☰ Əzakiyal 40
40
Yengi ibadǝthanini ayan ⱪilidiƣan alamǝt kɵrünüx •••• Shemilarni kɵrüng
1 Bizning sürgün bolƣanliⱪimizning yigirmǝ bǝxinqi yili, yilning bexida, ayning oninqi künidǝ, yǝni xǝⱨǝr bɵsülgǝndin on tɵt yil keyin — dǝl axu künidǝ Pǝrwǝrdigarning ⱪoli mening wujudumƣa ⱪondi, wǝ U meni xǝⱨǝrgǝ apardi. □  ■ 2 Hudaning alamǝt kɵrünüxliridǝ U meni Israil zeminiƣa apirip, intayin egiz taƣ üstigǝ orunlaxturdi; taƣning jǝnubiy tǝripidǝ xǝⱨǝrdǝk bir ⱪurulux turatti. □ 3 U meni xu yǝrgǝ apardi; mana ⱪolida kanap tanisi wǝ ɵlqǝm hadisini tutⱪan, misning kɵrünüxidǝ bolƣan bir kixi; u dǝrwazida turatti. 4 Bu kixi manga: «Insan oƣli, kɵzliring bilǝn kɵrüp, ⱪuliⱪing bilǝn anglap, kɵnglüngni mǝn sanga kɵrsitidiƣan barliⱪ ixlarƣa baƣliƣin; qünki buning sanga kɵrsitilixi üqün sǝn muxu yǝrgǝ elip kelinding. Israil jǝmǝtigǝ barliⱪ kɵrginingni ayan ⱪil».
5 Wǝ mana, ibadǝthanining ⱨǝmmǝ tǝripidǝ tam bar idi. U kixining ⱪolida altǝ gǝzlik ɵlqǝm hadisi bar idi; xu qaƣdiki «bir gǝz» bir gǝz bir aliⱪanƣa toƣra kelǝtti. U tamning kǝnglikini ɵlqidi, bir «hada» qiⱪti; egizliki bolsa, bir «hada» qiⱪti.□
 6 U xǝrⱪⱪǝ ⱪaraydiƣan dǝrwaziƣa kelip, uning pǝlǝmpǝylirigǝ qiⱪti; uning bosuƣisining kǝnglikini ɵlqidi, u bir hada qiⱪti. Yǝnǝ bir tǝripining kǝngliki bir hada qiⱪti. 7 Dǝrwazining iqidiki ⱨǝrbir «oyuⱪ ɵy»ning uzunluⱪi bir hada, kǝngliki bir hada idi; oyuⱪ ɵylǝrning ariliⱪi bǝx gǝz idi; dǝrwazining iqidiki bosuƣa, yǝni iqkirigǝ ⱪaraydiƣan dǝⱨlizning aldidiki bosuƣining ikki tǝripining uzunluⱪi ayrim-ayrim bir «hada» qiⱪti; □ 8 u dǝrwazining iqkirigǝ ⱪaraydiƣan dǝⱨlizni ɵlqidi, uzunluⱪi bir hada qiⱪti.
9 U dǝrwazining dalinining uzunluⱪini ɵlqidi, sǝkkiz gǝz qiⱪti; uning kexikining yenidiki tamning ⱪelinliⱪi ikki gǝz qiⱪti. Muxu dalan iqkirigǝ ⱪaraytti.
10 Xǝrⱪⱪǝ ⱪariƣan dǝrwazining iqidǝ, u tǝripidǝ üqtin, bu tǝripidǝ üqtin oyuⱪ ɵylǝr bar idi. Üqilisi ohxax ɵlqǝmdǝ idi; üq ɵyning ikki yan temi ohxax ⱪelinliⱪta idi. 11 U dǝrwazini ɵlqidi, kǝngliki on gǝz qiⱪti; uning jǝmiy uzunluⱪi on üq gǝz idi. □ 12 Bu yandiki oyuⱪ ɵylǝrning aldida bir gǝz ⱪelinliⱪtiki bir tosma tam bar idi, wǝ u yandiki oyuⱪ ɵylǝrning aldida bir gǝz ⱪelinliⱪta bir tosma tam bar idi; ⱨǝryandiki oyuⱪ ɵylǝrning kǝngliki altǝ gǝz idi.
