☰ Yaritilix 30
30
1 Əmma Raⱨilǝ ɵzining Yaⱪupⱪa bala tuƣup berǝlmiginini kɵrgǝndǝ, aqisiƣa ⱨǝsǝt ⱪilip Yaⱪupⱪa: — Manga bala bǝrgin; bolmisa ɵlimǝn, — dedi.
2 Xuning bilǝn Yaⱪupning Raⱨilǝgǝ ƣǝzipi kelip: — Mǝn baliyatⱪuning mewisini sǝndin ayiƣan Hudaning ornidimu?! — dedi.
3 — Mana, dedikim Bilⱨaⱨ bu yǝrdǝ turidu; sǝn uning ⱪexiƣa kirgin, u mening ⱪuqiⱪimƣa tuƣsun; mǝn u arⱪiliⱪ baliliⱪ bolay, — dedi Raⱨilǝ.□
4 Xuning bilǝn u dediki Bilⱨaⱨni uningƣa hotun ⱪilip bǝrdi; Yaⱪup uning ⱪexiƣa kirdi. 5 Bilⱨaⱨ ⱨamilidar bolup, Yaⱪupⱪa bir oƣul tuƣup bǝrdi.
6 Raⱨilǝ: — «Huda mǝn üqün adalǝt yürgüzüp pǝryadimni anglap, manga bir oƣul bǝrdi», dǝp uning ismini Dan ⱪoydi.□
7 Raⱨilǝning dediki Bilⱨaⱨ yǝnǝ ⱨamilidar bolup, Yaⱪupⱪa ikkinqi oƣlini tuƣup bǝrdi. 8 Raⱨilǝ: — «Mǝn aqam bilǝn bǝslixip ⱪattiⱪ tutuxup, yǝngdim» dǝp uning ismini Naftali ⱪoydi.□
9 Leyaⱨ ɵzining tuƣuttin tohtap ⱪalƣanini kɵrüp, dediki Zilpaⱨni Yaⱪupⱪa hotun ⱪilip bǝrdi. 10 Leyaⱨning dediki Zilpaⱨ Yaⱪupⱪa bir oƣul tuƣup bǝrdi. 11 Leyaⱨ: — «Nemidegǝn tǝlǝylik-ⱨǝ!» dǝp uning ismini Gad ⱪoydi.□
12 Leyaⱨning dediki Zilpaⱨ Yaⱪupⱪa ikkinqi oƣlini tuƣup bǝrdi. 13 Leyaⱨ: «Mǝn bǝhtlikturmǝn! Qünki hotun-ⱪizlar meni bǝhtlik deyixidu!» dǝp uning ismini Axir ⱪoydi.□
14 Buƣday ormisi künliridǝ Rubǝn qiⱪip etizliⱪⱪa bardi wǝ etizdin birⱪanqǝ muⱨǝbbǝtgülini terip, bularni anisi Leyaⱨning ⱪexiƣa ǝkǝldi. Əmdi Raⱨilǝ Leyaⱨⱪa: — Ɵtünüp ⱪalay, oƣlungning muⱨǝbbǝtgülidin birnǝqqini manga bǝrgin! — dedi.□
15  Leyaⱨ uningƣa jawabǝn: — Erimni tartiwalƣining yǝtmǝmdu? Əmdi oƣlumning muⱨǝbbǝtgülinimu tartiwalmaⱪqimusǝn? — dedi. Raⱨilǝ jawab berip: — Undaⱪ bolsa u oƣlungning muⱨǝbbǝtgülliri üqün bügün keqǝ sǝn bilǝn yatsun, — dedi.
16 Yaⱪup kǝqⱪurun etizdin ⱪaytip kǝlginidǝ, Leyaⱨ uning aldiƣa qiⱪip: — Mening ⱪeximƣa kirixing kerǝk; qünki mǝn oƣlumning muⱨǝbbǝtgülliri bilǝn seni ijarigǝ aldim, — dedi. Xundaⱪ dewidi, u bu keqǝ uning bilǝn yatti. 17 Huda Leyaⱨning duasini anglidi; u ⱨamilidar bolup, Yaⱪupⱪa bǝxinqi oƣlini tuƣup bǝrdi. 18 Xuning bilǝn Leyaⱨ: «Dedikimni erimgǝ bǝrginimgǝ Huda ǝmdi manga «ijarǝ ⱨǝⱪⱪim»ni ata ⱪildi» dǝp uning ismini Issakar ⱪoydi.□
19 Leyaⱨ yǝnǝ ⱨamilidar bolup, Yaⱪupⱪa altinqi oƣlini tuƣup bǝrdi. 20 Leyaⱨ: — «Huda manga yahxi toyluⱪ ata ⱪildi; ǝmdi erim mening bilǝn billǝ turidiƣan boldi; qünki mǝn uningƣa altǝ oƣul tuƣup bǝrdim» dǝp uning ismini Zǝbulun ⱪoydi.□
21 Xuningdin keyin, u bir ⱪiz tuƣup, uning ismini Dinaⱨ ⱪoydi.□
22 Əmma Huda Raⱨilǝni yad ⱪilip, duasini anglap uni tuƣidiƣan ⱪildi,□ 23 U ⱨamilidar bolup, bir oƣul tuƣdi. U: — «Huda meni nomustin halas ⱪildi», dedi.
