Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Matta 24

Ibadǝthanining wǝyran ⱪilinixidin bexarǝt; ahirⱪi zamanlardiki alamǝtlǝr

Mar. 13:1-31; Luⱪa 21:5-33

1 Əysa ibadǝthanidin qiⱪip, aldiƣa ketiwatⱪanda, muhlisliri yeniƣa kelip uning diⱪⱪitini ibadǝthana binaliriƣa tartmaⱪqi boldi.■

2 U ularƣa:

— Mana bularning ⱨǝmmisini kɵrüwatamsilǝr? Mǝn silǝrgǝ bǝrⱨǝⱪ xuni eytip ⱪoyayki, bu yǝrdǝ bir tal taxmu tax üstidǝ ⱪalmaydu, ⱨǝmmisi ⱪaldurulmay gumran ⱪilinidu, — dedi.■

Kǝlgüsi toƣrisidiki bexarǝtlǝr

3 U Zǝytun teƣida olturƣanda, muhlisliri astiƣina uning yeniƣa kelip:

— Bizgǝ eytⱪinqu, bu degǝnliring ⱪaqan yüz beridu? Sening ⱪaytip kelixing wǝ zamanning ahirini kɵrsitidiƣan ⱪandaⱪ alamǝt bolidu? — dǝp soraxti.■ 4 Əysa ularƣa jawabǝn mundaⱪ dedi:

— Ⱨezi bolunglarki, ⱨeqkim silǝrni azdurup kǝtmisun.■ 5 Qünki nurƣun kixilǝr mening namimda kelip: «Mǝsiⱨ mǝn bolimǝn» dǝp, kɵp adǝmlǝrni azduridu.■ 6 Silǝr urux hǝwǝrliri wǝ urux xǝpilirini anglaysilǝr, bulardin alaⱪzadǝ bolup kǝtmǝnglar; qünki bu ixlarning yüz berixi muⱪǝrrǝr. Lekin bular ahirǝt ǝmǝs. 7 Qünki bir millǝt yǝnǝ bir millǝt bilǝn uruxⱪa qiⱪidu, bir padixaⱨliⱪ yǝnǝ bir padixaⱨliⱪ bilǝn uruxⱪa qiⱪidu. Jay-jaylarda aqarqiliⱪ, wabalar wǝ yǝr tǝwrǝxlǝr yüz beridu.□ ■ 8 Lekin bu ixlarning yüz berixi «tuƣutning tolƣiⱪining baxlinixi» bolidu, halas.□

9 Andin kixilǝr silǝrni tutup azab-oⱪubǝtkǝ selip, ɵltüridu, mening namim wǝjidin pütkül ǝllǝr silǝrdin nǝprǝtlinidu. ■ 10 Xuning bilǝn nurƣunlar etiⱪadidin tanidu, bir-birini tutup beridu wǝ bir-birigǝ ɵqmǝnlik ⱪilidu. □ 11 Nurƣun sahta pǝyƣǝmbǝrlǝr mǝydanƣa qiⱪip, nurƣun kixilǝrni azduridu. ■ 12 Itaǝtsizlik-rǝzilliklǝrning kɵpiyixi tüpǝylidin, nurƣun kixilǝrdiki meⱨir-muⱨǝbbǝt sowup ketidu. ■ 13 Lekin ahirƣiqǝ bǝrdaxliⱪ bǝrgǝnlǝr ⱪutⱪuzulidu. ■ 14 Barliⱪ ǝllǝrgǝ agaⱨ-guwaⱨliⱪ bolsun üqün, Hudaning padixaⱨliⱪi ⱨǝⱪⱪidiki bu hux hǝwǝr pütkül dunyaƣa jakarlinidu; andin zaman ahiri bolidu.□

