☰ Misirdin qiⱪix 25
25
Ibadǝt qediri üqün sunulidiƣan ⱨǝdiyǝlǝr
1 Pǝrwǝrdigar Musaƣa mundaⱪ dedi: —
2 Sǝn Israillarƣa eytⱪin, ular Manga bir «kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ»ni kǝltürsun; kimning kɵngli ⱨǝdiyǝ sunuxⱪa hux bolsa, uningdin Manga sunulidiƣan «kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ»ni tapxuruwelinglar. □  ■ 3 Silǝr ulardin tapxuruwalidiƣan kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ: — Altun, kümüx, mis, 4 kɵk, sɵsün wǝ ⱪizil rǝnglik yip, kanap rǝht, tiwit, 5 ⱪizil boyalƣan ⱪoqⱪarning teriliri, delfinning teriliri, akatsiyǝ yaƣiqi, □ 6 qiraƣ üqün zǝytun meyi, «mǝsiⱨlǝx meyi» wǝ huxbuy üqün huxbuy dora-dǝrmǝklǝr, 7 ǝfod bilǝn «ⱪoxen»ƣa ornitilidiƣan aⱪ ⱨeⱪiⱪ wǝ baxⱪa esil taxlar bolsun. □  ■ 8 Mening ɵzliri arisida makan ⱪilixim üqün xulardin Manga bir muⱪǝddǝs turalƣuni yasisun. 9 Uni Mǝn sanga barliⱪ kɵrsǝtmǝkqi bolƣinimƣa asasǝn, yǝni ibadǝt qedirining nushisi wǝ barliⱪ ǝswab-saymanlirining nushisiƣa op’ohxax ⱪilip yasanglar.
 
Əⱨdǝ sanduⱪi
10 Ular akatsiyǝ yaƣiqidin bir sanduⱪ yasisun. Uning uzunluⱪi ikki yerim gǝz, kǝngliki bir yerim gǝz, egizliki bir yerim gǝz bolsun. □  ■ 11 Sǝn uni sap altun bilǝn ⱪapliƣin; iqi wǝ sirtini altun bilǝn ⱪaplap, uning üstünki ⱪismining qɵrisigǝ altundin girwǝk qiⱪar. 12 Uningƣa altundin tɵt ⱨalⱪa ⱪuydurup, tɵt qetiⱪiƣa bekitkin. Bir tǝripigǝ ikki ⱨalⱪa, yǝnǝ bir tǝripigǝ ikki ⱨalⱪa bolsun. □ 13 Sǝn ⱨǝm akatsiyǝ yaƣiqidin ikki baldaⱪ yasap, ⱨǝr ikkisini altun bilǝn ⱪapliƣin; 14 andin sanduⱪ ular arⱪiliⱪ kɵtürülsun dǝp, baldaⱪlarni sanduⱪning ikki yenidiki ⱨalⱪiliridin ɵtküzüp ⱪoyƣin. 15 Baldaⱪlar ⱨǝmixǝ sanduⱪtiki ⱨalⱪida tursun; ular uningdin qiⱪirilmisun.■
16 Mǝn sanga beridiƣan ⱨɵküm-guwaⱨliⱪni sanduⱪⱪa ⱪoyƣin.□  ■ 17 Sanduⱪning yapⱪuqi süpitidǝ sǝn altundin uzunluⱪi ikki yerim gǝz, kǝngliki bir yerim gǝz bolƣan bir «kafarǝt tǝhti» yasiƣin. □
  ■ 18 Ikki kerubni altundin soⱪup yasiƣin. Ularni kafarǝt tǝhtining ikki tǝripigǝ ornatⱪin. □  ■ 19 Bir kerubni bir tǝripigǝ, yǝnǝ bir kerubni yǝnǝ bir tǝripigǝ ornitix üqün yasiƣin. Ikki tǝripidiki kerublarni kafarǝt tǝhti bilǝn bir gǝwdǝ ⱪilinglar. □ 20 Kerublar bir-birigǝ yüzlǝnsun, ⱪanatlirini kafarǝt tǝhtining üstigǝ kerip, ⱪanatliri bilǝn uni yapsun; kerublarning yüzi kafarǝt tǝhtigǝ ⱪaritilsun.■