13 U dǝrwazining jǝmiy kǝnglikini, yǝni bu tǝrǝptiki oyuⱪ ɵyning ɵgzisining arⱪa lewidin u tǝrǝptiki oyuⱪ ɵyning ɵgzisining arⱪa lewiƣiqǝ yigirmǝ bǝx gǝz qiⱪti; bu tǝrǝptiki oyuⱪ ɵyning ixiki bilǝn u tǝrǝptiki oyuⱪ ɵyning ixiki bir-birigǝ ⱪarixatti.□
14 U iqki ⱨoyliƣa kirix eƣizidiki tüwrüklǝrni ɵlqidi; ularning egizliki atmix gǝz qiⱪti; dǝrwaza temi bu ⱨoylining tüwrüklirini orap turƣanidi. □
 15 Dǝrwazining tüwidin dalanning iqki eƣiziƣiqǝ ǝllik gǝz qiⱪti. 16 Oyuⱪ ɵylǝrning ⱨǝrbirining udul temida, xundaⱪla oyuⱪ ɵylǝrning ariliⱪida, dalanning yenida ohxaxla rojǝklǝr bar idi; muxu rojǝklǝr sirtiƣa ⱪarap tariyip mangƣan idi; ⱨǝrbir ariliⱪtiki tam-tüwrüklǝrgǝ palma dǝrǝhliri nǝⱪⱪixlǝngǝnidi.
 
Sirtⱪi ⱨoyla — shemini kɵrüng
17 U meni sirtⱪi ⱨoyliƣa apardi; mana, kiqik hanilar, wǝ sirtⱪi ⱨoylini qɵridǝp yasalƣan tax tahtayliⱪ supa; supining üstigǝ ottuz kiqik hana selinƣan. 18 Bu tax tahtayliⱪ supa ⱨoylidiki dǝrwazilarƣa tutaxⱪan, uning kǝngliki ularning uzunluⱪiƣa barawǝr idi; bu «pǝs tax supa» idi. 19 U tɵwǝnki dǝrwazining iqi tǝripidin iqki ⱨoylining sirtⱪi temiƣiqǝ bolƣan ariliⱪni ɵlqidi; xǝrⱪ wǝ ximal tǝrǝplǝrningmu yüz gǝz qiⱪti.□
 
Baxⱪa ikki dǝrwazisi
20 Andin sirtⱪi ⱨoyliƣa kiridiƣan, ximalƣa ⱪaraydiƣan dǝrwazining uzunluⱪi wǝ kǝnglikini ɵlqidi. 21 Uning bu tǝripidǝ üqtin oyuⱪ ɵy, u tǝripidǝ üqtin oyuⱪ ɵy bar idi; uning tüwrükliri, dalanliri birinqi dǝrwaziningkigǝ ohxax idi; uning uzunluⱪi ǝllik gǝz, kǝngliki yigirmǝ bǝx gǝz. 22 Uning deriziliri, dalanliri, palma dǝrǝh nǝⱪixliri xǝrⱪⱪǝ ⱪaraydiƣan dǝrwaziningkigǝ ohxax idi; kixilǝr uning yǝttǝ basⱪuqluⱪ pǝlǝmpiyi bilǝn qiⱪatti; uning dalini iqkirigǝ ⱪaraytti. □ 23 Iqki ⱨoylida ximal wǝ xǝrⱪtiki dǝrwazilarƣa udul birdin dǝrwazǝ turatti; u dǝrwazidin dǝrwaziƣiqǝ ɵlqidi, yüz gǝz qiⱪti.
