Ezayi
Ná-Sɛʋɛi
Sɛʋɛi lɔɔzeizuʋɛ ma woo mɔungiti
Ezayi ɠɛni ga GALA goo wo nui ta, nii é ɠɛni zeini Zeluzalɛme. Daaseigi ʋoluʋɛ ɠa ga «Maliɠii ɠa kizogi wosu». Faaɠwɛ nu wolai bɔɔlɔzu laaʋɛ da ga Ezayi ɓɔɠɔ ɠa é ná-sɛʋɛi ɠɛai, kɛlɛ tanigaa ta ɠisiɛzu ga sɛʋɛi ná tanigaa zɛʋɛʋɛ, ti pɛɛ ba, Ezayi zaa ʋoluma. Ezayi ná-botii lɔɔzeini Woziase zaa ɠonagi nɔ ma (6:1), tanisu kona undɔfela puunaanigɔi (740) ma, aisa Yesu Kilista ʋa zɔlɔɔ, ta é ná-botii ɠaaɓelani tanisu kona undɔzita puulɔsaʋai (680) ma, aisa Yesu Kilista ʋa zɔlɔɔ. Ezayi Ná-Sɛʋɛi ʋolu vangai wola mɔinʋɛ, GALA goo wo nuiti ta-zɛʋɛiti saama, Minazeɠe Pɔlɔmai zu. Nui tanigaa ta ɗa ɠɛ Ezayi ma «GALA goo wo nuiti ta-masagi».
GALA goo wo nui ɠa ga nui, nii é GALA ná-keela wooiti daazeelizu. Ezayi maaʋele ma, GALA ge boni ma yeeluɠɔ ga Zeluzalɛme ɠa loozu bu (39:6), é ɠɛ ma ɓalaa Izilayɛle nuɓusɛiti ta gaanɛɛnɛ zɔlɔɔ (40:1-2). Ezayi ɠɛni ma doɠai naa zeelini ti ma, tɔɔzei nuɓusɛi ná-kotoi maaʋele ma. Ezayi boni ɓalaa ma yeeluɠɔ ga masa golai ta ɠa ʋaazu, é ɠula Davide ná-pɛlɛyeɠei wu (9:6). Minazeɠe Niinɛi ma zɛʋɛi ɠɛɛ nuiti ti laaʋilɛni Ezayi Ná-Sɛʋɛi zu wooiti ba ga mɔinɗa, ta ti laani da ga masa golai nii Ezayi ná-fai woni ma yeeluɠɔ, naa ɠa é ga Yesu. Ezayi ɠa Zan Ɓatisete ʋaa vai wosu, nii é ʋaazu ga é pelei ɓɛtɛ Yesu luɠɔ, ga GALA daawooi maaʋele, nii é ɠɛni bosu é ʋilɛ naa ʋaa vai ʋa (40:3).
Unsosuʋɛ
1. Sɛʋɛ lɔɔzeizuʋɛ ma mɔungi zɛʋɛʋɛ aisa Zuifu nuɓusɛiti ti ʋa ɠɛ ga Ɓaɓilɔne yooi ná-duɔiti. Adaʋɛ tɔna ka ɓɔɛzu é ʋilɛ GALA ná-tukpɔɠaaleʋei ʋa (1:1—39:8).
2. Gaaɓelasuʋɛ ɠa ɓɔɛzu é lo Izilayɛle ʋa, siɛgi zu a ɠɛna la ga ɓɔɠɔ you ʋolu, ta é lo ná-nuɓusɛiti ta-ɠaanɛɛnɛi ʋa (40:1—66:24).
GALA gooi é lo tukpɔɠaaleʋei Izilayɛle laalɔɠɔma
1
1 Kulakɛlɛmai Amɔse ná-doun zunui Ezayi sɔlɔɔni, é ʋilɛ Zuda masadai ʋa, ta Zeluzalɛme taai. É sɔlɔɔni Zuda masagiti Woziase, ta Yotame, ta Aɠaze, ta Ezekiaseni ta-yeeɠɛɠalaiti.
Faaɠaaɠalala nuɓusɛiti
2 Woilo, geeɠɔlɔgi! Woilo dɛɛ, zooi!
Mazɔlɔɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ɓɔɛzu:
«Gè dointi kulani su, gè ti maaɠolo,
kɛlɛ ti wuzeɠeni dàalɔɠɔma.
3 Nikɛi makɛ nui ɠwɛɛ,
soovalegi ma nui ɠwɛɛ, é daamianigi veezu zea.
