3
Jamaetning yétekchiliri
«Eger birsi jamaetke yétekchi bolushqa intilse, u güzel bir wezipini arzu qilghan bolidu» dégen bu söz heqtur. Emdi yétekchi bolsa eyibsiz, bir xotunluq, salmaq, pemlik, edeplik, méhmandost, Xuda toghrisida telim béreleydighan bolushi,   shundaqla haraqkesh we zorawan bolmasliqi, mulayim bolushi, sepra, nepsaniyetchi bolmasliqi, ez ailisini yaxshi bashquralaydighan bolushi, tolimu salapetlik bilen perzentlirini ata-anisigha boysunidighan qilip terbiyiliyeleydighan kishi bolushi kérek. Chünki birsi öz ailisini bashqurushni bilmise, u Xudaning jamaitidin qandaqmu xewer alalisun? Yétekchi yéngi étiqadchilardin bolmisun; undaq bolsa, u tekebburliship kétishi mumkin, shuningdek Sheytanning eyibige kirip, u uchrighan hökümge chüshidu. U jamaetning sirtidikiler teripidinmu obdan teriplinidighan bolushi kérek; shundaq bolghanda, u bashqilarning qarilishigha uchrimaydu, Sheytanning qiltiqigha chüshmeydu.
 
Jamaetning xizmetkarliri
Xuddi yétekchilerge oxshash, jamaetning xizmetkarlirimu salmaq, ikki xil gep qilmaydighan, haraq-sharabqa bérilmeydighan, nepsaniyetchi bolmighan kishilerdin bolushi,   pak wijdani bilen étiqadning sirini ching tutidighan bolushi lazim.    10 Bundaq ademlernimu aldi bilen sinap körüp, eyib terepliri bolmisa, andin xizmet wezipisige qoyushqa bolidu. 11 Shuningdek, bu xizmetkarlarning ayallirimu temkin, pitne-pasat qilmaydighan, salmaq we herqandaq ishta ishenchlik bolghanlardin bolushi lazim. 12 Xizmetkarlar bir xotunluq, öz perzentliri we ailisini yaxshi bashquridighan kishilerdin bolsun. 13 Xizmetkarning wezipisini obdan orun’ghanlar özi üchün yaxshi nam-ataqqa sazawer bolidu we Mesih Eysada bolghan étiqadta zor jür’et-ishenchke érishidu.  
 
Mesih bolghan sir
14 Men gerche pat arida yéninggha yétip bérishni arzu qilsammu, yenila bu xetni yazdim; 15 Mubada men hayal bolup qalsam, xettin Xudaning ailisi arisida özüngni qandaq tutush kéreklikini bilisen. Bu aile bolsa tirik Xudaning jamaiti, heqiqetning tüwrüki we teglikidur. 16 Hemmeylen étirap qilmay turalmayduki, ixlasmenlikning siri büyüktur: —
 
«Özi insan ténide ayan boldi,
Roh Uning heqqaniyliqini ispatlidi,
Perishtilerge u köründi,
Uning xewiri pütkül ellerge jakarlandi,
Jahanda Uninggha iman keltürüldi,
U shan-sherep ichide ershke kötürüldi».

  
 
