋolu, eyɛsu wo undaaʋili. 23 Geeɠɔlɔgi é wo maazuʋɛ, naa ɠa ɓaa eɠɛ kɔlu ɓɔigi, zooi wo ma, naa ɓaa eɠɛ kɔlui. 24 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa fufiligi ta ɲaɠaegi leʋe wa-yooi zu tonai ʋotogi zu, naati ka ta ɠɛ ʋuuzu wo ma, ti zeɠe geezuʋɛ, eyɛsu wo-ma zuwu ɠaaleʋe.

25 Toɠa va bu, wo ɓizɛ wo zili nuiti ba, ni wa ziɛna ga pele ɠila nɔ, wo ɗa li ti laalɔɠɔma, pele lɔfela ɠa wa ʋela la ti ʋa. Fai niiti ta ɠɛ zeelizu wo ma, naati ta eteai ma masadaiti kpein maalua. 26 Wo-ma ʋoomaiti ta ɠɛ ga wɔniiti ta dɔɓɔ zuaiti daamianigi, nu nɔpɛ ge la ʋaa, é ʋa ti ɲiikpi wo maazu.

27 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa divologi lo wo ʋa, eɠɛʋelei é ɠɛni la ga Ezipete nuiti, ta puzɛɠulagi, ta dɔɠɔi, ta maaɓelegi niiti ti la zalea. 28 Toɠa titi seeɓɛi ʋili wo ma, ta gaazuɠolei, ta ɠimalalai, 29 wo ɗa yeeʋɛɛ mɛmɛ foloi, eɠɛʋelei gaazuɠole nuiti ta ɗa kɛ la kpidii zu. Wo-ɠɛɛvai tanɔpɛ su la ɓɛtɛa. Yeenɔpɛ, kɛni nɔ nuiti ti ɗa loo wo ma, ti wo yeaɓale, nu nɔpɛ ge la ɓɔga wo ʋa, é ʋa wo maalobo.

30 Ni zunui ta a anzalopo maazona, zunui taɠili ka naa ɓea. Nui ta a pɛlɛ lona, taɠili ka a zei naa wu. Nui ta a kpele leʋena, tɔ ɓɔɠɔi la ma waai ta mia. 31 Ta wa-nikɛiti paa wo ɠaazu, kɛlɛ wo la ma zuai tanɔpɛ mia. Ta wa-zoovalegiti unma wo ɠaazu, wo la sɔlɔɔga ʋolu ɲɛgɛlɛin. Wo zili nuiti ta wa-ʋaalagiti ta wa-woliiti kula wo ya, nu nɔpɛ ge la ɓɔga wo ʋa. 32 Wo-loun zunuiti ta wo-loun anzanuiti ta lɔ zii ɠiligiti zeezu, wa ɠɛ naa ɠaazu, ti wɔin ɗa wo zo, kɛlɛ wo la zooga wo ʋa faa nɔpɛ kɛ. 33 Zii wo la kwɛɛ, naa ɠa a wa-yooi ma lɔnɔgi mi, ta botii kpein wo kɛɛzu, naama lɔnɔgiti, nuiti ta ɠɛ nɔ loozu wo ma ɠɔ, ti ɗa wo ɠoloɠolo. 34 Naama vaiti ta ɠɛna ɠɛa wo ɠaazu, wo ɗa ti ɠa, wo-ɠigi ɠa ɠula wo ya. 35 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa divologi lo wo-ɲiibiiti ba, ta wo-ɓalaiti, toɠa lo wo-ɓusɛi kpein ba, é zo wo-ɠɔɠɔaʋɛ, é lɛ wɔungi zu, nii é la ɠɛdɛga eyɛsu pɛ.

36 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa wo lɔ duɔlai zu, wa wa-masagi wa sei ɓɔɠɔ unda, wo li zii ta zaama, nii wa-o, wo-mɛmɛwolani-yo, wo la ɠɛni kwɛɛ ɲɛgɛlɛin. Wa lɔ gala kiligiti dɛbi vai zu, niiti ti ga guluiti, ta kɔtuiti. 37 Nuɓusɛiti kpein Ɠɔoɠɔ GALAGI a li ga woye ti ʋɔ bɛ, wa-vai ɠa ti laavɔ, wo ɠɛ ti ʋɛ ga faalaalii, ti ɗa ɲɛɛɠula wo zu.

