☰ Yuhanna 12
12
Meryemning Eysani etirlishi
Mat. 26:6-13; Mar. 14:3-9
1 Ötüp kétish héytidin alte kün ilgiri, Eysa özi ölümdin tirildürgen Lazarus turuwatqan jay — Beyt-Aniyagha keldi.■ 2 Shu wejidin ular u yerde uninggha ziyapet berdi. Marta méhmanlarni kütüwatatti; Lazarus bolsa Eysa bilen hemdastixan bolghanlarning biri idi. 3 Meryem emdi nahayiti qimmet bahaliq sap sumbul etirdin bir qadaq ekilip, Eysaning putlirigha quydi andin chachliri bilen putlirini értip qurutti. Etirning xush puriqi öyni bir aldi.□ 4 Lékin uning muxlisliridin biri, yeni uninggha pat arida satqunluq qilghuchi, Simonning oghli Yehuda Ishqariyot:
5 — Némishqa bu qimmet bahaliq etir kembeghellerge sediqe qilip bérilishke üch yüz dinargha sétilmidi? — dédi□  ■ 6 (u bu sözni kembeghellerning ghémini yégenliki üchün emes, belki oghri bolghanliqi üchün dégenidi; chünki u muxlislarning ortaq hemyanini saqlighuchi bolup, daim uninggha sélin’ghinidin oghriliwalatti).■
7 Emdi Eysa: — Ayalni öz ixtiyarigha qoyghin! Chünki u buni méning depne künüm üchün teyyarliq qilip saqlighandur;□  ■ 8 chünki kembegheller hemishe siler bilen bille bolidu, lékin men hemishe siler bilen bille bolmaymen, — dédi.■
 
Bash kahinlarning Lazarusni öltürüsh suyiqesti
9 Zor bir top Yehudiylar uning shu yerde ikenlikidin xewer tépip, shu yerge keldi. Ularning kélishi yalghuz Eysani depla emes, yene u ölümdin tirildürgen Lazarusnimu körüsh üchün idi. ■ 10 Lékin bash kahinlar bolsa Lazarusnimu öltürüshni meslihetleshkenidi; 11 Chünki uning sewebidin nurghun Yehudiylar özliridin chékinip Eysagha étiqad qiliwatatti.
 
Yérusalémgha tentenilik bilen kirish
Mat. 21:1-11; Mar. 11:1-11; Luqa 19:28-40
12 Etisi, «ötüp kétish héyti»ni ötküzüshke kelgen zor bir top xalayiq Eysaning Yérusalémgha kéliwatqanliqini anglap, ■ 13  qollirigha xorma shaxlirini tutushqan halda uni qarshi alghili chiqishti we: «Teshekkür-hosanna! Perwerdigarning namida kelgüchi, Israilning padishahigha mubarek bolghay!» dep warqirashti.□  ■ 14 Eysa bir texeyni tépip, uninggha mindi; xuddi muqeddes yazmilarda mundaq pütülgendek: —
 
15 «Qorqma, i Zion qizi! Mana, Padishahing éshek texiyige minip kéliwatidu!».□  ■
 
16 Eyni chaghda uning muxlisliri bu ishlarni chüshenmeytti, lékin Eysa shan-sherepte ulughlan’ghandin kéyin, bu sözlerning uning toghruluq pütülgenlikini, shundaqla bu ishlarning derweqe uningda shundaq yüz bergenlikini ésige keltürdi.□
17 Emdi u Lazarusni qebridin chaqirip tirildürgen chaghda uning bilen bille bolghan xalayiq bolsa, bu ishqa guwahliq bériwatatti. 18 Eysa yaratqan bu möjizilik alametnimu anglighachqa, uni qarshi élishqa shu bir top ademler chiqishqanidi. 19 Perisiyler bolsa bir-birige:
— Qaranglar, barliq qilghininglar bikar ketti! Mana emdi pütkül jahan uninggha egeshmekte! — déyishti.■
 