24 U meni jǝnub tǝrǝpkǝ apardi; mana, jǝnubⱪimu ⱪaraydiƣan bir dǝrwaza bar idi; u uning tüwrükliri, dalanlirini ɵlqidi, ular baxⱪiliriƣa ohxax idi. 25 Dǝrwazining wǝ dalinining ǝtrapidiki derizilǝr baxⱪiliriƣa ohxax idi; uning uzunluⱪi ǝllik gǝz, kǝngliki yigirmǝ bǝx gǝz idi. 26 Uningƣa qiⱪidiƣan yǝttǝ basⱪuq bar idi; uning dalini iqkirigǝ ⱪaraytti; uning tüwrükliridǝ palma dǝrihining nǝⱪixi bar idi, u tǝrǝptǝ biri, bu tǝrǝptǝ biri bar idi.
27 Iqki ⱨoyliƣa kiridiƣan, jǝnubⱪa ⱪaraydiƣan bir dǝrwaza bar idi; u jǝnubiy tǝrǝptǝ dǝrwazidin dǝrwaziƣa ɵlqidi, yüz gǝz qiⱪti. 28 U meni iqki ⱨoyliƣa jǝnubiy dǝrwazidin ǝkirdi; wǝ jǝnubiy dǝrwazini ɵlqidi; uning ɵlqǝmliri baxⱪa dǝrwazilǝrningkigǝ ohxax idi. 29 Uning oyuⱪ ɵyliri, ariliⱪ tamliri, dalinining ɵlqǝmliri baxⱪiliriningkigǝ ohxax idi; uning wǝ dalinining ǝtraplirida derizilǝr bar idi; uning uzunluⱪi ǝllik gǝz, kǝngliki yigirmǝ bǝx gǝz idi. 30 Ətrapida uzunluⱪi yigirmǝ bǝx gǝz, kǝngliki bǝx gǝz ǝtrapida dalini bar idi. □ 31 Uning dalini bolsa sirtⱪi ⱨoyliƣa ⱪaraytti; uning kirix eƣizidiki ikki yan tüwrükidǝ palma dǝrǝhlǝrning nǝⱪixi bar idi; uning qiⱪix yolining sǝkkiz basⱪuqluⱪ pǝlǝmpiyi bar idi.
32 U meni iqki ⱨoylida xǝrⱪ tǝrǝpkǝ apardi; u tǝrǝptiki dǝrwazini ɵlqidi; uning ɵlqǝmliri baxⱪiliriƣa ohxax idi. 33 Uning oyuⱪ ɵyliri, ariliⱪ tamliri, dalinining ɵlqǝmliri baxⱪiliriningkigǝ ohxax idi; uning wǝ dalinining ǝtraplirida derizilǝr bar idi; uning uzunluⱪi ǝllik gǝz, kǝngliki yigirmǝ bǝx gǝz idi. 34 Uning dalini bolsa sirtⱪi ⱨoyliƣa ⱪaraytti; uning kirix eƣizining u wǝ bu tǝripidiki tüwrükidǝ palma dǝrǝhlǝrning nǝⱪixi bar idi; uning qiⱪix yolining sǝkkiz basⱪuqluⱪ pǝlǝmpiyi bar idi.
35 U meni ximaliy dǝrwaziƣa apardi, wǝ uni ɵlqidi; uning ɵlqǝmliri baxⱪiliriƣa ohxax idi. 36 Uning oyuⱪ ɵyliri, ariliⱪ tamliri, dalanliri baxⱪiliriƣa ohxax idi; ǝtrapida derizilǝr bar idi. Uning uzunluⱪi ǝllik gǝz, uning kǝngliki yigirmǝ bǝx gǝz idi. 37 Uning dalinidiki tüwrüklǝr sirtⱪi ⱨoyliƣa ⱪaraytti; uning kirix eƣizidiki ikki yan tüwrükidǝ palma dǝrǝhlǝrning nǝⱪixi bar idi; uning qiⱪix yolining sǝkkiz basⱪuqluⱪ pǝlǝmpiyi bar idi. □ 38 Ⱨǝrbir dǝrwaza ikki tüwrükining yenida ixiklik kiqik ɵy bar idi; ular xu ɵylǝrdǝ kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlarni yuyatti.
