☰ Matta 18
18
Ərx padixaⱨliⱪida kim ǝng uluƣ?
Mar. 9:33-37; Luⱪa 9:46-48
1 Bu qaƣda, muhlislar Əysaning yeniƣa kelip:
Ərx padixaⱨliⱪida kim ǝng uluƣ? — dǝp soridi.■
2 Əysa yeniƣa kiqik bir balini qaⱪirip, uni otturida turƣuzup, mundaⱪ dedi:
3 — Mǝn silǝrgǝ xuni bǝrⱨǝⱪ eytip ⱪoyayki, ɵz yolunglardin yenip, kiqik balilardǝk sǝbiy bolmisanglar, ǝrx padixaⱨliⱪiƣa ⱨǝrgiz kirǝlmǝysilǝr.■ 4 Əmdi kim ɵzini bu kiqik balidǝk kiqik peil tutsa, u ǝrx padixaⱨliⱪida ǝng uluƣ bolidu.□  ■ 5 Bundaⱪ kiqik bir balini mening namimda ⱪobul ⱪilsa, u meni ⱪobul ⱪilƣan bolidu.■ 6 Lekin manga etiⱪad ⱪilƣan bundaⱪ kiqiklǝrdin birini gunaⱨⱪa putlaxturƣan ⱨǝrⱪandaⱪ adǝmni, u boyniƣa yoƣan tügmǝn texi esilƣan ⱨalda dengizning tegigǝ qɵktürüwetilgini ǝwzǝl bolatti.■ 7 Insanni gunaⱨⱪa putlaxturidiƣan ixlar tüpǝylidin bu dunyadikilǝrning ⱨaliƣa way! Putlaxturidiƣan ixlar muⱪǝrrǝr bolidu; lekin xu putlaxturƣuqi adǝmning ⱨaliƣa way!□  ■
8 Əgǝr ǝmdi ⱪolung yaki putung seni gunaⱨⱪa putlaxtursa, uni kesip taxliwǝt. Qünki ikki ⱪolung yaki ikki putung bar ⱨalda dozahtiki otⱪa taxlanƣiningdin kɵrǝ, qolaⱪ yaki tokur ⱨalda ⱨayatliⱪⱪa kirgining ǝwzǝldur.■
9 Əgǝr kɵzüng seni gunaⱨⱪa putlaxtursa, uni oyup ɵzüngdin neri taxliwǝt. Ikki kɵzüng bar ⱨalda dozahtiki otⱪa taxlanƣiningdin kɵrǝ, birla kɵzüng bilǝn bolsimu ⱨayatliⱪⱪa kirgining ǝwzǝldur.
 
Azƣan ⱪoy toƣrisidiki tǝmsil
10 — Bu sǝbiy kiqiklǝrning ⱨeqbirigimu sǝl ⱪaraxtin ⱨezi bolunglar. Qünki xuni silǝrgǝ eytayki, ularning ǝrxtiki pǝrixtiliri ǝrxtiki Atamning jamalini ⱨǝrdaim kɵrüp turidu. ■ 11 Qünki Insan’oƣli ⱨalakǝtkǝ azƣanlarni ⱪutⱪuzƣili kǝldi.□  ■
12 Ⱪandaⱪ ⱪaraysilǝr? Birawning yüz tuyaⱪ ⱪoyi bolup, uningdin biri ezip toptin qüxüp ⱪalsa, u toⱪsan toⱪⱪuz ⱪoyni taƣlarƣa ⱪoyup ⱪoyup, ⱨeliⱪi azƣan ⱪoyini izdǝydiƣu? ■ 13 Wǝ ǝgǝr uni tepiwalsa, mǝn silǝrgǝ xuni bǝrⱨǝⱪ eytip ⱪoyayki, u ⱪoy üqün bolƣan huxalliⱪi azmiƣan toⱪsan toⱪⱪuziningkidin zor bolidu. 14 Xuningƣa ohxax, bu sǝbiy kiqiklǝrning ⱨǝrⱪandiⱪining ⱨalakǝtkǝ ezip ⱪelixi ǝrxtiki Atanglarning iradisi ǝmǝstur.