24 U: — «Pǝrwǝrdigar manga yǝnǝ bir bala bǝrsǝ» dǝp, uning ismini Yüsüp ⱪoydi.□
 
Yaⱪupning beyixi
25 Raⱨilǝ Yüsüpni tuƣⱪandin keyin Yaⱪup Labanƣa: — Meni ɵz yurtumƣa, ɵz wǝtinimgǝ kǝtkili ⱪoyƣin. 26 Mening sanga ixlǝp erixkǝn ix ⱨǝⱪⱪim bolƣan ayallirim bilǝn balilirimni manga bǝrgin; mǝn ketǝy; qünki mening sanga ixligǝn japaliⱪ hizmitim ɵzünggǝ ayan, — dedi.
27 Laban uningƣa jawabǝn: Nǝziringdǝ iltipat tapⱪan bolsam, ɵtünüp ⱪalay, yenimdin kǝtmǝ. Qünki mǝn Pǝrwǝrdigarning sening sǝwǝbingdin manga bǝrikǝt bǝrginini tonup yǝttim, dewidi, Yaⱪup yǝnǝ: — 28 Manga alidiƣan ⱨǝⱪⱪingni tohtatⱪin; mǝn sanga xuni berǝy, dedi.
29  Yaⱪup uningƣa jawab berip: — Mǝn sanga ⱪandaⱪ hizmǝt ⱪilip kǝlginim, mening ⱪolumda malliringning ⱪandaⱪ bolƣini ɵzünggǝ ayan. 30 Qünki mǝn kǝlmǝstǝ meling az idi; ǝmdi naⱨayiti zor bir top boldi. Mening ⱪǝdimim ⱪǝyǝrgǝ yǝtsǝ, Pǝrwǝrdigar sanga bǝrikǝt ata ⱪildi. Əmdi mǝn ⱪaqan ɵz ailǝm üqün igilik tiklǝymǝn? — dedi.
31 Xuning bilǝn Laban: — Mǝn sanga nemǝ berǝy, dewidi, Yaⱪup: — Sǝn manga ⱨeqnemǝ bǝrmigin; pǝⱪǝt mening xu iximƣa ⱪoxulsangla, mǝn yǝnǝ padangni beⱪip, ulardin hǝwǝr alimǝn. 32 Mǝn bügün pütkül padangni arilap, ala-qipar ⱪoylarni, ⱪara-ⱪongur pahlanlarni, xundaⱪla ɵqkilǝrning iqidinmu ala-qiparlirini ayrip qiⱪimǝn. Bular mening ix ⱨǝⱪⱪim bolsun.□ 33 Keyin, mening ⱨǝⱪⱪimni tǝkxürüp kǝlgǝn waⱪtingda, ⱨǝⱪⱪaniy bolƣinim kɵz aldingda ispatlinidu; ɵqkilǝr arisida ala-qipar bolmiƣanlirining ⱨǝmmisi, pahlanlar arisida ⱪara-ⱪongur bolmiƣanlirining ⱨǝmmisi oƣrilap kelingǝn ⱨesablansun, — dedi.
34 u waⱪitta Laban: — Maⱪul, deginingdǝk bolsun, — dedi.
35 Xu küni Laban taƣil wǝ ala-qipar tekilǝrni, ala-qipar qixi ɵqkilǝrni, xundaⱪla az-paz aⱪ qikimi bolƣan barliⱪ ɵqkilǝrni, barliⱪ ⱪara-ⱪongur ⱪozilarni ayrip, ɵz oƣullirining ⱪoliƣa tapxurup, 36 ɵzi bilǝn Yaⱪupning otturisida üq künlük ariliⱪni ⱪoydi. Yaⱪup bolsa Labanning padilirining ⱪalƣinini baⱪti.□
37 Lekin Yaⱪup terǝk, badam wǝ qinar dǝrǝhliridin yumran qiwiⱪlarni elip, ⱪowziⱪini yolluⱪ ⱪilip xilip, aⱪ siziⱪlarni qiⱪardi. 38-39 Andin mal küyligǝn waⱪitlirida su iqkili kǝlgǝndǝ, u muxu xilƣan qiwiⱪlarni padilar su iqidiƣan yǝrlǝrdiki ulaⱪlarƣa malning aldiƣa tiklǝp ⱪoyatti. Mal bu taƣil qiwiⱪlarning aldida jüplǝxkǝndin keyin ular taƣil wǝ ala-qipar ⱪozilarni tuƣdi.
