GALA Daawoo Zɛʋɛi Gɔlɔ Wooiti 1

Zelemi

Ná-Gɔlɔ Wooiti

Sɛʋɛi lɔɔzeizuʋɛ ma woo mɔungiti

Gɔlɔ Woo Zɛʋɛi ɠa ga kidafaawu zɛʋɛi é Zeluzalɛme taa wolai ɠoloɠolo fai zuɠulazu. Nui nii é Gɔlɔ Woo Zɛʋɛi ɠɛai, tɔ ɓɔɠɔi é la ɓɔɠɔ lɛɛni, kɛlɛ Zuifu zɛʋɛ ɠɛ nui tanigaa ta keletiɛn zɛʋɛ ɠɛ nui tanigaa laaʋɛ da ga Zelemi ɠa é sɛʋɛai. Tɛi sɛʋɛi nii ɓɔɛzu é lo Zeluzalɛme ɠoloɠolo fai ʋa, kɛɛʋɛ eɠɛ sɛʋɛi nii zɛʋɛʋɛ kona undɔɔlugɔ puulɔsaʋa maazu lɔzitai (586) ʋoluma, Zeluzalɛme ɠoloɠolo siɛgi zu, aisa Yesu Kilista ʋa zɔlɔɔ, kɛlɛ kɛɛʋɛ aisa kona undɔɔlugɔ kona puugɔ maazu lɔzitai (516) yeeluɠɔ, aisa Yesu Kilista ʋa zɔlɔɔ, siɛgi zu Zeluzalɛme loga la ʋolu, ta GALA sei ʋɛlɛi laalao siɛgi zu. Kɛɛʋɛ eɠɛ nui nii é sɛʋɛi nii ɠɛai, é ɠɛni vulua Zeluzalɛme ɠoloɠolo siɛgi zu, kona undɔɔlugɔ kona ʋuulɔsaʋa maazu lɔzitai (586) ma, aisa Yesu Kilista ʋa zɔlɔɔ.

Gɔlɔ Woo Zɛʋɛi zu ná pɛ soolɛi ɠa é dɛɛzu Zeluzalɛme ná-faa zu. Anɛɛ ni Ɓaɓilɔne ɠɔɔ ɓɔgi ɠa é lɔɔni Zeluzalɛme, é ná ɠoloɠolo, Gɔlɔ Woo Zɛʋɛi zɛʋɛ nui ɠɛ naama vai ɠɛɛʋɛ, tɔɔzei GALA ná-tukpɔɠaaleʋei ɠa é Zuda yooi ma (1:12). GALA ge Zuda loɠani ga Ɓaɓilɔne nuiti dɔɔ vai zooi zu. Kɛlɛ naa pɛ su, Gɔlɔ Woo Zɛʋɛi zɛʋɛ nui ɠi ge looni GALA ná-wooɠɛɠiladai zu. Ná-ziiɓɔlɔi zaama, é ɠɛni ma: «Ɠɔoɠɔ GALAGI zu la ɓɔlɔa ga ná-wooɠɛɠiladai, kwɛ ge la ná-maawɔinɠai ʋa» (3:22). Naa ʋoluma sɛʋɛ ɠaaɓelagɛ ga GALA falii nii a kɛ GALA ge Zuda zei ʋolu ga pagɔ.

Unsosuʋɛ

1. Soolɛi tɔɔzei GALA ná-tukpɔɠaaleʋei é ná-nuɓusɛiti daalɔɠɔma, ta Zeluzalɛme ɠoloɠolo fai (1:1—2:22).

2. Sɛʋɛi ɠɛɛ nui ɠi ge looni GALA ná-wooɠɛɠiladai zu, ta é naa ná-kpɔbai valini (3:1-66).

3. Zuda nuɓusɛiti ta-maanɔɠɔ wolai ma zoolɛi (4:1-22).

4. GALA falii Zuda yooi zei vai zu ʋolu ga pagɔ (5:1-22).

Zeluzalɛme, eɠɛ poanzai ti ɠɛlɛai ba

1 Ee! Wɛlɛ tɔ ɠila ba gaalɛiɗai,

taa wolai nii nuɓusɛi mɔinni su!

Tɔɠɔɠulani ziiti saama,

wɛlɛ, é ɠɛa eɠɛ poanzai.