Gréklarning Eysa bilen körüshüshni telep qilishi — uning öz ölümi toghruluq sözlishi
20 Ötüp kétish héytida ibadet qilghili kelgenler arisida birnechche gréklarmu bar idi. ■ 21 Bular emdi Galiliyening Beyt-Saida yézisidin bolghan Filipning yénigha kélip:
— Ependim, biz Eysa bilen körüshsek, — dep telep qilishti.■
22 Filip bérip buni Andriyasqa éytti. Andin Andriyas we Filip ikkisi Eysagha melum qildi.
23 Lékin Eysa ulargha jawaben mundaq dédi:
— «Insan’oghlining shan-sherepte ulughlinidighan waqit-saiti yétip keldi. □  ■ 24 Berheq, berheq, men silerge shuni éytip qoyayki, bughday déni tupraq ichige chüshüp ölmigüche, özi yenila yalghuz qalidu; lékin ölse, mol hosul béridu. □  ■ 25 Kimdekim öz hayatini ayisa uningdin mehrum bolidu; lékin bu dunyada öz hayatidin nepretlense, uni menggülük hayatliqqa saqliyalaydu. □  ■ 26 Kimdekim xizmitimde bolushni xalisa, manga egeshsun. Men qeyerde bolsam, méning xizmetchimmu shu yerde bolidu. Kémdekim méning xizmitimde bolsa, Ata uninggha izzet qilidu.■
27 Hazir jénim qattiq azabliniwatidu. Men néme déyishim kérek? «Ata, méni bu saettin qutquzghin!» deymu? Lékin men del mushu waqit-saet üchün keldim. □  ■ 28 Ata, naminggha shan-sherep keltürgin!».
Shuan, asmandin bir awaz anglinip:
— Uninggha shan-sherep keltürdüm we yene uninggha shan-sherep keltürimen!» — déyildi.
29 Buni anglighan shu yerde turghan xalayiq:
— Hawa güldürlidi, — déyishti.
Yene beziler bolsa:
— Bir perishte uninggha gep qildi, — déyishti.
30 Eysa bolsa jawaben: — Bu awaz méni dep emes, silerni dep chüshti. ■ 31 Emdi dunyaning üstige höküm chiqirilish waqti keldi; hazir bu dunyaning hökümdarining tashqirigha qoghlinish waqti keldi. □  ■ 32 We men bolsam, yerning üstidin kötürülginimde, pütkül insanlarni özümge jelp qilip tartimen, — dédi ■ 33 (uning buni dégini özining qandaq ölüm bilen ölidighanliqini körsetkini idi).
34 Xalayiq buninggha jawaben uningdin:
— Biz muqeddes qanundin Mesihning ebedgiche qalidighinini anglighan; sen qandaqsige «Insan’oghli kötürülüshi kérek» deysen?! Bu qandaqmu «Insan’oghli» bolsun? — dep soridi.□  ■
35 Shunga Eysa ulargha: — Nurning aranglarda bolidighan waqti uzun bolmaydu. Shunga qarangghuluqning silerni bésiwalmasliqi üchün, nur bar waqtida uningda ménginglar; qarangghuluqta mangghan kishi özining qeyerge kétiwatqanliqini bilmeydu. ■ 36 Nur aranglarda bar waqitta, uninggha ishininglar; buning bilen nurning perzentliri bolisiler, — dédi.
Eysa bu sözlerni qilghandin kéyin, ulardin ayrilip yoshurunuwaldi.
 
Yehudiy xelqining Mesihni ret qilishi
37 Gerche u ularning köz aldida shunche tola möjizilik alamet körsetken bolsimu, ular téxi uninggha étiqad qilmidi. 38  Shuning bilen Yeshaya peyghemberning yazmisida aldin’ala körsitilgen bésharet del emelge ashurdi:
«I Perwerdigar, bizning yetküzgen xewirimizge kimmu ishen’gen?
Hem «Perwerdigarning biliki» Bolghuchi kimgimu ayan qilin’ghan?»□  ■
 
39-40 Xalayiqning étiqad qilmighinining sewebi del shuki (xuddi Yeshaya peyghember yene aldin’ala éytqandek):
 
«Perwerdigar ularning közlirini kor,
Qelbini tash qildi;
Meqset, ularning közlirining körüp,
Qelbining chüshinip,
Gunahliridin yénishining aldini élish üchündur;
Bolmisa, Men ularni saqaytqan bolattim, — deydu Perwerdigar».□  ■
 
