☰ Markus 12
12
Rezil ijarikeshler heqqidiki temsil
Mat. 21:33-46; Luqa 20:9-19
1 Andin, u ulargha temsiller bilen sözleshke bashlidi:
— Bir kishi bir üzümzarliq berpa qilip, etrapini chitlaptu; u bir sharab kölchiki qéziptu we bir közet munarini yasaptu. Andin u üzümzarliqni baghwenlerge ijarige bérip, özi yaqa yurtqa kétiptu.■ 2 Üzüm pesli kelgende, baghwenlerdin üzümzarliqtiki méwilerdin tégishlikini ekélish üchün bir qulini ularning yénigha ewetiptu.
3 Lékin ular uni tutuwélip dumbalap, quruq qol qayturuptu. 4 Xojayin yene bir qulni ularning yénigha ewetiptu. Uni bolsa ular chalma-kések qilip, bash-közini yérip, haqaretlep qayturuptu. 5 Xojayin yene birsini ewetiptu. Lékin uni ular öltürüptu. U yene tola qullarni ewetiptu, lékin ular bezilirini dumbalap, bezilirini öltürüptu. 6 Xojayinning yénida peqet uning söyümlük bir oghlila qalghachqa, ular oghlumnighu hörmet qilar dep, u uni eng axiri bolup baghwenlerning yénigha ewetiptu. 7 Lékin shu baghwenler özara: «Bu bolsa mirasxor; kélinglar, uni öltürüwéteyli, shuning bilen mirasi bizningki bolidu!» déyishiptu.■ 8 Shunga ular uni tutup öltürüp, üzümzarliqning sirtigha tashliwétiptu. 9 Emdi üzümzarliqning xojayini qandaq qilidu? U özi kélip baghwenlerni öltüridu we üzümzarliqni bashqilargha béridu. 10 Emdi siler muqeddes yazmilardin munu ayetni oqup baqmighanmusiler? —
«Tamchilar tashliwetken tash bolsa,
Burjek téshi bolup tiklendi.□  ■
11 Bu ish Perwerdigardindur,
Közimiz aldida karamet bir ishtur»□  ■
 
12 Ular uning bu temsilni özlirige qaritip éytqanliqini chüshendi; shunga ular uni tutush yolini izdeshti; halbuki, xalayiqtin qorqushup, uni tashlap kétip qaldi.
 
«Qeyserge baj tapshuramduq?» dégen qiltaq
Mat. 22:15-22; Luqa 20:20-26
13 Shuningdin kéyin, ular birnechche Perisiy we Hérodning terepdarlirini uni öz sözi bilen qiltaqqa chüshürüsh meqsitide uning aldigha ewetti. □
  ■ 14 Ular kélip uninggha: — Ustaz, silini semimiy adem, ademlerge qet’iy yüz-xatire qilmaydu, héchkimge yan basmaydu, belki kishilerge Xudaning yolini sadiqliq bilen ögitip kéliwatidu, dep bilimiz. Siliche, Rim impératori Qeyserge baj-séliq tapshurush Tewrat qanunigha uyghunmu-yoq? □ 15 Zadi baj tapshuramduq-tapshurmamduq? — déyishti.
Lékin u ularning saxtipezlikini bilip ulargha:
— Némishqa méni sinimaqchisiler? Manga bir «dinar» pulni ekélinglar, men körüp baqay, — dédi.□
16 Ular pulni élip keldi, u ulardin:
— Buning üstidiki süret we nam-isim kimning? — dep soridi.
— Qeyserning, — déyishti ular.
17 Eysa ulargha jawaben: — Undaq bolsa, Qeyserning heqqini Qeyserge, Xudaning heqqini Xudagha tapshurunglar, — dédi. Shuning bilen ular uninggha intayin heyran qélishti.□  ■
 