 
Gunaⱨ ɵtküzgǝn ⱪerindaxⱪa bolƣan muamilǝ
Luⱪa 17:3
15 — Əmdi ǝgǝr ⱪerindixing sanga ziyan selip gunaⱨ ⱪilsa, uning yeniƣa berip ikkinglar haliy qaƣda sǝwǝnlikini kɵrsitip ⱪoy. Ⱪerindixing sɵzüngni anglisa, uni ezixtin ⱪayturuwalƣan bolisǝn. ■ 16 Lekin anglimisa, yǝnǝ bir-ikki guwaⱨqini elip, uning yeniƣa barƣin. Xundaⱪ ⱪilip, ⱨǝmmǝ ix ikki-üq guwaⱨqining sɵzi bilǝn ⱪilinsun. □  ■ 17 Lekin ǝgǝr ⱪerindixing ularning sɵzigimu ⱪulaⱪ salmisa, ǝⱨwalni jamaǝtkǝ yǝtküzüp eytⱪin. Əgǝr u jamaǝttikilǝrgǝ ⱪulaⱪ salmisa, uni yat ǝllik yaki bajgir ⱪatarida kɵrünglar.□  ■
18 Mǝn silǝrgǝ xuni bǝrⱨǝⱪ eytip ⱪoyayki, silǝr yǝr yüzidǝ nemini baƣlisanglar, ǝrxtimu xu baƣlanƣan bolidu wǝ silǝr yǝr yüzidǝ nemini ⱪoyup bǝrsǝnglar, ǝrxtimu ⱪoyup berilgǝn bolidu.□  ■
19 Mǝn yǝnǝ xuni silǝrgǝ bǝrⱨǝⱪ eytip ⱪoyayki, yǝr yüzidǝ aranglardin ikkisi ɵzliri tiligǝn bir ix toƣruluⱪ ⱪǝlbi bir bolup ⱨǝrⱪandaⱪ nǝrsini tilǝp dua ⱪilsa, ǝrxtiki Atam ularning tilikini ijabǝt ⱪilidu. 20 Qünki ikki yaki üqǝylǝn mening namim bilǝn ⱪǝyǝrdǝ yiƣilƣan bolsa, mǝn xu yǝrdǝ ularning arisida bolimǝn.□  ■
 
Xǝpⱪǝt kɵrgüqi xǝpⱪǝtlik boluxi kerǝk
21 Andin Petrus uning aldiƣa kelip:
— I Rǝb, ⱪerindiximning manga ziyan selip ɵtküzgǝn ⱪanqǝ ⱪetimliⱪ gunaⱨini kǝqürüxüm kerǝk? Yǝttǝ ⱪetimmu? — dedi.■
22 Əysa uningƣa mundaⱪ dedi:
—Mǝn sanga xuni eytip ⱪoyayki, yǝttǝ ⱪetim ǝmǝs, yǝtmix ⱨǝssǝ yǝttǝ ⱪetim! □  ■ 23 Ərx padixaⱨliⱪi qakarliri bilǝn ⱨesab-kitab ⱪilmaⱪqi bolƣan bir padixaⱨⱪa ohxaydu. 24 Ⱨesab-kitabni baxliƣinida, uningƣa on ming talant pul ⱪǝrzdar bolƣan bir qakar kǝltürülüptu. □ 25 Qakarning tɵligüdǝk ⱨeqnǝrsisi bolmiƣaqⱪa, hojisi qakarning ɵzini, hotun bala-qaⱪisi wǝ bar-yoⱪini setip, ⱪǝrzini tɵlǝxini buyruptu. ■ 26 Xunga qakar uning aldida yǝrgǝ yiⱪilip bax urup: «Hojam, manga kǝngqilik ⱪilƣayla, mǝn pütün ⱪǝrzimni qoⱪum tɵlǝymǝn» dǝp yalwuruptu. 27 Qakarning hojisi uningƣa iq aƣritip, uni ⱪoyup berip, ⱪǝrzini kǝqürüm ⱪiliptu.
