☰ Yuⱨanna 20
20
Əysaning tirilixi
Mat. 28:1-10; Mar. 16:1-8; Luⱪa 24:1-12
1 Ⱨǝptining birinqi küni tang sǝⱨǝr, Magdalliⱪ Mǝryǝm ⱪǝbrigǝ bardi wǝ ⱪǝbrining aƣzidiki taxning eliwetilgǝnlikini kɵrdi.□  ■ 2 Xunga u yügürginiqǝ kelip Simon Petrus wǝ Əysa sɵygǝn ⱨeliⱪi muhlisning yeniƣa kelip, ularƣa:
— Ular Rǝbni ⱪǝbridin yɵtkiwetiptu, uni ⱪǝyǝrgǝ ⱪoyƣinini bilmiduⱪ! — dedi.□  ■
3 Petrus bilǝn ⱨeliⱪi muhlis taxⱪiriƣa qiⱪip, ⱪǝbrigǝ ⱪarap yol aldi.■ 4 Ikkiylǝn tǝng yügürüp mangdi, lekin ⱨeliⱪi muhlis Petrustin tez yügürüp, ⱪǝbrigǝ birinqi bolup yetip bardi. 5 U engixip iqigǝ ⱪarap, kanap kepǝnlǝrning u yǝrdǝ yeyiⱪliⱪ turƣanliⱪini kɵrdi, lekin iqkirigǝ kirmidi.■ 6 Uningƣa ǝgixip kǝlgǝn Simon Petrus yetip kelip, ⱪǝbrigǝ kirdi wǝ u yǝrdǝ yeyiⱪliⱪ turƣan kanap kepǝnlǝrni, 7 xundaⱪla Əysaning bexiƣa oralƣan yaƣliⱪnimu kɵrdi. Yaƣliⱪ kepǝnlǝr bilǝn bir yǝrdǝ ǝmǝs, bǝlki ayrim yǝrdǝ yɵgǝklik turatti.■
8 Andin ⱪǝbrigǝ awwal kǝlgǝn ⱨeliⱪi muhlismu ⱪǝbrigǝ kirip, ǝⱨwalni kɵrüp ixǝndi□ 9 (qünki ular uning ɵlümdin ⱪayta tirilixining muⱪǝrrǝrliki ⱨǝⱪⱪidǝ muⱪǝddǝs yazmilardiki bexarǝtni tehiqǝ qüxǝnmǝytti). □  ■ 10 Xuning bilǝn ikkiylǝn ɵz turalƣuliriƣa ⱪaytixti.□
 
Əysaning Magdalliⱪ Mǝryǝmgǝ kɵrünüxi
Mar. 16:9-11
11 Əmma Mǝryǝm bolsa ⱪǝbrining sirtida turup yiƣlawatatti. U yiƣlap turup ⱪǝbrining iqigǝ engixip ⱪariwidi, ■ 12 mana aⱪ kiyim kiygǝn ikki pǝrixtǝ turatti; ularning biri Əysaning jǝsiti ⱪoyulƣan yǝrning bax tǝripidǝ, yǝnǝ biri ayaƣ tǝripidǝ olturatti.
13 Ular Mǝryǝmdin:
— Hanim, nemixⱪa yiƣlaysǝn? — dǝp soridi.
— Rǝbbimni elip ketiptu, uni nǝgǝ ⱪoyƣanliⱪini bilǝlmǝywatimǝn, — dedi u ularƣa.
14 U xu sɵzlǝrni ⱪilipla, kǝynigǝ buruluwidi, Əysaning xu yǝrdǝ turƣanliⱪini kɵrdi. Lekin u uning Əysa ikǝnlikini bilmidi.■
15 Əysa uningdin — Hanim, nemixⱪa yiƣlaysǝn, kimni izdǝysǝn? — dǝp soridi.