38 Wa ani zuwu mɔinmɔin faza wa-ɓalagi zu, kɛlɛ tago nɔ ɠa wa sɔlɔɔ, mazɔlɔɔ kotogiti ta ti pɛ koloɠolo. 39 Wa leezɛn ɓeleiti teʋe, wo boti ɠɛ ti zu, kɛlɛ wo la dɔɔ zɔlɔɔga ba, wo ʋa kpɔle, wo la ma waa ɠila kpalaa sɔlɔɔga, wo ʋa kula, mazɔlɔɔ ɓelekpelegiti ta ti pɛ mi. 40 Wolive wului ɠa ɠɛ wa-yooi ɠa ná pɛ, kɛlɛ wo la gulɔ zɔlɔɔga ma waai ʋa ga mɔinɗa, anɛɛ nii wa ɠɛ siɛzu ɓɔɠɔ ma, mazɔlɔɔ wa-wolive ma ʋuai ɠa a ɠɛ ʋuuzu ya. 41 Wa doun zunuiti ta doun anzanuiti sɔlɔɔ, kɛlɛ ti la ɠɛa ga wɔnɔ, mazɔlɔɔ ta ti lɔ duɔlai zu. 42 Kotogiti ta wa-wuluiti kpein gaami, ta zooi ɠaa lufaiti.

43 Seikɔɠɔma nuiti ta ɠɛ wo zaama, ti-losuʋɛ ɠa li ga wɔɔlɔa wɔnɔi ʋa, wɔun wa yɛ nɔ yeizu bu ɠɔ. 44 Tiya ɠa ta ɠɛ kuyei ʋɛɛzu wo ma, kɛlɛ wɔun wo la ani nɔpɛ sɔlɔɔga, wo ʋa kuye ʋɛɛ ti ma. Ta ɠɛ wo luɠɔ, wo ɠɛ ga ti ʋolu ʋelei.

45 Naama voovooi kpein ka la wo unma, é ʋilɛ wo ʋolu, é wo zo, eyɛsu wo-ma zuwu ɠaaleʋe, tɔɔzei wo la ɠolozu Ɠɔoɠɔ GALAGI wa-ƓALAGI ʋɛ, wo ʋa ná-deveiti so, ta ná-tɔgiti, niiti é ti veeni wo ya. 46 Ta ɠɛ wo ʋɛ wa wo-mavofodaiti ga poogiti ta maaɓɛlɛ vaiti, wa ɠisɔlɔɔ ga ti maaʋele.

47 Tɔɔzei wo la botii ɠɛɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI wa-ƓALAGI ʋɛ ga koozunɛɛi, wo-yiimaʋɛ ʋa zɔle, siɛgi zu anii pɛ ge ɠɛa ʋooʋani la wo ya, 48 wo zili nuiti Ɠɔoɠɔ GALAGI ti leʋesu wo laalɔɠɔma, wa botii ɠɛ ti yeezu, pului zaama, ta kpɔɔle wɔin, wo ɠɛ seɠe vɛɛloi zu, wo ʋala anii kpein ma, unbawului nii é ga kɔlu gelei, naa ɠa ta pili wo ɠɔba, eyɛsu wo-ma zuwu ɠaaleʋe. 49 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ʋa ga zii ta wo laalɔɠɔma, é zeɠe ɠoozama, zou ɓela ga, nii wo la daawooi mɛnisu, toɠa loo wo ma, eɠɛ koɠɛi a ɠɛ loozu ná-daamianigi ma. 50 Toɠa ɠɛ ga zii ná, zunuiti ti su, ti ɠaazumaavɔai, ti la unfema vea kɛwola ʋɔlɔ ʋɛ, ti la doungo maawɔinɠaa. 51 Ta wa-loganiiti mi, ta wa-yooi ʋa lɔnɔgiti, eyɛsu ti wo-ma zuwu ɠaaleʋe. Wa za ga pului, mazɔlɔɔ ti la molo yɛga wo ya, ɓaa dɔɔi, ɓaa gulɔi, ɓaa nikɛiti, ɓaa baalagiti, ɓaa boliiti, eyɛsu ti wo pɛ wo undaaʋili.

52 Ta wa-laaiti sei kɛlɛ su, eyɛsu siɠi gaaɠoozagiti wo ɠigi ti ʋa, naati ti loo bu, wa-yooi zu ná pɛ, ta wa-laaiti kpein sei kɛlɛ su zooi zu ná pɛ, nii Ɠɔoɠɔ GALAGI wa-ƓALAGI feezu wo ʋɛ. 53 Siɛgi pɛ daawu wo zeiɗai la kɛlɛ su, wo zili nuiti ta yɛ ɓɔizu wo la, eyɛsu ʋoluɠulai naa zu, wo ɗa wo-lointi mi, ungo, wa wo-loun zunuiti ta wo-loun anzanuiti ma zuaiti mi, niiti Ɠɔoɠɔ GALAGI wa-ƓALAGI ʋaazu ti veezu wo ʋɛ. 54 Zunui nii ná-fai wola ɠaanɛai wo zaama, naa ɠa wɛlɛ kɛɛɠɛloin ʋa ga ɲɔuɗa, ta nɛɛbɛ anzai, ta doin niiti ta yɛ dɛ zea, 55 ga é mina ná-dointi ma zuai ta ve ti tanɔpɛ zea, makɛ fai zu bɛ ga tɔ ɓɔɠɔi ná-daamianigi, mazɔlɔɔ ani nɔpɛ ge la mɔ zea, tɔɔzei ʋoluɠulai ʋa, wo zili nuiti ta da wo ma, ga wa-laaiti kpein sei vai ʋa kɛlɛ su. 56 Anzanui nii ná-fai wola ɠaanɛai wo zaama, é la ɠɛni zoosu é ʋa ɠɔɠɔaʋɛ ʋɛɛ zou ɲakai ma, naa ɠa ɠaazu ɲɔi lo nɛɛbɛ zinigi ʋa, ta ná-doun zunui, ta ná-doun anzanui, 57 mazɔlɔɔ toɠa wɔin ga é doun ɲɛgi ta doun laɠagi mi dɔɔɠuzu, nii é sɔlɔɔgai, wɔin galui leʋeai nɔ feya, tɔɔzei ʋoluɠulai ʋa, wo zili nuiti ta da wo ma, ga wa-laaiti kpein maalati fai.