28 Lekin qakar u yǝrdin qiⱪip, ɵzigǝ yüz dinar ⱪǝrzdar bolƣan yǝnǝ bir qakar buradirini uqritiptu. Uni tutuwelip, boynini boƣup turup: «Ⱪǝrzni tɵlǝ!» dǝptu. □ 29 Buning bilǝn bu qakar buradiri yǝrgǝ yiⱪilip uningdin: «Manga kǝngqilik ⱪil, ⱪǝrzni qoⱪum ⱪayturimǝn» dǝp yalwuruptu. 30 Lekin u unimaptu wǝ: «Pütün ⱪǝrzni tɵlimigüqǝ zindanda yatisǝn» dǝp uni zindanƣa taxlitiptu. 31 Bundaⱪ ixning yüz bǝrgǝnlikini kɵrgǝn baxⱪa qakarlar intayin azablinip hojisining aldiƣa berip, ǝⱨwalni baxtin-ahir sɵzlǝp beriptu.
32 Buning bilǝn hojisi ⱨeliⱪi qakarni qaⱪirtip: «Əy rǝzil qakar! Manga yelinƣanliⱪing üqün xunqǝ kɵp ⱪǝrzingning ⱨǝmmisini kǝqürdüm. 33 Mǝn sanga iq aƣritⱪinimdǝk, sǝnmu qakar buradiringgǝ iq aƣritixingƣa toƣra kǝlmǝmdu?!» dǝptu. 34 Buning bilǝn hojisi ƣǝzǝplinip uni pütün ⱪǝrzini tɵlǝp bolƣuqǝ adǝm ⱪiynƣuqi gundipaylarning ⱪolida turuxⱪa tapxurup beriptu.□
35 Xuningƣa ohxax, ǝgǝr ⱨǝrbiringlar ɵz ⱪerindaxliringlarni qin dilinglardin kǝqürmisǝnglar, ǝrxtiki Atammu silǝrgǝ ohxax muamilǝ ⱪilidu.■
 
 
■ 18:1 Mar. 9:34; Luⱪa 9:46; 22:24. ■ 18:3 Mat. 19:14; 1Kor. 14:20; 1Pet. 2:2. □ 18:4 «Əmdi kim ɵzini bu kiqik balidǝk kiqik peil tutsa, u ǝrx padixaⱨliⱪida ǝng uluƣ bolidu» — «kiqik balilar» adǝttǝ qongqiliⱪ ⱪilmaydu wǝ ɵzini bilǝrmǝn ⱪilip kɵrsǝtmǝydu wǝ bǝlkim ⱨǝmmidin muⱨim atisining sɵzigǝ xǝrtsiz ixinidu. ■ 18:4 1Pet. 5:6. ■ 18:5 Mar. 9:37; Luⱪa 9:48; Yⱨ. 13:20. ■ 18:6 Mar. 9:42; Luⱪa 17:2. □ 18:7 «insanni gunaⱨⱪa putlaxturidiƣan ixlar tüpǝylidin bu dunyadikilǝrning ⱨaliƣa way! Putlaxturidiƣan ixlar muⱪǝrrǝr bolidu; lekin xu putlaxturƣuqi adǝmning ⱨaliƣa way!» — bu muⱨim ayǝt üstidǝ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz. ■ 18:7 Mat. 26:24; Ros. 2:23; 4:27,28; 1Kor. 11:19. ■ 18:8 Ⱪan. 13:7; Mat. 5:29,30; Mar. 9:43. ■ 18:10 Zǝb. 34:7; Luⱪa 15:3-7 □ 18:11 «Qünki Insan’oƣli ⱨalakǝtkǝ azƣanlarni ⱪutⱪuzƣili kǝldi» — bu ayǝt bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ tepilmaydu. ■ 18:11 Luⱪa 19:10. ■ 18:12 Luⱪa 15:3. ■ 18:15 Law. 19:17; Pǝnd. 17:10; Luⱪa 17:3; Yaⱪ. 5:19. □ 18:16 «ⱨǝmmǝ ix ikki-üq