Mɔungi, é ɠɛni ga masa anzanui zou zɛʋɛiti unda,

tɔ ɠa niina é duɔla wotiiti kpein kɛɛzu.

2 Toɠa ɲiizu gɔlɔi ɠa piin,

gaazuɗɛiti ta yeizu komagaʋɛti.

Niiti kpein ti ɠɛni ga ná-wɛɛinti,

ti taɠila kpalaa ge la gaanɛɛnɛzu.

Bɔɔlaiti pɛ ti woyani,

ti pɛ ti ɠɛ niina ga sili nuiti.

3 Zuda nuiti ti lia zou ɠili su,

ti ɓɔlɔa ʋoluma ga nimizai ta duɔlai.

Wɛlɛ ba, é zeini zii ɠiligiti saama,

é la ziilɛi sɔlɔɔsu.

Kpɛɛ nuiti ti yeezeelia ma

kidaaʋiligiti saama.

4 Siyɔn ʋeleiti ti lɔa gɔlɔi zu,

mazɔlɔɔ nu la mɔ ʋaazu ná, fɛtiiti su.

Ná-pɛlɛla ɓogiti pɛ ti ɠoloɠologa,

ná-zalaɠa ɠula nuiti ta kpalagi wosu,

ná-anzalopoiti gaazuɠiliʋɛ,

naa pɛ ka ga ziiɓɔlɔi Siyɔn ʋɛ.

5 Sili nuiti ti vɔniga ma,

sakpeɲɔɠɔiti ziilɛiɗa.

Mazɔlɔɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI ziizoolɛa

ná-tɔ koloɠologiti mɔin vai zu.

Ná-doungoiti ti lia,

sili nuiti ti ti lɔ duɔlai zu.

6 Siyɔn nuɓusɛiti ti ʋalaga

ta-lɛbiyaiti pɛ ma.

Ta-ɠundiɠi wolaiti kɛɛʋɛ eɠɛ dopaiti,

ti la mɔ ani nɔpɛ sɔlɔɔni, ta mi,

ti ɗa li ga ɓizaa, zɛbɛ la mɔ ti ya,

ti ʋa ɠula dosoi ya.

7 Ná-maanɔɠɔ voloiti su, voloi é ɠɛni leʋeteʋesu da,

Zeluzalɛme ɠi ge loa

nii kpein su

é ɠɛ ga zeaɠɔli pagɔiti mɔungi.

Siɛgi zu ná-nuɓusɛiti ti lɔɔni la sili nuiti zeezu,

nu la ná a ɓɔ ti ʋa,

sili nuiti ti ɠɛni ɲɛɛɠulazu su,

tɔɔzei é ɠoloɠologa.

8 Zeluzalɛme ná-kotoi wola zeizeiɗa ɠoozu,

naa ɠa é kɛa é ɠɔzɔa.

Niiti kpein ti ɠɛni maamusɛzu,

naati ta niina suvɛzu, ta ɠɛna kabei ɠaa.

Tɔ ɓɔɠɔi, toɠa kpalagi wosu,

é ɗa ɠula ʋolu.

9 Ná-alu kaa ɲamai ma ɠɔzɔi ʋogiti ta ná-seɠeiti su,

é la ɠigaiziɛni gaaɓelazuʋɛ zu,

ná-tooi ɠulaʋɛ filiba,

nu la koba, é ʋa tɛnɛ.

É ɠɛ ma: «Ɠɔoɠɔ GALAGI, wɛlɛ nà-nimizai ʋa,

wɛlɛ ʋelei sìli nui pilɛ sɔlɔɔsu la.»

10 Sili nuiti ti yeeʋɛa

ná-naavoloiti ma mɛɛ.

Tɔ ɓɔɠɔi zii ɠiligiti kaani,

ti lɔ ná-seizu ɲadegai zu.

Kɛlɛ tɔun, Maliɠii, è tɔ seini ma,

ga ti mina ɠɛ ɗa-ɠaalɛbai zu.

11 Ná-nuɓusɛi pɛ ka ɓalasu,

ti ɗa daamianigi ɠaiziɛ,

ti ti-yeaɠɔli pagɔi pɛ fea daamiani fai zu,

nii a kɛ ti yiila.

«Pɛtɛ, Ɠɔoɠɔ GALAGI, wɛlɛ,

ʋelei wɔ̀inzeɠeai la!»