40 Andin Yaⱪup bu ⱪozilarni Labanning padisidin ayrip qiⱪardi; andin u Labanning padisining yüzlirini taƣil wǝ ⱪongur ⱪoyliriƣa ⱪaritip jüplǝxtürdi; xundaⱪ ⱪilip, u ɵz melini Labanning meliƣa ⱪoxmay bɵlǝk ⱪoyup, ɵzi üqün ayrim badilarni ⱪildi.□
 41 Saƣlam küqlük mal jüplǝxkinidǝ, Yaⱪup qiwiⱪlarni padining kɵz aldiƣa ulaⱪlarda ⱪoyatti; mallar xu qiwiⱪlarning yenida jüplixǝtti. 42 Lekin jüplixiwatⱪan mal ajiz bolsa, u qiwiⱪlarni ⱪoymaytti. Bu tǝriⱪidǝ ajizliri Labanƣa, küqlükliri Yaⱪupⱪa tǝwǝ boldi. 43 Xundaⱪ ⱪilip, bu kixi naⱨayiti bay bolup, malliri, dedǝkliri, ⱪulliri, tɵgiliri wǝ exǝkliri heli kɵp boldi.
 
 
□ 30:3 «u mening ⱪuqiⱪimƣa tuƣsun» — ibraniy tilida «u mening tizlirim üstigǝ tuƣsun» — demǝk, dedǝk tuƣⱪan balilar Raⱨilǝning ⱨesablinidu. Ibraniy tilida «mǝn u arⱪiliⱪ ⱪurulimǝn» yaki «uning wasitisi bilǝn mening ɵyüm ⱪurulidu». □ 30:6 «Dan» — «u ⱨɵküm qiⱪardi» yaki «u adilliⱪ ⱪildi!» degǝn mǝnidǝ. □ 30:8 «mǝn aqam bilǝn bǝslixip ⱪattiⱪ tutuxup, ...» — ibraniy tilida «Hudaning mǝditi bilǝn aqam bilǝn qelixip,...». «Naftali» — «elixix» yaki «qelixix» degǝn mǝnidǝ. □ 30:11 «Gad» — «tǝlǝylik» yaki «onguxluⱪ» degǝn mǝnidǝ. □ 30:13 «Axir» — «bǝhtlik» degǝn mǝnidǝ. □ 30:14 «muⱨǝbbǝtgül» — (yaki «mandrak») — bu ɵsümlük muⱨǝbbǝtni ⱪozƣap, ⱨamilidar bolux imkaniyitini axuridu, dǝp ⱪarilatti. □ 30:18 «Issakar» — «ijarǝ» yaki «inam» degǝn mǝnidǝ. □ 30:20 «erim mening bilǝn billǝ turidiƣan boldi» — yaki «erim meni ⱨɵrmǝtlǝydiƣan boldi». «Zǝbulun» — «makan ⱪilix» yaki «ⱨɵrmǝtlǝx» degǝn mǝnidǝ. □ 30:21 «Dinaⱨ» — « (adil) ⱨɵküm» degǝn mǝnidǝ. □ 30:22 «uni tuƣidiƣan ⱪildi» — ibraniy tilida «baliyatⱪusini eqiwidi». □ 30:24 «Yüsüp» — «u yǝnǝ beridu» yaki «u ⱪoxup beridu» degǝn mǝnidǝ. □ 30:32 «ⱪara-ⱪongur pahlanlar» — Pǝlǝstindǝ ⱪongur yaki ⱪara rǝngliⱪ ⱪoylar az uqraydu. «ɵqkilǝrning iqidinmu ala-qiparliri» — Pǝlǝstindǝ ɵqkilǝrning kɵpinqisi pütünlǝy ⱪara yaki pütünlǝy ⱪongurdur. «bular» — yaki «bulardin tuƣulƣanlar». □ 30:36 «ɵzi» — yaki «ular». «üq künlük ariliⱪni ⱪoydi» — demǝk, Laban dǝrⱨal padisidin Yaⱪupning ⱨǝⱪⱪi bolƣan malni, xundaⱪla kǝlgüsidǝ xundaⱪ nǝslini qiⱪiralaydiƣanlarni ayrip, Yaⱪuptin yiraⱪ ⱪildi. □ 30:40 «Labanning padisining yüzlirini taƣil wǝ ⱪongur ⱪoyliri» — Laban bundaⱪ taƣil wǝ ⱪongur ⱪoylarni alliⱪaqan ayriƣan bolsimu, bu sɵzlǝrgǝ ⱪariƣanda u yǝnila bundaⱪlardin bǝzilirini Yaⱪupⱪa tapxurƣan ohxaydu. Əgǝr Labanning oƣulliri padilarni beⱪiⱪa ixǝnqlik bolmisa, Laban xu «taƣil wǝ ⱪongur ⱪoylar»din qong ⱪoylarni Yaⱪupⱪa ⱪaytidin tapxuruxi mumkin. Baxⱪa bir imkaniyǝt barki, Yaⱪupning bǝzi taƣil yaki ⱪongur ⱪoziliri qong bolƣanda u ularni Labanning aⱪ rǝngliⱪ ⱪoyliri arisiƣa ⱪoxⱪan. Yaⱪupning Laban bilǝn bolƣan waⱪtidiki tarih toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.
☰