39 Dǝrwazining dalinida uyanda ikkidin xirǝ, buyanda ikkidin xirǝ bar idi; ular xirǝlǝrning üstidǝ kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ, gunaⱨ ⱪurbanliⱪi wǝ itaǝtsizlik ⱪurbanliⱪlirini soyidu. 40 Ximaliy dǝrwazining dalinining kirix eƣizidiki pǝlǝmpǝyning bir yenida ikki xirǝ bar idi; dalanning kirix eƣizining yǝnǝ bir yenida ikki xirǝ bar idi. 41 Xuningdǝk dǝrwazining u yenida tɵt xirǝ, bu yenida tɵt xirǝ bar idi — jǝmiy sǝkkiz joza bar idi; ular ularning üstidǝ ⱪurbanliⱪlarni soyidu.
42 Yǝnǝ taxtin yonup yasalƣan, uzunluⱪi bir yerim gǝz, kǝngliki bir yerim gǝz, egizliki bir gǝz kelidiƣan tɵt xirǝ bar idi; ularning üstigǝ kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlar wǝ baxⱪa ⱪurbanliⱪlarni soyidiƣan ⱪoral-ǝswablar ⱪoyulidu. □ 43 Dǝrwaza iqidǝ, tamliri üstigǝ bir aliⱪan uzunluⱪtiki jüp ilmǝklik kanarlar bekitilgǝn. Xirǝlǝr üstigǝ ⱪurbanliⱪ gɵxliri ⱪoyulidu.□
 
Kaⱨinlarning ɵyliri
44 Iqki ⱨoyla iqidǝ wǝ iqki dǝrwazining sirtida mǝdⱨiyǝ nahxiqiliri üqün ikki kiqik ɵy bar idi; biri ximaliy dǝrwazining yenida, jǝnubⱪa yüzlǝngǝn; yǝnǝ biri jǝnubiy dǝrwazining yenida, ximalƣa yüzlǝngǝnidi. 45 U manga: «Jǝnubⱪa yüzlǝngǝn ɵy kaⱨinlar, yǝni ibadǝthaniƣa mǝs’ullar üqündur. 46 Jǝnubⱪa yüzlǝngǝn ɵy kaⱨinlar, yǝni ⱪurbangaⱨ wǝzipisigǝ mǝs’ullar üqündur. Bular bolsa Zadokning jǝmǝtining oƣul pǝrzǝntliri; xularla Lawiy jǝmǝtidilǝr arisidin Pǝrwǝrdigarning yeniƣa hizmitidǝ boluxⱪa kirǝlǝydu» — dedi.□
47 U ⱨoylini ɵlqidi; uzunluⱪi yüz gǝz, kǝngliki yüz gǝz, tɵt qasiliⱪ idi; ⱪurbangaⱨ bolsa muⱪǝddǝshana aldida turatti.□
 
Muⱪǝddǝs jayning dalini •••• Shemini kɵrüng
48 U meni muⱪǝddǝshanining daliniƣa apardi; u dalan eƣizining ikki yenidiki tamlarning uzunluⱪini ɵlqidi; bir tǝrǝptikisi bǝx gǝz, yǝnǝ bir tǝrǝptikisi bǝx gǝz qiⱪti; dalan eƣizining ɵzi on tɵt gǝz idi; dalan eƣizidiki tamning iqki tǝripining kǝngliki bu tǝripi üq gǝz, u tǝripi üq gǝz idi. □ 49 Dalanning kǝngliki yigirmǝ gǝz, uzunluⱪi on bir gǝz idi; uningƣa qiⱪidiƣan pǝlǝmpǝy bar idi; tüwrükimu bar idi, u yenida biri, bu yenida biri bar idi.□  
 
 