Tirilishke munasiwetlik mesile
Mat. 22:23-33; Luqa 20:27-40
18 Andin «Ölgenler tirilmeydu» deydighan Saduqiylar uning aldigha kélip qistap soal qoydi:□  ■
19 — Ustaz, Musa peyghember Tewratta bizge: «Bir kishi ölüp kétip, ayali tul qélip, perzent körmigen bolsa, uning aka yaki inisi tul qalghan yenggisini emrige élip, qérindishi üchün nesil qaldurushi lazim» dep yazghan. □  ■ 20 Burun yette aka-uka bar idi. Chongi öylinip perzent qaldurmayla öldi. 21 Ikkinchi qérindishi yenggisini emrige élip, umu perzent körmey öldi. Üchinchisining ehwalimu uningkige oxshash boldi. 22 Shu teriqide yettisi oxshashla uni élip perzent körmey ketti. Axirda, u ayalmu alemdin ötti. 23 Emdi tirilish künide ular tirilgende, bu ayal qaysisining ayali bolidu? Chünki yettisining hemmisi uni xotunluqqa alghan-de! — déyishti.
24 Eysa ulargha mundaq jawab berdi:
— Siler ne muqeddes yazmilarni ne Xudaning qudritini bilmigenlikinglar sewebidin mushundaq azghan emesmusiler? 25 Chünki ölümdin tirilgende insanlar öylenmeydu, erge tegmeydu, belki ershtiki perishtilerge oxshash bolidu.■
26 Emdi ölgenlerning tirilishi mesilisi heqqide Tewratta, yeni Musagha chüshürülgen kitabtiki «tikenlik» weqeside, Xudaning uninggha qandaq éytqinini, yeni: «Men Ibrahimning Xudasi, Ishaqning Xudasi we Yaqupning Xudasidurmen!» déginini oqumidinglarmu? □  ■ 27 U ölüklerning Xudasi emes, belki tiriklerning Xudasidur! Shunga siler qattiq ézip ketkensiler!□
 
Eng muhim emr
Mat. 22:34-40; Luqa 10:25-28
28 Ulargha yéqin kelgen, munazirileshkenlirini anglighan we Eysaning ulargha yaxshi jawab bergenlikini körgen bir Tewrat ustazi uningdin:
— Pütün emrlerning ichide eng muhimi qaysi? — dep soridi.■
29 Eysa mundaq jawab berdi:
— Eng muhim emr shuki, «Anglighin, ey Israil! Perwerdigar Xudayimiz bolghan Reb birdur. ■ 30 Perwerdigar Xudayingni pütün qelbing, pütün jéning, pütün zéhning we pütün küchüng bilen söygin». Mana bu eng muhim emr. 31 Uninggha oxshaydighan ikkinchi emr bolsa: — «Qoshnangni özüngni söygendek söy». Xéchqandaq emr bulardin üstün turmaydu.■
32 Tewrat ustazi uninggha: — Toghra éyttingiz, ustaz, heqiqet boyiche sözlidingiz; chünki U birdur, Uningdin bashqisi yoqtur; □ 33 insanning Uni pütün qelbi, pütün eqli, pütün jéni we pütün küchi bilen söyüshi hem qoshnisinimu özini söygendek söyüshi barliq köydürme qurbanliqlar hem bashqa qurbanliq-hediyelerdinmu artuqtur.
34 Eysa uning aqilanilik bilen jawab berginini körüp:
— Sen Xudaning padishahliqidin yiraq emessen, — dédi.
Shuningdin kéyin, héchkim uningdin soal sorashqa pétinalmidi.■
 
Qutquzghuchi-Mesih — Dawutning oghli hem Rebbi
Mat. 22:41-46; Luqa 20:41-44
35 Ibadetxana hoylilirida telim bergende, Eysa bulargha jawaben mundaq soalni otturigha qoydi:
Tewrat ustazlirining Mesihni «Dawutning oghli» déginini qandaq chüshinisiler? □  ■ 36 Chünki Dawut özi Muqeddes Rohta mundaq dégen’ghu: —
«Perwerdigar méning Rebbimge éyttiki: —
«Men séning düshmenliringni textipering qilghuche,
Méning ong yénimda olturghin!».□  ■
37 Dawut Mesihni shundaq «Rebbim» dep atighan tursa, emdi Mesih qandaqmu Dawutning oghli bolidu?
U yerdiki top-top xelq uning sözini xursenlik bilen anglaytti.□
 
Eysaning Tewrat ustazlirini eyiblishi
Mat. 23:1-36; Luqa 20:45-47
38 U ulargha telim berginide mundaq dédi:
— Tewrat ustazliridin hoshyar bolunglar. Ular uzun tonlarni kiyiwalghan halda kérilip yürüshke, bazarlarda kishilerning ulargha bolghan uzun salamlirigha, □  ■ 39 sinagoglarda aldinqi orunlarda, ziyapetlerde törde olturushqa amraq kélidu. 40 Ular tul ayallarning barliq öy-bésatlirini yewalidu we köz-köz qilip yalghandin uzundin-uzun dualar qilidu. Ularning tartidighan jazasi téximu éghir bolidu!■
 