Mǝryǝm uni baƣwǝn xu, dǝp oylap:
— Tǝⱪsir, ǝgǝr uni siz xu yǝrdin yɵtkiwǝtkǝn bolsingiz, ⱪǝyǝrgǝ ⱪoyƣanliⱪingizni eytip bǝrgǝysiz. Mǝn uni elip ketimǝn, — dedi.
16 Mǝryǝm! — dedi Əysa uningƣa.
Mǝryǝm burulupla, ibraniy tilida:
— Rabboni! — dedi (bu sɵz «ustaz» degǝn mǝnidǝ).
17  Əysa uningƣa: — Manga esilmiƣin! Qünki mǝn tehi atamning yeniƣa qiⱪmidim. Berip ⱪerindaxlirimƣa: Meni «Silǝrningmu Atanglarning, yǝni mening Atamning, silǝrning Hudayinglarning, yǝni mening Hudayimning yeniƣa qiⱪimǝn!» dǝydu, — dǝp yǝtküzgin, dedi.□  ■
18 Xuning bilǝn Magdalliⱪ Mǝryǝm muhlislarning yeniƣa berip, ularƣa: «Rǝbni kɵrdüm!» dedi wǝ xundaⱪla Əysa ɵzigǝ eytⱪan u sɵzlǝrni ularƣa yǝtküzdi.■
 
Əysaning muhlisliriƣa kɵrünüxi
Mat. 28:16-20; Mar. 16:14-18; Luⱪa 24:36-49
19 Xu küni kǝqtǝ, yǝni ⱨǝptining birinqi küni kǝqtǝ, Yǝⱨudiylardin ⱪorⱪⱪanliⱪi üqün muhlislar yiƣilƣan ɵydǝ ixiklirini ⱨim taⱪiwalƣanidi; xu waⱪitta, Əysa kelip ularning otturisida kɵrünüp, ɵrǝ turƣan ⱨalda ularƣa:
— Silǝrgǝ aman-hatirjǝmlik bolƣay! — dedi. □  ■ 20 Buni dǝp, ⱪollirini wǝ biⱪinini ularƣa kɵrsǝtti. Xuning bilǝn muhlislar Rǝbni kɵrginidin xadlandi. ■ 21 Xunga Əysa ularƣa yǝnǝ:
— Silǝrgǝ aman-hatirjǝmlik bolƣay! Ata meni ǝwǝtkinidǝk, mǝnmu silǝrni ǝwǝtimǝn, — dedi.■
22 Bu sɵzni eytⱪandin keyin, u ularning üstigǝ bir püwlǝp:
— Muⱪǝddǝs Roⱨni ⱪobul ⱪilinglar. 23 Kimning gunaⱨlirini kǝqürsǝnglar, uning gunaⱨi kǝqürüm ⱪilinidu; kimning gunaⱨlirini tutuwalsanglar, xuning gunaⱨi tutuwelinidu! — dedi.□  ■
 
Əysaning Tomasⱪa kɵrünüxi
24 Əmma on ikkiylǝnning biri, yǝni «ⱪoxkezǝk» dǝp atalƣan Tomas Əysa kǝlgǝndǝ ularning yenida ǝmǝs idi. □ 25 Xunga baxⱪa muhlislar uningƣa:
— Biz Rǝbni kɵrduⱪ! — deyixti. Lekin Tomas ularƣa:
— Uning ⱪollirida mihlarning izini kɵrmigüqǝ, mihlarning iziƣa ɵz barmiⱪimni wǝ biⱪiniƣa ɵz ⱪolumni tiⱪip baⱪmiƣuqǝ, ⱨǝrgiz ixǝnmǝymǝn, — dedi.
