☰ IPURU 1
IPURU
IPURU Yemboma Pepá Topa Sirimu Bokumu
I Bokumunge Ungu Pulu Mare
Isirele yembomanga anda-kolepa Jekopo, yunge imbi te ‘Isirele’ niringi, akumuni yandopa Yesusi molopili kalopa lsimu yembomando ‘Isirele yemboma’ niringi; ‘Jura yemboma’ niringila; ‘Ipuru yemboma’ niringila. Ou-pulu-pulu ‘Ipuru yemboma’ niringi ungumu Wendo Oringi 1:22 molemo. Nalo ipepá topa sirimu Ipuru yembo akume Jura yembo konopu alowa teko ‘Yesusi yu sike Pulu Yemonga Malo. Yu sike Pulu Yemone “Eno nokopa kondomba ye te lipu mundumbo.” ou nimbe, nimbe panjipe mako torumu ye nomi Kirasimu.’ ningu tondolo munduku pilieringi yemboma.
Kanu Ipuru yemboma ou Mosisini sirimu ungu manema pilku liku Pulu Yemo popo tongendo kongime toko kalko kongimenga memema Pulu Yemo siringi yemboma moloringi kulu pilipelie pepámo torumu yembomone kanu Ipuru yemboma Kirasinge ungume mane simbendo “Mosisi kinie, kongi toko Pulu Yemo siringi kongime kinie kongimenga memema kinie, Pulu Yemo popo toringi ulke tembelemo kinie, Pulu Yemo popo tondoli yema kinie kanu yemanga ye awili olandopamo kinie, kanume paa manie.” nimbe, “Yesusi kinie Yesusinge mememo kinie Yesusi yuyu kepe paa olandopa.” nirimu. ‘Yu munduku siye kolko ou pilku teko moloringi mele kelko naa teangi.’ nimbe ipepámo topa sirimu.
Ungu pulu mare boku alsena anjokondo molemo akume i sipe: “32.2. Pikinini Bilong God”, “26. lo”, “34. pris”, “34.3. hetpris”.
I pepámo topa sirimu yemo nawenje, naa pilimolo. Marene ‘Pollone torumu’ konopu lemele. Nalo Matini LLuta kinie yembo marene ‘Pollo molo. Ye tene lupe torumu.’ niringi. Yembo marene Lipe Mundorumu Yema 18:24-28 kanokolie ‘Aku ye Apollosini torumu.’ konopu lemele. Marene aku temanemo kanokolie ningendo: “Ambo Pirisillane torumunje.” nilimele. Koronga-ou ye pilipe konginjeli ye tene “Banapasini torumunje.” nirimu. Lipe Mundorumu Yema 4:36, 13:1-4 kanopalie aku sipe pilierimunje. “Molo, LLukuni torumunje. Molo ye tene lupe torumunje.” nilimele. Nalo ipepá torumu yembomonga imbimu unguri molo. Pulu Yemonga Mini Kake Telimuni ‘Pulu Yemonga ungumu tondopili.’ nirimu kinie pilipelie yembo tene torumu, akumunge ibokune molemo ungumu sike Pulu Yemonga ungumu.
Ya ungu pulumu pora nikimu.
