Muqeddes Kalam (latin yéziq) Yeshaya 28

Efraim, yeni «shimaliy padishahliq» toghruluq bir bésharet •••• Birdinbir ul néme?

1 Efraimdiki meyxorlarning béshidiki tekebburluq bilen taqiwalghan güllük tajigha way!

Munbet jilghining béshigha taqiwalghan,

Yeni ularning soliship qalghan «pexri» bolghan gülige way!

I sharabning esiri bolghanlar!□

2 Mana, Reb bir küch we qudret igisini hazirlidi;

U bolsa, möldürlük judun hem weyran qilghuchi borandek,

Dehshet bilen tashqan kelkün suliridek,

Esheddiylerche tajni yerge uridu.

3 Efraimdiki meyxorlarning béshidiki tekebburluq bilen taqiwalghan güllük taji ayagh astida cheylinidu;

4 We munbet jilghining béshida taqiwalghan,

Ularning «pexri» bolghan soliship qalghan güli bolsa,

Baldur pishqan enjürdek bolidu;

Uni körgen kishi körüpla,

Qoligha élip kap étip yutuwalidu.

5 Shu künide, samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar Öz xelqining qaldisi üchün shereplik bir taj,

Shundaqla körkem bir chembirek bolidu.

6 U yene höküm chiqirishqa olturghanlargha toghra höküm chiqarghuchi Roh,

We derwazida jengni chékindürgüchige küch bolidu. □

Yérusalémdiki emirlerning ehwali •••• Kim Xudaning sözini chüshineleydu?

7 Biraq bularmu sharab arqiliq xatalashti,

Haraq bilen éziqip ketti: —

Hem kahin hem peyghember haraq arqiliq éziqip ketti;

Ular sharab teripidin yutuwélin’ghan;

Ular haraq tüpeylidin eleng-seleng bolup éziqip ketti;

Ular aldin körüshtin adashti,

Höküm qilishta éziqishti;□ ■

8 Chünki hemme dastixan bosh orun qalmay qusuq we nijaset bilen toldi. □

Emirler Yeshayani mazaq qilidu

9 «U kimge bilim ögetmekchidu?

U zadi kimni mushu xewerni chüshinidighan qilmaqchidu?» □

Yeshaya jawab béridu

10 Éghizlandurulghanlargha emesmu?! Emchektin ayrilghan bowaqlargha emesmu?!

Chünki xewer bolsa wezmuwez, wezmuwezdur,

Qurmuqur, qurmuqurdur,

Bu yerde azraq,

Shu yerde azraq bolidu...□

11 Chünki duduqlaydighan lewler we yat bir til bilen U mushu xelqqe söz qilidu.□ ■

12 U ulargha: —

«Mana, aram mushu yerde,

Hali yoqlarni aram aldurunglar;

Yéngilinish mushudur» — dégen,

Biraq ular héchnémini anglashni xalimighan.□

13 Shunga Perwerdigarning sözi ulargha: —

«Wezmuwez, wezmuwezdur,

Qurmuqur, qurmuqurdur.

Mushu yerge azraq,

Shu yerge azraq bolidu;

Shuning bilen ular aldigha kétiwétip,

Putliship, ongda chüshidu,

Sundurulup,

Tuzaqqa chüshüp tutulup qalidu.□ ■

14 — Shunga hey siler mazaq qilghuchilar, Yérusalémda turghan mushu xelqni idare qilghuchilar,

Perwerdigarning sözini anglap qoyunglar!

15 Chünki siler: — «Biz ölüm bilen ehde tüzduq,

Tehtisara bilen bille bir kélishim békittuq;

Qamcha tashqindek ötüp ketkende,

U bizge tegmeydu;

Chünki yalghanchiliqni bashpanahimiz qilduq,

Yalghan sözler astida mökünüwalduq» — dédinglar,□

16 Shunga Reb Perwerdigar mundaq deydu: —

Mana, Zionda ul bolush üchün bir Tash,

Sinaqtin ötküzülgen bir tash,

Qimmetlik bir burjek téshi,

Ishenchlik hem muqim ul téshini salghuchi Men bolimen.