21 Sǝn kafarǝt tǝhtini sanduⱪning üstigǝ ⱪoyup, Mǝn sanga beridiƣan ⱨɵküm-guwaⱨliⱪni sanduⱪning iqigǝ ⱪoyƣin. ■ 22 Mǝn xu yǝrdǝ sǝn bilǝn kɵrüximǝn; kafarǝt tǝhti üstidǝ, yǝni ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ sanduⱪining üstidiki ikki kerubning otturisida turup sanga Israillarƣa yǝtküzüxkǝ tapxuridiƣan barliⱪ ǝmrlirim toƣrisida sɵz ⱪilimǝn.■
 
Xirǝ
23 Ⱨǝm akatsiyǝ yaƣiqidin uzunluⱪi ikki gǝz, kǝngliki bir gǝz, egizliki bir yerim gǝz bolƣan bir xirǝ yasiƣin. 24 Uni sap altun bilǝn ⱪaplap, uning üstünki ⱪismining qɵrisigǝ altundin girwǝk qiⱪar. 25 Sǝn xirǝning qɵrisigǝ tɵt ilik egizliktǝ bir lǝw yasiƣin; bu lǝwning qɵrisigimu altundin bir girwǝk qiⱪar. □ 26 Sǝn u xirǝgǝ altundin tɵt ⱨalⱪa yasap, bu ⱨalⱪilarni xirǝning tɵt burjikidiki qetiⱪⱪa ornatⱪin. 27 Xirǝni kɵtürüxkǝ baldaⱪlar ɵtküzülsun dǝp, ⱨalⱪilar xirǝ lewigǝ yeⱪin bekitilsun. 28 Baldaⱪlarni akatsiyǝ yaƣiqidin yasap, altun bilǝn ⱪapliƣin; xirǝ ular arⱪiliⱪ kɵtürilidu.
29 Xirǝgǝ yandap legǝn, ⱪaqa-tǝhsǝ, piyalǝ wǝ «xarab ⱨǝdiyǝliri»ni qaqidiƣan ⱪǝdǝⱨlǝrni yasiƣin; ularni sap altundin yasiƣin. 30 Mening ⱨuzurumda turuxⱪa sǝn xirǝgǝ ⱨǝmixǝ «tǝⱪdim nan»ni ⱪoyƣin.□
 
Qiraƣdan
31 Sǝn ⱨǝm sap altundin bir qiraƣdan yasiƣin. U qiraƣdan soⱪup yasalsun; qiraƣdanning puti, ƣoli, ⱪǝdǝⱨliri, ƣunqǝ wǝ qeqǝkliri pütün bir altundin soⱪulsun. □  ■ 32 Qiraƣdanning ƣolining ikki yenidin altǝ xahqǝ qiⱪirilsun — qiraƣdanning bir yenidin üq xahqǝ, qiraƣdanning yǝnǝ bir yenidin üq xahqǝ qiⱪirilsun; 33 bir yenidiki ⱨǝrbir xahqidǝ badam güli xǝklidǝ ƣunqisi wǝ qeqiki bolƣan üq ⱪǝdǝⱨ qiⱪirilsun, yǝnǝ bir yenidiki ⱨǝrbir xahqidǝ badam güli xǝklidǝ ƣunqisi wǝ qeqiki bolƣan üq ⱪǝdǝⱨ qiⱪirilsun. Qiraƣdanƣa qiⱪirilƣan altǝ xahqining ⱨǝmmisi xundaⱪ yasalsun. 34 Qiraƣdanning ƣolidin badam güli xǝklidǝ ƣunqisi wǝ qeqiki bolƣan tɵt ⱪǝdǝⱨ qiⱪirilsun. □ 35 Bulardin baxⱪa birinqi ikki xahqining astida bir ƣunqǝ, ikkinqi ikki xahqining astida bir ƣunqǝ, üqinqi ikki xahqining astida bir ƣunqǝ bolsun; qiraƣdanƣa qiⱪirilƣan altǝ xahqining asti ⱨǝmmisi xundaⱪ bolsun. 36 Uning xu ƣunqiliri ⱨǝm xahqiliri qiraƣdan bilǝn bir gǝwdǝ ⱪilinsun — bir pütün sap altundin soⱪup yasalsun.
