13
Jesú oteri masʉ̃ ye quetire queose meꞌrã wereꞌque niꞌi
(Mr 4.1-9; Lc 8.4-8)
Ti nʉmʉrẽta tja Jesú wiꞌipʉ níꞌcʉ ditara sumutopʉ waꞌawĩ. Waꞌa, topʉ dujiwĩ. Masã pãjãrã waro cʉ̃ tiropʉ nerẽcã ĩꞌagʉ̃, yucʉsʉpʉ mʉjãsãjãa, dujiwĩ. Masã peꞌe ditara sumutopʉ nuꞌcũwã. Beꞌro Jesú queose meꞌrã narẽ buꞌewĩ:
—Niꞌcʉ̃ masʉ̃ cʉ̃ ya wesepʉ otegʉ waꞌasami. Cʉ̃ otegʉ wẽestewãꞌcãcã, apeye otese cape maꞌapʉ doquequeꞌasaꞌa. Mirĩcʉ̃a aꞌti, te perire ĩꞌaboca, baꞌapeꞌocãꞌsama. Apeye ʉ̃tãpaga cãꞌrõacã diꞌta cʉoro buꞌipʉ doquequeꞌasaꞌa. Te diꞌta cãꞌrõacã niyucã, asibusu maata marã, pĩꞌrĩsaꞌa. Beꞌro mujĩpũ asimʉjãtiri cura diꞌta boposãjãyʉꞌrʉa waꞌasaꞌa. Tojo weero nʉꞌcõrĩ cʉotiꞌcaro nitjĩarõ, maata ñaidija waꞌasaꞌa. Apeye otese cape pota waꞌteropʉ bʉrʉqueꞌasaꞌa. Pota peꞌe tere pĩꞌrĩyʉꞌrʉa, wẽjẽcãꞌsaꞌa. Apeye otese cape diꞌta añurõpʉ bʉrʉqueꞌasaꞌa. Te añurõ pĩꞌrĩ, dʉcatisaꞌa. Niꞌcã ño cien peri dʉcatisaꞌa. Ape ño sesenta peri, ape ño treinta peri dʉcatisaꞌa. Oꞌmeperi cʉorãnojõ aꞌtere añurõ tʉꞌoya, niwĩ Jesú.
Jesure cʉ̃ buꞌerã “¿Deꞌro weegʉ queose meꞌrã buꞌeti?” níꞌque niꞌi
(Mr 4.10-12; Lc 8.9-10)
10 Beꞌro ʉ̃sã cʉ̃ buꞌerã cʉ̃ pʉꞌto waꞌa, cʉ̃rẽ sẽrĩtiñaꞌwʉ̃:
—¿Deꞌro weegʉ masãrẽ queose meꞌrã buꞌeti? niwʉ̃.
11 Jesú ʉ̃sãrẽ yʉꞌtiwĩ:
—Õꞌacʉ̃ mʉsãrẽ aꞌtiro weemi. Mʉsã ãpẽrã todʉporopʉ masĩña marĩmiꞌquere cʉ̃ wiogʉ nisere masĩcã weemi. Ãpẽrã yʉꞌʉre ẽjõpeotirã peꞌere masĩticã weemi. 12 Tojo weegʉ yʉꞌʉ buꞌesere ẽjõpeorãrẽ narẽta Õꞌacʉ̃ masĩse oꞌonemogʉ̃sami. Na tʉꞌomasĩse cʉoyʉꞌrʉarãsama. Ãpẽrã yʉꞌʉ buꞌesere ẽjõpeotirã peꞌere na cãꞌrõacã masĩmiꞌquere tʉꞌomasĩticã weegʉsami. 13 Na yʉꞌʉ weesere ĩꞌamirã, ĩꞌatirã weronojõ nisama. Yʉꞌʉ buꞌesere tʉꞌomirã, tʉꞌomasĩtisama. Tojo weegʉ queose meꞌrã narẽ wereꞌe. 14-15 Isaía Õꞌacʉ̃ ye quetire weremʉꞌtãrĩ masʉ̃ cʉ̃ ojaꞌcaronojõta narẽ waꞌaꞌa. Aꞌtiro ojacʉ niwĩ:
Mʉsã Õꞌacʉ̃ ye cjasere teerã, ĩꞌasĩꞌrĩsome.