58 Ni wo la tɔ gooi tɛiti kpein soni, ti sɛʋɛi zu, wo ʋa ziɛ ga tiye, wo ʋa naa lɛbi, nii lɛbiyai bɛ, maayikiai, Ɠɔoɠɔ GALAGI wa-ƓALAGI, 59 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa wo loɠa ga laavɔɔ vai, wa wo-mavofodaiti, ga ɗɔfɔ zeeɓɛiti taɠili wo ma, ta seeɓɛ ɲɔiti taɠili wo ma. 60 Ɗɔfɔ zeeɓɛi kpein é pɛɛni Ezipete nuiti ba, wo ɠɛni luazu ti ʋa. Toɠa naa kpein pɛɛ wo ʋa. 61 Naa ʋoluma, toɠa ʋa ga seeɓɛi ma zii pɛ ta ɗɔfɔi niiti ti-laasei ge la woni tɔ sɛʋɛi nii zu, eyɛsu wo-ma zuwu ɠaaleʋe. 62 Wo mɔin ʋa ga somideɠaiti tiegɔ, wo wola maa ɠa lɔi, tɔɔzei wo la ɠoloni Ɠɔoɠɔ GALAGI wa-ƓALAGI laawooi ʋɛ. 63 Eɠɛʋelei nɔ é nɛɛni la Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋɛ ga é faanɛɛi ɠɛ wo ʋɛ, wo wola mɔin, zenɔ ɠana a nɛ la bɛ mɔnɔ ga é wo undaaʋili, wo ɠoloɠolo, wo ɠula zooi naa ʋa, nii wo ʋaazu lɔɔzu su, wo sɔlɔɔ ga wɔnɔ.

64 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa wo vaza eteai zu ná pɛ, nuɓusɛiti saama. Wa gala kiligiti dɛbi, nii wa ɓɔɠɔi wo la ɠɛni kwɛɛ, ɓaa wo-mɛmɛwolani, galagiti ti ga gului, ta kɔtui. 65 Zii naati saama, wo la ɠɛa gaanɛ zu, wo la zeiɗa ada, ʋɛ wa dooɠo sɔlɔɔ ná. Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa wo lɔ ziizoolɛi zu, wo ɠaazu ɗa zoolɛ, iɲɔteʋei ɗa ɓɔi wo la, 66 gaa nɔpɛ ge la ɠɛa wo luɠɔ ʋele vaiti ba, wa ɠɛ dualuagi zu, kpidi ʋɛɛ folo ʋa, kito ge la ɠɛa wo ʋɛ wa-eteai vaa zu. 67 Sobui a zeelina, wo ɗa ɠɛ: «Ee, ni kpɔkɔi ɠɛni de!» Kpɔkɔi wo ɠɛ ma: «Ee, ni sobui ɠɛni de!» Tɔɔzei dualuagi maaʋele ma, nii wo sɔlɔɔsu wo-yiimaʋɛ, ta naama vaiti maaʋele wa ɠɛ ti ɠaazu. 68 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa wo ʋilɛ Ezipete ʋelei ma, wo li keingiti su ga pelei naa, nii gè ɠɛni wo ma: «Wo la mɔ ka ʋolu pɛ.» Miná, zinaa pɛ ta anzaa pɛ, wa ɓɔɠɔ ve wo zili nuiti bɛ, ga ti wo ɠeya, wo ɠɛ ga duɔiti. Kɛlɛ, nu nɔpɛ ge la wo ɠeyaa.

MOIZE NÁ-KPƆƐZUƓULA ƓAAƁELAGI

(28:69--30:20)

69 Wɛlɛ minazeɠe gooiti ba Ɠɔoɠɔ GALAGI feeni Moize ya, naa ɠɛɛni Izelayɛle ná-faa ma Moaɓe yooi zu, é ɓɔ minazeɠegi ʋa, nii é boni ti ʋɛ Ɠɔɔlɛɓe gizei ma.