☰ Luⱪa 5
5
Əysaning tunji ⱪetim muhlis qaⱪirixi
Mat. 4:18-22; Mar. 1:16-20
1 Xundaⱪ boldiki, u Ginnisarǝt kɵlining boyida turƣanda, halayiⱪ Hudaning sɵz-kalamini anglax üqün uning ǝtrapiƣa olixip ⱪistilixip turatti.■ 2 U kɵl boyida turƣan ikki kemini kɵrdi. Beliⱪqilar bolsa kemidin qüxüp, ⱪirƣaⱪta torlirini yuyuxuwatatti. 3 U kemilǝrdin birigǝ, yǝni Simonningkigǝ qiⱪip, uningdin kemini ⱪirƣaⱪtin sǝl yiraⱪlitixni iltimas ⱪildi. Andin u kemidǝ olturup top-top halayiⱪⱪa tǝlim bǝrdi. 4 Sɵzi tügigǝndin keyin, u Simonƣa:
— Kemini qongⱪurraⱪ yǝrgǝ ⱨǝydǝp berip, beliⱪlarni tutuxⱪa torliringlarni selinglar, — dedi.
5 Simon uningƣa jawabǝn: — Ustaz, biz pütün keqiqǝ japa tartip ⱨeq nǝrsǝ tutalmiduⱪ. Biraⱪ sening sɵzüng bilǝn torni salsam salay, dedi.
6 Ular xundaⱪ ⱪiliwidi, nurƣun beliⱪlar torƣa qüxti; tor sɵkülüxkǝ baxlidi.□ 7 Xuning bilǝn ular baxⱪa kemidiki xeriklirini yardǝmgǝ kelixkǝ ixarǝt ⱪilixti. Ular kelip, beliⱪlarni ikki kemigǝ liⱪ ⱪaqiliwidi, kemilǝr qɵküp ketǝy dǝp ⱪaldi. 8 Simon Petrus bu ixni kɵrüp, Əysaning tizliri aldida yiⱪilip:
— Mǝndin yiraⱪlaxⱪaysǝn, i Rǝb! Qünki mǝn gunaⱨkarmǝn! — dedi. 9 Qünki bunqǝ kɵp beliⱪ tutulƣanliⱪidin u wǝ uningƣa ⱨǝmraⱨ bolƣanlirini ⱨǝyranliⱪ basⱪanidi. 10 Wǝ Simonning xerikliri — Zǝbǝdiyning oƣulliri Yaⱪup bilǝn Yuⱨannamu ⱨǝm xundaⱪ ⱨǝyran ⱪaldi. Əmdi Əysa Simonƣa:
— Ⱪorⱪmiƣin, buningdin keyin sǝn adǝm tutⱪuqi bolisǝn — dedi.□  ■
11 Ular kemilǝrni ⱪirƣaⱪⱪa qiⱪirip, ⱨǝmmǝ nǝrsini taxlap ⱪoyup, uningƣa ǝgixip mangdi.■
 
Əysaning mahaw kesilini saⱪaytixi
Mat. 8:1-4; Mar. 1:40-45
12 Xundaⱪ boldiki, u xǝⱨǝr-yezilarning biridǝ bolƣanda, mana xu yǝrdǝ, pütün bǝdinini mahaw besip kǝtkǝn bir adǝm bar idi; u Əysani kɵrüpla uning ayiƣiƣa ɵzini etip uningdin:
— Tǝⱪsir, ǝgǝr sǝn halisang, meni saⱪaytip pak ⱪilalaysǝn! — dǝp yalwurdi.□  ■
13 Əysa ⱪolini sozup uningƣa tǝgküzüp turup:
— Halaymǝn, paklanƣin! — dewidi, bu adǝmning mahaw kesili dǝrⱨal uningdin kǝtti. 14 Əysa uningƣa:
— Ⱨazir bu ixni ⱨeqkimgǝ eytma, bǝlki udul berip kaⱨinƣa ɵzüngni kɵrsitip, ularda bir guwaⱨliⱪ bolux üqün, Musa bu ixta ǝmr ⱪilƣandǝk ɵzüngning saⱪaytilƣining üqün bir ⱪurbanliⱪni sunƣin, — dedi.□  ■
15 Lekin u toƣrisidiki hǝwǝr tehimu tarⱪilip pur kǝtti; xuning bilǝn top-top hǝlⱪ uning sɵzini anglax wǝ ɵz aƣriⱪ-kesǝllirini saⱪaytixi üqün uning aldiƣa yiƣilip kelǝtti. 16 Ⱨalbuki, u pat-pat ulardin qekinip qɵllük yǝrlǝrgǝ berip dua ⱪilatti.