Õꞌacʉ̃rẽ ẽjõpeosĩꞌrĩtirã, diacjʉ̃ cjasere tʉꞌosĩꞌrĩsome.
Tojo ẽjõpeotitjĩarã, yʉꞌʉre acobojose sẽrĩsome.
Tojo weerã mʉsãrẽ werecã, tʉꞌorãsaꞌa, tʉꞌorã peꞌe.
Mejõ ¿deꞌro nirõ weesari? ni tʉꞌomasĩsome.
Mʉsã añurõ yʉꞌʉ weesere ĩꞌamirã, ĩꞌamasĩsome, ni ojacʉ niwĩ Isaía, niwĩ Jesú.
16 Ʉ̃sã peꞌere niwĩ:
—Mʉsã pũrĩcã yʉꞌʉre ẽjõpeorã, eꞌcatiꞌi. Yʉꞌʉ weesere ĩꞌarã, yʉꞌʉ buꞌesere tʉꞌorã, ẽjõpeoꞌo. 17 Diacjʉ̃ mʉsãrẽ weregʉti. Pãjãrã Õꞌacʉ̃ ye queti weremʉꞌtãrĩ masã, tojo nicã dʉporocjãrã masã añurã níꞌcãrã niꞌcãrõacã yʉꞌʉ mʉsãrẽ weesere ĩꞌasĩꞌrĩcãrã nimiwã. Yʉꞌʉ mʉsãrẽ weresere tʉꞌosĩꞌrĩcãrã nimiwã. Tojo weesĩꞌrĩꞌcãrã nimirã, ĩꞌati, tʉꞌotiyʉꞌrʉocãꞌcãrã niwã, niwĩ Jesú.
Jesú oteri masʉ̃ quetire “Aꞌtiro nisĩꞌrĩrõ weeꞌe” nise niꞌi
(Mr 4.13-20; Lc 8.11-15)
18 Beꞌro Jesú ʉ̃sãrẽ aꞌtiro werenemowĩ:
—Oteri masʉ̃ ye queti aꞌtiro nisĩꞌrĩrõ weeꞌe. 19 Yʉꞌʉ aꞌti turipʉ wiogʉ nigʉ̃saꞌa nisere tʉꞌomirã, tere tʉꞌomasĩtirã, aꞌtiro weronojõ nisama. Otese cape maꞌapʉ bʉrʉqueꞌaꞌque weronojõ nisama. Wãtĩ aꞌti, na tʉꞌomiꞌquere ẽꞌmapeꞌocãꞌsami. 20 Ãpẽrã ʉ̃tãpaga waꞌteropʉ doquequeꞌaꞌque peri weronojõ nisama. Yé quetire eꞌcatise meꞌrã tʉꞌosama. 21 Tojo tʉꞌomirã, nʉꞌcõrĩ marĩrã weronojõ nisama. Narẽ mejẽcã waꞌacã, o ãpẽrã te quetire ẽjõpeose buꞌiri narẽ tuꞌticã, maata ẽjõpeoduꞌucãꞌsama. 22 Ãpẽrã otese cape pota waꞌteropʉ bʉrʉqueꞌaꞌque weronojõ nisama. Yé quetire tʉꞌoma, tʉꞌorã peꞌe. Aꞌti ʉmʉco cjase peꞌere wãcũyʉꞌrʉnʉꞌcãsama. Noꞌo deꞌro nisere ʉaripejayʉꞌrʉasama. Na tojo niseticã, aꞌte narẽ dojorẽcãꞌsaꞌa. Na tʉꞌoꞌquere acobojo, dʉca marĩrã weronojõ nisama. 23 Ãpẽrã diꞌtapʉ añurõpʉ bʉrʉqueꞌaꞌque peri weronojõ nima. Yé quetire tʉꞌo, añurõ ẽjõpeo, yʉꞌʉ dutironojõ weesetirã, añurõ dʉcatirã weronojõ nima. Cien peri dʉcatiꞌcaro weronojõ añusere weesama. Ãpẽrã sesenta peri, ãpẽrã treinta peri dʉcatiꞌcaro weronojõ añusere weesama, niwĩ Jesú.