Zeluzalɛme ná-gɔlɔ wooi

12 «Wɔiti pɛ wo leʋesu ʋɛ ʋelei, niima maanɔɠɔi la zeelini wo ma.

À wɛlɛ, wo ɠida bu,

nu nɔpɛ ná-taɓa la dɛ zeelini nii zu,

nii gè sɔlɔɔsu,

nii Ɠɔoɠɔ GALAGI daa mà,

ná-ziiɠaawana wolai ma voloi.

13 É abui yeiɗa, é zeɠe geezuʋɛ,

é ʋa, é lɔ kpùsɛi zu.

É baliiti tɛa tùɠɔ,

é tòkaga ga pòluʋelei.

É ɓeteʋea bà mɛtu,

ma zeeɓɛi ɠa bà yeenɔpɛ.

14 Zeei nà-tɔ koloɠologiti gilia ba,

ti laani ɓɔɠɔ maazu eɠɛ galui,

ti lɛ, ti zei kɔ̀bu.

Maliɠii sɛ̀bɛi zuzaa,

é dɔ̀a sili nuiti zeezu,

niiti gè la zooga faa nɔpɛ kɛɛzu ga tiye.

15 Maliɠii nà-salaʋusu ɠɛzɛiti kpɛa,

niiti ti ɠɛa nɔ̀un ba.

É salaʋusuiti toliga dàalɔɠɔma,

nii a kɛ é nà-nu niinɛiti suɠoloɠolo.

É sùɠoloɠologa, nɛ̀i gè ga Zuda ná-Siyɔin,

eɠɛ nu a leezɛn ʋu kɔɠɛi zu.

16 Naati pɛ faa ɠa gè wɔlɔzu su,

gàazuɗɛi pɛ ge ʋua,

mazɔlɔɔ gaanɛɛnɛ nui maaɠooza bà,

toɠa a la zìilaa.

Dòinti pɛ ti ɠaalɛiɗa gola,

tɔɔzei sìli nui zobo zɔlɔɔga.»

17 Siyɔn yeelɛɛni geezu,

nu nɔpɛ ge la gaanɛɛnɛni.

Ɠɔoɠɔ GALAGI ná-devei ɠa

é Izilayɛle zeiɲɔɠɔiti kɛa ga sili nuiti.

Zeluzalɛme ɠɛa

ti ɠaazu ga kɔzɔba anii.

18 «Ɠɔoɠɔ GALAGI zɔlegɛ, é naa ɠɛ,

mazɔlɔɔ gè la ɠoloni ná-deveiti bɛ.

À woilo, nuɓusɛiti pɛ,

à nà-kpɔlɔiti pɛtɛ!

Dòun ɓeaiti ta dòun lakpagiti

ti lia duɔlai zu.

19 Gè wooɠulani nɛ̀ɛɲɔɠɔiti ma,

kɛlɛ ti yàavani.

Nà-zalaɠa ɠula nuiti ta nà-kɛwolaiti

ti zaani taazuʋɛ,

ti yɛ daamiani gaiziɛ vai ma,

ti ʋa zɛbɛ zɔlɔɔ ʋolu.

20 Ɠɔoɠɔ GALAGI, nà-kpɔlɔi ʋɛtɛ!

Kòozuʋɛ ɠɛa nɔ yupuyapa,

zìiɓɔlɔa kòozu,

mazɔlɔɔ gè kololalai ɠɛɛni gola.

Boɠa zɔkpɔi ɠa bàlasu dòinti ma etea ʋelei,

pɛlɛwu ʋelei, eɠɛ nɔ nà ɠɛ saai ɓɔɠɔi ɠoba.

21 Ta kpàla gooiti mɛnisu,

nu nɔpɛ ge la gàanɛɛnɛzu.

Sìli nuiti pɛ ti nà-maanɔɠɔ vai zuɠwɛɛga,

é nɛɛni ti ʋɛ gola ga è naa zei mà.

Foloi è ma vaa woni, è ʋaa la,

nii é zeini mà, ti naa ɠɛɠalai zɔlɔɔ!

22 Wɛlɛ fɔɔn ta-zuɲɔuyai ʋa,

è ti zo da

eɠɛʋelei è sòni da

nà-tɔ koloɠologiti faa zu!

Wɛlɛ, nà ɓalasu nɔ ɠɔ,

zìi ɠana wana.»