☰ Markus 1
Markus
1
«Markus bayan ⱪilƣan hux hǝwǝr» •••• Qɵmüldürgüqi Yǝⱨyaning tǝlim berixi
Mat. 3:1-12; Luⱪa 3:1-9, 15-17; Yⱨ. 1:19-28
1 Hudaning oƣli Əysa Mǝsiⱨning hux hǝwirining baxlinixi: □ 2 Yǝxaya pǝyƣǝmbǝrning yazmisida hatirilǝngǝndǝk: —
 
«Mana, aldingda ǝlqimni ǝwǝtimǝn.
U sening yolungni aldin’ala tǝyyarlaydu.□  ■
3 Anglanglar, dalada birsining towliƣan awazini!
U: «Pǝrwǝrdigarning yolini tǝyyarlanglar,
Uning üqün qiƣir yollirini tüptüz ⱪilinglar!» — dǝydu».□  ■
 
4 Kixilǝrni qɵmüldürüx elip baridiƣan Yǝⱨya pǝyƣǝmbǝr qɵl-bayawanda pǝyda bolup, gunaⱨlarƣa kǝqürüm elip kelidiƣan, towa ⱪilixni bildüridiƣan suƣa «qɵmüldürüx»ni jakarlaxⱪa baxlidi.□  ■
5 Pütün Yǝⱨudiyǝ ɵlkisidikilǝr wǝ pütkül Yerusalem xǝⱨiridikilǝr uning aldiƣa qiⱪip, gunaⱨlirini iⱪrar ⱪilixi bilǝn uning tǝripidin Iordan dǝryasida qɵmüldürüldi.■ 6 Yǝⱨya bolsa tɵgǝ yungidin ⱪilinƣan kiyim kiygǝn, beligǝ kɵn tasma baƣliƣanidi; yemǝkliki qekǝtkǝ bilǝn yawa ⱨǝrǝ ⱨǝsili idi.■ 7 U mundaⱪ dǝp jakarlaytti:
— Mǝndin ⱪudrǝtlik bolƣan biri mǝndin keyin kelidu. Mǝn ⱨǝtta engixip kǝxlirining boƣⱪuqini yexixkimu layiⱪ ǝmǝsmǝn!■ 8 Mǝn silǝrni suƣila qɵmüldürimǝn, lekin u silǝrni Muⱪǝddǝs Roⱨⱪa qɵmüldüridu.■
 
Mǝsiⱨning qɵmüldürülüxi wǝ sinilixi
Mat. 3:13-17; Luⱪa 3:21-22
9 Xu künlǝrdǝ xundaⱪ boldiki, Əysa Galiliyǝ ɵlkisining Nasarǝt xǝⱨiridin kelip, Yǝⱨya tǝripidin Iordan dǝryasida qɵmüldürüldi. 10 U sudin qiⱪⱪandila, asmanlarning yerilip, Roⱨning kǝptǝr ⱪiyapitidǝ qüxüp, ɵz üstigǝ ⱪonuwatⱪanliⱪini kɵrdi. □  ■ 11 Xuning bilǝn asmanlardin: «Sǝn Mening sɵyümlük Oƣlum, Mǝn sǝndin toluⱪ hursǝnmǝn!» degǝn bir awaz anglandi.■
12 Wǝ Roⱨ dǝrⱨal uni qɵl-bayawanƣa süylǝp qiⱪardi. □  ■ 13 U qɵldǝ ⱪiriⱪ kün turup, Xǝytan tǝripidin sinilip turatti. U xu yǝrdǝ yawayi ⱨaywanlar bilǝn billǝ idi; xu künlǝrdǝ pǝrixtilǝr uning hizmitini ⱪildi.□
 
