☰ Matta 10
10
Eysaning on ikki rosulini ewetishi
Mar. 3:13-19; 6:7-13; Luqa 6:12-16; 9:1-6
1 U on ikki muxlisini yénigha chaqirip, ulargha napak rohlarni qoghlash we herbir késellikni hem herbir méyip-ajizni saqaytish hoquqini berdi.□  ■ 2 On ikki rosulning isimliri töwendikiche: Awwal Pétrus depmu atilidighan Simon we uning inisi Andiriyas, andin Zebediyning oghli Yaqup we uning inisi Yuhanna, 3 Filip we Bartolomay, Tomas we bajgir Matta, Alfayning oghli Yaqup we Lebbaus depmu atilidighan Taday,□ 4 milletperwer dep atalghan Simon we kéyin Eysagha satqunluq qilghan Yehuda Ishqariyot.□
5 Eysa bu on ikkisini xelqning arisigha mundaq tapilap ewetti: —
Yat elliklerning yollirigha chiqmanglar, yaki Samariyeliklerning sheherlirigimu kirmenglar, 6 belki ténigen qoy padiliri bolghan Israil jemetidikiler arisigha béringlar.■ 7 Barghan yéringlarda: «Ersh padishahliqi yéqinliship qaldi!» dep jakarlanglar.■ 8 Aghriq-silaqlarni saqaytinglar, ölüklerni tirildürünglar, maxaw késellirini saqaytinglar, jinlarni heydiwétinglar. Silerge shapaet xalis bérilgendur, silermu xalis iltipat qilinglar.□  ■ 9 Belwéghinglargha altun, kümüsh we mis pullarni baghlap élip yürmenglar. ■ 10 Seper üchün birla yektektin bashqa ne xurjun, ne kesh, ne hasa éliwalmanglar. Chünki xizmetkar öz ish heqqini élishqa heqliqtur.□  ■
11 Herqaysi sheher yaki yézigha barghan waqtinglarda, aldi bilen shu yerde kimning hörmetke layiq mötiwer ikenlikini soranglar; shundaq kishini tapqanda, u yerdin ketküche uning öyidila turunglar. □  ■ 12 Birer öyge kirgininglarda, ulargha salam béringlar. □ 13 Eger u ailidikiler hörmetke layiq mötiwer kishiler bolsa, tiligen amanliqinglar ulargha ijabet bolsun; eger ular layiq bolmisa, tiligen amanliqinglar özünglargha qaytsun. □ 14 Silerni qobul qilmighan, sözliringlarni anglimighan kimdekim bolsa, ularning öyidin yaki shu sheherdin ketkininglarda, ayighinglardiki topini qéqiwétinglar. □  ■ 15 Men silerge shuni berheq éytip qoyayki, qiyamet künide Sodom we Gomorra zéminidikilerning hali shu sheherdikilerningkidin yénik bolidu.□  ■
 
Kelgüsidiki ziyankeshlik
Mar. 9:41; 13:9–13; Luqa 12:2-9; 12:51-53; 14:26,27; 21:12–17
16 Mana, men silerni qoylarni börilerning arisigha ewetkendek ewetimen. Shunga, yilandek sezgür, paxtektek sap dilliq bolunglar. □  ■ 17 Insanlardin pexes bolunglar; chünki ular silerni tutuwélip sot mehkimilirige tapshurup béridu, sinagoglirida qamchilaydu. □  ■ 18 Ular we shundaqla yat ellikler üchün bir guwahliq bolushqa, siler méning sewebimdin emirler we padishahlar aldigha élip bérilip soraqqa tartilisiler. ■ 19 Lékin ular silerni soraqqa tartqan waqtida, qandaq jawab bérish yaki néme jawab bérishtin ensirep ketmenglar. Chünki shu waqti-saitide éytish tégishlik sözler silerge teminlinidu. ■ 20 Chünki sözligüchi özünglar emes, belki Atanglarning rohi siler arqiliq sözleydu.