□ 40:1 «Bizning sürgün bolƣanliⱪimizning yigirmǝ bǝxinqi yili... Pǝrwǝrdigarning ⱪoli mening wujudumƣa ⱪondi, wǝ u meni xǝⱨǝrgǝ apardi» — Əskǝrtix: bu 40-44 bablarda tǝrjimimizning bǝzi yǝrliridǝ oⱪurmǝnlǝrgǝ yardimi bolsun dǝp bǝzi ayǝtlǝrgǝ sɵz ⱪoxtuⱪ. Ular ǝslidiki tekistning bir ⱪismi bolmisimu, ular tekistning mǝnisini toƣra qüxiniximizgǝ yardǝm beridu. Biz adǝttikidǝk bundaⱪ sɵzlǝrni «sus ⱪilduⱪ». «bizning sürgün bolƣanliⱪimizning yigirmǝ bǝxinqi yili, yilning bexida, ayning oninqi künidǝ..» — bu alamǝt kɵrünüx birinqi kɵrünüxtin 19 yil keyin idi. ■ 40:1 Əz. 33:21 □ 40:2 «xǝⱨǝrdǝk bir ⱪurulux turatti» — yaki «bir xǝⱨǝrning ⱪarisi turatti». □ 40:5 «ibadǝthana» — ibraniy tilida pǝⱪǝt «ɵy» deyilidu. Muxu yǝrdǝ «ibadǝthana» «muⱪǝddǝshana» (41-bab) wǝ uning ⱨoylisini ɵz iqigǝ alidu. «u kixining ⱪolida altǝ gǝzlik ɵlqǝm hadisi bar idi» — Muⱪǝddǝs Kitabta ixlitilgǝn «gǝz» adǝmning ⱪolining jǝynǝktin barmaⱪning uqiƣiqǝ bolƣan ariliⱪi (tǝhminǝn 45 santimetr) idi. «xu qaƣdiki «bir gǝz» bir gǝz bir aliⱪanƣa toƣra kelǝtti» — xunga bu bablarda ixlitilgǝn «gǝz» uningdin uzun, tǝhminǝn 53 santimetr ⱨesablinatti. Dǝrwazisining ⱪandaⱪ ikǝnlikini qüxinix üqün, towǝndiki «keliqǝktiki muⱪǝddǝs ibadǝthana»ni kɵrsitidiƣan shemilǝrni kɵrüng. «U tamning kǝnglikini ɵlqidi, bir «hada» qiⱪti; egizliki bolsa, bir «hada» qiⱪti» — oⱪurmǝnlǝrning esidǝ bolsunki, bir «hada» altǝ gǝz idi. □ 40:7 «oyuⱪ ɵy» — demǝk, aldinⱪi temi yoⱪ ɵy. «Oyuⱪ ɵy»lǝrning aldi karidor (dǝⱨliz) bolatti. □ 40:11 «U dǝrwazini ɵlqidi» — muxu yǝrdǝ dǝrwazining «kirix eƣizi»ning sirtⱪi tǝripini kɵrsitidu. Dǝrwazaning ɵzi heli uzun bolup, uning «kirix eƣizi»i, dǝⱨlizi (karidori) wǝ «dalan»i bar idi. Sheminimu kɵrüng. «uning jǝmiy uzunluⱪi» — sirtⱪi tam wǝ pǝlǝmpǝyni ɵz iqigǝ alsa kerǝk. □ 40:13 «bu tǝrǝptiki oyuⱪ ɵyning ixiki bilǝn u tǝrǝptiki oyuⱪ ɵyning ixiki bir-birigǝ ⱪarixatti» — bu yǝrdiki «ixik»ning nemini kɵrsitidiƣanliⱪini bilmǝymiz. Bǝzi alimlar «bala tam» yaki «küngürǝ» dǝp tǝrjimǝ ⱪilidu. □ 40:14 «kirix eƣizidiki tüwrüklǝr» — yaki «kirix eƣizidiki munarlar». «ularning (tüwrüklǝrning) egizliki atmix gǝz qiⱪti; dǝrwaza temi bu ⱨoylining tüwrüklirini orap turƣanidi» — bu ikki tüwrük intayin egizdur. Bǝzi alimlar ayǝtni «u dǝrwazining iqki «tosma tam»liriƣa ularning ariliⱪ tamlirini ⱪoxup jǝmiy uzunluⱪini ɵlqidi, jǝmiy bolup atmix gǝz idi» degǝn