Zake
Ná-Sɛʋɛi
Sɛʋɛi lɔɔzeizuʋɛ ma woo mɔungiti
Nui ta nii daasei ge ɠɛni ga Zake, naa é Zake Ná-Sɛʋɛi ɠɛai. É ɠɛni tanisu ga Yesu deeloin, é ɠɛni ga totuɠɔi ta Egilisi mɔungi zu, pɔ ge ɠɛni totuɠɔiti ta-maaɓɔgi ʋa, nii é ɠɛɛni Zeluzalɛme (KKw 15:13). Keelai Pɔle daasei pɛɛʋɛ ɓalaa ga Egilisii «ma ɓɛdɛgi ta» (Gal 2:9). Faaɠwɛ nuiti daaʋɛ da ga Zake Ná-Sɛʋɛi ɠɛɛni kona ʋuulɔɔlugɔ (50) ɠɛɠala, Kilista zɔlɔɔga ʋoluma. Tɛi Zake ɠɛni ga Egilisi lotuɠɔi ta Zeluzalɛme, tanisu kɛai ma ná, názu ɠa é sɛʋɛi ɠɛɛni la.
Zake Ná-Sɛʋɛi leʋegɛ «GALA ná-boloda puugɔ maazu felegɔiti (12), ti vazagai eteai zu ná pɛ» (1:1). Kalagi niiti ti Zake Ná-Sɛʋɛi zu, ta keletiɛinti tɔnɔ, kɛlɛ wooi é bosu náʋɛ «boloda puugɔ maazu felegɔiti» (12), naa ɠa dɛɛzu ga é sɛʋɛi leʋeni ɓɔɠɔɓɔɠɔ keletiɛinti ma, ti ga Zuifuiti. Sɛʋɛi nii ɠa kala mɔinmɔin feezu, tɔɔzei teʋegɛ ga é zeeli kpɔ mɔinmɔin ma, ti kala. Zake laaɓakpagɛ kidaaleʋeiti zɔɠɔzuʋɛ ma ta kɛɛwotiiti. Kidaaleʋe ɠitei ɠa ɗa ɠula kɛlɛma ga kɛɛwotiiti (2:17). É dɛɛʋɛ ɓalaa ga kɛni nu dama ga zeelɔzɔɠɔzu vai, é lo naavolo nuiti ba (2:1-4), é ɠɛ ade dama ɓalaa ga wooi, niiti ti ɠulazu ade laaʋɛ (3:1-12).
Unsosuʋɛ
1. Zake ɠa naati tuʋɔsu, niiti ti ʋaazu ná-sɛʋɛi ɠalasu (1:1).
2. Naa ʋolu é keletiɛinti iɲɔdɔ, ga ti yiilɔɔ siɛgi zu kpɔlɔi zeelizu la ti ma (1:2-27).
3. É zɛba é ɠɛ ma, toɠa ga faa ʋagɔ ga kidaaleʋei ɠula kɛlɛma ga kɛɛwotiiti maaʋele (2:1-26).
4. Naa ɓegai ma, zɛbɛi nii a zoo ɠɛɛzu nu laawooiti ba, é naa ɓalaa lɛɛ (3:1-12).
5. Naa ʋoluma Zake dɛɛʋɛ ga GALA ná-ɠimalai ta nuɓusɛi ná-ɠimalai ti yeeɠaaɠwɛɛʋɛ gola (3:13—4:10).
6. É ná-sɛʋɛi ɠala nuiti tooni ɠisu naa ʋoluma ɓɔɠɔvaalɛsui laalɔɠɔma (4:11—5:6).
7. Zake Ná-Sɛʋɛi ɠaaɓelagɛ ga, é kiti levei tanigaa ve (5:7-20).
1
Tuʋɔ gooiti
Nɛ̀i gè ga Zake, gè ga GALA ta Maliɠii Yesu Kilista ta-wotiɠɛ nu, nà wo luʋɔsu, GALA ná-boloda puugɔ maazu felegɔiti (12), ti vazagai eteai zu ná pɛ.
Suɠɔɠɔgi ta ziilɔɔi
Kɛ̀ɛleaiti, siɛgi zu wo lɔɔzu la suɠɔɠɔgi ma ziiti pɛ su, à deve ga wa-ɠoozunɛ vaa wola. Mazɔlɔɔ à suɠwɛɛ ga wa-ɠidaaleʋei zuɠɔɠɔ fai, naa ɠa é ʋaazu ga ziilɔɔi. À ɠaaɓa, wa-yiilɔɔi laazeeli kwɛgi ma, naa ɠa a kɛ wo laazeeli, ta wo ɠaavɔni fai pɛ su, peelalazu nɔpɛ ge mina ɠɛ wo ʋa.
Ɠimalai ta GALA falii
Ni nui ta ɠa wo zaama, balagai ɠimalai ma, kɛni é fali GALA ma, nii a fe bɛ, mazɔlɔɔ GALA ka ɗa ɛsɛ pɛ kɔ ga faanɛɛi, zelilo faa nɔpɛ ge la ba. Kɛlɛ é fali ga kidaaleʋei, é mina inɛinɛ, mazɔlɔɔ zɔi é inɛinɛsu, naa ɠulaʋɛ ga kpoloɗɛi ma lakpatakpagi, fiilɛi ɲiikpisu, é ɗa buzeɠe. Naama nu zii mina ɠisiɛ ga toɠa ani zɔlɔɔ Maliɠii ya. Mazɔlɔɔ toɠa ga kisupu nui, ki ge la ɠila siɛ ʋelei tanɔpɛ su.
