13
El ejemplo del sembrador
(Mr 4.1-9; Lc 8.4-8)
Eyta waquír ey rícara Jesús usar bin acsar bijacro. Bir, riw cajc cut chihrjacro. Eyta chihryat uwa ricán to bin ey quemir sécuajacro. Eyta sécuayat Jesús canó icar raújacro. Rauwir chihrjacro. Canó ey riw cut chájacro. Eyta cuar uwa bahnaquin riw cajc aw̃at ítchacro. Eyta cuácayat Jesús riw cut canó cuitar cuaquir uw síw̃jacro. Jesusat chiht istiy, chiht istiy siw̃in acu icúr bi ojcor tew̃jacro. Siw̃in acu uchta wajacro:
—Ser istiy cucuá cuiay bijacro. Cucú eyan at cut cuic cuic cuijacro. Eyta cuicayat, cucú cahují ibit aw̃at tijcajacro. Eyta tijcayat ruwásirat ey yájacro. Eyta cuijacan, cucú cahují wisu arcút tijcajacro. Tijcayat in bar yehnjacro. Ica ata bár etar in yehnjacro. Yehnyat cat, cunyat cat, ribirát sarac tíw̃jacro. Siya usón bár rehquít tínjacro. Eyta cuic cuic cuicayat cucuá cahují cachá tac icar tijcajacro. Eyta tijcayat cachá tihw̃án abáy yehnjacro. Cachá tihw̃á abáy yehnyat, cachát sehw̃jacro. Eyta cuic cuic cuicayat cucú cahují ican tic bi cuitar tijcajacro. Etar eyra ay yehnjacro. Ehchí yehnjacro. Etar uban ehchí chájacro. Istiy eyran uban cien cuít chájacro. Istiy eyran uban sesenta chájacro. Istiy eyran uban treinta chájacro, wajacro.
Etaran eyta waquír, acsar Jesusat wajacro:
—Cucajá ji bínatra ey rahcwa, wajacro.
El porqué de los ejemplos
(Mr 4.10-12; Lc 8.9-10)
10 Eyta wacayat ey chiwat ey quin wajacro:
—Jesusu, bahat uw siw̃in ac uwat yajquíc búcoyan búcoyan ehcuro. ¿Eyta ehcúr cuitar síw̃tieyra, bitáraca? wajacro.
11 Táyoyat wajacro:
—Behmarat Sir cara rehquey chihtá ay rahcuátaro. Cahmor istiti bi rahcuátaro. Cuatán cahujinat ay rahcti acu tew̃ro. 12 Bíyinatan ay ráhcyatan, Sirat eyin cuít síw̃ayqueyra, ay rahjác etar. Etar chihtán cuít sínayqueyra. Cuatán bíyinatan ay rahcti cuácayatan, chihtá conu rahjác ey sicor bar etí téyqueyra. Bar tan chináyqueyra, -wajacro-. 13 Aját eyta sehw̃ar icúr bi ojcor tew̃quey cuitar siw̃ro. Cahujinat ub cuitar istata cuar, ay istiti rehcayta acu eyta siw̃ro. Eyinat cucách cuit rahcuata cuar, ur icar rahcti acu eyta siw̃ro. 14 Uchicria Isaías Sir chihtá ehcúquibat wac bahjác ahra uw éyinat yajcaro. Isaíasat uchta wajacro:
Baat rahcuír car, cucajá cuitar rahcuí cuar urá cuitra rahcua báreyra.
Baat istíc cat, ub cuitar istíc cuar ur cuitatra istá báreyra.
15 Uch uwa urá bár rehjecro.
Cucáj cuitar cat ráhcuajar rehjecro.
Ub cuitar cat ístajar rehjecro.
Eyta barir waquít, ub cuitar wahitír istátaro.
Cucajá cuitar rahcuír ay rahcuátaro.
Urá ji rehquír cácataro.
Eyat caquir urá tehmóyqueyra.
Eyta tehmoyat, Sirat imár tayar bár chácayta acu conáyqueyra, wajacro.
16 Eyta waquír wajacro, ima chiwa quino:
—Cahujinra eyta cuar ba ácamra ay rehcaro. Ba uba cuitatra ay itchacro. Ba cucajá cuitatra ay rahjacro. 17 Aját wacaro. Uchicri Sir chihtá ehcúquinat cat, urá ay binat cat eyta istá racar rehjecro. Ricán to binat it cun rehjecro. Baat itquey istá racar rehjéc cuar etach istítiro. Ba cucáj acat tew̃quey éyinat rahcua racar rehjéc cuar, etach ráhctiro. Cuatán baatrún bar rahjacro. Bar itchacro, wajacro.