21 Qérindash qérindishigha, ata balisigha xainliq qilip, ölümge tutup béridu. Balilarmu ata-anisigha qarshi chiqip, ularni ölümge mehkum qilduridu. ■ 22 Shundaqla siler méning namim tüpeylidin hemme ademning nepritige uchraysiler. Lékin axirghiche berdashliq bergenler bolsa qutquzulidu. ■ 23 Ular silerge bu sheherde ziyankeshlik qilsa, yene bir sheherge qéchip béringlar. Chünki men silerge shuni berheq éytip qoyayki, Insan’oghli qaytip kelgüche siler Israilning barliq sheherlirini arilash wezipinglar tügimeydu.■
24 Muxlis ustazidin, qul xojayinidin üstün turmaydu. □  ■ 25 Muxlis ustazigha oxshash bolsa, qul xojayinigha oxshash bolsa razi bolsun. Ular öyning igisini «Beelzibul» dep tillighan yerde, uning öyidikilirini téximu qattiq haqaretlimemdu?□  ■
26 Shunga ulardin qorqmanglar; chünki héchqandaq yépiq qoyulghan ish ashkarilanmay qalmaydu, we héchqandaq mexpiy ish ayan bolmay qalmaydu. ■
27 Méning silerge qarangghuda éytidighanlirimni yoruqta éytiwéringlar. Quliqinglargha pichirlap éytilghanlarni ögzilerde jakarlanglar. 28 Tenni öltürsimu, lékin ademning jan-rohini öltürelmeydighanlardin qorqmanglar; eksiche, ten we jan-rohni dozaxta halak qilishqa qadir bolghuchidin qorqunglar. □  ■ 29 Ikki qushqachni bir tiyin’ge sétiwalghili bolidughu? Lékin ulardin birimu Atanglarsiz yerge chüshmeydu. □ 30 Emma siler bolsanglar, hetta herbir tal chéchinglarmu sanalghandur. ■ 31 Shunga, qorqmanglar. Siler nurghunlighan qushqachtinmu qimmetliktursiler!
32 Shunga, méni insanlarning aldida étirap qilghanlarning herbirini menmu ershtiki Atamning aldida étirap qilimen; ■ 33 Biraq insanlarning aldida mendin tan’ghanlarning herbiridin menmu ershtiki Atam aldida tanimen.
 
Muxlis bolghini üchün ziyankeshlikke uchrishi mumkin
34 Méning dunyagha kélishimni tinchliq élip kélish üchündur, dep oylap qalmanglar. Men tinchliq emes, belki qilichni yürgürüshke keldim. □  ■ 35 Chünki méning kélishim «Oghulni atisigha, qizni anisigha, kélinni qéynanisigha qarshi chiqirish» üchün bolidu. ■ 36 Shuning bilen «Ademning düshmenliri öz ailisidiki kishiler bolidu».□  ■
37 Ata-anisini mendinmu eziz köridighanlar manga munasip emestur. Öz oghul-qizini mendinmu eziz köridighanlarmu manga munasip emes. ■ 38 Özining kréstini kötürüp, manga egeshmigenlermu manga munasip emes. □  ■ 39 Öz hayatini ayaydighan kishi uningdin mehrum bolidu; men üchün öz hayatidin mehrum bolghan kishi uninggha érishidu. ■ 40 Silerni qobul qilghanlar ménimu qobul qilghan bolidu; méni qobul qilghanlar bolsa méni ewetküchinimu qobul qilghan bolidu. ■ 41 Bir peyghemberni peyghemberlik salahiyitide qobul qilghan kishi peyghemberge xas bolghan in’amgha érishidu. Heqqaniy ademni u heqqaniy iken dep bilip qobul qilghanlar heqqaniy ademge xas bolghan in’amgha érishidu. □  ■ 42 Men silerge shuni berheq éytip qoyayki, méning bu shakichiklirimdin eng kichiki birini méning muxlisim dep bilip uninggha hetta peqet birer chine soghuq su bergen kishimu jezmen özige layiq in’amdin mehrum bolmaydu.■
 
 
