Zonase
Ná-Sɛʋɛi
Sɛʋɛi lɔɔzeizuʋɛ ma woo mɔungiti
Keela ziɛgi nii GALA goo wo nui Zonase leʋeni ma Ninive taa wolai zu, naa ɠa é ga Zonase Ná-Sɛʋɛi zu vai. Zeeɠaaɠwɛɛzuʋɛ é sɛʋɛi nii ʋa, ta GALA goo wo nui zɔiti ta-zɛʋɛiti, naa ɠa ga sɛʋɛi nii wola ɓɔɛʋɛ, é lo GALA goo wo nui ta ná-kɛɛwotiiti ba, é leʋe keela wooi ʋa GALA ge feeni zea. Nu ɠa zoo ɠɛɛzu ma, é ná-botii nii ɠɛɛʋɛ Zeloɓoame velesiɛi ná-masadai ma ziɛgi zu Izilayɛle, é zo kona undɔsaʋai ma, é li ga undɔfela puulɔɔlugɔi ʋɔ pelei (800-750), aisa Yesu Kilista ʋa zɔlɔɔ. Kɛlɛ faaɠwɛ nu wolaiti ti sɛʋɛi nii ɠɛɛ ziɛgi ɠwɛɛ.
GALA ge Zonase leʋeni ga é li, é GALA daawooi laazeeli Ninive nuiti daalɔɠɔma, kɛlɛ Zonase la kɛɛni. É ʋoluaveni feya ná ʋa, é pele ɠili so (1:1-3). É lɛɛni kein golai ta zu, nii é ɠɛni liizu ga Taalasise taa wolai zu ʋele. Keingi ɠɛai ma liizu ga Taalasise ʋele, GALA ge tona viilɛ wolai lokoleʋeni. Kein kpizɛ nuiti ti wola luani, ti Zonase ʋili kpoloɗɛi wu, nii a kɛ ti GALA ná-ziiɠaawanai maayei. Zonase maanɛɛnɛi woni, GALA ma ge va bu é yɛ vulua. GALA ge kale wolai ta leʋeni, naa Zonase ɓɔle, naa ʋoluma é unpili da kakei ma. Gaaɓelasu Zonase liini, é GALA daawooi laazeeli Ninive nuiti daalɔɠɔma, naati ma ti ti-ziɛ ʋeleiti maavalibo. Zonase Ná-Sɛʋɛi ɠa dɛɛzu ga GALA ka ga gaazumaawɔinɠaa ƓALAGI, anɛɛ ni Zonase la ɠɛni pɔ ga é ʋa ɠɛ ɠana (4:2).
Unsosuʋɛ
1. Zonase ɠɛni pɔ ga é ʋela GALA ba, kɛlɛ é gaaɓelani ga é ɓɔɠɔ ɠa kalei ta ɠoozu (1:1—2:1).
2. Zonase ná-GALA falii kɛai ma kalei ɠoozu (2:2-11).
3. Zonase GALA daawooi laazeelini Ninive nuiti ma, tama naati ti ti-ziɛ ʋeleiti maavalibo. GALA ma ge deve ga é ti zuvaayɛ (3:1-10).
4. Zonase yiiɠaawanani, tɔɔzei GALA ge gaazumaawɔinɠai ɠula kɛlɛma Ninive nuiti bɛ, tama GALA ge ɠɛ Zonase ma nu vuluiti pɛ nɛɛʋɛ bɛ (4:1-11).
1
Zonase ʋela vai
Yeeta Ɠɔoɠɔ GALAGI ɓɔɛni Amitayi ná-doun zunui Zonase ʋɔ, é ɠɛ ma: «Wuzeɠe, è li Ninive taa wolai zu, è maalua wooiti bo ti laalɔɠɔma. Mazɔlɔɔ taai naa zu nuiti ta-ɠotoi kula ɠɛa ga ze.»
Kɛlɛ Zonase ʋilɛni pelei ma ga é ʋela Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa, é li Taalasise. É liini Zafa, é ɓato ɠila kaani miná, nii é ɠɛni liizu Taalasise. É ɓato zalai ɠulani, é teʋe, é lɛ su ta ɓato zu nuiti, nii a kɛ ti li Taalasise, é ʋela Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa.