Jesús explica el ejemplo del sembrador
(Mr 4.13-20; Lc 8.11-15)
18 ’Cucuá cuic cuic cuijác ojcor waquír cuitar bi chihtá síw̃jactara ay rahcwi. 19 Cucuá ibit aw̃at tijcajaquey wacayat, ibit aw̃at wacayat, uw cahujín ojcor tew̃ro. Uw éyinatan Sir chihtá cucajá cuitar rahcuí cuar, ur ícara cátiro. Rahcyat Sisrámatan chihtá ey quin cac áytiro. Bow̃ cac técaro. 20 Cucuá wisu arcút tijcajaquey wacayat, wisu ey wacayat, uw cahujín ojcor tew̃ro. Uw éyinat Sir chihtá rahcro. Rahcuír ahní cácaro. Eyta cuar ayra cátiro. 21 Ay cati rehquít, ítchareht waca técaro. Sir chihtá ques uwat ruhw̃áyatan, uwat técuayatan, éyinat chihtá waca técaro. 22 Cucuá cachá tac icar tijcajaquey wacayat, cachá tac icar wacayat, uw cahujín ojcor tew̃ro. Uw éyinat chihtá rahcuí cuar iran oyan rayan cuít rácatro. Ey racar rehquít Sir chihtá tamo síhw̃ati etí técaro. Urá ay ítitiro. 23 Cucuá ica tic bi cuitar tijcár uba cuít cháqueyan wacayat, ica tic bi wacayat, uw cahujín ojcor tew̃ro. Uw éyinat chihtá ay rahcro. Rahcuiran, urá istanác waacaro. Urán ay chácaro. Etar cahujín éyinra urá ayan cuitro. Cahujín éyinra urán etach cutiro. Cahujín eyin cat urá ayan owáraqui batro, wajacro, Jesusat chiwa quin.
El ejemplo de la maleza entre el trigo
24 Jesusat siw̃in acu uwat yajquíc uchta ehcujacro:
—Sir cara rehquey úchtaan wanro. Ser istiy ima chi cuit ritút cucuá ay bi rijacro. 25 Eyta ric tihrír sera cat chiwa cat chéycara cuitar usi cámjacro. Chéycara cuitar cami yiror quehsí binat chi ey cuitar tihw̃á ay bár bi cucú cui téjecro. Ritután wan cuar tihw̃ cucú cui téjecro. Tihw̃ cucuá cuiir, cajc istiy bijacro. 26 Itchareht yájcajareht yehnár ritút uba chac rajacro. Ritút yehnjác ítitan, tihw̃á ey catum uba chac racaro. 27 Ey istír, cacminát cara quin behquir wajacro: “Caru, bahatán cucú ay bi rijacro. Eyta cuar ¿bitara etar tihw̃á cat yehnqui?” wajacro. 28 Wacayat wajacro: “As quehsí binat tihw̃ cucú cuijacro,” wajacro.
“¿Bahat icúr rácarica? ¿Isat tihw̃á ey récaji cuachínica?” wajacro. 29 “Batro. Eytara cuachti jaw̃i. Eyta cuáchyeyra, tihw̃ cat ritút cat cuacháyqueyra. 30 Ritút cat, tihw̃á cat im eyta chaw̃ jaw̃i. Ritút jaw̃, tihw̃á jaw̃ tam rehcáyqueyra. Ehsúc cab cuc ocso tas im eyta chaw̃ jaw̃i. Etar ehsúc cab cucayat, aját ehsuquin quin waquinro: ‘Ibtu tihw̃á cuachwi. Cuachír questawi. Questár oca cut wahnín ac ajquír jaw̃i. Cuat ritutrá ira usi socua cuitar sécuawi,’ waquinro,” wajacro.
Jesusat eyta ehcujacro.