41 Bu sözlerni Yeshaya peyghember Mesihning shan-sheripini körüp uninggha qarita aldin’ala söz qilghinida éytqanidi.□  ■
42 Wehalenki, gerche hetta Yehudiy aqsaqalliridinmu nurghunlighan ademler uninggha étiqad qilghan bolsimu, ular Perisiyler wejidin qorqup, özlirining sinagogtin qoghlap chiqiriwétilmesliki üchün uni étirap qilmidi. □  ■ 43 Buning sewebi, ular insanlardin kélidighan izzet-shöhretni Xudadin kélidighan izzet-shöhrettin yaxshi köretti.■
44 Biraq Eysa yuqiri awaz bilen mundaq dédi:
— Manga étiqad qilghuchi mangila emes, belki méni Ewetküchige étiqad qilghuchidur. 45 Kimki méni körgüchi bolsa, méni Ewetküchini körgüchi bolidu. ■ 46 Men manga étiqad qilghuchilar qarangghuluqta qalmisun dep, nur süpitide dunyagha keldim. ■ 47 Birsi sözlirimni anglap, ularni tutmisa, uni soraqqa tartmaymen; chünki men dunyadikilerni soraqqa tartqili emes, belki dunyadikilerni qutquzghili keldim. ■ 48 Biraq méni chetke qaqquchini, shundaqla sözlirimni qobul qilmighanni bolsa, uni soraqqa tartquchi birsi bar. U bolsimu, men éytqan söz-kalamimdur. U axirqi küni uni soraqqa tartidu. ■ 49 Chünki men özlükümdin sözliginim yoq, belki méni ewetken Ata méning némini déyishim we qandaq sözlishim kéreklikige emr bergen. □  ■ 50 Uning emrining menggülük hayatliq ikenlikini bilimen. Shunga némini sözlisem, Ata manga buyrughinidek sözleymen.
 