Əysaning tɵt beliⱪqini qaⱪirixi
Mat. 4:12-22; Luⱪa 4:14-15; 5:1-11
14-15 Əmdi Yǝⱨya solanƣandin keyin, Əysa Galiliyǝ ɵlkisigǝ berip: «Waⱪit-saiti toxti, Hudaning padixaⱨliⱪi yeⱪinlaxti! Towa ⱪilinglar, hux hǝwǝrgǝ ixininglar!» dǝp Hudaning padixaⱨliⱪining hux hǝwirini jakarlaxⱪa baxlidi.□  ■
16 Xu künlǝrdǝ u Galiliyǝ dengizi boyida ketiwetip, Simon bilǝn inisi Andriyasni kɵrdi. Ular beliⱪqi bolup, dengizƣa tor taxlawatatti.□  ■ 17 Əysa ularƣa:
— Mening kǝynimdin menginglar, mǝn silǝrni adǝm tutⱪuqi beliⱪqi ⱪilimǝn! — dedi. □  ■ 18 Ular xuan torlirini taxlap, uningƣa ǝgixip mangdi. ■ 19 U xu yǝrdin bir’az ɵtüp Zǝbǝdiyning oƣli Yaⱪupni inisi Yuⱨanna bilǝn kɵrdi. Bu ikkisi kemidǝ turup torlirini ongxawatatti. ■ 20 U xuan ularnimu qaⱪirdi. Ular atisi Zǝbǝdiyni mǝdikarlar bilǝn billǝ kemidǝ ⱪaldurup, ɵzliri uning bilǝn mangdi.
 
Əysaning jin qaplaxⱪan adǝmni azad ⱪilixi
Luⱪa 4:31-37
21 Ular KǝpǝrNaⱨum xǝⱨirigǝ kirdi. Xabat küni u udul sinagogⱪa kirip, tǝlim berixkǝ baxlidi. □  ■ 22 Halayiⱪ uning tǝlimigǝ ⱨǝyranuⱨǝs boluxti. Qünki uning tǝlimliri Tǝwrat ustazliriningkigǝ ohximaytti, bǝlki tolimu nopuzluⱪ idi.■
23 Sinagogta napak roⱨ qaplaxⱪan bir adǝm bar idi. U:□  ■
24 — I Nasarǝtlik Əysa, biz bilǝn karing bolmisun! Sǝn bizni yoⱪatⱪili kǝldingmu? Mǝn sening kimlikingni bilimǝn, sǝn Hudaning Muⱪǝddǝs bolƣuqisisǝn! — dǝp towlaytti.
25 Lekin Əysa jinƣa tǝnbiⱨ berip: — Aƣzingni yum, bu adǝmdin qiⱪ! — dedi.
26 Napak roⱨ ⱨeliⱪi adǝmning tenini tartixturup, ⱪattiⱪ warⱪiriƣiniqǝ uningdin qiⱪip kǝtti.
27 Halayiⱪ ⱨǝmmisi buningdin intayin ⱨǝyran bolup, ɵzara ƣulƣula ⱪilixip:
— Bu ⱪandaⱪ ix? Yengi bir tǝlimƣu! Qünki u ⱨoⱪuⱪ bilǝn ⱨǝtta napak roⱨlarƣimu buyruⱪ ⱪilalaydikǝn, ularmu uning sɵzigǝ boysunidikǝn, — deyixti. 28 Buningdin uning xɵⱨriti xu ⱨaman pütün Galiliyǝ ɵlkisining ǝtrapiƣa pur kǝtti.
 
Əysaning Simonning ɵyidǝ bimarlarni saⱪaytixi
Mat. 8:14-17; Luⱪa 4:38-41
29 Ular sinagogdin qiⱪipla, Yaⱪup wǝ Yuⱨanna bilǝn Simon wǝ Andriyasning ɵyigǝ bardi. ■ 30 Əmma Simonning ⱪeynanisi ⱪizitma iqidǝ yetip ⱪalƣanidi. Ular dǝrⱨal uning ǝⱨwalini Əysaƣa eytti. 31 U ayalning ⱪexiƣa berip, ⱪolidin tutup, yɵlǝp ɵrǝ turƣuzdi. Uning ⱪizitmisi dǝrⱨal yandi wǝ u ularni kütüxkǝ kirixti.
32 Kǝqⱪurun kün patⱪanda, kixilǝr barliⱪ aƣriⱪlarni wǝ jin qaplaxⱪanlarni uning aldiƣa elip kelixti. □  ■ 33 Pütün xǝⱨǝrdikilǝr ixik aldiƣa toplaxⱪanidi. 34 Xuning bilǝn u ⱨǝr türlük kesǝllǝrgǝ giriptar bolƣan nurƣun kixilǝrni saⱪaytti wǝ nurƣun jinlarni kixilǝrdin ⱨǝydiwǝtti. Lekin u jinlarning gǝp ⱪilixⱪa yol ⱪoymidi, qünki ular uning kim ikǝnlikini bilixǝtti.
 