□ 10:1 «napak rohlar» — jinlarni körsitidu. ■ 10:1 Mar. 3:13; Luqa 6:13; 9:1. □ 10:3 «Filip we Bartolomay,...» — «Bartolomay»ning bashqa bir ismi «Nataniyel» bolushi mumkin («Yh.» 1:45). «Lebbaus depmu atilidighan Taday» — Injildiki bezi kona köchürimilerde peqet «Taday» déyilidu. □ 10:4 «milletperwer dep atalghan Simon» — yaki, «Qanaanliq Simon». «Yehudiy milletperwerler» wetinini Rim impériyesidin azad qilish üchün zorawanliq bilen küresh qilghuchilar idi. ■ 10:6 Ros. 3:26; 13:26,46. ■ 10:7 Luqa 9:2. □ 10:8 «Silerge shapaet xalis bérilgendur, silermu xalis iltipat qilinglar» — grék tilida peqet: «Silerge xalis bérilgendur, silermu xalis béringlar» bilen ipadilinidu. ■ 10:8 Luqa 10:9; Ros. 8:18,20. ■ 10:9 Mar. 6:8; Luqa 9:3; 22:35. □ 10:10 «xurjun» — yaki «tilemchining xaltisi». ■ 10:10 Law. 19:13; Qan. 24:14; 25:4; Luqa 10:7; 1Kor. 9:4,14; 1Tim. 5:18. □ 10:11 «U yerdin ketküche uning öyidila turunglar» — bu emrde chong danaliq bar. Bu ikki sewebtin éytilghan bolushi mumkin: — (1) kona zamanlarda köp diniy wez éytquchilar öymu-öy yoqlap pul tileytti; lékin Eysaning muxlisliri héch tilemchilik qilmasliqi kérek; (2) ular öymuöy köchüp yürse, xelqte bir-birige qarap hertürlük heset-guman peyda bolushimu mumkin — «Némishqa ular bizning öyde qonmaydu?» yaki «némishqa ular bizning öydin köchüp kétidu?» dégendek. ■ 10:11 Mar. 6:10; Luqa 9:4; 10:8. □ 10:12 «Birer öyge kirgininglarda, ulargha salam béringlar» — oqurmenlerge ayanki, «salam» (ibraniy tilida «shalom») dégen sözning menisi «(Sanga) xatirjemlik-amanliq tileymen». □ 10:13 «Eger u ailidikiler hörmetke layiq mötiwer kishiler bolsa» — yaki «salamgha layiq bolghanlar bolsa». «eger ular layiq bolmisa, tiligen amanliqinglar özünglargha qaytsun» — mushu kishilerning layiq ikenliki we shundaqla ularning üstige muxlislar tiligen amanliqning chüshüsh-chüshmesliki ularning muxlislarni qobul qilghan-qilmighanliqi bilen baghliq idi. 14-ayetni körüng. □ 10:14 «ularning öyidin yaki shu sheherdin ketkininglarda, ayighinglardiki topini qéqiwétinglar» — «ayaghdiki topini qéqiwétish» dégen isharet «bizning siler bilen munasiwétimiz yoq», dégenni bildürüp, Xudaning sözini ret qilghanlargha qattiq agahlandurush idi. ■ 10:14 Mar. 6:11; Luqa 9:5; Ros. 13:51; 18:6. □ 10:15 «Sodom we Gomorra» — Ibrahim peyghember zamanidiki ikki sheher bolup, bu sheherlerning ademliri oxshash hemjinsliq zinaxorluqigha (bechchiwazliqqa) qattiq bérilip gunahqa patqanliqtin, Xuda bu sheherlerni ademliri bilen qoshup ot chüshürüp yoqatqan. ■ 10:15 Mar. 6:11; Luqa 10:12. □ 10:16 «yilandek sezgür... bolunglar» — grék tilida «yilandek aqilane ... bolunglar». ■ 10:16 Luqa 10:3. □ 10:17 «ular silerni tutuwélip sot mehkimilirige tapshurup béridu» — «sot mehkimiliri» Yehudiylarning mehkimilirini we belkim bashqa xerhil soraqxanilarni körsitidu. ■ 10:17 Mat. 24:9; Luqa 21:12; Yuh. 15:20; 16:2; Weh. 2:1. ■ 10:18 Ros. 24:1; 25:4. ■ 10:19 Mar. 13:11; Luqa 12:11; 21:14. ■ 10:21 Mik. 7:2, 5; Luqa 21:16. ■ 