El ejemplo de la semilla de mostaza
(Mr 4.30-32; Lc 13.18-19)
31 Etar Jesusat siw̃in acu uwat yajquíc ojcor uchta ehcujacro:
—Sir cara rehquey cutar úchtaan wanro. Bitáratara aját ey ehcunro. Sir cara rehquey cutar mostaza cucuán wanro. Uwat mostaza cucuá chi cuit ricaro. 32 Cucuá eyan cónuan bahnác cuít bin cuaquir chájareht cuít cunro. Cunyat ectar ji ruwat ey cuicara taha cut chicha tuw̃ro. Sir cara rehquey cat ey cucuán wanro. Mostaza cucuán conu bi cuar yehnár cuít cunir eyta Sir cara rehquey cutar uwa récaji ricá conu cuar ítchareht éytaan wan uwan cuít rehcáyqueyra, wajacro.
El ejemplo de la levadura
(Lc 13.20-21)
33 Bucoy Jesusat Sir cara rehquey ojcor wajacro:
—Sir cara rehquey úchtaan wanro. Buc réhqueyan wanro. Uwat eba tajcro. Tajquír sar buc rehquey conu chácaro. Chaquir rihnoro. Rihnoyat eba bahnác buc rehcaro. Sir cara rehquey cat buc réhqueyan wanro. Buc rehquey conu chaquic cuar ítchareht bahnác buc rehquír eyta Sir cara rehquey cutar uwa récaji ricá conu cuar ítchareht cuít rehcáyqueyra, wajacro.
El uso que Jesús hacía de los ejemplos
(Mr 4.33-34)
34 Jesusat ricá quin uwat yajquíc ojcor ehcúr cuitar síw̃jacro. Eyta ehcútira síw̃tiro. 35 Eyta ehcwayat Sir chihtá ehcúquibat wac bahjác caba yajacro. Sir chihtá ehcúquibat úchicrian uchta wac bahjacro.
Aját cuw cutar uwat yajquíc ojcor ehcúr cuitar siw̃ro. Récaji cajc cuanjác acat echí ah tas cuar uwat anto istiti bi aját eyta ehcúr cuitar síw̃inro, wajacro.
Jesús explica el ejemplo de la maleza entre el trigo
36 Jesusat eyta siw̃ir ricá sicor imár usi áyjacro. Eyta ayir ima cat im usi raújacro. Rauyat ima chiwa cat ey acor behquir wajacro:
—Isat orac rahcuayta acu tihw̃á ay bár bi chi cuit rijác chihtá siw̃i, wajacro.
37 Wacayat wajacro:
—Rura ay bi riquib asan eyro. As Uw Síuquiban eyro. 38 Chi eyan cajquey teyey eyan eyro. Rura ay biyan Sir sasán eyro. Tihw̃á ay bár biyan Sisrám chiwan eyro. 39 Quehsí binat tihw̃á ay bár bi rijáqueyan Sisrám ey ojcor wacaro. Cuácayat ehsúc cab cuqueyan cábara tinyat eyan eyro. Ehsúquinan Sir cuacúr cacmín éyinan eyro. 40 Tihw̃á ay bár bi secuar wahnár eyta, cabar tinyat cat im eyta jácayqueyra. 41 Asa Uw Síuquibat cuacúr cacmín cajc uch cutar áyayqueyra. Usár behquír Sir cara rehquey tac icar bin urá ay bár yajáqueyin secuar siáyqueyra. Ay bár yajc áyqueyan bahnác siáyqueyra. 42 Sitrun cab oc icar wahná téyqueyra. Cab oc icar uwan abáy óyqueyra. Yaran abáy rehquít ruhra cuechwáyqueyra. 43 Etar Sir chihtá yajquin éyinan rahs sir éytaan wan rehcáyqueyra. Sir jor Tet chor carin itir eyta ítayqueyra, -wajacro-. Bíyinan cucách chítara, chihtá ey rahcwi, wajacro.
El ejemplo del tesoro escondido
44 ’Sir cara rehquey úchtaan wanro. Rayan to bin uwat chi cut ruhjacro. Erar ruhcyat ítchareht yájcajareht ruhjaquin sácajacro. Etar ser istiyát chi cut canar yajcayat raya ey itchacro. Istír cat ahní rehquír sicor to ruhjacro. Chi ey cajc ey wahn sehw̃ar ruhjacro. Etar ima ojc sar oyan, cajcan, at ruwan bahnác rajacro. Rar car ray ey secuar cuitar chi ey cajc ey wahjacro. Cajc jaw̃ ray jaw̃ wahjacro. Cajc cut ray ruhjác ey wahn ac icúr bi bahnác yarsa tehmótaro. Eytaan wan Sir cara rehquey cuitar beyin tehmár icuran biyan yarsa bahnác báhtaro.