Dua ⱪilix, tǝlim berix
Luⱪa 4:42-44
35 Ətisi ǝtigǝn tang tehi atmastinla, u ornidin turup, xǝⱨǝrdin qiⱪip, hilwǝt bir jayƣa berip dua-tilawǝt ⱪildi. ■ 36 Simon bilǝn uning ⱨǝmraⱨliri uni izdǝp qiⱪti. 37 Uni tapⱪanda:
— Ⱨǝmmǝ adǝm seni izdixiwatidu! — deyixti. 38 U ularƣa:
— Baxⱪa yǝrlǝrgǝ, ǝtraptiki yezilarƣimu sɵz-kalamni jakarlixim üqün barayli. Qünki mǝn dǝl muxu ix üqün kelixim, — dedi. □  ■ 39 Xundaⱪ ⱪilip, u pütkül Galiliyǝ ɵlkisini aylinip, sinagoglirida sɵz-kalamni jakarlaytti ⱨǝmdǝ jinlarni kixilǝrdin ⱨǝydiwetǝtti.
 
Əysaning mahaw kesǝlni saⱪaytixi
Mat. 8:1-4; Luⱪa 5:12-16
40 Mahaw kesili bar bir kixi uning aldiƣa kelip yelinip, tizlinip turup:
— Əgǝr halisingiz, meni kesilimdin pak ⱪilalaysiz! — dǝp ɵtündi.□  ■
41 Əysa iqi aƣriƣaq ⱪolini sozup uningƣa tǝgküzüp turup:
— Halaymǝn, pak ⱪilinƣin! — dewidi, 42 xu sɵz bilǝnla mahaw kesili dǝrⱨal bimardin ketip, u pak ⱪilindi. 43 U uningƣa:
— Ⱨazir bu ixni ⱨeqkimgǝ eytma, bǝlki udul berip mǝs’ul kaⱨinƣa ɵzüngni kɵrsitip, kaⱨinlarda guwaⱨliⱪ bolux üqün, Musa bu kesǝldin paklanƣanlarƣa ǝmr ⱪilƣan ⱪurbanliⱪlarni sunƣin, — dǝp uni ⱪattiⱪ agaⱨlandurup yolƣa saldi.□  ■
45 Biraⱪ u adǝm qiⱪip, bu ixni kɵp yǝrlǝrdǝ jar selip, kǝng yeyiwǝtti. Xuning bilǝn Əysa ⱨeqⱪandaⱪ xǝⱨǝrgǝ oquⱪ-axkara kirǝlmǝy, bǝlki xǝⱨǝrlǝr sirtidiki hilwǝt jaylarda turuxⱪa mǝjbur boldi; halayiⱪ ⱨǝr tǝrǝptin uning yeniƣa toplixatti.
 