Kɛlɛ Izilayɛle la faa nɔpɛ kwɛɛ,
nà-nuɓusɛiti ti la faa ɠaaɠaazu.»
4 Nimizai ɠa è luɠɔ, kotoba yooi, ta nuɓusɛiti faaɠaaza golai ti unma,
faa ɲɔu ɠɛ nuiti mavofodai ta dointi ti zuɠoloɠologai!
Wo ɠɛlɛni Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa,
wo Izilayɛle ná-GALA Ɲadegai wɔinzeɠe,
wo ʋoluaveni ba.
5 Mini ɠa wo wɔinni é wo loɠa ná mɔnɔ,
wɔi wo vɔɔnɛai kololalai zu?
Ma ungi kpein ka zeeɓɛzu,
ma yii pɛ ge ɠɛ taɓai zu.
6 É zo kɔɠɔaʋɛ, é zeeli ma ungi ma, tanɔpɛ ge la yaa zu.
Ná pɛ maawana, maaɓolo, é ɠɛ ga pala wolai,
ti ɠaa la gbani, ti ɠaa la ɠilini,
gulɔ la ʋuuni ga ga salei.
7 Wa-yooi ɠɛa ga teʋebai zu,
wa-laa wolaiti ti ɠoloɠologa ga abui,
wɛɛinti ti wa-ɓalaɠaiti koloɠologa wo ɠaazu.
Ti pɛ ti ɠoloɠologa, eɠɛ ta loka wo zili nuiti zea.
8 Siyɔn nuɓusɛiti zɛgɛ ná
eɠɛ kotai é leezɛn ɓelei zu,
eɠɛ kota goi é kpeele ɓelei zu,
eɠɛ taai seiɗai kɛlɛ su.
9 Ni Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii la ɠɛni ade-mɔta go yɛni vulua,
ada la ɠɛ ga Sɔdɔme ɠɛʋele nɔ kpein,
ada la ɠula nɔ kpein ga Gomɔɔl.
GALA falii la ɠɛa telebotalai maazu
10 Wɔiti wo ga kundiɠiiti, ta wɔi wo ga nuɓusɛiti,
wo la vizɔni Sɔdɔme ta Gomɔɔl ɠundiɠiiti ta ma nuɓusɛiti ba.
Naa ɠa é ba, à woilo mu Ɠɔoɠɔ GALAGI laawooi ma.
À wo-woiyeɠeiti daalao ada-ƓALAGI ná-kala gooiti tuɠɔ.
11 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛ ma:
«Màavaa nɔpɛ ge la wa-zalaɠa mɔinmɔingiti ba.
Gè ɓɔlɔa wa-ʋaala sinɛiti ba, ti ɠalazu abui ɠa, ta nikɛ wulɔiti,
gè la wɔinni ga nikɛ zinɛiti ta baala ziʋoiti ta boli zinɛiti ma ɲamaiti.
12 Siɛgi zu wo ʋaazu la ga wo ɓɔɠɔ lɛ ga ze,
ɓɛ ɠa a ɗa ɠɛ wo ɠɔɠɔ ʋilɛ nà-koizuʋɛ?
13 À looɠo ʋaazu pɔ̀ ga vebɛaniiti,
fuun faa nɔ ɠa ná.
À looɠo zalaɠaiti ma luului ɠulazu bɛ̀,
naa ɠa ga kɔzɔba ani gàazu.
À looɠo alu toga niinɛi ma vɛti ɠula vaiti ba,
ta dooɠo foloiti, ta fɛti wolaiti.
Kpɛ̀dɛ la mɔ naama Ɠala dɛbi maaɓɔgiti,
nui naati ti kɛɛzu niiti ti faa ɲɔi ɠɛɛzu.
14 Ungo, wa-alu toga niinɛi ma vɛtiiti ta wa-vɛtiiti kpein ti wɔinzeɠeʋɛ mà mɛtu,
ta nɔ ùnma ga kasɔi, gè ɓɔlɔa ga ti zeɠe vai.
15 Siɛgi zu wo yeeiti maalesu da ga wo fali,
nà ɠaazulɔɔɠu wo ʋa,
wo fali ʋa ʋele-o-ʋele,
gè la wo woomɛniga pɛ,
mazɔlɔɔ wo-yeeiti daavegɛ ga ɲamai.