Uninggha ishinip tayan’ghan kishi héch hoduqmaydu, aldirimaydu.□ ■

17 We Men adaletni ölchem tanisi qilimen,

Heqqaniyliqni bolsa tik ölchigüch yip qilimen;

Möldür bashpanahi bolghan yalghanchiliqni süpürüp tashlaydu,

We kelkün möküwalghan jayini téship epkétidu.□

18 Shuning bilen ölüm bilen tüzgen ehdenglar bikar qiliwétilidu;

Silerning tehtisara bilen békitken kélishiminglar aqmaydu;

Qamcha tashqindek ötüp ketkende,

Siler uning bilen cheyliwétilisiler.

19 U ötüp kétishi bilenla silerni tutidu;

Hem seher-seherlerde,

Hem kéche-kündüzlerdimu u ötüp turidu,

Bu xewerni peqet anglap chüshinishning özila wehimige chüshüsh bolidu.

20 Chünki kariwat sozulup yétishqa qisqiliq qilidu,

Yotqan bolsa adem tügülüp yatsimu tarliq qilidu.□

21 Chünki Perwerdigar Öz ishini,

Yeni Özining gheyriy emilini yürgüzüsh üchün,

Özige yat bolghan ishni wujudqa chiqirish üchün,

Perazim téghida turghinidek ornidin turidu,

U Gibéon jilghisida ghezeplen’ginidek ghezeplinidu;□

22 Shunga mazaq qilghuchilar bolmanglar;

Bolmisa, kishenliringlar ching bolidu;

Chünki men samawi qoshunlarning Serdari bolghan Reb Perwerdigardin bir halaket toghrisida,

Yeni pütkül yer yüzige qet’iylik bilen békitken bir halaket toghrisidiki xewerni anglighanmen.

Eqilliq déhqanning térish-yighishi toghrisida bir temsil

23 — Qulaq sélinglar, awazimni anglanglar;

Tingshanglar, sözlirimni anglanglar.

24 Yer heydigüchi déhqan térish üchün yerni kün boyi heydemdu?

U pütün kün yerni aghdurup,

Chalmilarni ézemdu?

25 U yerning yüzini tekshiligendin kéyin,

Qaraköz bediyanni tashlap,

Zirini chéchip,

Bughdayni taplarda sélip,

Arpini térishqa békitilgen jaygha,

Qara bughdayni étiz qirlirigha térimamdu?

26 Chünki uning Xudasi uni toghra höküm qilishqa nesihet qilidu,

U uninggha ögitidu.

27 Berheq, qaraköz bediyan chishliq tirna bilen tépilmeydu;

Tuluq zire üstide heydelmeydu;

Belki qaraköz bediyan bolsa qamcha bilen soqulidu,

Zire bolsa tömür-tayaq bilen urulup dan ajritilidu.

28 Un tartishqa danni ézish kérek, emma déhqan uni menggüge tépéwermeydu;

U harwa chaqliri yaki at tuyaqliri bilen uni menggüge tépéwermeydu;