37 Sǝn qiraƣdanning yǝttǝ qiriƣini yasiƣin; qiraƣlar udulƣa yoruⱪ qüxürǝlixi üqün üsti tǝrǝpkǝ ornitilsun. 38 Uning pilik ⱪayqiliri bilǝn küldanliri sap altundin yasalsun. 39 Qiraƣdan wǝ uning barliⱪ ǝswabliri bir talant sap altundin yasalsun.□ 40 Sanga taƣda ayan ⱪilinƣan nusha boyiqǝ bularni eⱨtiyat bilǝn yasiƣin.■  
 
 
□ 25:2 «kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ» — kaⱨin yaki ⱨǝdiyǝni sunƣuqi Pǝrwǝrdigarning aldiƣa ikki ⱪollap egiz kɵtürüp apiridiƣan alaⱨidǝ ⱨǝdiyǝ. Muxu ayǝttǝ deyilgǝn «kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ» kɵpligǝn hǝlⱪ elip kelidiƣan, qong kɵlǝmlik ⱨǝdiyǝ bolidu. Xübⱨisizki, mǝzkur «kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ»ning ⱨǝrbir ⱪismini sunƣuqi kixi ɵzi Huda aldida ikki ⱪollap kɵtürüp uningƣa ataydu (35:22, 24). ■ 25:2 Mis. 35:5; 1Tar. 29:3,5,9,14; Əzra 2:68; 3:5; Nǝⱨ. 11:2 □ 25:5 «delfinning teriliri» — yaki «dengiz eyiⱪining teriliri» yaki «borsuⱪning teriliri». □ 25:7 «Əfod» wǝ «ⱪoxen» —Bular toƣruluⱪ 6-14-ayǝtlǝrgǝ ⱪaralsun. U jilitkidǝk birhil alaⱨidǝ kiyim bolup, iqidǝ Hudaning kerǝk bolƣan ixlar toƣruluⱪ yolini yaki iradisini kɵrsitidiƣan «Urim» wǝ «Tummim» degǝn alaⱨidǝ ikki tax saⱪlaⱪliⱪ idi. ■ 25:7 Mis. 28:4-14 □ 25:10 «akatsiyǝ yaƣiqi» — intayin ⱪattiⱪ, uzunƣiqǝ qirimaydiƣan birhil yaƣaqtur. «gǝz» —Muⱪǝddǝs Kitabta ixlitilgǝn «gǝz» — adǝmning jǝynikidin barmiⱪining uqiƣiqǝ bolƣan ariliⱪiƣa (tǝhminǝn 45 santimetr) barawǝr kelidu. ■ 25:10 Mis. 37:1; Ibr. 9:1 □ 25:12 «tɵt qetiⱪiƣa» — yaki «tɵt putiƣa». ■ 25:15 1Pad. 8:8 □ 25:16 «sanga beridiƣan ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ» — Huda Musaƣa tapxuridiƣan «on pǝrz» yaki «on ǝmr» pütülidiƣan ikki tax tahtayni kɵrsitidu (31:18ni kɵrüng). Nemixⱪa «guwaⱨliⱪ» deyilidu? Qünki «on pǝrz» Hudaning ⱨǝⱪⱪaniy tǝbiitigǝ guwaⱨliⱪ beridu. ■ 25:16 Ibr. 9:4 □ 25:17 «kafarǝt» — (ibraniy tilida «kafar» yaki «kippur») degǝnning tüp mǝnisi «yepix»tin ibarǝt. Gunaⱨlarƣa «kafarǝt kǝltürüx» degǝnlik «gunaⱨlarni yepix» degǝnliktur. Tǝwrat dǝwridǝ Huda gunaⱨlarni waⱪitliⱪ «yapatti» wǝ xuningdǝk xu gunaⱨlardin towa ⱪilip ⱪurbanliⱪ kǝltürgǝn bǝndilirini kǝqürüm ⱪilatti. Injil dǝwri kǝlgǝndǝ u Mǝsiⱨning ⱪurbanliⱪi wasitisi bilǝn insanlarning gunaⱨlirini «elip taxlaydu» («Yuⱨ.» 1:29, 36ni kɵrüng). Muxu yǝrdǝ sanduⱪning yapⱪuqini «kafarǝt tǝhti» dǝp tǝrjimǝ ⱪilduⱪ, qünki 22-ayǝttǝ: «Mǝn xu yǝrdǝ sǝn bilǝn kɵrüximǝn; kafarǝt tǝhti üstidǝ... turup sanga ... sɵz ⱪilimǝn» deyilidu. Demǝk, bu jay Hudaning olturƣan bir tǝhtigǝ ohxaxtur. ■ 25:17 Mis. 37:6 □ 25:18 «Kerublar» — bǝlkim alǝmdiki ǝng küqlük wǝ ǝng yuⱪiri dǝrijilik pǝrixtilǝr yaki mǝhluⱪlar boluxi mumkin. «Tǝbirlǝr»ni wǝ munasiwǝtlik sehmini kɵrüng. ■ 25:18 Ibr. 9:5 □ 25:19 «ikki tǝripidiki kerublarni kafarǝt tǝhti bilǝn bir gǝwdǝ ⱪilinglar» — yaki «ikki tǝripidiki kerublar bilǝn kafarǝt tǝhti bir pütün altundin yasalsun». ■ 25:20 Ibr. 9:5 ■ 25:21 Ibr. 9:4, 5 ■ 25:22 Qɵl. 7:89 □ 25:25 «egizliktǝ» — yaki «kǝngliktǝ». Munasiwǝtlik shemini kɵrüng. «lǝw» wǝ «lǝwning qɵrisigǝ qiⱪirilƣan girwǝk» — bularning roli bǝlkim xirǝning üstidiki nanlarni qüxüp ketixtin saⱪlaxtur. □ 25:30 «tǝⱪdim nanlar» — ibraniy tilida «ⱨuzuri nanlar» («Hudaning ⱨuzuridiki nanlar»). Adǝttǝ jǝmiy on ikki parqǝ nan ⱪoyulatti. Bu Israillarning on ikki ⱪǝbilisigǝ wǝkillik ⱪilatti. Israil kaⱨinliri nanlarni tizip ⱪoyux arⱪiliⱪ, ɵzlirining ǝmgǝk mewilirini Pǝrwǝrdigarƣa ataxni halaydiƣanliⱪini, bu arⱪiliⱪ ɵzliri erixkǝn mol ⱨosulning Pǝrwǝrdigarning ata ⱪilƣanliⱪini etirap ⱪilixni bildürüx idi («Law.» 24:5-6). □ 25:31 «qiraƣdanning... ⱪǝdǝⱨliri, ƣunqǝ wǝ qeqǝkliri» — bular qiraƣdanƣa qiⱪirilƣan xu hil nushilarni kɵrsitidu. 32-40-ayǝtlǝr wǝ munasiwǝtlik shemini kɵrüng. ■ 25:31 Mis. 37:17 □ 25:34 «ƣolidin» — yǝni ƣolining üstünki ⱪismidin. 35-ayǝtni kɵrüng. □ 25:39 «bir talant altun» — bǝlkim 4.4 kilogramqǝ boluxi mumkin. ■ 25:40 Ros. 7:44; Ibr. 8:5
☰