Kɛlɛ Ɠɔoɠɔ GALAGI fiilɛ wolai lokoleʋeni kpoloɗɛi ɠa, tona viilɛi wuzeɠeni, sɛbɛi wɔɔlɔ ʋelei ma, ɓatoi ɠɛnina ɠoloɠolosu. Ɓato ɓizɛ nuiti ti wola luani, ɛsɛ gilagilagi ɠɛni ná-galagi lolisu ga é ɓɔ ti ʋa. Naa ʋoluma ti ɠɛni kasɔiti kulazu ɓatoi zu, ti ɗa pili ya kpoloɗɛi wu, nii a kɛ é veɠa. Zonase mu ge yeini ɓatoi ɓomaʋɛ, é la, é ɲi poun. Ɓato ɓizɛ nuiti ta-ɠundiɠii maaɓuɠani ba, é ɠɛ ma: «Lee vaa zu ɗɔun è ɲiizu? Wuzeɠe, è wooɠula ɗa-ƓALAGI ma, é ɓɔ ade ʋa. Tanisu GALAGI naa ɠa ade maawɔinɠa, ade undaa la ʋiliga.»
Ti ɠɛni ɓɔɠɔ ma: «À ʋa, ade kpakutoomai ɠɛ, nii a kɛ ade kwɛɛ nui nii é niima maanɔɠɔi maaloligai ade ma.» Ti kpakui looni, é Zonase zo. Ti Zonase ɠaazaɠani, ti ɠɛ ma: «Ɓɛ ɠa é maanɔɠɔi nii zeizu gi ma, dɛɛ lɛɛ ga giye? Ɗa-wotii ɠa ga leeni? Mini ɠa è zeɠezu ná? Ɗa ga zooi ɓɛgele zu nu? Zii ɓɛgele ɠa ga ɗe?»
Zonase ti wooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Nà ga Eɓulu nu. Ɠɔoɠɔ GALAGI, geeɠɔlɔgi zu ƓALAGI, é ga kpoloɗɛi ta zooi ɓɛtɛ ƓALAGI, naa ɠa nà ɗa dɛbi.» 10 Naa ʋoluma é dɛɛni ga tiye ga toɠa ʋelazu Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa. Nui naati ti wola luani, ti ɠɛ ma: «Toɠa ɠale è naa ɠɛai?»
11 Tɛi kpoloɗɛi ɠɛni ba nɔ é ɗa ɲiikpi ga gola, ti ɠɛni ma: «Leeni ɠa gá kɛ ga ɗe, kpoloɗɛi yiilɛi gi ma?» 12 É ti wooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «À sò, wo pìli kpoloɗɛi wu, naa ɠa a kɛ ziɛi ɠaalɛi, tɔɔzei gè kwɛni ga màaʋele ɠa é kɛa niima lona viilɛ wolai lokoleʋea la wo laalɔɠɔma.»
13 Anɛɛ naa ʋe, ɓato ɓizɛ nui niiti ti ɠaaɓaani dɛ ga ti kakei maazɔlɔɔ, kɛlɛ ti la ɠɛni zoosu, tɔɔzei kpoloɗɛi ɠɛni ti laaɠomisu ga zeeɠaaɓaai. 14 Ti wooɠulani naazu Ɠɔoɠɔ GALAGI ma, ti ɠɛ ma: «Ee, Ɠɔoɠɔ GALAGI, mina gi undaaʋili zunui nii ʋoluʋele zu, mina gi zo ga sɔba nu, sɔbalala nu zaa vaa zu, mazɔlɔɔ, ee, Ɠɔoɠɔ GALAGI, è naa ɠɛa, nii nɛai è ʋɛ.» 15 Naa ʋoluma ti Zonase zoni, ti pili kpoloɗɛi wu. Tona viilɛ wolai ná-ziiɠaawanai maayeini gaamanɔ kpoloɗɛ ɠa. 16 Ɓatoi ɓizɛ nuiti ti wola luani Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋa. Ti zalaɠaiti kulani bɛ, ti minazeɠegiti kɛ bɛ.