29 Mushu ishmu samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigardin kélidu;

U nesihet bérishte karamet,

Danaliqta ulughdur. □

■

□ 28:1 «Efraimdiki meyxorlarning béshidiki tekebburluq bilen taqiwalghan güllük tajigha way!...» — Efraimning begliri haraq ichishke bek amraq idi. Ularning örp-aditige asasen, abruyluq ademler olturushlarda gül taj taqaytti. Yeshaya peyghember, ularning «pexri» bolghan güli, yeni ularning «shan-sheripi» soliship kétip yoqay dep qaldi, deydu. Ach adem körüpla yewalidighan bir tal enjürdek ular yoqap kétishi mumkin. Hazir bolsa, tekebburluq qilidighan yaki eysh-ishret qilidighan waqit emes, belki towa qilip peryad kötürüsh kérek, dégenliktur. «Munbet jilgha» — shimaliy padishahliq (Israil)ning paytexti bolghan Samariye jaylashqan jilghini körsetse kérek. □ 28:6 «U yene höküm chiqirishqa olturghanlargha toghra höküm chiqarghuchi Roh, we derwazida jengni chékindürgüchige küch bolidu» — mötiwerler xelq üchün höküm chiqirish, sot qilish üchün sheher derwazilirida olturatti. Bashqa birxil terjimisi: — «Düshmenni derwazisighiche chékindurgüchige küch bolidu» — démek, hujum qilidighanlargha küch bolidu. □ 28:7 «kahin» — muqeddes ibadetxanida xelqlerge wekil bolup qurbanliq qilghuchi. ■ 28:7 Yesh. 5:11 □ 28:8 «Hemme dastixan bosh orun qalmay qusuq we nijaset bilen toldi» — mumkinchiliki barki, Yeshaya orda bilen bolghan munasiwiti bilen Yérusalémdiki erbablarning olturushigha qatnishalaydu. Töwendiki ayetlerge qarighanda, olturushning sewebi, Misir bilen Asuriyege qarshi turush ittipaqi toghrisidiki kélishim tüzgenlikni tebrikleshtin ibaret idi. Yeshaya herdaim mundaq ittipaqni tüzmeslikni teshebbus qilip, ularning mazaqlirigha uchrighan. □ 28:9 «U kimge bilim ögetmekchidu? U zadi kimni mushu xewerni chüshinidighan qilmaqchidu?» — mushu sözler, belkim, ziyapette olturghanlar Yeshayani mazaq qilidighan söz bolushi mumkin. Shübhisizki, ular «Peqet Xudaghila tayinishimiz kérek» dégen xewerni intayin addiy, sebiy balining közqarishi, xalas, dep qaraytti. □ 28:10 «Éghizlandurulghanlargha emesmu?! Emchektin ayrilghan bowaqlargha emesmu?!» — mushu sözler, belkim, Yeshayaning jawabining bashlinishi. Yeshaya ularning «mushu közqarishing bek addiy iken» dégen mazaq geplirini özlirige qayturup: «Peqet addiy ademler, sebiy balidek kichik péil kishilerla mushularni chüshineleydu, shundaqla Xudaning sözini qobul qilalaydu. Tekebbur, özini eqilliq chaghlaydighanlar hergiz chüshinelmeydu», deydu. «Chünki xewer bolsa wezmuwez, wezmuwezdur, qurmuqur, qurmuqurdur, bu yerde azraq, shu yerde azraq bolidu...» — mushu sözning üch muhim nuqtisi bar: — (1) Yeshaya mushu yerde kitabidiki bésharetlerni toluq chüshinishke tolimu muhim bir achquchni béridu. Bésharetler bir-birlep, birsi bu heqiqetni tekitlise, birsi u heqiqetni tekitleydu, hemme bésharet arqiliq bizge qandaq qilip Xudagha pütünley, etrapliq ishinip tayinishni ögitidu. (2) «wezmuwez, ... qurmuqur...» ibraniy tilida «saw, saw,.... kaw, kaw, ....» dégendek kichik balining teleppuzida éytilidu. Shuning bilen u Xudaning sözini qobul qilish üchün kichik baligha oxshash kichik péilliq bolushi kérek dep tekitleydu. (3) bala sözligendek «saw, saw,.... kaw, kaw, ....» dégen sözler yene kélip yat bir tildek bolup, 11-ayetni tonushturidu. Töwendiki izahatnimu körüng. □ 28:11 «Chünki duduqlaydighan lewler we yat bir til bilen U mushu xelqqe söz qilidu» — démek, Yérusalém we Yehudaliqlar yat bir dölet teripidin basturulup, yat yurtqa yötkilidu. Ular Xudaning addiy sözlirini «balilarche gep» dep mazaq qilip ret qilidu, netijide mushundaq awazlar ularda yamrap kétidu. ■ 28:11 1Kor. 14:21 □ 28:12 «Mana, aram mushu yerde, hali yoqlarni aram