Yerusalemda wǝyran ⱪilƣuqi «yirginqlik nomussizliⱪ» pǝyda bolidu

15 Daniyal pǝyƣǝmbǝr ⱪǝyt ⱪilƣan «wǝyran ⱪilƣuqi yirginqlik nomussizliⱪ»ning muⱪǝddǝs jayda turƣinini kɵrgininglarda (kitabhan bu sɵzning mǝnisini qüxǝngǝy), □ ■ 16 Yǝⱨudiyǝ ɵlkisidǝ turuwatⱪanlar taƣlarƣa ⱪaqsun; 17 ɵgzidǝ turƣan kixi ɵyidiki nǝrsǝ-kerǝklirini alƣili qüxmǝyla ⱪaqsun. 18 Etizliⱪta turƣan kiximu qapinini alƣili ɵyigǝ yanmisun. 19 U künlǝrdǝ ⱨamilidar ayallar wǝ bala emitiwatⱪanlarning ⱨaliƣa way! □ 20 Ⱪaqidiƣan waⱪtinglarning ⱪix yaki xabat künigǝ toƣra kelip ⱪalmasliⱪi üqün dua ⱪilinglar. □ ■ 21 Qünki u qaƣda dunya apiridǝ bolƣandin muxu qaƣⱪiqǝ kɵrülüp baⱪmiƣan ⱨǝm kǝlgüsidimu kɵrülmǝydiƣan dǝⱨxǝtlik azab-oⱪubǝt bolidu. ■ 22 U künlǝr azaytilmisa, ⱨeqⱪandaⱪ ǝt igisi ⱪutulalmaytti; lekin Hudaning Ɵz talliƣanliri üqün u künlǝr azaytilidu.

23 Əgǝr u qaƣda birsi silǝrgǝ: «Ⱪaranglar, bu yǝrdǝ Mǝsiⱨ bar!» yaki «Mǝsiⱨ ǝnǝ u yǝrdǝ!» desǝ, ixǝnmǝnglar. ■ 24 Qünki sahta mǝsiⱨlǝr wǝ sahta pǝyƣǝmbǝrlǝr mǝydanƣa qiⱪidu, ⱪaltis mɵjizilik alamǝtlǝr wǝ karamǝtlǝrni kɵrsitidu; xuning bilǝn ǝgǝr mumkin bolidiƣan bolsa, ⱨǝtta Huda talliƣanlarnimu azduratti. ■ 25 Mana, mǝn bu ixlar yüz berixtin burun silǝrgǝ uⱪturup ⱪoydum.

26 Xuning üqün, birsi silǝrgǝ: «Ⱪaranglar, u qɵl-bayawanda!» desǝ, u yǝrgǝ barmanglar. «Ⱪaranglar, u iqkiridiki ɵylǝrdǝ!» desǝ, ixǝnmǝnglar. ■ 27 Qünki qaⱪmaⱪ xǝrⱪtin ƣǝrbkǝ yalt-yult ⱪilip ⱪandaⱪ qaⱪⱪan bolsa, Insan’oƣlining kelixi xundaⱪ bolidu. 28 Qünki jǝsǝt ⱪaysi yǝrdǝ bolsa, u yǝrdimu ⱪuzƣunlar toplixidu!□ ■

Insan’oƣlining ⱪaytip kelixi

29 U künlǝrdiki azab-oⱪubǝtlǝr ɵtüp kǝtkǝn ⱨaman, ⱪuyax ⱪariyidu, ay yoruⱪluⱪini bǝrmǝydu, yultuzlar asmandin tɵkülüp qüxidu, asmandiki küqlǝr lǝrzigǝ kelidu. □ ■ 30 Andin Insan’oƣlining alamiti asmandin kɵrünidu; yǝr yüzidiki pütkül ⱪǝbililǝr yiƣa-zar kɵtürüxidu. Ular Insan’oƣlining küq-ⱪudrǝt wǝ uluƣ xan-xǝrǝp iqidǝ asmandiki bulutlar üstidǝ keliwatⱪanliⱪini kɵridu. □ ■ 31 U pǝrixtilirini zor jarangliⱪ bir kanay sadasi bilǝn ǝwǝtidu, ular uning talliƣanlirini dunyaning tɵt bulungidin, asmanning bir qetidin yǝnǝ bir qetigiqǝ ⱨǝryǝrdin yiƣip bir yǝrgǝ jǝm ⱪilidu.□ ■