 
□ 1:1 «Əysa Mǝsiⱨning hux hǝwiri» — ɵzi elip kǝlgǝn, ɵzi toƣruluⱪ hux hǝwǝrdur. «hux hǝwirining baxlinixi» — Markus Əysa Mǝsiⱨ toƣruluⱪ bu hux hǝwǝrning ɵzi Huda alǝmni yaratⱪinidǝk yengi bir baxlinix kǝldi, dǝp kɵrsǝtmǝkqi boluxi mumkin («Yar.» 1:1). □ 1:2 «Mana, aldingda ǝlqimni ǝwǝtimǝn. U sening yolungni aldin’ala tǝyyarlaydu» — sɵzligüqi Huda Ɵzi, ǝlwǝttǝ. Muxu sɵzlǝr awwal «Mis.» 23:20 ⱨǝm «Mal.» 3:1dǝ kɵrünidu. ■ 1:2 Mis. 23:20; Mal. 3:1; Mat. 11:10; Luⱪa 7:27. □ 1:3 «Anglanglar, dalada birsining towliƣan awazini! U: «Pǝrwǝrdigarning yolini tǝyyarlanglar, Uning üqün qiƣir yollirini tüptüz ⱪilinglar!» — «Yǝx.» 40:3. ■ 1:3 Yǝx. 40:3; Mat. 3:3; Luⱪa 3:4; Yⱨ. 1:23. □ 1:4 «Yǝⱨya qɵl-bayawanda pǝyda bolup...» — ǝrǝbqǝ «Yǝⱨya» degǝn isim ibraniy tilida wǝ grek tilida uqraydiƣan «Yuⱨanna» degǝn isimdur; mǝnisi, «Pǝrwǝrdigarning meⱨir-xǝpⱪiti»dur. ««gunaⱨlarƣa kǝqǝrüm elip kelidiƣan, towa ⱪilixni bildüridiƣan «qɵmüldürüx»» — «qɵmüldürüx» bolsa, suƣa qɵmüldürüxni kɵrsitidu. Baxⱪiqǝ eytⱪanda, «yaman yolliringlardin yenip, towa ⱪilinglar! Towa ⱪilƣanliⱪinglarni bildürüx üqün suƣa qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilinglar. Xundaⱪ ⱪilƣanda, Huda silǝrni kǝqürüm ⱪilidu!» — Degǝndǝk. ■ 1:4 Mat. 3:1; Luⱪa 3:3; Yⱨ. 3:23. ■ 1:5 Mat. 3:5; Luⱪa 3:7. ■ 1:6 2Pad. 1:8; Law. 11:22; Mat. 3:4. ■ 1:7 Mat. 3:11; Luⱪa 3:16; Yⱨ. 1:27. ■ 1:8 Yǝx. 44:3; Yo. 2:28,29; Mat. 3:11; Ros. 1:5; 2:4; 11:15,16; 19:4. □ 1:10 «Roⱨning kǝptǝr ⱪiyapitidǝ qüxüp, ɵz üstigǝ ⱪonuwatⱪanliⱪini kɵrdi» — «Roⱨ» Hudaning Roⱨi, Muⱪǝddǝs Roⱨni kɵrsitidu. «kǝptǝr ⱪiyapitidǝ» — yaki «pahtǝk ⱪiyapitidǝ». Grek tilida bu ⱪux «peristera» dǝp atilidu. «peristera» grek tilida ⱨǝm kǝptǝrni ⱨǝm pahtǝknimu kɵrsitidu. ■ 1:10 Mat. 3:16; Luⱪa 3:21; Yⱨ. 1:32. ■ 1:11 Zǝb. 2:7; Yǝx. 42:1; Mat. 3:17; 17:5; Mar. 9:7; Luⱪa 3:22; 9:35; Kol. 1:13; 2Pet. 1:17. □ 1:12 «Wǝ Roⱨ dǝrⱨal uni qɵl-bayawanƣa süylǝp qiⱪardi» — «Roⱨ» — Hudaning Roⱨi, Muⱪǝddǝs Roⱨni kɵrsitidu. «....Roⱨ dǝrⱨal uni qɵl-bayawanƣa süylǝp qiⱪardi» — grek tilida «...Roⱨ dǝrⱨal uni qɵl-bayawanƣa ittirip qiⱪardi» deyilidu. ■ 1:12 Mat. 4:1; Luⱪa 4:1. □ 1:13 «U qɵldǝ ⱪiriⱪ kün turup, Xǝytan tǝripidin sinilip turatti» — bu ayǝtkǝ ⱪariƣanda, u qɵl-bayawanda ⱪiriⱪ kün turƣanda, Xǝytanning