aldurunglar; yéngilinish mushudur» — bu sözler Yeshaya yetküzgen xewerning jewhiridur. Xudagha tayinish — aramliqtur! «Duduqlaydighan lewler we yat bir til bilen U (Perwerdigar) mushu xelqqe söz qilidu... biraq ular héchnémini anglashni xalimighan» — mezkur bésharet (11-13 ) toghruluqmu «1Kor.» 14:21-22 we uninggha baghliq «qoshumche söz»nimu körüng. □ 28:13 «Shuning bilen ular aldigha kétiwétip, putliship, ongda chüshidu, ...tuzaqqa chüshüp tutulup qalidu» — özi tallighan yoli bilen algha basqini bilen, netijisi halakettur, xalas. ■ 28:13 2Kor. 2:16 □ 28:15 «Biz ölüm bilen ehde tüzduq, tehtisara bilen bille bir kélishim békittuq... yalghan sözler astida mökünüwalduq» — herqandaq kishi mushundaq sözlerni aghzi bilen démeydu, elwette. Biraq Yeshaya peyghember mushu sözlerni ularning aghzigha sélip, ularning tüzgen ehdisining heqiqiy ehmiyitini ayan qilidu. Shu chaghdiki ehde bolsa Misir bilen bolghanidi, biraq Yeshaya bésharette shuni biwasite démeydu. Buning sewebi belkim Misirdiki bu ehde kelgüside ademni téximu aldaydighan, axirqi zamandiki bir ehdini körsitidu. Mushu ehdini Israil Sheytanning wekili dejjal bilen tüzidu. «Dan.» 9:27, Injil «Weh.» 11:2, 13:5ni körüng. □ 28:16 «Sinaqtin ötküzülgen bir tash» — sözmusöz terjime qilghanda, «Sinaq téshi». Bu ibare bashqilarni sinaydighan hem özi sinaqtin ötken bir tash, dégen ikki menini öz ichige alsa kérek. ■ 28:16 Zeb. 118:22; Mat. 21:42; Ros. 4:11; Rim. 9:33; 10:11; Ef. 2:20; 1Pét. 2:6, 7, 8 □ 28:17 «adaletni ölchem tanisi qilimen» — yaki «toghra höküm qilishni ölchem tanisi qilimen» (26-ayetnimu körüng). □ 28:20 «Chünki kariwat sozulup yétishqa qisqiliq qilidu, yotqan bolsa adem tügülüp yatsimu tarliq qilidu» — bu kinayilik gep. Ular Xudaning aramliqini ret qilidu, özining aram almaqchi bolghan yoli bolsa özige héch aram bermeydu. □ 28:21 «Perazim téghi» we «Gibéon jilghisi» — bu ikki jayda yüz bergen ishlarni chüshinish üchün, Tewrattiki «2Sam.» 5:17-20, 22-ayet qatarliqlarni körüng. Xuda ashu yerlerde Dawut padishahning textini mustehkemlesh üchün Filistiyler üstidin ikki qétim chong ghelibe qilghanidi. Biraq Yeshaya qobul qilghan wehiyge asasen, ademni jazalashtiki mushundaq ishlarning özi Xudaning muhebbetlik tebiitige pütünley gheyriy, tüptin yat kélidighan, Özi nepretlinidighan ish ikenliki ayan qilinidu. □ 28:29 «Mushu ishmu samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigardin kélidu; u nesihet bérishte karamet, danaliqta ulughdur» — 23-29-ayetlerning esli tékistliridiki bezi sözler nahayiti az uchrighachqa, bashqa birnechche xil terjimiliri uchrshi mumkin. Biraq üch ish éniq turidu: — (1) Yer heydesh hem danni soqup ajritishmu körünüshte yerge yaki dan’gha qarita «qattiq qolluq muamile» qilishqa oxshaydu; mushu ishlar belkim Xudaning bizge ishlitidighan terbiye tedbirlirini bildürushi mumkin. (2) Hemmimiz eqilliq déhqandin ögineyliki, u meqsetlik halda hemme ishni qilidu. U hergiz yer heydesh yaki dan soqup ajritishtin ibaret ikki ishni zoqlinish üchün qilmaydu; u axirqi nishan’gha qarap, herqaysi uruqlarning hosulini közleydu. Xudamu oxshashla hemmimizge oxshimaydighan terbiyilik usul qollinip, bizdin hosul chiqarmaqchi. Uning bezide muamilisi «qopal» yaki qattiq körünsimu, u beribir herqandaq danning ünüp chiqishigha kérek bolghan sharaitni obdan bilidu, herbirimizdin ayrim-ayrim halda hosul chiqirish usulini bilidu. ( 3) Melum bir hosul üchün heydep-térish yaki dan ajritish usuli muwapiq bolghini bilen, eqilliq déhqan mushu usulni chektin ashuruwetmey ishlitidu. Xuda oxshashla hemmimizni kichik péil, muhebbetlik kishilerdin qilish üchün del qandaq hem qanchilik derijidiki muamilini ishlitish kéreklikini bilidu. ■ 28:29 Yer. 32:19