Trigo waꞌteropʉ apeye ñaꞌase cape pĩꞌrĩbajuaꞌque niꞌi
24 Jesú apeye queose meꞌrã ʉ̃sãrẽ werenemowĩ:
—Õꞌacʉ̃ wiogʉ nise aꞌtiro weronojõ niꞌi. Niꞌcʉ̃ masʉ̃ añuse capere cʉ̃ ya wesepʉ otesami. 25 Beꞌro nipeꞌtirã cã́rĩ́ca beꞌro te oteꞌcʉre ĩꞌatuꞌtigʉ cʉ̃ oteꞌcaropʉ waꞌasami. Waꞌa, trigo cape waꞌteropʉ ñaꞌase capere otesami. 26 Trigo pĩꞌrĩmʉjã, te pupiri cura ñaꞌase cʉ̃ oteꞌque peꞌe quẽꞌrã pĩꞌrĩbajuasaꞌa. 27 Tere ĩꞌarã, cʉ̃rẽ daꞌracoꞌterã na wiogʉpʉre wererã waꞌasama: “Wiogʉ, marĩ oteꞌque añuse cape diaꞌcʉ̃ nimiwʉ̃to”, nisama. “¿Deꞌro wee aꞌte ñaꞌase cape aꞌtipari?” nisama. 28 Na wiogʉ narẽ yʉꞌtisami: “Niꞌcʉ̃ marĩrẽ ĩꞌatuꞌtigʉ tojo weeapĩ”, nisami. Beꞌro daꞌracoꞌterã na wiogʉre sẽrĩtiñaꞌsama tja: “¿Mʉꞌʉ ʉ̃sã ñaꞌasere cureweerã waꞌacã ʉasari?” nisama. 29 Cʉ̃ peꞌe narẽ nisami: “Weeticãꞌña. Mʉsã cureweerã, apeye trigore duꞌacõꞌabosaꞌa. 30 Totá trigo meꞌrã bʉcʉacãꞌto. Trigo bʉcʉatuꞌajaca beꞌropʉ daꞌrari masãrẽ oꞌógʉti. Na ñaꞌase pĩꞌrĩꞌquere cureweemʉꞌtãrãsama. Curewee, tere opa dotori dʉꞌte, ʉ̃jʉ̃arãsama. Tuꞌajanʉꞌcõ, trigore na nʉrõwʉaropʉ nʉrõrãsama”, nisami, niwĩ Jesú.
Jesú mostaza wãmetise cape meꞌrã queose oꞌoꞌque niꞌi
(Mr 4.30-32; Lc 13.18-19)
31 Jesú apeye queose meꞌrã werenemowĩ tja:
—Õꞌacʉ̃ yarã pãjãrã sãjãrã́sama nise otese mostaza cape weronojõ niꞌi. Tere niꞌcʉ̃ cʉ̃ ya wesepʉ otesami. 32 Mostaza cape cãꞌcaperoacã waro niꞌi. Tócacaperoacã nimirõ, bʉcʉaropʉa pajibutiacjʉ yucʉgʉ pĩꞌrĩsaꞌa. Pajicjʉ waro waꞌacã ĩꞌarã, mirĩcʉ̃a aꞌti, tigʉ dʉpʉripʉ na diepeoatje suꞌtire weesama, niwĩ. Õꞌacʉ̃ wiogʉ nise cãꞌcaperoacã weronojõ nʉꞌcãsaꞌa. Beꞌro pajicjʉ bʉcʉaꞌcaro weronojõ nipeꞌtiropʉ cʉ̃ ye queti seꞌsa waꞌarosaꞌa. Tojo nicã pãjãrã cʉ̃ yarã sãjãrã́sama nígʉ̃, tojo niwĩ.