 
Əysaning adǝmning gunaⱨlarni «kǝqürüm ⱪilindi» deyix ⱨoⱪuⱪi
Mat. 9:1-8; Mar. 2:1-12
17 Xu künlǝrning biridǝ xundaⱪ boldiki, u tǝlim beriwatⱪanda, yenida Pǝrisiylǝr wǝ Tǝwrat ǝⱨliliri olturatti. Ular Galiliyǝ, Yǝⱨudiyǝ ɵlkilirining ⱨǝrⱪaysi yeza-ⱪixlaⱪliri wǝ Yerusalemdin kǝlgǝnidi. Pǝrwǝrdigarning kesǝllǝrni saⱪaytix küq-ⱪudriti uningƣa yar boldi. 18 Xu pǝyttǝ, mana birⱪanqǝ kixi zǝmbilgǝ yatⱪuzulƣan bir palǝqni kɵtürüp kǝldi. Ular uni uning aldiƣa ǝkirixkǝ intilixti. □  ■ 19 Biraⱪ adǝmlǝrning toliliⱪidin kesǝlni ǝkirixkǝ amal tapalmay, ular ɵgzigǝ elip qiⱪip, ɵgzidiki kaⱨixlarni eqip, kesǝlni ɵyning iqigǝ zǝmbildǝ yatⱪan ⱨalda halayiⱪning otturisiƣa, Əysaning aldiƣa qüxürdi. 20 U ularning ixǝnqini kɵrüp palǝqkǝ:
— Buradǝr, gunaⱨliring kǝqürüm ⱪilindi! — dedi.
21 Tǝwrat ustazliri bilǝn Pǝrisiylǝr kɵngülliridǝ:
— Bundaⱪ kupurluⱪ sɵzligǝn bu adǝm kimdur?! Hudadin baxⱪa gunaⱨlarni kǝqürǝlǝydiƣan kim bar? — dǝp oylaxti.□  ■
22 Biraⱪ Əysa ularning kɵnglidǝ ǝyib izdǝxlirini bilip yetip, jawabǝn:
— Silǝr kɵnglünglarda nemixⱪa ǝyib izdǝysilǝr? 23 «Gunaⱨliring kǝqürüm ⱪilindi!» deyix asanmu yaki «Ornungdin tur, mang!» deyixmu? 24 Əmma ⱨazir silǝrning Insan’oƣlining yǝr yüzidǝ gunaⱨlarni kǝqürüm ⱪilix ⱨoⱪuⱪiƣa igǝ ikǝnlikini bilixinglar üqün, — U palǝq kesǝlgǝ:
— Sanga eytayki, ornungdin tur, ornungni yiƣixturup ɵyünggǝ ⱪayt! — dǝp buyrudi.□
25 Ⱨeliⱪi adǝm dǝrⱨal ularning aldida ornidin dǝs turup, ɵzi yatⱪan zǝmbilni elip, Hudani uluƣliƣiniqǝ ɵyigǝ ⱪaytti. 26 Ⱨǝmmǝylǝnni dǝⱨxǝtlik ⱨǝyranliⱪ basti; ular Hudani uluƣlixip, ⱪorⱪunqⱪa qɵmgǝn ⱨalda:
— Biz bügün tilsimat ixlarni kɵrduⱪ! — deyixti.
 