sinaⱪliri tohtimay dawamlaxturulƣanidi. «Matta» wǝ «Luⱪa»da hatirilǝngǝn sinaⱪlar bu ⱪiriⱪ künning ahirida kǝlgǝn bolup, sinaⱪlar ǝwjigǝ qiⱪⱪanidi. □ 1:14-15 «Hudaning padixaⱨliⱪining hux hǝwiri» — yaki «Hudaning hux hǝwiri». ■ 1:14-15 Mat. 4:12; Luⱪa 4:14; Yⱨ. 4:43. □ 1:16 «Ular beliⱪqi bolup, dengizƣa tor taxlawatatti» — muxu hil tor adǝttǝ kemining kǝynidin tartilatti. ■ 1:16 Mat. 4:18. □ 1:17 «mǝn silǝrni adǝm tutⱪuqi beliⱪqi ⱪilimǝn!» — «adǝmni tutⱪuqi» muxu yǝrdǝ «tutux» ziyan yǝtküzüx yaki ulardin paydilinix üqün ǝmǝs, bǝlki ularni Xǝytanning ilkidin elip ⱪutⱪuzuxni kɵrsitidu. ■ 1:17 Yǝr. 16:16; Əz. 47:10. ■ 1:18 Mat. 19:27; Mar. 10:28; Luⱪa 5:11; 18:28. ■ 1:19 Mat. 4:21. □ 1:21 «U udul sinagogⱪa kirip, tǝlim berixkǝ baxlidi» — «sinagog»lar — Yǝⱨudiylarning ibabǝt ⱪilixⱪa yiƣilidiƣan jayliri. «Tǝbirlǝr»ni kɵrüng. ■ 1:21 Mat. 4:13; Luⱪa 4:31. ■ 1:22 Mat. 7:28; Luⱪa 4:32. □ 1:23 «napak roⱨ» — jinni kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ. Əmma bundaⱪ ibarǝ jinlarning ǝyni napakliⱪini tǝkitlǝydu. ■ 1:23 Luⱪa 4:33. ■ 1:29 Mat. 8:14; Luⱪa 4:38. □ 1:32 «Ⱪǝqⱪurun kün patⱪanda, kixilǝr barliⱪ aƣriⱪlarni wǝ jin qaplaxⱪanlarni uning aldiƣa elip kelixti» — xu küni «xabat küni» (dǝm elix küni) bolup, hǝlⱪ bimarlarni Əysaning aldiƣa kɵtürüp apirix üqün kǝqⱪurunƣiqǝ kütkǝnidi. Ibraniylarƣa nisbǝtǝn «yengi bir kün» kǝqⱪurunda baxlinidu. ■ 1:32 Mat. 8:16; Luⱪa 4:40. ■ 1:35 Mat. 14:23; Luⱪa 4:42. □ 1:38 «Qünki mǝn dǝl muxu ix üqün kelixim» — grek tilida «qünki mǝn dǝl muxu ix üqün qiⱪixim». ■ 1:38 Yǝx. 61:1; Luⱪa 4:18;43. □ 1:40 «mahaw kesili bar bir kixi» — «mahaw kesili» bir hil ⱪorⱪunqluⱪ terǝ kesili bolup, Yǝⱨudiylar bu hil kesǝlgǝ giriptar bolƣanlarni napak dǝp ⱪarap ularƣa ⱪǝt’iy yeⱪinlaxmaytti. ■ 1:40 Mat. 8:2; Luⱪa 5:12. □ 1:43 «Musa bu kesǝldin paklanƣanlarƣa ǝmr ⱪilƣan ⱪurbanliⱪlarni sunƣin» — Musa pǝyƣǝmbǝr Tǝwrat ⱪanunida xundaⱪ ǝmrni kɵrsǝtkǝn: — Bir mahaw kesili saⱪaytilƣan bolsa, u muⱪǝddǝs ibadǝthaniƣa berip, ɵzining saⱪaytilƣanliⱪini kaⱨinƣa kɵrsitip, andin mahaw kesilidin saⱪayƣanlar ⱪilixⱪa tegixlik ⱪurbanliⱪlarni sunuxi kerǝk idi. Xübⱨisizki, Musa pǝyƣǝmbǝrdin baxlap Mǝsiⱨ Əysa kǝlgüqǝ, bu murasim ⱨeq ɵtküzülüp baⱪⱪan ǝmǝs idi. «Law.» 14-babni kɵrüng. ■ 1:43 Law. 13:2; 14:1.
☰