Muqeddes Kalam (latin yéziq) Amos 8

Kélidighan jazalar

1 Reb Perwerdigar manga mundaq bir ishni körsetti; mana, bir séwet yazliq méwe.□ 2 Andin U mendin: Amos, némini kördung? — dep soridi.

Men: «Bir séwet yazliq méwini» — dédim.

Perwerdigar manga: Emdi xelqim Israilgha zawal yetti; Men yene ularni jazalimay ötüp ketmeymen, — dédi.□

3 — Shu küni ordidiki qizlarning naxshiliri qiya-chiyalargha aylinidu, — deydu Reb Perwerdigar; — Jesetler köp bolidu; ular jay-jaylarda sirtqa tashlinidu. Süküt!□

4 Buni anglanglar, hey miskinlerni ezgüchiler,

Zémindiki ajiz möminlerni yoqatmaqchi bolghanlar —□

5 «Ashliqimizni satmaqchi iduq, yéngi ay qachanmu axirlishar,

Bughday yaymisini achattuq, shabat küni qachan tüger?» — deydighanlar,

— Shundaqla «efah»ni kichik qilip, «shekel»ni chong élip,

Aldamchiliq üchün tarazini yalghan qilghanlar! □ ■

6 — Namratlarni kümüshke,

Miskin ademni bir jüp choruqqa sétiwalmaqchi bolghanlar,

Bughdayni süpüründisi bilen qoshup satmaqchi bolghanlar!■

7 Perwerdigar Yaqupning ghururi bilen shundaq qesem qildiki,

— Berheq, Men hergiz ularning qilghanliridin héchbirini untumaymen!□

8 Zémin bu ishlardin tewrinip ketmemdu?

We uningda turuwatqanlarning hemmisi matem tutmamdu?

U Nil deryasidek örlep kétidu,

U Misir deryasidek örkeshlep, andin chöküp kétidu.□

9 Shu küni shundaq emelge ashuruliduki, — deydu Reb Perwerdigar,

— Quyashni chüshte patquzimen,

Zéminni shu ochuq künde qarangghulashturimen.

10 Héytliringlarni musibetke,

Hemme naxshiliringlarni ah-zarlargha aylanduriwétimen;

Hemme ademning chatriqi üstini böz rext bilen orighuzimen,

Herbir ademning béshida taqirliq peyda qilimen;

Bu matemni yekke-yégane bir oghulning matimidek,

Héytning axirini derd-elemlik bir kün qiliwétimen.□

Sürgün bolup, Xudaning sözidin ayrilish

11 Mana, shundaq künler kéliduki, — deydu Reb Perwerdigar,

Zémin’gha qehetchilikni ewetimen, —

— Nan’gha bolghan qehetchilik emes, yaki sugha bolghan changqashmu emes, belki Perwerdigarning söz-kalamini anglashqa bolghan qehetchilikni ewetimen.

12 Shuning bilen ular déngizdin déngizgha, shimaldin sherqqe kézip mangidu,

Ular Perwerdigarning söz-kalamini izdep uyan-buyan yürüp, uni tapalmaydu.□

13 Shu küni güzel qizlar hem yigitlermu ussuzluqtin halidin kétidu;

14 Hem Samariyening gunahining nami bilen qesem ichkenler,

Yeni «Ilahingning tirikliki bilen, i Dan», yaki «Beer-Shébadiki ilahiy tirik yol bilen!» dep qesem ichkenler bolsa —