26 Sǝkkiz kündin keyin, muhlislar yǝnǝ xu ɵy iqidǝ jǝm bolƣanda, Tomasmu ular bilǝn billǝ idi. Ixiklǝr taⱪaⱪliⱪ tursimu, Əysa kelip ularning arisida turup:
— Silǝrgǝ aman-hatirjǝmlik bolƣay! — dedi. 27 Andin u Tomasⱪa:
— Barmiⱪingni bu yǝrgǝ tǝgküzüp, ⱪollirimƣa ⱪara. Ⱪolungni uzitip, biⱪinimƣa tiⱪip, gumanda bolmay, ixǝngüqi bolƣin! — dedi.■
28 Tomas uningƣa: — Mening Rǝbbim ⱨǝm mening Hudayimsǝn! — dǝp jawab bǝrdi.□
29 Əysa uningƣa:
— Meni kɵrgǝnliking üqün ixǝnding. Kɵrmǝy turup ixǝngüqilǝr bǝhtliktur! — dedi.■
 
Uxbu kitabning mǝⱪsiti
30 Əysa muhlislirining aldida bu kitabta hatirilǝnmigǝn baxⱪa nurƣun mɵjizilik alamǝtlǝrnimu kɵrsǝtti. ■ 31 Lekin muxular silǝrni Əysaning Mǝsiⱨ, xundaⱪla Hudaning Oƣli ikǝnlikigǝ ixǝnsun ⱨǝm bu arⱪiliⱪ uningƣa etiⱪad ⱪilip, uning nami arⱪiliⱪ ⱨayatliⱪⱪa erixsun, dǝp yezildi.
 
 
□ 20:1 «ⱨǝptining birinqi küni» — yǝni yǝkxǝnbǝ küni. «Magdalliⱪ Mǝryǝm... ⱪǝbrining aƣzidiki taxning eliwetilgǝnlikini kɵrdi» — ⱪǝbrǝ ɵngkür idi («Mat.» 27:60, «Luⱪa» 23:53). ■ 20:1 Mat. 28:1; Mar. 16:1; Luⱪa 24:1. □ 20:2 «Ular Rǝbni ⱪǝbridin yɵtkiwetiptu, uni ⱪǝyǝrgǝ ⱪoyƣinini bilmiduⱪ!» — muxu ayǝttiki «biz» ispatlayduki, Injildiki baxⱪa «bayanlar»da eytilƣandǝk, ǝslidǝ Mǝryǝm bilǝn billǝ yǝnǝ baxⱪa ayallarmu bar idi («Mat.» 28:1, «Mar.» 16:1-2. «Luⱪa» 23:54-24:1ni kɵrüng). ■ 20:2 Yⱨ. 13:23; 21:7,20. ■ 20:3 Luⱪa 24:12. ■ 20:5 Yⱨ. 19:40. ■ 20:7 Yⱨ. 11:44. □ 20:8 «Andin ⱪǝbrigǝ awwal kǝlgǝn ⱨeliⱪi muhlismu ⱪǝbrigǝ kirip, ǝⱨwalni kɵrüp ixǝndi» — «ⱨeliⱪi muhlis» (Yuⱨanna) nemigǝ ixǝndi? U xu kepǝnlǝrni wǝ yaƣliⱪning xundaⱪ rǝtlik ⱪoyulƣanliⱪini kɵrüp, Əysaning jǝsitini ⱨeqkim oƣrilimidi, bǝlki u qoⱪum ɵlümdin tirildi, dǝp ixǝndi. □ 20:9 «uning ɵlümdin ⱪayta tirilixi..» — grek tilida «uning ɵlgǝnlǝrning arisidin tirilixi...». «uning ɵlümdin ⱪayta tirilixining muⱪǝrrǝrliki ⱨǝⱪⱪidǝ muⱪǝddǝs yazmilardiki bexarǝt...» — biz baxⱪa yǝrlǝrdǝ kɵrsǝtkinimizdǝk, Tǝwrat-Zǝburda Mǝsiⱨning ɵlümdin tirilixini kɵrsitidiƣan nurƣun bexarǝtlǝr bardur. ■ 20:9 Zǝb. 16:10; Ros. 2:25,31; 13:35. □ 20:10 «Xuning bilǝn ikkiylǝn ɵz turalƣuliriƣa ⱪaytixti» — «ɵz