Ənjür dǝrihidin sawaⱪ elix

32 Ənjür dǝrihidin mundaⱪ tǝmsilni biliwelinglar: — Uning xahliri kɵkirip yopurmaⱪ qiⱪarƣanda, yazning yeⱪinlap ⱪalƣanliⱪini bilisilǝr. ■ 33 Huddi xuningdǝk, mǝn baya degǝnlirimning ⱨǝmmisini kɵrgininglarda, uning yeⱪinlap ⱪalƣanliⱪini, ⱨǝtta ixik aldida turuwatⱪanliⱪini biliwelinglar.□

34 Mǝn silǝrgǝ bǝrⱨǝⱪ xuni eytip ⱪoyayki, bu alamǝtlǝrning ⱨǝmmisi ǝmǝlgǝ axurulmay turup, bu dǝwr ɵtmǝydu. □ 35 Asman-zemin yoⱪilidu, biraⱪ mening sɵzlirim ⱨǝrgiz yoⱪalmaydu.■

36 Lekin xu küni wǝ waⱪit-saitining hǝwirini bolsa, ⱨeqkim bilmǝydu — ⱨǝtta ǝrxtiki pǝrixtilǝrmu bilmǝydu, uni pǝⱪǝt Atamla bilidu. □ ■ 37 Əmdi Nuⱨ pǝyƣǝmbǝrning künliridǝ ⱪandaⱪ bolƣan bolsa, Insan’oƣli ⱪaytip kǝlgǝndimu xundaⱪ bolidu. ■ 38 Qünki topan kelixidin ilgiriki künlǝrdǝ, Nuⱨ kemigǝ kirip olturƣan küngiqǝ, xu zamandiki kixilǝr yǝp-iqip, ɵylinip wǝ yatliⱪ bolup kǝlgǝnidi. ■ 39 Topan tuyuⱪsiz kelip ⱨǝmmisini ƣǝrⱪ ⱪilƣuqǝ, kixilǝr bu ixning uningdin hǝwǝrsiz bolup turƣanƣa ohxax, Insan’oƣlining ⱪaytip keliximu xundaⱪ bolidu. 40 U küni, etizda ikki kixi turƣan bolidu; ulardin biri elip ketilidu, yǝnǝ biri ⱪaldurulidu; ■ 41 ikki ayal tügmǝn bexida turup un tartiwatⱪan bolidu; ulardin biri elip ketilidu, yǝnǝ biri ⱪaldurulidu. 42 Xuning üqün, ⱨoxyar bolunglar, qünki Rǝbbinglarning ⱪaytip kelidiƣan waⱪti-saitini bilmǝysilǝr. □ ■ 43 Lekin xuni bilinglarki, ǝgǝr ɵy igisi oƣrining keqisi ⱪaysi jesǝktǝ kelidiƣanliⱪini bilgǝn bolsa, sǝgǝk turup oƣrining ɵyni texip kirixigǝ ⱨǝrgiz yol ⱪoymaytti. ■ 44 Xuningƣa ohxax, silǝrmu tǝyyar turunglar. Qünki Insan’oƣli silǝr oylimiƣan waⱪit-saǝttǝ ⱪaytip kelidu!