Tul ayalning ianisi
Luqa 21:1-4
41 U ibadetxanidiki sediqe sanduqining udulida olturup, uninggha pullirini tashlawatqan xalayiqqa qarap turatti. Nurghun baylar uninggha xéli köp pul tashlashti. □  ■ 42 Namrat bir tul ayalmu kélip, tiyinning töttin biri qimmitidiki ikki leptonni tashlidi.□
 
43 U muxlislirini yénigha chaqirip, ulargha mundaq dédi:
— Men silerge berheq shuni éytip qoyayki, bu namrat tul ayalning iane sanduqigha tashlighini bashqilarning hemmisining tashlighanliridin köptur. ■ 44 Chünki bashqilar özlirining éship tashqanliridin sediqe qildi; lékin bu ayal namrat turupmu, özining bar-yoqini — tirikchilik qilidighinining hemmisini sediqe qilip tashlidi.
 
 
■ 12:1 Zeb. 80:8-9; Yesh. 5:1; Yer. 2:21; 12:10; Mat. 21:33; Luqa 20:9. ■ 12:7 Yar. 37:18; Zeb. 2:8; Mat. 26:3; Yuh. 11:53 □ 12:10 «Tamchilar tashliwetken tash bolsa, burjek téshi bolup tiklendi» — «burjek téshi» bolsa herqandaq imaretning ulidiki eng muhim uyultash bolup, ul sélin’ghanda birinchi bolup qoyulidighan tashtur. Yehudiy kattiwashlar «rohiy hayat»ning burjek téshi bolghan Mesihni tashlishiwetmekchi idi, we derweqe tashliwetti. ■ 12:10 Zeb. 118:22-23; Yesh. 28:16; Mat. 21:42; Luqa 20:17; Ros. 4:11; Rim. 9:33; 1Pét. 2:6. □ 12:11 «... Bu ish Perwerdigardindur, közimiz aldida karamet bir ishtur» — toluq bésharet (10-11) «Zeb.» 118:22-23de tépilidu. ■ 12:11 Zeb. 118:22,23 □ 12:13 «Hérod padishahning terepdarliri» — Hérod padishah Rim impériyesi teripidin teyinlen’gen bolup, u Yehudiy bolmighachqa Yehudiylarning köpinchisi uninggha intayin öch idi. Shundaq bolghini bilen öz menpeitini közleydighan, uni qollaydighan «Hérod terepdarliri» bar idi. «Hérodlar» toghruluq «Matta»diki «qoshumche söz»imizni körüng. ■ 12:13 Mat. 22:15; Luqa 20:20. □ 12:14 «Qeyserge baj-séliq tapshurush...» — Rimning herbir impératorigha «Qeyser» dégen nam-unwan bériletti; mesilen Qeyser Awghustus, Qeyser Yulius, Qeyser Tibérius qatarliqlar. «Qeyserge baj-séliq tapshurush Tewrat qanunigha uyghunmu-yoq?» — eyni waqitta, Yehudiylar rimliqlarning zulmi astida yashawatqanidi. Eger Eysa: «Rim impératorigha baj tapshurush toghra» dése, bu geptin azadliqni istigen Yehudiylar uni «Mana taza bir yalaqchi, xain iken» dep tillishatti. «Baj tapshurmasliq kérek» dégen bolsa, u Rim impériyesige qarshi chiqqan bolatti; andin ular uni Rim waliyisigha erz qilghan bolatti. Ular mushundaq soallarni sorash arqiliq Eysani gépidin tutuwélip, rimliqlarning qoligha tapshurup, uninggha ziyankeshlik qilmaqchi bolushqan. □ 12:15 «Manga bir «dinar» pulni ekélinglar, men körüp baqay» — «dinar» yaki «dinarius» dégen Rim impériyesidiki birxil pul birliki bolup, üstige Qeyserning süriti bésilghanidi, elwette. Bir «dinarius» texminen bir ademning künlük heqqi bolatti («Mat.» 20:2ni körüng). □ 12:17 «Qeyserning heqqini Qeyserge, Xudaning heqqini Xudagha tapshurunglar» — démek, «Qeyserge Qeyserning heqqi (uning süriti chüshürülgen nerse)ni tapshurunglar» — Qeyserge baj tölesh kérek. Emma qandaq nerse üstide «Xudaning süriti» bar? Insan özi «Xudaning süriti» bolup, biz pütünimizni Xudagha tapshurishimiz kérektur («Yar.» 1:26-27ni körüng). ■ 12:17 Mat. 17:25; 22:21; Rim. 13:7. □ 12:18 «Saduqiylar» — bu mezhepdikiler toghruluq «Mat.» 16:1diki izahatni we «Tebirler»ni körüng. ■ 12:18 Mat. 22:23; Luqa 20:27; Ros. 23:8. □ 12:19 «Bir kishi ölüp kétip...» — grék tilida «birsning akisi yaki ukisi ölse,...». «uning aka yaki inisi tul qalghan yenggisini emrige élip, qérindishi üchün nesil qaldurushi lazim» — «Qan.» 25:5. ■ 12:19 Yar. 38:8; Qan. 25:5, 6. ■ 12:25 Mat. 22:30; 1Yuh. 3:2. □ 12:26 «Men Ibrahimning Xudasi, Ishaqning Xudasi we Yaqupning Xudasidurmen!» — «Mis.» 3:6. ■ 12:26 Mis. 3:6,15; Mat. 22:31,32; Ros. 7:32; Ibr. 11:16. □ 12:27 «U ölüklerning Xudasi emes, belki tiriklerning Xudasidur!» — Eysaning bu sözi toghruluq «Matta»diki «qoshumche söz»imizde toxtilimiz. ■ 12:28 Mat. 22:34; Luqa 10:25. ■ 12:29 Qan. 4:35; 6:4-5; 10:12; Luqa 10:27. ■ 12:31 Law. 19:18; Mat. 22:39; Rim. 13:9; Gal. 5:14; Yaq. 2:8. □ 12:32 «Chünki u birdur, uningdin bashqisi yoqtur» — «U» Xudani körsitidu, elwette. ■ 12:34 Qan. 4:35; 6:4-5; Yesh. 45:21 □ 12:35 «bulargha jawaben mundaq soalni otturigha qoydi» — grék tilida «mundaq jawab berdi: —». «Dawutning oghli» — mushu yerde «Dawutning ewladi»ni körsitidu, elwette. ■ 12:35 Mat. 22:41; Luqa 20:41. □ 12:36 «Perwerdigar méning Rebbimge éyttiki: — «Men séning düshmenliringni textipering qilghuche, méning ong yénimda olturghin!» — Zeb.» 110:1. ■ 12:36 Zeb. 110:1; Ros. 2:34; 1Kor. 15:25; Ibr. 1:13; 10:13. □ 12:37 «Dawut Mesihni shundaq «Rebbim» dep atighan tursa, emdi (Mesih) qandaqmu Dawutning oghli bolidu?» — démek, Qutquzghuchi-Mesih padishah Dawutning ewladi bolsimu, lékin padishah Dawut Mesihni «Rebbim» dégen yerde Mesih Dawuttin ulugh bolidu, hem tughulushtin burunla «Reb» süpitide idi. □ 12:38 «Tewrat ustazliri... bazarlarda kishilerning ulargha bolghan uzun salamlirigha... amraq kélidu» — «uzun» dégen söz grékche tékistte yoq; tarix tetqiqatlirigha asasen ulargha qilghan «salamlar»ni intayin uzun we murekkep dep bilimiz. ■ 12:38 Mat. 23:5, 6; Luqa 11:43; 20:46. ■ 12:40 Mat. 23:14; Luqa 20:47; 2Tim. 3:6; Tit. 1:11. □ 12:41 «sediqe sanduqi» — grék tilida bu söz adette «xezine»ni körsitidu. Lékin mushu yerde ibadetxanidiki xezine üchün sediqiler yighilidighan jay, belkim chong bir sanduqni körsetse kérek. ■ 12:41 2Pad. 12:10; Luqa 21:1. □ 12:42 «ikki lepton» — «lepton» dégen bu pul «dénarius»ning 1/128i bolup, bir ishlemchining «alte minut»luq heqqige toghra kéletti. ■ 12:43 2Kor. 8:12.
☰