1
1:1-10:18 I PEPÉA MO TOPA SIRIMU YEMONE MANE SIRIMU UNGUME
Kolomongo Awili 1-2 MULU KOLEANA ANGELLOMA MANIENDOPA, YESUSI OLANDOPAMONGA UNGUMU
1:1-3 Kinié Pulu Yemonga Malone Olio Pulu Yemonga Ungume Nimbe Silimo Ungu Te
1 Paa ou Pulu Yemone alieli olio Ipuru yembomanga anda-kolepalimendo ‘Nanga ungume piliengi!’ nimbe yunge ungumu pilku yando ningu siringi yema* yuni ungu umbu tondorumume pilkulie olionga anda-kolepalime ningu siringi. ‘Yemboma paa piliengi!’ nimbe lipe tapondorumu kinie kanu yemane ulu awisili liku ora siku teko ungu awisili ningu siringi. 2 Nalo pe kinié† ‘Yunge Malone olio yunge ungume nimbe sindepili.’ nimbe Pulu Yemone‡ yu mana maniendo lipe mundorumu. Kanu kangomo Pulu Yemone ‘Nanga melema kamu yu simbo, lipe nosipe molomba.’ nirimu kangomo. Kanu kangomo yu Pulu Yemone ou mulu ma melema “Teambo.” nirimu melema pali terimu yemola.§ 3 ⸤Enamo pa telemo mele aku sipe⸥ Malo pa telemo akumuni Pulu Yemonga pa tondolo mundupe telemo pa telimu olio lipe ora silimo.* Pulu Yemo molemo mele Malo aku sipe molemo. Malonga ungu tondolomone melema pali kapola molemele. Yuni ‘olionga ulu pulu kerime omba manie pupili, olio yembo kalaro naa mololime molangi.’ nimbe kongono tepa pora sipelie ⸤melema pali nokombando⸥ mulu koleana Ye Nomi Kingi Awili Olandopamonga ki umbukundu pupe molemo.†
1:4-14 Pulu Yemonga Malo Paa Olandopa Molemo, Angelloma Maniendopa Molemele Akumunge Ungu Te
4 Aku terimu-ne‡ yunge imbi lepa ‘Nanga Malo’ nirimu aku imbimu paa olandopa purumu, mulu koleana angellomando imbi lepa ‘Pulu Yemonga kongono tendeli yema’ nirimu aku imbimu paa manie, aku sipe mele yu yuyu paa olandopa angelloma maniendopa. 5 Pulu Yemone nimbendo:
“Nu nanga Malo. Kinié na nunge Lanie.”§
nirimu mele angello tendo walse aku sipe nirimuye? ⸤Molo. Yunge Malondo mindi aku sipe nirimu.⸥
Molo yuni nimbendo:
“Na yunge Lapa molombo,
yu nanga Malo molomba.”*
nirimu akumu angello tendo nirimuye? ⸤Molola. Malondo mindi aku sipe nirimu.⸥ 6 Yundu ungu te pea nirimula. Yunge kango komolayemo† mana lipe maniendo mundupelie Pulu Yemone yunge angellomando nimbendo:
“Kangomo popo toko kapi ningu
yunge imbi liku ola mundundee.”‡
nirimu. Aku ungume pilipulie ‘Malo olandopa angelloma maniendopa.’ nimbu pilimolo. 7 Angellomando Pulu Yemone nimbendo:
“Yunge angelloma poporomema mele molko,
yunge kongono tendeli yema
tepe mele molangi.Ӥ
nilimo. 8 Nalo Pulu Yemone Malondo nimbendo:
“Pulu Yemo, nu alieli ye nomi kingimu
moleno mele molko mindi puni.*
Nuni ulu sumbi nilime teko yemboma nokoni.
9 Nuni ulu pulu sumbi nilime manjiku
konopu siku teleno.
Ulu pulu kerime konopu naa mondoko
paa naa teleno, akumunge
nunge Pulu Yemone ‘Nu ye nomi kingi molko
melema pali nokani.’ nimbe mako topalie
nunge pulu lemo yembomanga pali
namba paa olandopamo nu sirimu.
Nu aku sipe tepa kondorumumunge
nu kinie nunge pulu lemo yemboma kinie
konopu singe.”
nirimu.†
10 Pulu Yemone ⸤Malondo⸥ ungu te pea nimbendo:
“Awilimu,‡ ou-pulu-pulu nuni mamo teko,
nunge kimuni nunu mulumu teko mimi terinu.
11 Aku meleselo pora nimbé, nalo
nu alieli molko mindi pulino.
Mulumbalema pingi pupe sungu nimbe keri lemo mele
mulu maselo aku temba.
12 Yembomane wale pakoli sulume
toko ltengendo kimbulimele mele
nuni mulu maselo aku siku kimboni;
mulumbale te lupe panjingendo alowa telemele mele
nuni aku siku aku meleselo alowa teni.