turalƣuliriƣa» grek tilida «ɵzliriningkigǝ» yaki «ɵzliriningkilǝrgǝ». ■ 20:11 Mat. 28:1; Mar. 16:5; Luⱪa 24:4. ■ 20:14 Mat. 28:9; Mar. 16:9. □ 20:17 «Əysa uningƣa: — Manga esilmiƣin!.. dedi» — «manga esilmiƣin!» yaki «manga ⱪol tǝgküziwǝrmǝ». Keyinki sɵzlǝr buning mǝnisining «esilmiƣin» ikǝnlikini eniⱪ kɵrsitidu. «Berip ⱪerindaxlirimƣa: Meni «Silǝrningmu atanglarning, yǝni mening atamning, silǝrning Hudayinglarning, yǝni mening Hudayimning yeniƣa qiⱪimǝn!» dǝydu, — dǝp yǝtküzgin» — Əysaning Magdalliⱪ Mǝryǝmgǝ kɵrünüxi toƣruluⱪ wǝ uningƣa eytⱪan bu muⱨim sɵzliri toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz. ■ 20:17 Zǝb. 22:22; Mat. 28:10; Yⱨ. 16:2; Ibr. 2:11. ■ 20:18 Mat. 28:8; Mar. 16:10; Luⱪa 24:9. □ 20:19 «Silǝrgǝ hatirjǝmlik bolƣay» — ibraniy tilida «Xalom ǝlǝyⱪum!» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu, ǝrǝb tilida «ǝssalamuǝlǝykum». ■ 20:19 Mar. 16:14; Luⱪa 24:36; 1Kor. 15:5. ■ 20:20 Yⱨ. 16:22. ■ 20:21 Yǝx. 61:1; Mat. 28:19; Mar. 16:15; Luⱪa 4:18; Yⱨ. 17:18. □ 20:23 «Kimning gunaⱨlirini kǝqürsǝnglar, uning gunaⱨi kǝqürüm ⱪilinidu; kimning gunaⱨlirini tutuwalsanglar, xuning gunaⱨi tutuwelinidu!» — bu rosullarning kixilǝrning gunaⱨini toluⱪ kǝqürüm ⱪilix ⱨoⱪuⱪi bar, degǝnlik ǝmǝs. Undaⱪ ⱨoⱪuⱪ pǝⱪǝt Hudaƣila tǝwǝdur. «Mat.» 16:19 wǝ 18:18ni kɵrüng. Bizningqǝ, bu «gunaⱨlarni kǝqürüm ⱪilix» jamaǝtning tǝrtipigǝ baƣliⱪtur. Eƣir gunaⱨ sadir ⱪilƣan etiⱪadqilar jamaǝtkǝ ⱪatnixiwerǝmdu? Rǝbbimiz «Mat.» 18:15-20dǝ bu mǝsilǝ toƣruluⱪ ǝmr beridu; bu ǝmr boyiqǝ jamaǝtning gunaⱨ sadir ⱪilƣan ǝmma towa ⱪilmiƣan ⱪerindaxlirini jamaǝttin qiⱪirix ⱨoⱪuⱪi bardur. «Korintliⱪlarƣa (1) wǝ (2)»diki «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng, bolupmu «2Kor.» 2:11 toƣruluⱪ qüxǝndürüximizni kɵrüng. ■ 20:23 Mat. 16:19; 18:18. □ 20:24 ««ⱪoxkezǝk» dǝp atalƣan Tomas» — grek tilida ««Didimus» dǝp atalƣan Tomas». ■ 20:27 1Yuⱨa. 1:1. □ 20:28 «Mening Rǝbbim ⱨǝm mening Hudayimsǝn!» — grek tilida «Mening Rǝbbim ⱨǝm mening Hudayim!». Ⱨazir barliⱪ muhlislar Mǝsiⱨning toluⱪ salaⱨiyitini tonup yǝtkǝnidi. ■ 20:29 1Pet. 1:8. ■ 20:30 Yⱨ. 21:25.
☰