mǝnidǝ qüxinidu. Biraⱪ (undaⱪ bolsa) bu ɵlqǝm ikki tǝrǝptiki iqki «tosma tam»lirining ariliⱪliri bilǝn jǝmiy uzunluⱪining ⱪoxulmisi bolatti. Mundaⱪ ɵlqǝxning nemǝ ǝⱨmiyiti bolsun? □ 40:19 «tɵwǝnki dǝrwazining iqi tǝripidin...» — mumkinqiliki barki, «tɵwǝnki» muxu yǝrdǝ «jǝnubiy» degǝn mǝnidǝ ixlitilidu. Qünki tɵwǝndǝ «xǝrⱪiy dǝrwaza» wǝ «ximaliy dǝrwaza» tilƣa elinidu, biraⱪ ayǝttǝ «jǝnubiy dǝrwaza» tilƣa elinmaydu. □ 40:22 «uning deriziliri...» — «deriziliri» muxu yǝrdǝ uning «rojǝk»liri, yaki «rojǝklik derizǝ»lirini kɵrsitidu (16-ayǝtni kɵrüng). □ 40:30 «ǝtrapida uzunluⱪi yigirmǝ bǝx gǝz, kǝngliki bǝx gǝz ǝtrapida dalini bar idi» — ǝyni tekstini qüxinix tǝs. □ 40:37 «uning dalinidiki tüwrüklǝr ...» — yaki «uning kexǝkliri ...». □ 40:42 «Yǝnǝ taxtin yonup yasalƣan, uzunluⱪi bir yerim gǝz, kǝngliki bir yerim gǝz, egizliki bir gǝz kelidiƣan tɵt xirǝ bar idi; ularning üstigǝ kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlar wǝ baxⱪa ⱪurbanliⱪlarni soyidiƣan ⱪoral-ǝswablar ⱪoyulidu» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Bu tɵt xirǝ yonulƣan taxtin yasalƣan, uzunluⱪi bir yerim gǝz, kǝngliki bir yerim gǝz, egizliki bir gǝz; ularning üstigimu kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlar wǝ baxⱪa ⱪurbanliⱪlarni soyidiƣan ⱪoral-ǝswablar ⱪoylidu». Biraⱪ bundaⱪ jozilar ⱪoy-kalilarning jǝsitini ⱪoyƣudǝk dǝrijidǝ qong ǝmǝs. □ 40:43 «dǝrwaza iqidǝ... kanarlar bekitilgǝn. Xirǝlǝr üstigǝ ⱪurbanliⱪ gɵxliri ⱪoyulidu» — bǝzi alimlar bu xirǝlǝr pǝⱪǝt ximaliy dǝrwazisidila ⱪoyulƣan, dǝp ⱪaraydu. Biraⱪ 38-ayǝt «dǝrwazilar»ni kɵrsitidu. □ 40:46 «xularla Lawiy jǝmǝtidilǝr arisidin Pǝrwǝrdigarning yeniƣa hizmitidǝ boluxⱪa kirǝlǝydu» — Zadoklarning xu imtiyazƣa igǝ bolux sǝwǝbi 44:15dǝ eytilidu. □ 40:47 «ⱪurbangaⱨ bolsa muⱪǝddǝshana aldida turatti» — «muⱪǝddǝshana» ⱨoyla iqidǝ turidiƣan ɵy; u «muⱪǝddǝs jay» wǝ «ǝng muⱪǝddǝs jay»ni ɵz iqigǝ alidu. □ 40:48 «dalan eƣizining ɵzi on tɵt gǝz idi» — bu jümlǝ bǝzi kona tekistlǝrdǝ (bolupmu kona grek tilidiki LXX tǝrjimisidǝ) tepilidu. Əmǝliyǝttǝ bayanlirining toluⱪ boluxi üqün muxundaⱪ bir jümlǝ boluxi kerǝk idi. □ 40:49 «Dalanning ... uzunluⱪi on bir gǝz idi» — bǝzi kona tekistlǝrdǝ «on ikki gǝz» deyilidu.
☰