Ixǝnqlik wǝ ixǝnqsiz qakarlar

Luⱪa 12:41-48

45 Hojayini ɵz ɵyidikilǝrgǝ mǝs’ul ⱪilip, ularƣa ozuⱪ-tülükini waⱪti-waⱪtida tǝⱪsim ⱪilip berixkǝ tǝyinligǝn ixǝnqlik wǝ pǝmlik qakar kim bolidu? □ ■ 46 Hojayin ɵyigǝ ⱪaytⱪanda, qakirining xundaⱪ ⱪiliwatⱪinining üstigǝ kǝlsǝ, bu qakarning bǝhtidur! 47 Mǝn silǝrgǝ bǝrⱨǝⱪ xuni eytip ⱪoyayki, hojayin uni pütün igilikini baxⱪuruxⱪa ⱪoyidu. 48 Lekin mubada xu qakar rǝzil bolup kɵnglidǝ: «Hojayinim ⱨayal bolup ⱪalidu» dǝp oylap, 49 baxⱪa qakar buradǝrlirini bozǝk ⱪilixⱪa wǝ ⱨaraⱪkǝxlǝrgǝ ⱨǝmraⱨ bolup yǝp-iqixkǝ baxlisa, 50 xu qakarning hojayini kütülmigǝn bir küni, oylimiƣan bir waⱪitta ⱪaytip kelidu 51 wǝ uni kesip ikki parqǝ ⱪilip, uning nesiwisini sahtipǝzlǝr bilǝn ohxax tǝⱪdirdǝ bekitidu. Xu yǝrdǝ yiƣa-zarlar kɵtürülidu, qixlirini ƣuqurlitidu.■

