☰ Misirdin chiqish 28
28
Kahinlarning muqeddes kiyimliri
1 Sen Israillarning ichidin akang Harun we uning oghullirini öz qéshinggha keltürgin; ularni, yeni Harun we oghulliri Nadab, Abihu, Eliazar we Itamarlarning Méning kahinliq xizmitimde bolushi üchün yéninggha keltürgin. ■ 2 Akang Harun’gha hem sherep hem güzellik üchün muqeddes kiyimlerni teyyarlighin. 3 Harunning Manga muqeddes qilinip, Méning kahinliq xizmitimde bolushi üchün, Men eqil-parasetning rohi bilen qelblirini toldurghan chéwer kishilerning herbirige söz qilip, ularni alahide kiyimlerni tikishke buyrughin. 4 Ular tikidighan kiyimler munulardin ibaret: — bir qoshén, bir efod, bir ton, keshtilen’gen bir xalta könglek, bir selle we bir belwagh. Méning kahinliq xizmitimde bolushi üchün, ular akang Harun’gha we oghullirigha muqeddes kiyimlerni tiksun.□
 
Efodning layihilinishi
5 Uninggha altun we kök, sösün, qizil yiplar bilen népiz toqulghan aq kanap rext ishlitilsun; 6 efodni ular altun we kök, sösün, qizil yiplar bilen népiz toqulghan aq kanap rextlerni teyyarlap, chéwer qollargha nepis qilip keshtilitip ishletsun. ■ 7 Efodning ikki béshini bir-birge tutashturush üchün ikki dolisida mürilik tasma bolsun. □ 8 Efodning üstidin baghlaydighan, keshtilen’gen belwagh efod bilen bir pütün qilinsun we uninggha oxshash sipta ishlinip, altun we kök, sösün, qizil yiplar we népiz toqulghan aq kanap rexttin yasalsun. □ 9 Ikki aq héqiqni tépip, ularning üstige Israilning oghullirining namlirini oydurghin; 10 ularning namlirining altisi bir yaqutqa oyulsun, qalghan altisi bolsa yene bir yaqutqa oyulsun, hemmisi tughulush tertipi boyiche pütülsun. 11 Xuddi yaqut neqishchiliri ishligendek, möhür oyulghandek Israilning oghullirining namlirini ikki yaqutqa oydurghin; ular altundin yasalghan közlükke békitilsun. 12 Israilning oghullirigha esletme tash bolsun üchün, ikki yaqutni efodning ikki mürilik tasmisigha qadighuzghin; shundaq bolghanda, Harun Perwerdigarning aldida ularning namlirini esletme süpitide müriliride kötürüp yüridu.
13-14 Buningdin bashqa, sen altundin yene ikki közlük we sap altundin shoynidek éship étilgen ikki zenjir yasatqin; andin éshilme zenjirler közlüklerge békitilsun.□
 
Qoshénning yasilishi
15 «Höküm qoshéni»ni chéwer qollargha nepis qilip keshtilitip yasatqin; uni hem efodni ishligen usulda yasighan, altun we kök, sösün, qizil yiplar bilen népiz toqulghan aq kanap rexttin yasighin. □  ■ 16 U ikki qat, töt chasa qilinsun; uzunluqi bir ghérich, kenglikimu bir ghérich bolsun. □ 17 Uning üstige töt qatar qilip göherlerni ornatqin: — birinchi qatargha qizil yaqut, sériq göher we zumret ornitilsun; 18 ikkinchi qatargha kök qashtéshi, kök yaqut we almas ornitilsun; 19 üchinchi qatargha sösün yaqut, piroza we sösün kwarts ornitilsun; 20 tötinchi qatargha béril yaqut, aq héqiq we anartash ornitilsun; bularning hemmisi altun közlük ichige ornitilsun. 21 Bu göherler Israilning oghullirining namlirigha wekil qilinip, ularning sanidek on ikki bolup, möhür oyghandek herbir göherge on ikki qebilining nami birdin-birdin pütülsun.
22 Qoshén’gha shoynidek éshilgen sap altundin ikki éshilme zenjir yasighin. 23 Qoshén’gha altundin ikki halqa étip, ikki halqini qoshénning yuqiriqi ikki burjikige békitkin; □ 24 andin altundin éshilip yasalghan ikki zenjirni qoshénning yuqiriqi ikki burjikidiki halqidin ötküzüp, 25 éshilgen shu zenjirlerning ikki uchini ikki közlükke békitip, közlüklerni efodning ikki mürilik tasmisining aldi qismigha ornatqin. 26 Buningdin bashqa sen altundin ikki halqa yasap, ularni qoshénning asti teripidiki ikki burjikige békitkin; ular efodqa tégiship turidighan qilinip ichige qadalsun. □ 27 Mundin bashqa sen altundin yene ikki halqa yasap, ularni efodning ikki mürilik tasmisining aldi töwenki qismigha, yeni efodqa ulinidighan jaygha yéqin qilip, keshitilen’gen belwaghdin égizrek qilip békitkin. 28 Qoshénning efodning keshitilen’gen belwéghidin yuqiriraq turushi, qoshénning efodtin ajrap ketmesliki üchün qoshénning halqisini kök shoyna bilen efodning halqisigha chétip qoyghin.
29 Shundaq qilghanda, Harun muqeddes jaygha kirgende, höküm qoshénini taqighachqa, Israilning oghullirining namlirini esletme süpitide yürikining üstide Perwerdigarning aldida daim kötürüp yürgen bolidu. □ 30 Harun Perwerdigarning aldigha kirgende, urim bilen tummim uning yüriki üstide bolushi üchün, bularni höküm qoshénining ichige alghin; mushundaq qilghanda, Harun Israillargha baghliq hökümlerni hemishe Perwerdigarning huzurida öz yüriki üstide kötürüp yürgen bolidu.□
 