 
3:1 «Eger birsi jamaetke yétekchi bolushqa intilse, u güzel bir wezipini arzu qilghan bolidu» — «yétekchi»ler toghruluq «Filippiyiliqlargha»diki «qoshumchi söz», «yétekchiler we xizmetkarlar» dégen sözlirimizni körüng. «Aqsaqal» we «yétekchi» emeliyette bir geptur. 3:2 «Emdi yétekchi bolsa eyibsiz, bir xotunluq, salmaq, pemlik, edeplik, méhmandost, Xuda toghrisida telim béreleydighan bolushi... (kérek)» — «bir xotunluq», belkim «öz ayaligha sadiq» dégen menide. Buning toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng. 3:2 2Tim. 2:24; Tit. 1:6. 3:3 «... shundaqla haraqkesh we zorawan bolmasliqi, mulayim bolushi, sepra, nepsaniyetchi bolmasliqi... (kérek)» — «nepsaniyetchi» grék tilida «özini bulghaydighan nepsaniyetchilikke bérilgen» dégen bir söz bilen ipadilinidu. Bu sözge qarighanda, pul we mal-dunyani qoghlishish insanni haram qilip bulghaydu. Bu téma toghrisida yene «Luqa» 16:9-11 we shu ayetlerdiki izahatlarni we «Luqa»diki «qoshumche söz»imizdiki 16-bab toghruluq «naheq dunyagha tewe bolghan mal-dunya» dégen mezmunni körüng. 3:4 «öz ailisini yaxshi bashquralaydighan bolushi, tolimu salapetlik bilen perzentlirini ata-anisigha boysunidighan qilip terbiyiliyeleydighan kishi bolushi kérek» — «tolimu salapetlik bilen... terbiyiliyeleydighan» dégenlik ibare térikmey balilirini terbiyileydighanlikini bildüridu. Ayetning bashqa birxil terjimisi: «perzentlirini öz ata-anisigha toluq hörmet bilen boysunidighan qilip terbiyiliyeleydighan kishi bolushi kérek». 3:6 «Yétekchi yéngi étiqadchilardin bolmisun; undaq bolsa, u tekebburliship kétishi mumkin, shuningdek Sheytanning eyibige kirip, u uchrighan hökümge chüshidu» — «Sheytanning eyibige kirish» belkim Sheytanning eslidiki gunahi, yeni tekebburliship ketkinini (shundaqla Xudaning jazasigha uchrighanliqini we kelgüsidimu uchraydighanliqini) körsitidu. 3:7 «U jamaetning sirtidikiler teripidinmu obdan teriplinidighan bolushi kérek; shundaq bolghanda, u bashqilarning qarilishigha uchrimaydu, Sheytanning qiltiqigha chüshmeydu» — «Sheytanning qiltiqi» némini körsitidu? Yétekchilerde eyiblinerlik yéri bolsa (hetta yoshurun bolsimu), shundaqla «sirttikiler» uni eyibleydighan bolsa u belkim u özini aqlash üchün yaki ishlirini yoshurush üchün yalghan gep qilishi mumkin. Undaqta u derhal Sheytanning ilkide bolidu. Jamaettikiler teripidinmu obdan «teriplinishi» kérek, elwette. 3:8 «Xuddi (yétekchilerge) oxshash, jamaetning xizmetkarlirimu salmaq, ikki xil gep qilmaydighan ... kishilerdin bolushi... (kérek)» — xizmetkarlar jamaetning yétekchilirining yardemchisi bolup, ular her xil emeliy ishlargha mes’ul kishilerdur. Yene «Filippiyiliqlargha»diki «qoshumche söz»imizdiki «yétekchiler we xizmetkarlar» dégen mezmunni körüng. «nepsaniyetchi bolmighan kishilerdin bolushi ... (kérek)» — «nepsaniyetchi» — 3-ayetni körüng. 3:8 Ros. 6:3. 3:9 «pak wijdani bilen étiqadning sirini ching tutidighan bolushi lazim» — «étiqaning siri»: oqurmenlerning éside barki, Injildiki «sirlar» bolsa Xuda eslide yoshurup kelgen, Injil dewride Öz jamaitige ashkarilighan chongqur heqiqetlerni körsitidu. «Rimliqlargha»diki «kirish sözler»ni körüng. 3:9 1Tim. 1:19. 3:11 «shuningdek, bu xizmetkarlarning ayallirimu temkin, ... herqandaq ishta ishenchlik bolghanlardin bolushi lazim» — «xizmetkarlarning ayallirimu» yaki «ayal xizmetkarlirimu...». «Rim.» 16:1ni körüng. 3:12 «Xizmetkarlar bir xotunluq, öz perzentliri we ailisini yaxshi bashquridighan kishilerdin bolsun» — «bir xotunluq» dégenlik (yaki «bir ayalningla éri») belkim «öz ayaligha sadiq» dégen menide. Buning toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng. 3:13 «yaxshi nam-ataqqa sazawer bolidu we Mesih Eysada bolghan étiqadta zor jür’et-ishenchke érishidu» — «Ros.» 6-8-babta bayan qilin’ghan «xizmetkar» bolghan Istifan we Filip buninggha ikki obdan misaldur. 3:13 Mat. 25:21. 3:15 «Mubada men hayal bolup qalsam, xettin Xudaning ailisi arisida özüngni qandaq tutush kéreklikini bilisen» — «Xudaning ailisi»: — oqurmenlerning éside barki, ibraniy tilida we grék tilida (uyghur tiligha oxshash) «öy» we «aile» birla söz bilen ipadilinidu. Xudaning «öyi» uning ailisi, yeni uning «tirik ibadetxanisi», «tirik öyi»dur. «1Pét.» 2:4-8nimu körüng. 3:16 «ixlasmenlikning siri büyüktur» — «ixlasmenlikning siri»ning üch menisi bolushi mumkin: — (1) Eysa Mesihning özide ixlasmenlikning mujessemleshtürülüshi, biz insanlargha «ixlasmenlik»ning néme ikenliki ayan qidi; (2) «ixlasmenlikni (insanlargha) élip kélidighan sir» (3) «ixlasmenlerge (yeni Xudaning mömin bendilirige) tapshurulghan sir» — démek, bizning étiqadimiz. Bizningche Pawlusning körsetkenliri 1- we 2-menide. Shübhisizki, bu sir del Eysa Mesih Özidur. «Özi insan ténide ayan boldi» — bezi qedimki köchürmilerde «Xuda insan ténide ayan boldi» déyilidu. «Özi insan ténide ayan boldi, Roh Uning heqqaniyliqini ispatlidi...» — «Roh» Muqeddes Roh, Xudaning Rohi. 3:16 Mar. 16:19; Luqa 9:51; Yuh. 1:14; Ros. 1:2; Ef. 3:5, 6.