■ 24:1 Mar. 13:1; Luⱪa 21:5. ■ 24:2 1Pad. 9:7, 8; Mik. 3:12; Luⱪa 19:44. ■ 24:3 Mar. 13:1, 3; Luⱪa 21:7; Ros. 1:6. ■ 24:4 Yǝr. 29:8; Əf. 5:6; Kol. 2:18; 2Tes. 2:3; 1Yuⱨa. 4:1. ■ 24:5 Yǝr. 14:14; 23:25; Yⱨ. 5:43. □ 24:7 «bir millǝt yǝnǝ bir millǝt bilǝn uruxⱪa qiⱪidu, bir padixaⱨliⱪ yǝnǝ bir padixaⱨliⱪ bilǝn uruxⱪa qiⱪidu» — ibraniy tilida (xundaⱪla grek tilida) bu ibarǝ dunya boyiqǝ kengǝygǝn uruxlarni kɵrsitixi mumkin («Yǝx.» 19:2, «2Tar.» 15:3-6dǝ bu turaⱪliⱪ ibarǝ toƣruluⱪ misallar bar. ■ 24:7 Yǝx. 19:2. □ 24:8 «Lekin bu ixlarning yüz berixi «tuƣutning tolƣiⱪining baxlinixi» bolidu, halas» — Əysa Mǝsiⱨ ⱪaysi ix «tuƣulidu», uni biwasitǝ demǝydu. Tɵwǝndiki sɵzlirigǝ ⱪariƣanda u «yengi zaman»ning tuƣuluxini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraymiz. ■ 24:9 Mat. 10:17; Luⱪa 21:11,12; Yⱨ. 15:20; 16:2; Wǝⱨ. 2:10. □ 24:10 «nurƣunlar etiⱪadtin tanidu» — grek tilida «nurƣunlar putlaxturulidu» deyilidu. Xunga baxⱪa birhil tǝrjimisi: «nurƣunlar gunaⱨⱪa azdurulidu». ■ 24:11 2Pet. 2:1. ■ 24:12 2Tim. 3:1. ■ 24:13 Mat. 10:22; Mar. 13:13; Luⱪa 21:19; Wǝⱨ. 2:7,10; 3:10. □ 24:14 «Hudaning padixaⱨliⱪi ⱨǝⱪⱪidiki bu hux hǝwǝr» — grek tilida «padixaⱨliⱪning bu hux hǝwiri» deyilidu. □ 24:15 «Daniyal pǝyƣǝmbǝr ⱪǝyt ⱪilƣan «wǝyran ⱪilƣuqi yirginqlik nomussizliⱪ»» — «wǝyran ⱪilƣuqi yirginqlik nomussizliⱪ» toƣrisida «Dan.» 9:24-27ni wǝ u toƣruluⱪ izaⱨatlarni kɵrüng. ■ 24:15 Dan. 9:27; Mar. 13:14; Luⱪa 21:20; 2Tes. 2:4 □ 24:19 «u künlǝrdǝ ⱨamilidar ayallar wǝ bala emitiwatⱪanlarning ⱨaliƣa way!» — undaⱪ kixilǝrgǝ ⱪeqix ǝpsiz bolidu, ǝlwǝttǝ. □ 24:20 «Ⱪaqidiƣan waⱪtinglarning ⱪix yaki xabat künigǝ toƣra kelip ⱪalmasliⱪi üqün dua ⱪilinglar» — Yǝⱨudiy diniy ǝrbablarning Tǝwrat ⱪanuniƣa bolƣan qüxǝnqisigǝ asasǝn, Yǝⱨudiylar adǝttǝ xabat (dǝm elix) künidǝ xǝⱨǝr dǝrwazisi wǝ dukanlarni taⱪixi kerǝk. Bu küni sǝpǝr ⱪilix mǝn’i ⱪilinƣan bolƣaqⱪa, Ⱪanaanda (Pǝlǝstindǝ) turƣanlarƣa nisbǝtǝn yemǝklik setiwelix wǝ baxⱪa yǝrlǝrgǝ ⱪeqix intayin ⱪulaysiz bolidu. «Ⱪix»ta Yǝⱨudiyǝdǝ dǝrya-wadilarda su pat-pat texip turƣaqⱪa, ⱪixtimu ⱪeqix intayin tǝs bolidu. ■ 24:20 Ros. 1:12. ■ 24:21 Dan. 12:1. ■ 24:23 Mar. 13:21; Luⱪa 21:8. ■ 24:24 Ⱪan. 13:2; 2Tes. 2:11. ■ 24:26 Luⱪa 17:23. □ 24:28 «Qünki jǝsǝt ⱪaysi yǝrdǝ bolsa, u yǝrdimu ⱪuzƣunlar toplixidu!» — bu sirliⱪ sɵzlǝrning mǝnisi Tǝwrat, «Ayup» 39:26-30 wǝ «Yǝx.» 34:1-8, 15-17-ayǝtlǝr bilǝn munasiwǝt bolsa kerǝk. Xu ayǝtlǝrdǝ kɵrsitilgǝndǝk, «Pǝrwǝrdigarning küni»dǝ zor ⱪirƣinqiliⱪ bolidu. ■ 24:28 Ayup 39:30; Luⱪa 17:37. □ 24:29 «... ⱪuyax ⱪariyidu, ay yoruⱪluⱪini bǝrmǝydu, yultuzlar asmandin tɵkülüp qüxidu, asmandiki küqlǝr lǝrzigǝ kelidu» — «Yǝx.» 13:10, 34:4, «Yo.» 2:10ni kɵrüng. «Asmandiki küqlǝr» bǝlkim barliⱪ jin-xǝytanlarni