 
■ 12:1 Mat. 26:6; Mar. 14:3; Luqa 7:37; Yuh. 11:2. □ 12:3 «nahayiti qimmet bahaliq sap sumbul etirdin bir qadaq» — «bir qadaq» (grék tilida «bir litra») — Rimliqlarning qadiqi, texminen 325 gram. «Eysaning putlirigha quydi andin chachliri bilen putlirini értip qurutti» — yaki «Eysaning putlirigha quydi we chachliri bilen etirni putlirigha sürdi». □ 12:5 «üch yüz dinar» — shu chaghda addiy bir ishchining yilliq kirimige teng bolatti. ■ 12:5 Mar. 14:5. ■ 12:6 Yuh. 13:29. □ 12:7 «u buni méning depne künüm üchün teyyarliq qilip saqlighandur» — bashqa birxil terjimisi: «u shundaq qilip méning depne künümge teyyarliq qiliwatidu». ■ 12:7 Mar. 14:8. ■ 12:8 Qan. 15:11; Mat. 26:11; Mar. 14:7. ■ 12:9 Yuh. 11:44. ■ 12:12 Mat. 21:8; Mar. 11:8; Luqa 19:36. □ 12:13 «Teshekkür-hosanna! Perwerdigarning namida kelgüchi, Israilning padishahigha mubarek bolghay!» — bu sözler «Zeb.» 118:25-26diki bésharettin élin’ghan. «Hosanna» dégen söz «Qutquzghaysen, i Perwerdigar» dégen menide. Injil dewrige kelgende menisi «Xudagha teshekkür-medhiye»mu bolup qalghanidi. «Zebur» 118-küyidiki izahatlarnimu körüng. ■ 12:13 Zeb. 118:25, 26. □ 12:15 «Qorqma, i Zion qizi! Mana, Padishahing éshek texiyige minip kéliwatidu!» — «Zek.» 9:9. «Zion qizi» Yérusalémda turuwatqanlarni, shundaqla barliq Yehudiy xelqini körsitidu. ■ 12:15 Yesh. 62:11; Zek. 9:9; Mat. 21:5. □ 12:16 «Eysa shan-sherepte ulughlan’ghandin kéyin...» — uning ölümdin tirilip ershke kötürülgenlikini körsitidu. ■ 12:19 Yuh. 11:47. ■ 12:20 Ros. 8:27. ■ 12:21 Yuh. 1:45. □ 12:23 «Lékin Eysa ulargha jawaben mundaq dédi: — «Insan’oghlining shan-sherepte ulughlinidighan waqit-saiti yétip keldi...» — gréklerning (22-ayettiki) telipige bu sirliq sözler qandaq jawab bolidu? Buning toghruluq «qoshumche söz»imizde azraq toxtilimiz. ■ 12:23 Yuh. 13:32; 17:1. □ 12:24 «bughday déni tupraq ichige chüshüp ölmigüche, özi yenila yalghuz qalidu; lékin ölse, mol hosul béridu» — Mesihning «uruqning ölüshi» dégini birxil oxshitishtur. Uruq yerge chüshüp «ölmise» bir tal péti qéliwéridu. Tupraqqa chüshkende «ölse», uningdin nurghun uruq méwileydu. ■ 12:24 1Kor. 15:36. □ 12:25 «kimdekim öz hayatini ayisa..» — «ayisa» grék tilida «söyise» yaki «amraq bolsa». ■ 12:25 Mat. 10:39; 16:25; Mar. 8:35; Luqa 9:24; 17:33. ■ 12:26 Yuh. 14:3; 17:24. □ 12:27 «Ata, méni bu saettin qutquzghin!» deymu?»  — Bu «saet» uning kélidighan azab-oqubetlerni tartidighanliqini körsitidu. ■ 12:27 Mat. 26:37,38,39; Mar. 14:34; Luqa 22:44. ■ 12:30 Yuh. 11:42. □ 12:31 «hazir bu dunyaning hökümdarining tashqirigha qoghlinish waqti keldi» — «bu dunyaning hökümdari» — Sheytanni körsitidu. Bu ayet toghruluq «qoshumche söz»imizde toxtilimiz. ■ 12:31 Yuh. 14:30; 16:11; Kol. 2:15. ■ 12:32 Chöl. 21:9; 2Pad. 18:4; Yuh. 3:14; 8:28. □ 12:34 «sen qandaqsige «Insan’oghli kötürülüshi kérek» deysen?!» — xalayiqning «Insan’oghli» (Mesih) toghruluq közde tutqini Mesihning ulughluqini körsitidighan «Yar.» 49:10, «Zeb.» 89:35-37, 110:2, «Yesh.» 9:7, «Ez.» 37:25, «Dan.» 7:14 Idi. ■ 12:34 2Sam. 7:16; 1Tar. 22:10; Zeb. 45:7; 89:36; 110:4; Yesh. 9:5; Yer. 23:6; Ez. 37:26; Dan. 2:44; 7:14, 27; Mik. 4:7; Ibr. 1:8. ■ 12:35 Yer. 13:16; Yuh. 1:9; 8:12; 9:5; 12:46; Ef. 5:8; 1Tés. 5:4 □ 12:38 «I Perwerdigar, bizning yetküzgen xewirimizge kimmu ishen’gen?» hem «Perwerdigarning biliki» Bolghuchi kimgimu ayan qilin’ghan?» — «Yesh.» 53:1. «Perwerdigarning biliki» — bir zat, yeni del Xudaning Mesihi bolsa kérek («Yesh.» 53:2, 3-ayetnimu körüng). ■ 12:38 Yesh. 53:1; Rim. 10:16. □ 12:39-40 «Perwerdigar ularning közlirini kor, qelbini tash qildi» — mushu yerde «Perwerdigar» grék tilida «U». «Perwerdigar ularning közlirini kor, qelbini tash qildi; meqset, ularning közlirining körüp, qelbining chüshinip, gunahliridin yénishining aldini élish üchündur; bolmisa, Men ularni saqaytqan bolattim» — «Yesh.» 6:10. ■ 12:39-40 Yesh. 6:9, 10; Ez. 12:2; Mat. 13:14; Mar. 4:12; Luqa 8:10; Ros. 28:26; Rim. 11:8 □ 12:41 «Bu sözlerni Yeshaya peyghember Mesihning shan-sheripini körüp uninggha qarita aldin’ala söz qilghinida éytqanidi» — grék tilida «uning shan-sheripini körüp...» déyilidu. Kimning shan-sheripi? Éniqki, «uning» mushu yerde Mesihning özini körsitidu. 37-, 39- we 42-ayetni körüng (kimge étiqad qilish kérek?). Toluq ish «Yesh.» 6:1-13de xatirilinidu. Yeshaya bu bésharetni bergen chaghda Perwerdigar Xudaning shan-sheripini körgechke, xulasimiz shuki, «Mesih Özi Xudaning shan-sheripi we ipadisi»din ibarettur. ■ 12:41 Yesh. 6:1. □ 12:42 «nurghunlighan ademler uninggha étiqad qilghan bolsimu, ular Perisiyler wejidin qorqup, özlirining sinagogtin qoghlap chiqiriwétilmesliki üchün uni étirap qilmidi» — Mushu yerde «sinagog» Yehudiylarning omumiy jemiyitini körsitidu. «Sinagogtin chiqirilish» — kimki sinagodtin chiqiriwétilse, Yehudiylar jemiyitidikiler ular bilen héch bardi-keldi qilmaytti. ■ 12:42 Yuh. 7:13; 9:22. ■ 12:43 Yuh. 5:44. ■ 12:45 Yuh. 10:30; 14:9. ■ 12:46 Yesh. 42:6; 49:6; Yuh. 1:9; 8:12; 9:5; 12:46; Ros. 13:47. ■ 12:47 Yuh. 3:17; 9:39. ■ 12:48 Mar. 16:16; Yuh. 3:18; 8:24. □ 12:49 «méning némini déyishim we qandaq sözlishim kérekliki» — yaki bolmisa «méning néme telim-emr bérishim we némini sözlishim kérekliki». ■ 12:49 Qan. 18:18; Yuh. 3:11; 5:20; 7:16; 8:28; 14:10, 24; 16:13.
☰