Sɛʋɛi Nii Teʋegai
Eɓulu Nuiti Ma
Sɛʋɛi lɔɔzeizuʋɛ ma woo mɔungiti
Eɓulu nuiti ta-zɛʋɛi ɠa iɲɔdɔ zɛʋɛ ʋagɔ, é dɛɛzu ga Yesu ɠɛɛʋɛ ga faawokɛɛyeeluɠɔ ɓɔɛi ma mɔinmɔin daazeeliai Minazeɠe Pɔlɔmai zu. Sɛʋɛʋɛ eɠɛ tɛnɛ goo. Eɓulu nuiti ta-zɛʋɛi zu, mɔinʋɛ puulɔzita (60) ma ʋɛti, kɛɛ nui laaʋilɛgai Minazeɠe Pɔlɔmai zu vaiti ba, naa ɠa é dɛɛzu kpezekele ga Yesu GALA gooi ta Zuifuiti ta-zalaɠa ɠula ɠundiɠi wolai losuʋɛ laazeeliʋɛ. Naa maaʋele ma, sɛʋɛi nii ɠɛɛʋɛ ga é keletiɛinti iɲɔdɔ, niiti ti ga Zuifuiti. Eɓulu zɛʋɛi dɛɛʋɛ ga Yesu tɔgi laawooi ʋilɛgɛ su, nii a kɛ zalaɠa ɠula nuiti ti mina mɔ zalaɠa ɠula. Yesu ɠa kɛai ga kotoiti kpein ma zalaɠai, ná ɠɛ ɠila kpe é kula ɠɛ su. Ada-yeeɠɛɠalai zu ɠeletiɛinti ta zoo ɓalaa iɲɔdɔɔ zɔlɔɔsu Eɓulu nuiti ta-zɛʋɛi zu, ga ti yeeyɛ ba, ti yɛ Yesu ʋolu, tɔɔzei tɔ ɠa é ɠɛa ga zaɓui de zoo laazu GALA da, ta de yeeyɛ ba ga ade ɗa ɠaliva GALA ma (12:2).
Nu nɔpɛ ge la kwɛɛ zɔi é Eɓulu nuiti ta-zɛʋɛi ɠɛai, kɛlɛ faaɠwɛ nu wolai tanigaa ti ɠisiɛʋɛ nui tanigaa zu, naati ta ga, keelai Pɔle, ɓaa Luke, ni naa laade Ɓalanaɓase. Nu nɔpɛ ge la ɓalaa sɛʋɛi tɛi kɛɛ ɠonagi ɠwɛɛ, kɛlɛ nu mɔinmɔin ge ɠisiɛʋɛ ga kɛɛʋɛ aisa kona ʋuulɔfelai (70) ʋa zeeli, Kilista zɔlɔɔgai ʋoluma. Zeluzalɛme ɠoloɠoloni kona ʋuulɔfelai ma (70), kɛlɛ sɛʋɛi nii ma nui ɠa ɓɔɛzu, é ʋilɛ Zeluzalɛme ʋa, eɠɛ é la dɛ ɠoloɠoloni. Eɓulu nuiti ta-zɛʋɛi ɠɛɛʋɛ Wɔlɔme taazuʋɛ (13:24), naa ʋoluma kɛɛʋɛ eɠɛ ma zɛʋɛi leʋeteʋegɛ Egilisi mɔinmɔin su.
Unsosuʋɛ
1. Sɛʋɛi ɠɛɛ nui dɛɛʋɛ ga Yesu ɠa GALA goo wo nuiti ta geezuɠeelai maazu (1:1—4:13).
2. É li ga dɛa ga Yesu ɠa zalaɠa ɠula ɠundiɠi wolaiti maazu, ti botii ɠɛɛzu GALA sei ʋɛlɛi wu Zeluzalɛme (4:14—7:28).
3. Yesu ná-botii ɠa minazeɠe pɔlɔmai yeemaazu, nii GALA ge kpɛtɛni ti yɔɠɔzu ta ná-nuɓusɛiti, ga tɔgi maaʋele nii é feeni Moize ya (8:1—10:31).
4. Sɛʋɛi nii ma nui ɓega ʋoluma ga dɛɛ kɛʋelei pɛ su ga Yesu yee ɠa fai pɛ maazu, é kala mɔinmɔin feeʋɛ, é ʋilɛ nu ziɛ ʋeleiti ba (10:32—13:17).