Bash kahin kiyidighan bashqa kiyimler; bash kahinning oghullirining kiyimliri
31 Efodning ichidiki tonni pütünley kök renglik qilghin. □  ■ 32 Tonning bashqa kiyilidighan töshüki del otturisida bolsun; uning yirtilip ketmesliki üchün xuddi bapkar toqughandek, sawutning yaqisigha oxshash chörisige pewaz chiqirilsun. □ 33-34 Uning étikining chörisige kök, sösün we qizil yiptin anarlarni toqup asqin hemde altun qongghuraqlarni yasap, chörisidiki anarlarning ariliqigha birdin ésip qoyghin; tonning étikining pütkül chörisige bir altun qongghuraq, bir anar, yene bir altun qongghuraq, bir anar... békitilsun. □ 35 Harun xizmet qilghan waqtida shu tonni kiysun; buning bilen Harun Perwerdigarning aldigha barghanda, yeni muqeddes jaygha, Perwerdigarning aldigha kirip-chiqqanda uning awazi anglinip turidu-de, u ölümdin aman qalidu.□
 
36 Andin kéyin sen sap altundin nepis bir otughatni yasap, uning üstige möhürge neqishlen’gendek: «Perwerdigargha muqeddes qilindi» dep oyghin; □  ■ 37 uni kök renglik yip bilen sellisige chigkin; u sellining aldi teripige taqalsun; 38 u Harunning péshaniside tursun. Buning bilen Harun Israillarning muqeddes qilip keltürgen barliq muqeddes hediyelirige chaplashqan gunahlarni öz üstige élip kötüridu; hediyelerning Perwerdigarning aldida qobul qilinishi üchün otughat hemishe uning péshanisige taqaqliq tursun.□
39 Buningdin bashqa aq kanap rexttin bir könglek toqughin, shuningdek kanap rexttin toqulghan bir selle teyyarlighin; keshtilen’gen bir belwagh yasighin.□  
40 Harunning oghullirigha xalta köngleklerni tikkin; ularghimu belwaghlarni teyyarla, ulargha égiz böklernimu tikkin; bular ulargha hem sherep hem güzellik bolsun. 41 Bularning hemmisini sen akang Harun we uning oghullirigha kiydürgin; andin ularning Méning aldimda kahinliq xizmitimde bolushi üchün ularni mesihlep, Manga muqeddes qilip ayrighin.□
42 Ularning ewretlirining yépiq turushi üchün ulargha kanap rexttin tambal ettürgin; u bélidin yotisighiche yépip tursun. 43 Harun we oghulliri jamaet chédirigha kirgende yaki muqeddes jayda xizmette bolush üchün qurban’gahqa yéqinlashqanda, ular gunahkar bolup ölüp ketmesliki üchün tambalni kiyiwalsun. Bu uninggha we uningdin kéyinki nesilliri üchün ebediy bir belgilime bolsun.□
 