Ular yiqilidu, ornidin hergiz qaytidin turalmaydu.□

■

□ 8:1 «Reb Perwerdigar manga mundaq bir ishni körsetti; mana, bir séwet yazliq méwe» — bu ishni (hem 7-bab, 4-, 7-ayettiki ishlarnimu) Amos bésharetlik ghayibane körünüshte körgen bolushi mumkin. □ 8:2 «Men: «bir séwet yazliq méwini» — dédim. Perwerdigar manga: Emdi xelqim Israilgha zawal yetti... — dédi» — ibraniy tilida «yazliq méwe» bilen «zawal» dégen sözler bir-birige oxshap kétidu. □ 8:3 «Jesetler köp bolidu; ular jay-jaylarda sirtqa tashlinidu. Süküt!» — démek, shu chaghda matem tutqanda, awaz chiqirishqa bolmaydu. □ 8:4 «Hey miskinlerni ezgüchiler...» — bashqa birxil terjimisi «Hey, miskinlerni yutuwalghuchilar...». □ 8:5 «Ashliqimizni satmaqchi iduq, yéngi ay qachanmu axirlishar, bughday yaymisini achattuq, shabat küni qachan tüger?» — «yéngi ay» künide hem «shabat küni» (shenbe küni)de Musa peyghemberge chüshürülgen qanun boyiche dem élish kérek idi. Emdi bu kishiler achközlüktin dem élishqimu narazi idi. Shundaq bolupla qalmay, ular bughdayni ölcheydighan kürini kichik, tenggilerni jinglaydighan taraza téshini chong qilip xeqlerni aldaydu (kéyinki izahatni körüng). ««efah»ni kichik qilip, «shekel»ni chong élip,..» — «efah» hejim birliki, «shekel» pulning yaki éghirliqning birliki idi. Bir «efah» (yaki «küre») 40 litrche, bir «shekel» («misqal») 14 gram kélidu. Bu toluq ayet sodigerlerning addiy puqralarni ölchem birlikliridin paydilinip, qaqati-soqti qiliwatqanliqini körsitidu. ■ 8:5 Hosh. 12:8 ■ 8:6 Am. 2:6 □ 8:7 «Perwerdigar Yaqupning ghururi bilen shundaq qesem qildiki,...» — bezi alimlar: ««Yaqupning ghururi bilen» dégenni «Yaqupning pexri bilen», démek «Yaqupning pexri bolghan Xuda bilen» dep chüshinidu. Biraq 6-bab, 8-ayet boyiche Xuda «Yaqupning ghururi» yaki «Yaqupning pexri»ge öch idi. Adette qesem ichishte qesem qilghuchilar nahayiti muqim, özgermes bir nerse bilen qesem ichidu; Xudaning «Yaqupning ghururi bilen» qesem ichishi bolsa intayin kinayilik gep, «Yaqupning ghururi»ning héch özgermes, nahayiti jahil ikenlikini puritidu. □ 8:8 «Zémin bu ishlardin tewrinip ketmemdu? We uningda turuwatqanlarning hemmisi matem tutmamdu? U Nil deryasidek örlep kétidu, u Misir deryasidek örkeshlep, andin chöküp kétidu» — mushu ayette Amos yer tewresh toghruluq bésharet béridu (1:1ni körüng). Nil deryasi her yili tuyuqsiz örlep kétip, bir mezgil kelkün kélip, zéminni bésip kétidu. Qanaan (Pelestin) zéminimu emdi Nil deryasigha oxshash «örlep kétidu» (yer tewresh bilen égiz-pes bolidu). □ 8:10 «Hemme ademning chatriqi üstini böz rext bilen orighuzimen» — «böz rext»ke oruniwélish, chachlarni chüshüriwétish qattiq matemni yaki towa qilishni bildüridu. «Bu matemni yekke-yégane bir oghulning matimidek... qiliwétimen» — bésharette ölgen «yekke-yégane oghul» zadi kimdu? Mezkur soal Israil üchün dewrdin-dewrge bashni qaturidighan mesile. □ 8:12 «kézip mangidu» — yaki «sersan bolup mangidu» yaki «elengship mangidu». «Shuning bilen ular déngizdin déngizgha, shimaldin sherqqe kézip mangidu, ular Perwerdigarning söz-kalamini ... tapalmaydu» — birinchidin, «déngizdin déngizgha» dégenlik belkim ««ottura déngiz»din «ölük déngiz»gha», yeni «gherbtin sherqqe» dep bildüridu. Tékistte «jenubqa» tilgha élinmaydu. Belkim bu Israildikilerning hakawurluqini körsitidu — ular Yehudadin, yaki Yehudadin kelgen peyghemberdin (mesilen, Amostin) heqiqetni izdimeydu. Toluq bésharet belkim Yehudiylarning kéyinki dewrlerdiki, bolupmu hazirqi omumiy ehwalini körsetken bolsa kérek — ular Injilni, yeni «xush xewer»ni qobul qilmighachqa, özliri tartqan azab-oqubetlirige héch chüshenche tapalmaydu. □ 8:14 «Samariyening gunahining nami bilen qesem ichkenler» — «Samariyening gunahi» ularning butliridin biri bolsa kérek. «Beer-shébadiki ilahiy tirik yol bilen!» — ibraniy tilida «Beer-Shébadiki yolning tirikliki bilen» déyilidu. «Danning ilahi» hem «Beer-Shébadiki ilahiy tirik yol» — shu ikki yerning butlirini körsitidu. «Yol» ibraniy tilida «derek» dégen söz bilen ipadilinidu. Uyghur tilidiki «teriqe» we «teriqet» dégen sözler ereb tili arqiliq mushu sözdin kelgen. ■ 8:14 Am. 5:5