guwaⱨqining sɵzi bilǝn ⱪilinsun» — bu sɵz «Ⱪan.» 19:15din nǝⱪil kǝltürülgǝn. ■ 18:16 Qɵl. 35:30; Ⱪan. 17:6; 19:15; Yⱨ. 8:17; 2Kor. 13:1; Ibr. 10:28. □ 18:17 «Əgǝr u jamaǝttikilǝrgǝ ⱪulaⱪ salmisa, uni yat ǝllik yaki bajgir ⱪatarida kɵrünglar» — xu qaƣda «yat ǝllik»lǝrning kɵpinqisi butpǝrǝs idi. «Bajgir»lar (Rim imperiyǝsi üqün hǝlⱪtin baj alidiƣan Yǝⱨudiylar) bolsa «Rim imperiyǝgǝ setilip kǝtkǝn hainlar» dǝp «iplas adǝmlǝr»ning ⱪatarida ⱪarilatti. ■ 18:17 1Kor. 5:9; 2Tes. 3:14. □ 18:18 «silǝr yǝr yüzidǝ nemini baƣlisanglar, ǝrxtimu xu baƣlanƣan bolidu wǝ silǝr yǝr yüzidǝ nemini ⱪoyup bǝrsǝnglar, ǝrxtimu ⱪoyup berilgǝn bolidu» — bu sɵz 16:19-ayǝttikigǝ ohxax, biraⱪ axu yǝrdǝ yalƣuz Petrusⱪa eytilƣan. Biz Əysaning muxu sɵzliridǝ eytilƣan ⱨoⱪuⱪ pǝⱪǝt rosullarƣila ǝmǝs, bǝlki pütkül jamaǝtkǝ tǝwǝdur. Əysa tapxurƣan bu ⱨoⱪuⱪ: (1) jamaǝttiki dualarda alaⱨidǝ tilǝx ⱨoⱪuⱪini; (2) jamaǝt tǝrtipi boyiqǝ, gunaⱨ sadir ⱪilip, ǝmma towa ⱪilmiƣan ǝzalarni qǝklǝx, jamaǝttin qiⱪirix yaki ularƣa tǝrbiyǝ berix ⱨoⱪuⱪini kɵrsitidu, dǝp ixinimiz (17-ayǝt wǝ 19-20-ayǝtni, «1Kor.» 5:1-5, «2Kor.» 2:5-11ni kɵrüng). ■ 18:18 Mat. 16:19; Yⱨ. 20:23. □ 18:20 «ikki yaki üq adǝm mening namim bilǝn ⱪǝyǝrdǝ yiƣilƣan bolsa...» — grek tilida «ikki yaki üqǝylǝn adǝm mening namimƣa ⱪǝyǝrdǝ yiƣilƣan bolsa...». ■ 18:20 Luⱪa 24:15,36. ■ 18:21 Luⱪa 17:4. □ 18:22 «yǝttǝ ⱪetim ǝmǝs, yǝtmix ⱨǝssǝ yǝttǝ ⱪetim!» — yaki «yǝttǝ ⱪetim ǝmǝs, yǝtmix yǝttǝ ⱪetim». ■ 18:22 Mat. 6:14; Mar. 11:25; Kol. 3:13. □ 18:24 «on ming talant pul» — bir «talant» altun yaki kümüx tǝnggǝ az degǝndǝ bir ixqining yilliⱪ ⱨǝⱪⱪining 17 ⱨǝssisi bolup, 10000 talant ⱨazir ottura ⱨesab bilǝn bǝlkim ikki milyard (ming milyon) dollarqǝ bolidu. ■ 18:25 Mat. 5:25. □ 18:28 «yüz dinar ⱪǝrzdar» — xu waⱪitlarda «bir dinar» bir ixqining bir künlük ⱨǝⱪⱪi bolup, yüz tǝnggǝ bǝlkim ottura ⱨesab bilǝn 1300 dollarqǝ bolatti. □ 18:34 «adǝm ⱪiynƣuqi gundipaylar» — muxu gundipaylarning adǝttiki wǝzipisi jinayǝtqining jinayitini sürüxtǝ ⱪilix üqün mǝⱨbuslarni ⱪiynax idi. ■ 18:35 Mat. 6:14; Mar. 11:26; Yaⱪ. 2:13.
☰