Pã́ bʉcʉacã weese meꞌrã queose niꞌi
(Lc 13.20-21)
33 Beꞌro apeye queose meꞌrã werenemowĩ tja:
—Õꞌacʉ̃ wiogʉ nise aꞌtiro weronojõ niꞌi. Niꞌcõ numio pã́ weegotigo pã́ weese harinarẽ iꞌtiapa queo, poꞌosãasamo. Te meꞌrã levadura pã́ bʉcʉacã weesere morẽsamo. Beꞌro te nipeꞌtise bʉcʉa seꞌsapeꞌtia waꞌasaꞌa, niwĩ. Levadura harinarẽ bʉcʉacã weeꞌcaro weronojõ Õꞌacʉ̃ wiogʉ nise nipeꞌtiropʉ seꞌsarosaꞌa nígʉ̃, tojo niwĩ.
Jesú masãrẽ queose meꞌrã buꞌeꞌque niꞌi
(Mr 4.33-34)
34 Jesú masãrẽ buꞌégʉ, queose meꞌrã wereticã weetiwĩ. 35 Cʉ̃ tojo weecã, Õꞌacʉ̃ ye quetire weremʉꞌtãrĩ masʉ̃ ojaꞌque queoro waꞌawʉ. Jesú masãrẽ wereatjere aꞌtiro ojanoꞌwʉ̃:
Queose meꞌrã masãrẽ weregʉsaꞌa.
Õꞌacʉ̃ aꞌti ʉmʉco weecãpʉ masĩnoꞌña marĩꞌquere mʉsãrẽ were bajurẽgʉ̃ti, ni ojanoꞌwʉ̃.
Jesú “Ñaꞌase cape trigo tiropʉ pĩꞌrĩbajuaꞌquere aꞌtiro nisĩꞌrĩrõ weeꞌe” nise niꞌi
36 Beꞌro Jesú masãrẽ weꞌeriti, wiꞌipʉ sãjãawĩ. Ʉ̃sã cʉ̃ buꞌerã cʉ̃rẽ sirutusãjãwʉ̃. Topʉ cʉ̃rẽ sẽrĩtiñaꞌwʉ̃:
—Mʉꞌʉ mejẽpʉ ñaꞌase cape trigo waꞌteropʉ queose wereꞌquere wereapoya. ¿Deꞌro nisĩꞌrĩrõ weeati? niwʉ̃.
37 Ʉ̃sã tojo nicã tʉꞌogʉ, Jesú yʉꞌtiwĩ:
—Añuse trigo capere oteꞌcʉ yʉꞌʉ Õꞌacʉ̃ macʉ̃ masʉ̃ weronojõ upʉtigʉ niꞌi. 38 Ti wese peꞌe aꞌti turi nisĩꞌrĩrõ weeꞌe. Añuse cape yʉꞌʉre ẽjõpeorã Õꞌacʉ̃ põꞌrã nima, nisĩꞌrĩrõ weeꞌe. Ñaꞌase cape pĩꞌrĩꞌque peꞌe wãtĩ yarã nima, nisĩꞌrĩrõ weeꞌe. 39 Ti wese oteꞌcʉre ĩꞌatuꞌtigʉ ñaꞌasere oteꞌcʉ wãtĩ nimi. Trigo bʉcʉatuꞌajaca beꞌro na tʉ̃ꞌrẽse aꞌti ʉmʉco peꞌtiatje niꞌi, nisĩꞌrĩrõ weeꞌe. Trigore tʉ̃ꞌrẽrĩ masã Õꞌacʉ̃rẽ werecoꞌterã ʉꞌmʉsecjãrã weronojõ nima. 40 Ñaꞌasere curewee ʉ̃jʉ̃acõꞌasama. Na tojo weeꞌcaro weronojõ aꞌti turi peꞌticãpʉre ñaꞌarãrẽ cõꞌarãsama. 