Muqeddes Kalam (latin yéziq) Amos 5

Üch tawapgah toghruluq

1 I Israil jemeti, bu sözni,

Yeni Men sen toghruluq oquydighan bir mersiyeni anglap qoy: —

2 «Pak qiz Israil yiqildi;

U qaytidin ornidin turmaydu;

U öz tupriqigha tashlan’ghan,

Uni turghuzup yöligüchi yoqtur».

3 Chünki Reb Perwerdigar mundaq deydu: —

Israilning ming leshker chiqqan bir shehirining yüz leshkirila tirik qalidu;

Yüz leshker chiqqan bir shehirining Israil jemeti üchün on leshkirila tirik qalidu;

4 Chünki Perwerdigar Israil jemetige mundaq deydu: —

Méni izdenglar, hayatqa érishisiler;

5 Beyt-Elni izdimenglar,

Gilgalghimu barmanglar,

Beer-Shébagha seper qilmanglar;

Chünki Gilgal esirge élinip sürgün qilinmay qalmaydu,

Beyt-El yoqqa chiqidu.□
■

6 Perwerdigarni izdenglar, hayatqa érishisiler;

Bolmisa U Yüsüp jemeti ichide ot kebi partlap, uni yep kétidu,

Hem Beyt-Elde otni öchürgüdek adem tépilmaydu.

7 I adaletni emen’ge aylandurghuchi,

Heqqaniyliqni yerge tashlighuchilar,□

8 Siler Orion yultuz türkümi we Qelb yultuz topini Yaratquchi,

Ölüm kölenggisini tang nurigha Aylandurghuchi,

Kündüzni qarangghuluq bilen kéchige Aylandurghuchi,

Déngizdiki sularni chaqirip, ularni yer yüzige Quyghuchini izdenglar;

Perwerdigar Uning namidur.■

9 U baturlar üstige tuyuqsiz halaketni partlitidu,

Istihkam üstige halaket chüshüridu.

10 Shu Israillar sheher derwazisida tenbih béridighanlargha öch,

Durus sözleydighanlardin yirginidu.□

11 Emdi siler namratlarni ézip,

Ulardin bughday «hediye»lerni aldinglar!

Oyulghan tashlardin öylerni saldinglar,

Biraq ularda turmaysiler;

Siler güzel üzümzarlarni berpa qilghansiler,

Biraq ularning sharabini ichelmeysiler.□
■

12 Chünki silerning asiyliqliringlarning qanchilik köplükini,

Silerning gunahinglarning qanchilik zor ikenlikini obdan bilimen;

Ular heqqaniy ademni ézidu,

Ular para yeydu,

Sheher derwazisida miskinlerning heqqini qayriwalidu.

13 Shunga bundaq dewrde «pemlik adem» süküt qilidu;

Chünki u rezil bir dewrdur.□

14 Hayat yashash üchün yamanliqni emes, méhribanliq-yaxshiliqni izdenglar;

Shundaq bolghanda siler dégininglardek,

Samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar heqiqeten siler bilen bille bolidu.

15 Yamanliqtin nepretlininglar, méhribanliq-yaxshiliqni söyünglar,

Sheher derwazisida adaletni ornitinglar;

Shundaq qilghanda Perwerdigar, samawi qoshunlarning Serdari bolghan Xuda belkim Yüsüpning qaldisigha shapaet körsiter.□ ■

16 Shunga Perwerdigar, samawi qoshunlarning Serdari bolghan Xuda Reb mundaq deydu: —

«Barliq keng reste-bazarlarda ah-zarlar anglinidu;

Ular hemme kochilarda «Way... way!...» dep awazini kötüridu;

Ular déhqanlarnimu matem tutushqa,

Ah-zarlar kötürgüchi «ustilar»ni yighlashqa chaqiridu.

17 Hem barliq üzümzarlardimu ah-zarlar kötürülidu;

Chünki Men Özüm aranglardin ötüp kétimen» — deydu Perwerdigar.□

Perwerdigarning küni

18 Perwerdigarning künige teqezzar bolghan silerge way!

Perwerdigarning küni silerge qandaq aqiwetlerni keltürer?

U yoruqluq emes, belki qarangghuluq élip kélidu.□ ■

19 U küni birsi shirdin qéchip, éyiqqa uchrap,

Andin öyige kirip, qoli bilen tamgha yölen’gende,

Yilan uni chaqqandek bir ish bolidu!

20 Perwerdigarning küni yoruqluq emes, belki qarangghuluqla élip kélidu emesmu?

Uningda peqet qarangghuluqla bolup, yoruqluq héch bolmaydighu?!

Bihude héyt-bayramlar

21 Héytliringlargha nepretlinimen, ulardin bizar boldum,

Ibadet sorunliringlarning puriqini purighum yoq.■

22 Chünki siler Manga «köydürme qurbanliq»lar hem «ash hediye»liringlarni sunup atisanglarmu,

Men ularni qobul qilmaymen;

Silerning bordaq malliringlar bilen qilghan «inaqliq qurbanliqliringlar»gha qarimaymen.

23 Mendin munajatliringlarning sadalirini épkétinglar,

Chiltarliringlarning küylirini anglimaymen;

24 Buning ornida adalet xuddi sharqiratmidek,

Heqqaniyliq ebediy aqidighan éqimdek dolqunlisun!