Baladai ta naavololai
Ɠɛɛɠɛloin é ga bala nui, é ɠoozunɛ mazɔlɔɔ GALA ka unbuzeɠe. 10 Ɠɛɛɠɛloin é ga naavolo nui, é ɠoozunɛ mazɔlɔɔ GALA ka maayeizu. Tɔɔzei naavolo nui ɠa leʋe eɠɛ tufa ʋuai. 11 Foloi a ɠulana, ná-die golai a ɗa galai wo, toɠa ɗa siinziin ganigi vɔ, ma ʋuai loo bu, ná-pagi ɲɛɛlɛ. Zekana é la ga naavolo nui, toɠa ɲɛɛlɛ ná-botiiti saama.
Suɠɔɠɔgi ta tɛgai
12 Undaanɛ nu ɠa ga naama nui, zɔi é losu kpaan suɠɔɠɔgi zu, mazɔlɔɔ suɠɔɠɔgi ʋoluma, toɠa pilɛ sɔlɔɔ masa bɔɔlɔgi zɔlɔɔ ga ɠɔoɠɔ zɛnvui, nii GALA ge minazeɠea la naati bɛ, niiti ti nɛa ʋɛ. 13 Siɛgi zu tɛgai zeelizu la nui ta ma, é mina ɠɛ ma: «GALA ka é tɛ̀ɛzu ga.» Mazɔlɔɔ GALA ge la zooga lɛɛzu ga, é ʋa faa ɲɔi ɠɛ, tɔ ɓalaa la nu nɔpɛ tɛa ga. 14 Kɛlɛ nui ɠa lɛɛzu ga, siɛgi zu tɔ ɓɔɠɔi ná-gaazuɠulapɔi mɛɛnsu da, é yaava. 15 Tama gaazuɠulapɔi a kogi zeɠena, toɠa ɗa sɔlɔɔ ga kotoi. Kotoi laa ɠa zeelina mɛtu, é sɔlɔɔ ga saai.
16 À mina ɓɔɠɔ yɛ ná wo ʋa yaava, kɛ̀ɛleaiti, wɔi wo ga nɛ̀ɛɲɔɠɔiti. 17 Faanɛɛ ʋagɔi kpein ta vebɛanii kɛɠala la ná, naa pɛ ka zeɠezu geezuʋɛ, GALA pɔ bɛ, é ga wozakalagi ma Ɠɛɛɠɛi. Tɔun pɔ bɛ, falibo ge la ná, falibogi ma maaniini ge la ɓalaa ná. 18 Tɔ ɓɔɠɔi yiimai ɠa é zɛnvui veeni la ade ya, ga daawooi maaʋele é ga gaamai, nii a kɛ de ɠɛ tosu mɔungi zu kpɛtɛaniiti pɛ saama.
GALA daawooi mɛni, è ziɛ la
19 Kɛ̀ɛleaiti, wɔi wo ga nɛ̀ɛɲɔɠɔiti, à nii zuɠwɛɛ: Nui pɛ ge zuvilɛ ga faa mɛnigi, kɛlɛ é mina ɗa ɓɔɛ fala, é mina yiiɠaawana fala, 20 mazɔlɔɔ nui a yiiɠaawanana, é la mɔ naa laazeelia, nii é ga telebo fai GALA gaazu. 21 Naa ɠa é ba, à kɔzɔba vaiti pɛ pili ya, ta nii pɛ a nu ɠɛ ga nu ɲɔu. Wooi nii siingai wo-yiimaʋɛ, à naa zo sɛsɛbogi zu, tɔ ɠa a zoo é wo-yɛnvuiti kizo. 22 À wooi zo, wo ziɛ la. À mina kwɛ mɛnigi nɔ ʋa, wo ʋa ɓɔɠɔ yaava. 23 Mazɔlɔɔ ni nu a woilona wooi ma, é la ziɛni la, kulaʋɛ ga nui nii é ɓɔɠɔ ʋɛtɛsu pɛtɛgi zu nɔ, 24 é ɓɔɠɔ ʋɛtɛga ʋoluma, é li, é yeema gaamanɔ ɓɔɠɔ ɠɛʋelei ma. 25 Kɛlɛ zɔi é ɠaazulosu tɔ daazeeliai ʋa, nii é wɔɔlɔyai veezu ade ya, é ɠili ba, é la nɔ ga é woilo ma, é yeema ma, kɛlɛ é ziɛzu la, naama nui undaa ɠa nɛ zɔlɔɔ GALA zea, ná-kɛɛwotiiti pɛ su.
26 Ni nui ta a ɓɔɠɔ ɠaana ga GALA pele ziɛ nu, tama é la zooni nɛgi zosu, toɠa ɓɔɠɔ yaavazu, ná-GALA pele ziɛi ɠa ga wafuun faa nɔ. 27 GALA pele ɠitei ɲadegai Ɠɛɛɠɛ GALA gaazu, naa ɠa é ga nu ɗa ɓɔ podointi ba ta poanzaiti ta-ɠidaaʋiligiti su, ta è mina ɓɔɠɔ yɛ ná, è ʋa ɠɔzɔ ga niima eteai zu vaiti maaʋele.