41 Yʉꞌʉ Õꞌacʉ̃ macʉ̃ masʉ̃ weronojõ upʉtigʉ yʉꞌʉre werecoꞌterãrẽ nipeꞌtiropʉ oꞌógʉsaꞌa. “Nipeꞌtirã ñaꞌarõ weerãrẽ, tojo nicã ãpẽrãrẽ ñaꞌarõ weecã weerãrẽ neoña”, nigʉ̃saꞌa. 42 Narẽ pecameꞌepʉ cõꞌarãsama. Topʉ na pũrĩnoꞌrã, upicari cũꞌrĩdio, utirãsama. 43 Tojo waꞌari curare Õꞌacʉ̃ ʉaro weerã́ peꞌe aꞌtiro weerãsama. Cʉ̃ tiropʉ waꞌarã, mujĩpũ ʉmʉcocjʉ̃ weronojõ asisterãsama. Topʉ ninuꞌcũcãꞌrãsama. Oꞌmeperi cʉorãnojõ aꞌtere añurõ tʉꞌoya, niwĩ.
Diꞌtapʉ niyeru cujiri yaacũuꞌque queose niꞌi
44 Jesú aꞌtiro werenemowĩ:
—Mʉsãrẽ Õꞌacʉ̃ wiogʉ nisere werenemogʉ̃ti. Cʉ̃ mʉsã wiogʉ nise nipeꞌtise yʉꞌrʉoro añuyʉꞌrʉnʉꞌcãꞌa. Niꞌcʉ̃ apeyenojõ wapabʉjʉsere ãpẽrã ya diꞌta poꞌpeapʉ nʉoꞌquere bocaꞌcaro weronojõ niꞌi. Tere bocáca beꞌro mejãrõpʉta yaacũusami tja. Beꞌro eꞌcatise meꞌrã waꞌa, nipeꞌtise cʉ̃ cʉosere duapeꞌocãꞌsami. Cʉ̃ duaꞌque wapa meꞌrã ti diꞌtare duumiicãꞌsami, niwĩ.
Jesú perla wãmetiri pe, wapabʉjʉri pe meꞌrã queose oꞌoꞌque niꞌi
45 Apeye quẽꞌrãrẽ Jesú werenemowĩ:
—Õꞌacʉ̃ wiogʉ nise niꞌcʉ̃ duari masʉ̃ añurõ asistese peri perla wãmetisere aꞌmacusiaro weronojõ niꞌi. 46 Cʉ̃ wapabʉjʉri pe, niꞌcã pere bocaejagʉ, aꞌtiro weesami. Bocaeja, cʉ̃ cʉosere duapeꞌocãꞌsami. Cʉ̃ duaꞌque wapa meꞌrã ti pe wapabʉjʉri pere duumiicãꞌsami. Õꞌacʉ̃ mʉsã wiogʉ nicã, ti pe wapabʉjʉri pere bocase weronojõ niꞌi.
Wejecʉ meꞌrã Jesú queose oꞌoꞌque niꞌi
47 »Beꞌropʉ Õꞌacʉ̃ masãrẽ beseatjere weregʉti. Waꞌi wẽjẽrĩ masã niꞌcãgʉ̃ wejecʉjo dia pajiri maapʉ doqueñosama. Tigʉpʉre nirãnʉcʉ̃ waꞌi suꞌriwãꞌsama. 48 Tigʉ muꞌmuyʉꞌrʉcã ĩꞌarã, waꞌi wẽjẽrĩ masã dia sumutopʉ wejemajãsama. Topʉ waꞌire besedujisama. Añurãrẽ piꞌipʉ besesãasama. Ñaꞌarãrẽ doqueñocãꞌsama. 49 Aꞌti ʉmʉco peꞌticã, tojota waꞌarosaꞌa. Õꞌacʉ̃rẽ werecoꞌterã ʉꞌmʉsecjãrã aꞌtirãsama. Añurã, ñaꞌarãrẽ dʉcawaanʉꞌcõrãsama. 50 Ñaꞌarãrẽ pecameꞌepʉ cõꞌarãsama. Topʉ na pũrĩnoꞌrã, upicari cũꞌrĩdio, utirãsama, niwĩ Jesú.