El ejemplo de la perla de mucho valor
45 ’Sir cara rehquey úchtaan wanro. Cuc ray, cucáj ray wáquibat perla ehchí bi secuan sehw̃ar bisar bisar yajcot bicaro. 46 Eyta yajcot bicayat, perla úbisti ehchian to bi itchacro. Cuc rayan ehchian to bi itchacro. Ehchian to rehquít acan tahnacro. Eyta istír ima ojc sar icuran biyan bahnác rajacro. Rar car ey ray cuitar perla ey wahjacro. Cuc raya ey wahjacro. Perla eya Sir cara rehqueyan wanro. Perla echí bi wahn ac icuran biyan bahnác yarsa tehmótaro. Eytaan wan Sir cara rehquey cuitar beyin tehmár icuran biyan bahnác yarsa báhtaro.
El ejemplo de la red
47 ’Sir cara rehquey úchtaan wanro. Atarraya cumac biyan wanro. Atarraya yacúr rih sar chácaro. Rih ruwa siin acu chácaro. Eyta chácayat ajc bahnác cácaro. Rih ruw cat, ricúm cat cácaro. 48 Chaquir atarraya ey bahnác cuinyat, uwat yacúr cajc cut uquin ruc rocaro. Yacúr cajc cut cur car rih ruwa ay eyan ajquír ruca sar sécuaro. Cuat ricumra ajquír ab sicaro. 49 Cabar tinyat cat im eyta yajcáyqueyra. Uwat rih ruwa ajquír, ricúm ajquír chaquir eyta Sir cuacúr cacminát cat uw cat eyta chácayqueyra. Yajcata bi yajác bin ajquír, urá ay bár bin ajquír chácayqueyra. 50 Eyta chaquir urá ay bár bin cab oc icar wahná téyqueyra. Cab oc icar uwan abáy óyqueyra. Yaran abáy rehquít ruhra cuechwáyqueyra.
Tesoros nuevos y viejos
51 Eyta waquír Jesusat eyin quin táyojocro:
—¿Chihtá eya bahnác bar rahcyi? wajacro.
—Ee, bar rahjacro, wajacro.
52 Etar Jesusat wajacro:
—Bachan chihtán síw̃quinat Sir cara rehquey chihtá sínjactara, úchtaan wanro. Ubach cayiban wanro. Ubach cayibat ima cajón tan sar bin ibsoy bi cat, quescarir bi cat úcaro, -wajacro-. Eytaan waan bachan chihtán síw̃quinat Sir cara rehquey cat sinjac etar chihtá yahncút bi cat récaji bi cat síw̃ayqueyra, wajacro.
Jesús en Nazaret
(Mr 6.1-6; Lc 4.16-30)
53 Etar Jesusat uwat yajquíc ojcor ehcúr cuitar siw̃ tihrjacro. Eyta siw̃ tihryat acsar bijacro. 54 Bir car ima pueblo cut cujacro. Ima pueblo cut cur car, secuac usi siw̃in raújacro. Jesusat siw̃yat, ricá to binat rahjacro. Rahcuír ojc sijacro. Ojc siquir rahra rahra wajacro:
—Sera eyat eyta siw̃quey ¿bi cut sínjactara? ¿Bi urá cuitar ub bár bi sicor ub chi chaqui? ¿Bi urá cuitar cuicát ruhw̃ujaquey sicor tan chaqui? 55 Uya tetá tabla óroquibro. Uy abá Maríaro. Santiago cat, José cat, Judas cat, Simón cat ey rábinro. 56 Ey chitín usara is owár itro. Eyta etar ¿bi urá cut eyta yajqui? wajacro.
57 Eyinat Jesús ria yájtiro. Etar Jesusat eyin quin wajacro:
—Uw bahnáquinat Sir chihtá ehcuquib ajcá ji bécaro. Cajc bahnác cutar ítquinat ajcá ji bécaro. Eyta cuaquir ehcuquin imár cajc cut ítquinatra, imár usi ítquinatra ajcá ji bétiro, wajacro.
58 Eyta cuácayat Jesusat Sir ajc cutar ricá to binra tan chátiro, uw éyinat ey tamo ay síhw̃ati etar yarquin birách bár bin tan chájacro.