10:22 Mat. 24:13; Mar. 13:13; Luqa 21:19; Weh. 2:10; 3:10. ■ 10:23 Mat. 2:13; 4:12; 12:15; Ros. 8:1; 9:25; 14:6. □ 10:24 «muxlis ustazidin, qul xojayinidin üstün turmaydu» — bu sirliq söz belkim muxlislar Mesihke toluq egeshse, uninggha oxshash azab-oqubetni körüleydu, dégen menini öz ichige alidu. ■ 10:24 Luqa 6:40; Yuh. 13:16; 15:20. □ 10:25 «Ular öyning igisini «beelzibul» dep tillighan yerde...» — «öyning igisi» Eysa özi, elwette. «Beelzibul» — jinlarning padishahi Sheytanning yene bir ismi. Eysa özi xelq arisida «alqishliq» bolmisa uninggha egeshkenlermu uninggha oxshash haqaretke uchrashqa razi bolushi kérek, elwette; hetta bu ishni «Xuda Öz nami üchün bizge haqaretke uchrashqa imtiyaz berdi» dep hésablash kérek («Fil.» 1:29ni körüng). ■ 10:25 Mat. 9:34; 12:24; Mar. 3:22; Luqa 11:15; Yuh. 8:48. ■ 10:26 Ayup 12:22; Yesh. 8:12; Yer. 1:8; Mar. 4:22; Luqa 8:17; 12:2. □ 10:28 «lékin ademning jan-rohini öltürelmeydighanlardin qorqmanglar...» — mushu ayette «roh-jan» insanlarning rohiy qismini, yeni ichki dunyasini körsitidu. ■ 10:28 Yer. 1:8; Luqa 12:4. □ 10:29 «Ikki qushqachni bir tiyin’ge sétiwalghili bolidughu?» — «bir tiyin» grék tilida «assariyon». Shu dewrdiki bir ishchining künlük heqqi bolghan «dinarius»ning 1/16 qismi idi. ■ 10:30 1Sam. 14:45. ■ 10:32 Mar. 8:38; Luqa 9:26; 12:8; 2Tim. 2:12. □ 10:34 «... Men tinchliq emes, belki qilichni yürgürüshke keldim» — 5:38-48de xatirilen’gendek, Eysaning étiqadchilarni urushmasliqqa dewet qilidighan telimige asasen, étiqadchilar qoligha qilich élishigha bolmaydu shunga mushu ayettiki «qilich» (Xudaning sözlirige renjiydighan ademning qolida bolup) étiqadchilargha qarshi chiqqan qilichni, yaki köchme menide «jédel-majira»ni körsetken bolsa kérek. ■ 10:34 Luqa 12:51. ■ 10:35 Mik. 7:6. □ 10:36 «Shuning bilen «Ademning düshmenliri öz ailisidiki kishiler bolidu» — mushu sözler Tewrat «Mik.» 7:6din élin’ghan. ■ 10:36 Zeb. 41:9; 55:12-14; Yuh. 13:18. ■ 10:37 Luqa 14:26. □ 10:38 «Özining kréstini kötürüp, manga egeshmigenlermu manga munasip emes» — rimliqlar teripidin ölüm jazasi bérilgenler mixlinidighan kréstni müriside kötürüp jaza meydanigha baratti. Kréstlinish ademni qiynaydighan, intayin dehshetlik we ahanetlik ölüm jaza usuli bolup, «özining kréstini kötürüsh» dégenning köp meniliri ichide töwendikilernimu oz ichige alsa kérek: (1) Eysa Mesih üchün azab-oqubet tartishqa, (2) til-ahanet ishtishke, (3) Xudaning iradisining emelge ashurulushi üchün zörür tépilghanda, «öz-özini ölüm jazasigha höküm qilghandek» özining arzu-heweslirini ret qilishqa teyyar bolush. ■ 10:38 Mat. 16:24; Mar. 8:34; Luqa 9:23; 14:27. ■ 10:39 Mat. 16:25; Mar. 8:35; Luqa 9:24; 17:33; Yuh. 12:25. ■ 10:40 Luqa 10:16; Yuh. 13:20. □ 10:41 «Bir peyghemberni peyghemberlik salahiyitide qobul qilghan kishi» — démek, uning peyghember ikenliki, Xudaning sözini yetküzgenliki sewebidin uni qobul qilghan kishini körsitidu. ■ 10:41 1Pad. 17:10; 18:4; 2Pad. 4:8. ■ 10:42 Mat. 25:40; Mar. 9:41; Ibr. 6:10.
☰