Nalo nu nunu aku siku alowa naa teko,
moleno mele alieli molko,§
anda naa leko, alieli molko mindi puni.”*
nirimu. 13 Pulu Yemone ou walse nimbendo:
“ ‘Nunge opa puluema nuni nokani.’ nimbu
pe eno topo manie mundundumbo kene
isili-ou nu ⸤na kinie pea
tapu topolo ye nomiselo molopolo
melema nokambili⸥
nanga ki umbukundu ongo molani.Ӡ
nirimu aku ungumu angellomando nirimuye? 14 ⸤Aku ungumu angellomando naa nirimu liemo⸥ angelloma nameleye? Angelloma mini mele molko Pulu Yemonga kongono tendeli yema. Kanume Pulu Yemone lipe tapondopa, mindili nolemela aulkena wendo lipe, yu-kinie pea molko kondonge aulkena lipe mondolemo‡ ulu pulumu linge yemboma ‘Liku tapondoko nokangi paa.’ nimbe lipe mundulimo yema.
* 1:1 bokumunge alsena anjokondo “35. profet”. † 1:2 Yesusi kolorumu kinie Pulu Yemone olio-kinie ungu kondemo nimbe panjipe mi lierimu; inie anjokondo 9:15, Mateyu 20:50-51 kanani. ‡ 1:2 bokumunge alsena anjokondo “13. God”, “32.2. Pikinini Bilong God”. § 1:2 10 inie anjokondo 11:3ekendo, Jono 1:3. * 1:3 Enamone nambelemoye? Pa tendepa, ‘melema opili.’ nimbe, sikuriti llaiti tondopa, ‘kolea kanangi.’ nimbe, ‘kuru naa topili.’ nimbe, ‘ali naa tepili.’ nimbe, aku sipe enamone kongono awisili tepa olio lipe tapondolemo. Aku sipe Pulu Yemo yu enamo mele, Malo yunge pa teli kongonoma tendeli yemo. Jono 1:4-5,9 kananila. † 1:3 Mako 16:19, Lipe Mundorumu Yema 2:33, 5:31, Romo 8:34, Ipuru inie anjokondo 8:1, 12:2, Lipe Ora Sirimu 22:3. ‡ 1:4 Pulu Yemonga Malo manie omba mana ye a lierimu kinie yu maniendopa angelloma olandopa, nalo Pulu Yemonga ki umbukundu pupe molorumu kinie yu olandopa, eno paa maniendopa. Inie anjokondo 2:9 kana. Pillipai 2:9-11 kananila. § 1:5 Konana 2:7, inie anjokondo 1:8, 5:5. Mateyu 3:17, Jono 8:54, Romo 1:4 kananila. * 1:5 Pe-Samuele 7:14, Ou-Kingime Talo Sipemo 17:13. † 1:6 ‘Kango komolayemo’ nirimu akumu ungu iko mele topa nirimu. Kollosi 1:15-17,18, Romo 8:29, Lipe Ora Sirimu 1:5 kanani. Ye awili tene kango te yu kolo wangopa ye nomi molomba, yu moya melema simbe limbe kangomo ‘yemboma kanoko piliengi!’ nimbe kango te lipe “Yu nanga kango komomo.” nirimu aku sipe mele nimbe nirimu. ‡ 1:6 Giriki ungune Ungu-Manema 32:43 molemo, nalo Ingillisi ungune kinie Pisini ungune kinie naa molemo. § 1:7 Konana 104:4. * 1:8 bokumunge alsena anjokondo “20. kingdom”. † 1:9 Konana 45:6-7. ‡ 1:10 bokumunge alsena anjokondo “6. Bikpela”. § 1:12 inie anjokondo 13:8, Jemisi 1:17. * 1:12 Konana 102:25-27. † 1:13 Konana 110:1; Mateyu 22:44, LLuku 20:42,43, Lipe Mundorumu Yema 2:34,35 kananila. ‡ 1:14 bokumunge alsena anjokondo “21. kisim bek”.
☰