16 À maagba, wo ɲade,
à wa-ɠɛɛwoti ɲɔiti seɠe gàazu,
à looɠo faa ɲɔu ɠɛɛ vai ʋa.
17 À faa ʋagɔi ɠɛɛ vai maalɛlɛ,
wo sɔle fai ɠɛ,
zɔi ti maanɔɠɔzu, wo ɓɔ naa ʋa,
à podoin maalobo,
à poanzai maavaawo.»
18 Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛ ma:
«À ʋa, ade yɛpɛ ʋɔɔma.
Anɛɛ ni wa-ɠotoiti kpɔiʋɛ eɠɛ ɲamai,
ta ɠole eɠɛ kobe kolegi.
Anɛɛ ni ti ɓɔiʋɛ eɠɛ seɠe ɓɔigi,
ta ɠole eɠɛ baala deɠai.
19 Wa devena ga wo ɠolo bɛ̀,
wa zooi ʋaalɔnɔ pagɔiti mi.
20 Kɛlɛ, ni wa ɠɛlɛna, wo ɓaka,
wa ɠɛ ga boɠa zɔkpɔi laaɠɔnɔgi,»
Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa é boga.
Zeluzalɛme ɲade fai
21 Leeni ʋe deɠɛmu, gooɠɛɠila taai ɠɛa ga koloɠolo anzanui!
Daaveni ga sɔledai, telebo fai ɠɛni ná,
niizu nu ʋaa nuiti ka ti ná.
22 Ɗa-walii ɓotaɓotaga,
ɗa-lɔɔi zupua ga ziɛi.
23 Ɗa-ɠundiɠiiti ta kololala nuiti,
tiya ɠa ti ɓɔsu faa ɠila ma ta unma nuiti,
ti pɛ, lobɛanii nɛɛʋɛ ti ʋɛ,
ti ɗa ɓizɛ maavaawo ganiiti polu,
ti ɗa podoin ná-gaamai ɠoloɠolo,
ti la ɓalaa ga poanzai maavai.
24 Naa ɠa é ba, Ɠɔoɠɔ GALAGI, Fai-Pɛ-Maliɠii,
é ga Izilayɛle ná-Zɛbɛ-Su-ƓALAGI wooi ɠaa:
«Nimizai ɠa wo luɠɔ!
Mazɔlɔɔ nà ɓeteʋezu wo ʋa, sìli nuiti.
Ee, wɔi wo dàalɔɠɔma, nà wo li naa zala vai ma kpae!
25 Ee, Zeluzalɛme, nà zèei wuzeɠezu è laalɔɠɔma,
gè è ma ɓɔlɔɓɔlɔgiti gaawuun,
gè è gba eɠɛ tɔbɔ ga ʋu ani ʋa,
gè è ma nɔɠɔi pɛ kula ba.
26 Nà ʋaazu ʋolu ga ɗa-lukpɔɠaaleʋe nuiti
kɛʋelei é ɠɛni la mɔungi,
ta è lɛnɛ nuiti ʋelei é ɠɛni la tɔɔzeizuʋɛ.
Naa ʋoluma, ta è loli ga:
‹Telebo taa wolai›, ta ‹Wooɠɛɠila taai›.»
27 Unmɔɔgi ɠa ʋa Siyɔn ʋɛ,
siɛgi zu é ziɛzu la ga sɔledai.
Ná-nuɓusɛiti ti-ziɛ ʋeleiti falibogai,
naati ta unmɔɔgi zɔlɔɔ
siɛgi zu ti ziɛzu la telebodai zu.
28 Kɛlɛ toɠa ɠɛ ga nimizai
kololala nuiti bɛ, ta kotoba nuiti.
Niiti ti zeɠezu Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa,
naati undaa ɠa ʋili.
29 Wa unfe ga zalaɠa wulu wolaiti wo ɠitogai ti ʋa,
wa unfe ɓalaa ga kpeleiti wo yiimazeɠeni ga tiye.
30 Wa ɠɛ eɠɛ naama sɛne guluiti
siɛgi zu ti-ɠaalaagiti ti ʋuuzu la,
ɓaa eɠɛ naama ɓeleiti
siɛgi zu ti ʋalasu la ziɛi ma.
31 Zɔi sulogai ti pɛ ba, naa ɠa ɠɛ eɠɛ geze vukɔi,
ná-kɛɛwotii ɠɛ eɠɛ abuɓeɓelai,
ti felegɔ ta ɠala ʋɔɔma,
nu nɔpɛ ge la ma abui ʋaa.