kɵrsitidu; «lǝrzigǝ kelidu» bǝlkim ularning küqtin ⱪelixini kɵrsitidu. ■ 24:29 Yǝx. 13:10; 34:4; Əz. 32:7; Yo. 2:31; 3:15; Mar. 13:24; Luⱪa 21:25. □ 24:30 «yǝr yüzidiki pütkül ⱪǝbililǝr yiƣa-zar kɵtürüxidu» — «Zǝk.» 12:10ni kɵrüng. «Ular Insan’oƣlining küq-ⱪudrǝt wǝ uluƣ xan-xǝrǝp iqidǝ asmandiki bulutlar üstidǝ keliwatⱪanliⱪini kɵridu» — «Dan.» 7:13bi kɵrüng. ■ 24:30 Dan. 7:10; Mat. 16:27; 25:31; 26:64; Mar. 13:26; 14:62; Luⱪa 21:27; Ros. 1:11; 2Tes. 1:10; Wǝⱨ. 1:7. □ 24:31 « Pǝrixtilǝr uning talliƣanlirini dunyaning tɵt bulungidin,... ⱨǝryǝrdin yiƣip bir yǝrgǝ jǝm ⱪilidu» — «dunyaning tɵt bulungidin» grek tilida «tɵt xamilidin» bilǝn ipadilinidu. ■ 24:31 1Kor. 15:52; 1Tes. 4:16. ■ 24:32 Mar. 13:28; Luⱪa 21:29. □ 24:33 «... Uning yeⱪinlap ⱪalƣanliⱪini, ⱨǝtta ixik aldida turuwatⱪanliⱪini biliwelinglar» — bu tekisttiki «uning» yaki Insan’oƣlining ɵzini, yaki kelidiƣan künini, yaki Hudaning padixaⱨliⱪini kɵrsitidu («Luⱪa» 21:31ni kɵrüng). □ 24:34 «...bu alamǝtlǝrning ⱨǝmmisi ǝmǝlgǝ axurulmay turup, bu dǝwr ɵtmǝydu» — ǝgǝr tilƣa elinƣan alamǝtlǝr Yerusalemning wǝyran boluxiƣa (miladiyǝ 70-yili) (24-bab 2-ayǝt) ⱪaritilƣan bolsa, undaⱪta «dǝwr» degǝn sɵz tǝbiiyki (1) Əysaning dǝwridǝ yaxap ɵtkǝn adǝmlǝrni kɵrsitidu. Əgǝr Mǝsiⱨning dunyaƣa ⱪaytip kelixigǝ (24:30) ⱪaritilƣan bolsa, «dǝwr» degǝn sɵz bǝlkim (2) pütün Yǝⱨudiyǝ hǝlⱪini (3) bu ayǝtlǝrdǝ eytilƣan «dǝهxǝtlik azab-oⱪubǝt»tiki wǝⱪǝlǝrning baxlinix dǝwridǝ yaxiƣanlarni kɵrsitidu. Xunga barliⱪ wǝⱪǝlǝr xu dǝwr iqidǝ yüz beridu, degǝnlik bolidu. Bizningqǝ (3)-xǝrⱨ aldi-kǝyni ayǝtlǝrgǝ ǝng bap kelidu. ■ 24:35 Zǝb. 102:25-27; Yǝx. 51:6; Mar. 13:31; Ibr. 1:11. □ 24:36 «Lekin xu küni wǝ waⱪit-saitining hǝwirini bolsa, ⱨeqkim bilmǝydu — ⱨǝtta ǝrxtiki pǝrixtilǝrmu bilmǝydu, uni pǝⱪǝt atamla bilidu» — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ «nǝ oƣul bilmǝydu» degǝn sɵzlǝrmu tepilidu. ■ 24:36 Mar. 13:32; Ros. 1:7. ■ 24:37 Yar. 6:2; Luⱪa 17:26; 1Pet. 3:20; 2Pet. 2:5. ■ 24:38 Yar. 7:7. ■ 24:40 Luⱪa 17:34; 1Tes. 4:17. □ 24:42 «qünki Rǝbbinglarning ⱪaytip kelidiƣan waⱪti-saitini bilmǝysilǝr» — yaki «qünki Rǝbbinglarning ⱪaytip kelidiƣan künni bilmǝysilǝr». ■ 24:42 Mat. 25:13; Mar. 13:33; Luⱪa 12:40; 21:36. ■ 24:43 Luⱪa 12:39; 1Tes. 5:2; 2Pet. 3:10; Wǝⱨ. 3:3; 16:15. □ 24:45 «ɵz ɵyidikilǝr» — «ɵydikilǝr» muxu yǝrdǝ hojayinning ɵyidiki hizmǝtkarlar wǝ qakarlirini kɵrsitidu. «hojayini ɵz ɵyidikilǝrgǝ mǝs’ul ⱪilip, ularƣa ozuⱪ-tülükini waⱪti-waⱪtida tǝⱪsim ⱪilip berixkǝ tǝyinligǝ ixǝnqlik wǝ pǝmlik qakar kim bolidu?» — bu sɵzlǝr awwal rosullar, andin Hudaning barliⱪ hizmǝtkarliriƣa ⱪaritilip eytilidu, ǝlwǝttǝ («Luⱪa» 12:41-48nimu kɵrüng). ■ 24:45 Mat. 25:21; Luⱪa 12:42. ■ 24:51 Mat. 8:12; 13:42; 22:13; 25:30; Luⱪa 13:28.