Jesú cʉ̃ buꞌerãrẽ beꞌropʉ na weeatjere wereꞌque niꞌi
51 Beꞌro Jesú ʉ̃sãrẽ niwĩ:
—¿Aꞌte yʉꞌʉ níꞌquere tʉꞌoti mʉsã? niwĩ.
Ʉ̃sã “Ʉ̃ʉ, tʉꞌoꞌo”, niwʉ̃.
52 Ʉ̃sã tojo nicã, cʉ̃ niwĩ:
—Nipeꞌtirã Moisé ojaꞌquere buꞌerã yʉꞌʉ wiogʉ nigʉ̃saꞌa nisere ẽjõpeorã, niꞌcʉ̃ wiꞌi cʉogʉ weronojõ nima. Cʉ̃, cʉ̃ ya wiꞌicjãrãrẽ oꞌoacjʉ, ti wiꞌipʉ cʉ̃ apeyenojõ nʉrõꞌquere maꞌmarẽ, mejãrẽ miiwĩrõmasĩsami. Cʉ̃ weronojõ yé niatjere mejã, Õꞌacʉ̃ ye queti weremʉꞌtãrĩ masã na ojaꞌquere weremasĩsama. Tojo nicã maꞌma, yʉꞌʉ buꞌese quẽꞌrãrẽ weremasĩsama nígʉ̃, tojo niwĩ ʉ̃sãrẽ.
Jesú cʉ̃ ya macã Nazarepʉ dajatojaaꞌque niꞌi
(Mr 6.1-6; Lc 4.16-30)
53-54 Jesú te queose wéréca beꞌro to níꞌcʉ Nazare cʉ̃ masã́ca macãpʉ waꞌawĩ. Topʉ judío masã na nerẽwʉari wiꞌipʉ buꞌenʉꞌcãwĩ. Topʉ nirã́ cʉ̃ buꞌesere tʉꞌo, ĩꞌamarĩamʉjãwã. Aꞌtiro niwã:
—¿Noꞌopʉ buꞌepari ãꞌrĩ tocãꞌrõ masĩgʉ̃? ¿Deꞌro wee aꞌte masã dutitirãrẽ yʉꞌrʉosenojõrẽ weeĩꞌomasĩti? 55 Ãꞌrĩ niꞌcʉ̃ capiteru macʉ̃ nimi. Cʉ̃ aꞌti macãcjõ María macʉ̃ nimi. Cʉ̃ acabijirã Santiago, José, Simó, Juda nima. 56 Cʉ̃ acabijirã numia quẽꞌrã aꞌtopʉta nima. Tojo weegʉ ¿noꞌopʉ masĩmipari cʉ̃ aꞌtere? niwã.
57 Cʉ̃ tocjʉ̃ nise buꞌiri cʉ̃ weresere ẽjõpeosĩꞌrĩtiwã. Jesú peꞌe narẽ niwĩ:
—Nipeꞌtirã niꞌcʉ̃ Õꞌacʉ̃ ye queti weremʉꞌtãrĩ masʉ̃rẽ tʉꞌo ẽjõpeosama. Cʉ̃ ya diꞌtacjãrã, cʉ̃ ya wiꞌicjãrã diaꞌcʉ̃ ẽjõpeotisama, niwĩ.
58 Tojo weegʉ ti macãpʉre na ẽjõpeoticã ĩꞌagʉ̃, peje waro narẽ weeĩꞌotiwĩ.