5. Gaaɓelagi zu, sɛʋɛi ɠɛɛ nui woo ɠaaɓelagɛ ga iɲɔdɔɔ wooiti, ta tuʋɔ gooiti (13:18-25).
1
GALA kulaʋɛ kɛlɛma ade ʋɛ
ga ná-Doun Zunui maaʋele
Mɔungi zu, GALA ge ɓɔɛni ade-mɛmɛwolani pɔ, ná zeizu mɔin, ta kɛʋele mɔinmɔin su, ga GALA goo wo nuiti maaʋele. Kɛlɛ niima voloiti su, ti ga yeeɠɛɠala ɠaaɓelagiti, é woo ʋua ná-Doun Zunui la, naa ɓɔɛ la ade ʋɔ. Tɔ ɠa é yiimazeɠea la ga é anii pɛ pu zeezu. Tɔ ɠa é eteai ɓɛtɛni ga tɔun maaʋele. Doun Zunui tɔna ka é ga GALA ná-lɛbiyai ma voloi, é ga GALA ɓɔɠɔi ʋaaɠulabai. Tɔ ɠa é kpɛtɛanii pɛ suzosu ga daawooi ná-zɛbɛi. Kpegai ma ga kotoiti gba vai ɠɛ, é zeini geeɠɔlɔgi zu maazuʋɛ poun, GALA Maayikiai yeezazuʋɛ.
Doun Zunui wɔɔlɔʋɛ geezuɠeelaiti ba
Doun Zunui wɔɔlɔʋɛ gola, é leʋe geezuɠeelaiti ba, ʋele nɔ ɠana é la ɓalaa, é daasei sɔlɔɔgɛ, nii bɔɔlɔai naati tɔnɔi ʋa. Mazɔlɔɔ geezuɠeelai ɓɛgele ɠa GALA ge ɠɛni ma:
«Ɗa ga dòun zunui,
za, gè è ɠɛa ga dòin.»*
Ɓaa mu mɔnɔ:
«Nà ɠɛ bɛ ga ɠɛɛɠɛi,
tɔun ge ɠɛ bɛ̀ ga doun zunu»?
Siɛgi zu GALA ge Doun Zunu mɔungi leʋeni da eteai zu, é ɠɛni ma:
«GALA ná-geezuɠeelaiti pɛ ti nɔkɔ bu!»
Niima wooi ɠa é boni geezuɠeelaiti ta-vaa zu:
«Tɛigi a ɗa ná-geezuɠeelaiti kɛ ga fiilɛi,
é ná-botiɠɛ nuiti kɛ ga abuzogi.»§
Kɛlɛ GALA ge ɠɛni Doun Zunui ma:
«Ee, GALA, ɗa-masa kpɔkpɔgi ɠa ná yeenɔpɛ, eyɛsu ɠɔ,
ɗa-masa tukpɔi ɠa ga telebo tukpɔi.
Telebodai nɛɛʋɛ è ʋɛ, è tɔ koloɠolo fai wɔinzeɠe.
Naa ɠa é ba, GALA, ɗa-ƓALAGI gulɔi ziɛni è ma, koozunɛ wulɔi,
é yiimazeɠe ga ɗe è ɠɛɠalaiti saama.»*
10 É ɠɛni ma mɔnɔ:
«Ɗa ɠa, Maliɠii, è eteai lɔɔɓadɔni tɔɔzeizu mɔunpa,
geeɠɔlɔgi ɠa ga è-yeei ná-kpɛtɛanii.
11 Ta ɲɛɛlɛ, kɛlɛ ɗɔun ɗa ná eyɛsu ɠɔ.
Ti pɛ ta wɔlɔzaɠa eɠɛ seɠei,
12 è ti ʋɛɛ su, è ti ɓili eɠɛ tookɔba wolai,
ti maa ɠa valibo eɠɛ seɠei.
Kɛlɛ ɗɔun, ɗa yɛsu ɠɛʋele ma,
ɗa-ɠonagiti ti la ɓega ɠɔ!»
13 Geezuɠeelaiti su, ɓɛgele ɠa é ɠɛni ma:
«Zei zèezazuʋɛ,
eyɛsu gè è zili nuiti kɛ ga ɗa-ɠɔɠɔloma anii»?
14 Geezuɠeelaiti ti pɛ tɛi ti ʋa ɠɛ ga zɛnvuiti ti GALA ná-botii ɠɛɛzu ɓaa? É ti leʋesu ga ti kpɔba ve naati bɛ ti maanɛai ti kizogi zɔlɔɔ.
* 1:5 Guy 2:7. 1:5 2Sa 7:14. 1:6 TSV 32:43 bogɛ é zoloo Gɛlɛke woo zɛʋɛ wɔlɔmai ma. § 1:7 Guy 104:4 bogɛ é zoloo Gɛlɛke woo zɛʋɛ wɔlɔmai ma. * 1:9 Guy 45:7-8. 1:12 Guy 102:26-28 bogɛ é zoloo Gɛlɛke woo zɛʋɛ wɔlɔmai ma. 1:13 Guy 110:1.