Əysaning Lawiyni muhlisliⱪⱪa qaⱪirixi — «gunaⱨkarlar» bilǝn ⱨǝmdastihan olturuxi
Mat. 9:9-13; Mar. 2:13-17
27 Bu ixlardin keyin, u yolƣa qiⱪip, Lawiy isimlik bir bajgirni kɵrdi. U baj yiƣidiƣan orunda olturatti. U uningƣa:
— Manga ǝgǝxkin! — dedi.□  ■
28 U ornidin turup, ⱨǝmmini taxlap, uningƣa ǝgǝxti.
29 Lawiy ɵyidǝ uningƣa katta bir ziyapǝt bǝrdi. Ular bilǝn zor bir top bajgirlar wǝ baxⱪilarmu xu yǝrdǝ ⱨǝmdastihan bolƣanidi. □  ■ 30 Biraⱪ Pǝrisiylǝr wǝ ularning eⱪimidiki Tǝwrat ustazliri ƣudungxup uning muhlisliriƣa:
— Silǝr nemixⱪa bajgir wǝ gunaⱨkarlar bilǝn bir dastihanda yǝp-iqip olturisilǝr?! — dǝp aƣrinixti.□
31 Əysa ularƣa jawabǝn:
— Saƣlam adǝmlǝr ǝmǝs, bǝlki kesǝl adǝmlǝr tewipⱪa moⱨtajdur. 32 Mǝn ⱨǝⱪⱪaniylarni ǝmǝs, bǝlki gunaⱨkarlarni towiƣa qaⱪirƣili kǝldim, — dedi.□  ■
 
Yengi konidin üstündur
Mat. 9:14-17; Mar. 2:18-22
33 Andin ular uningdin:
— Nemixⱪa Yǝⱨyaning muhlisliri daim roza tutup dua-tilawǝt ⱪilidu, Pǝrisiylǝrning muhlislirimu xundaⱪ ⱪilidu, lekin sening muhlisliring yǝp-iqipla yüridiƣu! — dǝp soraxti.■
34 U ularƣa:
— Toyi boluwatⱪan yigit toyda toy meⱨmanliri bilǝn ⱨǝmdastihan olturƣan qaƣda ularni roza tutⱪuzalamsilǝr? □  ■ 35 Əmma xu künlǝr keliduki, yigit ulardin elip ketilidu, ular xu künlǝrdǝ roza tutidu.□
36 U ularƣa bir tǝmsilmu kǝltürdi:
— Ⱨeqkim yengi kɵnglǝktin yirtip, uni kona kɵnglǝkkǝ yamaⱪ ⱪilmaydu. Undaⱪ ⱪilsa, yengi kɵnglǝknimu yirtⱪan bolidu, xundaⱪla yengidin alƣan yamaⱪmu kona kɵnglǝkkǝ mas kǝlmǝydu. 37 Xuningdǝk, ⱨeqkim yengi xarabni kona tulumlarƣa ⱪaqilimaydu. Undaⱪ ⱪilsa, yengi xarabning kɵpüxi bilǝn tulumlar yerilidu-dǝ, xarabmu tɵkülüp ketidu; tulumlarmu kardin qiⱪidu. ■ 38 Xunga yengi xarab yengi tulumlarƣa ⱪaqilinix kerǝk, xundaⱪta ikkilisi saⱪlinip ⱪalidu. 39 Uning üstigǝ, ⱨeqkim kona xarabtin keyin yengisini iqixni halimaydu, qünki u: «Boldi, konisi yahxi!» dǝydu.□
 
 
■ 5:1 Mat. 13:2; Mar. 4:1. □ 5:6 «Ular xundaⱪ ⱪiliwidi, nurƣun beliⱪlar torƣa qüxti; tor sɵkülüxkǝ baxlidi» — adǝttǝ Galiliyǝ kɵlisidǝ beliⱪlar kündüzdǝ qongⱪur suƣa xungƣup kiriwalidu, ularni tor bilǝn tartip qiⱪarƣili bolmaydu. Oⱪurmǝnlǝr xuni bayⱪiƣan boluxi mumkinki, Mǝsiⱨ «torliringlar»ni degini bilǝn Petrusning pǝⱪǝt birla torni selixⱪa ixǝnqi bar idi («Yuⱨ.» 21:11ni wǝ xu ayǝt toƣruluⱪ izaⱨat wǝ «Yuⱨanna»diki «ⱪoxumqǝ sɵz»ni kɵrüng). □ 5:10 «sǝn adǝmlǝrni tutⱪuqi bolisǝn» — muxu sɵz adǝmlǝrni zindanlarƣa yaki ⱪulluⱪⱪa ǝmǝs, bǝlki uning Hudaning ⱪutⱪuzux yolida adǝmlǝrni Xǝytanning qanggilidin wǝ ⱨalak yolidin tutup ⱪutⱪuzux ixlirini kɵrsitidu. ■ 5:10 Yǝr. 16:16; Əz. 47:9; Mat. 4:19; Mar. 1:17. ■ 5:11 Mat. 4:20; 19:27; Mar. 10:28; Luⱪa 18:28. □ 5:12 «Tǝⱪsir...» — yaki «I Rǝb...». «pütün bǝdinini mahaw besip kǝtkǝn bir adǝm....» — «mahaw kesili» birhil ⱪorⱪunqluⱪ terǝ kesili bolup, Yǝⱨudiylar bu hil