 
■ 28:1 Ibr. 5:4 □ 28:4 «Efod» we «qoshén» — bular we qatarliqlar toghruluq «Tebirler»ni we munasiwetlik sxémilarni körüng. «Efod» jilitkige oxshaydighan birxil kiyim, «qoshén» kahinning meydisige taqilidighan meyde yanchuq bolup, üstige on ikki qebilige wekillik qilidighan on ikki qimmetlik tash békitilgen. ■ 28:6 Mis. 39:2 □ 28:7 «...ikki dolisida mürilik tasma bolsun» — munasiwetlik sxémini körüng. □ 28:8 «Efodning belwéghi» — 5-ayette tilgha élin’ghan belwagh emes. «Law.» 8:7ni körüng. □ 28:13-14 «yene ikki közlük» — mushu ikki közlük efodning ikki mürisige békitilgen, 9-12-ayetlerde tilgha élin’ghan ikki aq héqiq orunlashturulghan közlüklerdur. □ 28:15 «Höküm qoshéni» — ichidiki «urim we tummim» dégen tashlar arqiliq Xudaning melum ish toghrisidiki iradisini yaki hökümini sorash üchün ishlitilgen (30-ayetni körüng). ■ 28:15 Mis. 39:8 □ 28:16 «U ikki qat, töt chasa qilinsun» — démek, yanchuq sheklide. □ 28:23 «qoshénning yuqiriqi ikki burjikige» — ibraniy tilida «qoshénning ikki béshigha». □ 28:26 «qoshénning asti teripidiki ikki burjikige» — ibraniy tilida «qoshénningIkki béshigha». □ 28:29 «qoshén» — qoshén we uning munasiwetlik tepsilatlirini körüsh üchün munasiwetlik sxémini körüng. □ 28:30 «urim we tummim» — alahide birxil tashlar. Bu tashlar arqiliq Israil xelqi Xudadin yol sorisa bolatti. Hemde ulardin herxil jawab chiqatti; mesilen, «shundaq», «yaq» dégendek. Bezi ehwallarda héchqandaq jawab bermeslikimu mumkin (mesilen, «Hak.» 20:23, «1Sam.» 14:37, 23:2-4, 28:6, «2Sam.» 2:1 qatarliqlarni körüng). «Urim»ning menisi «nurlar», «Tummim»ning menisi «mukemmellik» yaki «mukemmel ishlar» dégenlik; lékin ularning tepsilatliri hazir bizge namelum. □ 28:31 «Efodning ichidiki ton» — ton efodning ichige kiyilidu (munasiwetlik sxémini körüng). ■ 28:31 Mis. 39:22 □ 28:32 «sawut» — jengchining alahide kiyimi. □ 28:33-34 «anarlar» — mushu «anarlar» marjandek chongluqta toqulghan bolushi kérek. □ 28:35 «Harun ... Perwerdigarning aldigha kirip-chiqqanda qongghuraqlarning awazi anglinip turidu-de, u ölümdin aman qalidu» — qongghuraqlarning awazliri Xudagha bash kahinning Israilgha wekillik qilidighanliqini eslitidu. □ 28:36 «otughat» — bash kiyimige taqilidighan kichik taxta yaki mensep belgisidin ibaret. ■ 28:36 Mis. 39:30 □ 28:38 «Israillarning muqeddes qilip keltürgen barliq muqeddes hediyelirige chaplashqan gunahlar» — buning menisi: (1) Israillarning mushu hediye-qurbanliqlarni keltürüshtin meqsiti (Xudaning sözige asasen) gunahini yépishtin ibarettur, shunga hediyeler gunah bilen munasiwetlkitur; (2) Israillar hediye-qurbanliqlirini keltürginide keltürüsh usulida diqqetsizliktin hediyeler gunahqa chétilip qélishi mumkin yaki hediye keltürgüchining niyetlirige melum yaman gherez chétilishliq bolushi mumkin. Biz ikkinchi chüshenchige mayil. □ 28:39 «kanap rexttin bir könglek toqughin» — yaki «kanap rexttin alichipar bir xalta könglek tikkin». «keshtilen’gen bir belwagh yasighin» — bu belwagh efodningki emes. «Law.» 8:7ni körüng. □ 28:41 «Méning aldimda kahinliq xizmitimde bolush» — bu ayettiki «aldimda kahinliq xizmitimde bolush» ibraniy tilida «qolgha tutquzush» yaki «qolgha bérish» dégen söz bilen ipadilinidu. Kahinliq wezipisi asasen Xudaning qurbanliqlirini öz qoligha élish bilen bashlinatti; shunga ular qoligha héchqandaq bashqa ishlarni élishigha bolmaytti. □ 28:43 «jamaet chédirigha kirgende» — mushu yerde chédirning hoylisigha kirishni körsitidu.
☰