25 Siler chöl-bayawandiki qiriq yilda qilghan qurbanliq-hediyilerni Manga élip keldinglarmu, i Israil jemeti?!□ ■

26 Berheq, siler «Sukkot» dégen padishahinglar, hem «Qiun» dégen butliringlarni, yeni «Yultuz ilahi»nglarni kötürüp mangdinglar!□

27 Emdi Men silerni esir qilip, Demeshqtin yiraqlargha sürgün qildurimen,

— deydu «Samawi qoshunlarning Serdari bolghan Xuda» dégen nam bilen atalghan Perwerdigar.

□ 5:5 «Beyt-Elni izdimenglar, Gilgalghimu barmanglar, Beer-Shébagha seper qilmanglar» — Beyt-El, Gilgal hem Beer-Shéba Israillar üchün üch tawabgahqa aylan’ghanidi. Bu üch jaygha bérip qurbanliq qilish qatarliqlar «tawap qilish»tek «sawabliq ish» dep qaralghan. Bu üch jay Ibrahim, Ishaq, Yaqup, Yeshua qatarliq peyghemberlerning tarixi bilen zich munasiwetlik bolghan jaylardur. Tewratta, bundaq «tawab qilish» ishlirining hemmisi xorapilyliq dep qarilidu. Amos bu yerde söz oyuni qilidu, «Gilgal esirge chüshidu» deydu. Bu ibraniy tilida «Gilgal galah-galah» dégen bilen ipadilinidu. «Beyt-El yoqqa chiqidu» dégenning «Beyt-El «yoq» (yoqqa barawer bolghan) bir butqa oxshap qalidu» dégen ichki menisi bar. ■ 5:5 Am. 4:4 □ 5:7 «I adaletni emen’ge aylandurghuchi» — «emen» dégen achchiq bir ösümlük bolghachqa, mushu yerde ademlerge qayghu-hesretni épkélidighan adaletsizlikni bildüridu. ■ 5:8 Ayup 9:9; 38:31; Am. 9:6 □ 5:10 «Shu Israillar sheher derwazisida tenbih béridighanlargha öch,...» — «sheher derwazisi» sheherdiki aqsaqallar olturidighan, erz-dewalarni anglaydighan, soraq qilidighan jay. □ 5:11 «Emdi siler namratlarni ézip,...» — ibraniy tilida «Emdi siler namratlarni dessep,...». Bashqa birxil terjimisi «Namratlardin éghir ijare heqqi élip,...». ■ 5:11 Zef. 1:13 □ 5:13 ««pemlik adem» süküt qilidu» — mushu «pemlik adem» belkim «öz bixeterliki yaki menpeetini közlep yüridighan adem» dégen menide. Yuqiriqi 10-, 12-ayetni körüng. Buninggha qarighanda, Amos peyghemberning «épi yoq» oxshaydu, chünki u op’ochuq halda rezil hökümdarlargha, baylargha tenbih bermekte. □ 5:15 «...Xuda belkim Yüsüpning qaldisigha shapaet körsiter» — «Yüsüpning qaldisi» shimaliy padishahliq bolghan «Israil»din qaldurulghanlarni körsitidu. Yüsüptin törülgen Efraim we Manassehdin Israil ichidiki eng chong qebililer chiqqan. ■ 5:15 Zeb. 34:14-15; 97:10; Rim. 12:9 □ 5:17 «Men Özüm aranglardin ötüp kétimen» — «Mis.» 12:12de, Perwerdigarning Israilgha «Men Misirni kézip ötimen» dep Misirliqlargha ölüm jazasini yürgüzgenlikige oxshash, U hazir Öz xelqi arisidin «ötüp kétip», Öz jazasini élip baridu. □ 5:18 «Perwerdigarning künige teqezzar bolghan silerge way!» — Amos dewridikiler Tewrattiki «Obadiya» hem «Yoél» peyghemberlerning yazmiliridin «Perwerdigarning küni»ni xata chüshinip, belkim «Xuda hemme «kapir ejnebiy» ellerni qattiq uridu, «Xudaning xelqi bolghan bizler» kötürülimiz» dégen irqchi, bimene köz-qarashta bolghanidi. Amos bu kün bolsa, gunahtin towa qilmighan herbir ademge jaza élip kélidu, deydu. ■ 5:18 Yer. 30:7; Yo. 2:2; Zef. 1:15 ■ 5:21 Yesh. 1:11; Yer. 6:20 □ 5:25 «Siler chöl-bayawandiki qiriq yilda qilghan qurbanliq-hediyilerni manga élip keldinglarmu, i Israil jemeti?!» — Musa peyghemberning yétekchilikide chöl-bayawanda bolghan dewrde, Israillar chöl-bayawanda qurbanliqlarni qilip kelgen bolsimu, lékin bu ayettin shuni bileleymizki, ular bu qurbanliqlarni Xuda üchün atighan emes («Manga élip keldinglarmu?»); bu ishlar peqetla bir «diniy paaliyet» yusunida élip bérilghan, xalas. ■ 5:25 Ros. 7:42 □ 5:26 «Berheq, siler ... «Yultuz ilahi»nglarni kötürüp mangdinglar!» — pütkül ayetning terjimiliri köp xil. Biraq asasiy menisi oxshash, Israil Musa peyghember dewridin tartip könglidiki butpereslikni héch tashlimighan. Ayette éytilghan butlar asasen Mésopotamiye, yeni Babil rayonidiki butlardur. Shunga Xudaning ulargha béridighan jazasi (27-ayet) ularni Babilgha esir qildurup, shu yerge sürgün qildurushtin ibaret bolidu.