kesǝlgǝ giriptar bolƣanlarni napak, dǝp ⱪarap ularƣa ⱪǝt’iy yeⱪinlaxmaytti. Bu kesǝl toƣruluⱪ yǝnǝ «Lawiylar»diki «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. ■ 5:12 Mat. 8:2; Mar. 1:40. □ 5:14 «ularda bir guwaⱨliⱪ bolux üqün, Musa bu ixta ǝmr ⱪilƣandǝk ɵzüngning saⱪaytilƣining üqün bir ⱪurbanliⱪni sunƣin» — Musa pǝyƣǝmbǝr Tǝwrat ⱪanunida xundaⱪ ǝmrni kɵrsǝtkǝn: — Bir mahaw kesili saⱪaytilƣan bolsa, u muⱪǝddǝs ibadǝthaniƣa berip, ɵzining saⱪaytilƣanliⱪini kaⱨinƣa kɵrsitip andin mahaw kesilidin saⱪayƣanlar ⱪilixⱪa tegixlik ⱪurbanliⱪni sunuxi kerǝk idi. Xübⱨisizki, Musa pǝyƣǝmbǝrdin baxlap Mǝsiⱨ Əysa kǝlgüqǝ bu murasim ⱨeq ɵtküzülüp baⱪⱪan ǝmǝs idi. «Law.» 14:1-32ni kɵrüng. ■ 5:14 Law. 13:2; 14:2; Mat. 8:4. □ 5:18 «... Ular uni uning aldiƣa ǝkirixkǝ intilixti» — Əysa ɵydǝ olturatti (19-ayǝtni kɵrüng). ■ 5:18 Mat. 9:1; Mar. 2:3; Ros. 9:33. □ 5:21 «Pǝrisiylǝr» — ⱪattiⱪ tǝlǝplik bir diniy mǝzⱨǝptikilǝr idi. Ular toƣruluⱪ «Tǝbirlǝr»ni kɵrüng. ■ 5:21 Zǝb. 32:5; Yǝx. 43:25. □ 5:24 «silǝrning Insan’oƣlining yǝr yüzidǝ gunaⱨlarni kǝqürüm ⱪilix ⱨoⱪuⱪiƣa igǝ ikǝnlikini bilixinglar üqün» — «Insan’oƣli» toƣruluⱪ «Mat.» 8:20diki izaⱨat wǝ «Tǝbirlǝr»ni kɵrüng. □ 5:27 «u yolƣa qiⱪip, Lawiy isimlik bir bajgirni kɵrdi» — «Lawiy»ning baxⱪa ismi «Matta» idi. ■ 5:27 Mat. 9:9; Mar. 2:14,15. □ 5:29 «zor bir top bajgirlar» — «bajgirlar» Israilning zeminini ixƣal ⱪilƣan Rimliⱪlar üqün ɵz hǝlⱪidin baj yiƣip beridiƣan wǝ xu sǝwǝbtin nǝprǝtkǝ uqriƣan Yǝⱨudiylar. ■ 5:29 Mat. 9:10; Mar. 2:15; Luⱪa 15:1. □ 5:30 «Silǝr nemixⱪa bajgir wǝ gunaⱨkarlar bilǝn bir dastihanda yǝp-iqip olturisilǝr?!» — «gunaⱨkarlar» — Tǝwrat-Injil boyiqǝ ⱨǝrbir adǝm gunaⱨkar, ǝlwǝttǝ. Lekin muxu ayǝttiki «gunaⱨkarlar» degǝn sɵz, ⱨali qong Pǝrisiylǝr wǝ Tǝwrat ustazliri tǝripidin alaⱨidǝ «gunaⱨkarlar» dǝp atalƣan bajgirlar, paⱨixǝ ayallar, ⱨǝtta sawatsiz kixilǝr ⱪatarliⱪlarni kɵzdǝ tutidu. □ 5:32 «Mǝn ⱨǝⱪⱪaniylarni ǝmǝs, bǝlki gunaⱨkarlarni towiƣa qaⱪirƣili kǝldim» — muxu sɵzidǝ «gunaⱨkarlar» degini, ɵzlirini gunaⱨkar dǝp tonup yǝtkǝnlǝrni kɵzdǝ tutidu, ǝlwǝttǝ. Qünki ⱨǝmmǝ adǝm gunaⱨkardur. «Ⱨǝⱪⱪaniylar» ɵzini ⱨǝⱪⱪaniy dǝp ⱨesabliƣanlarni kɵrsitidu. Xunga Mǝsiⱨ ularni qaⱪiralmaytti wǝ ⱨazirmu qaⱪiralmaydu. ■ 5:32 Mat. 9:13; Luⱪa 19:10; 1Tim. 1:15. ■ 5:33 Mat. 9:14. □ 5:34 «toy meⱨmanliri» — grek tilida «mǝrikǝ zalining pǝrzǝntliri» degǝn ibarǝ bilǝn ipadilinidu. ■ 5:34 Yǝx. 62:5; 2Kor. 11:2. □ 5:35 «Əmma xu künlǝr keliduki, yigit ulardin elip ketilidu, ular xu künlǝrdǝ roza tutidu» — bu sɵzlǝr Əysaning «ulardin (meⱨmanlardin) elip ketilip» ɵlümi ɵzigǝ ǝgǝxkǝnlǝrgǝ ⱪayƣu-ⱨǝsrǝt elip kelidiƣanliⱪini kɵrsitidiƣan bexarǝt. ■ 5:37 Mat. 9:17; Mar. 2:22. □ 5:39 «ⱨeqkim kona xarabtin keyin yengisini iqixni halimaydu» — adǝttǝ, kona xarab dǝrwǝⱪǝ yengi xarabtin yahxi, ǝlwǝttǝ.
☰