☰ Rut 2
2
Rutning Boazning etizida baxaⱪ terixi
1 Naomining erigǝ tuƣⱪan kelidiƣan Boaz isimlik bir adǝm bar idi. U Əlimǝlǝkning jǝmǝtidin bolup, intayin bay adǝm idi. ■ 2 Moab ⱪizi Rut Naomiƣa: — Mǝn etizliⱪⱪa baray, birǝrkimning nǝziridǝ iltipat tepip, uning kǝynidin mengip arpa baxaⱪlirini tǝrsǝm? — dedi.
U uningƣa: — Barƣin, ǝy ⱪizim, dedi.□
3 Xuning bilǝn u qiⱪip etizliⱪlarƣa kelip, u yǝrdǝ ormiqilarning kǝynidin baxaⱪ tǝrdi. Bǝhtigǝ yarixa, dǝl u kǝlgǝn etizliⱪ Əlimǝlǝkning jǝmǝti bolƣan Boazning etizliⱪliri idi.
 
4 Mana, u waⱪitta Boaz Bǝyt-Lǝⱨǝmdin qiⱪip kelip, ormiqilar bilǝn salamlixip: — Pǝrwǝrdigar silǝr bilǝn billǝ bolƣay! — dedi.
Ular uningƣa jawabǝn: — Pǝrwǝrdigar sanga bǝht-bǝrikǝt ata ⱪilƣay! — dedi.
5 Boaz ormiqilarning üstigǝ nazarǝtkǝ ⱪoyulƣan hizmǝtkaridin: — Bu yax qokan kimning ⱪizi bolidu? — dǝp soridi. □
6 Ormiqilarning üstigǝ ⱪoyulƣan hizmǝtkar jawab berip: — Bu Naomi bilǝn billǝ Moabning sǝⱨrasidin ⱪaytip kǝlgǝn Moabiy qokan bolidu. 7 U: «Ormiqilarning kǝynidin ɵnqilǝrning arisidiki qeqilip kǝtkǝn baxaⱪlarni teriwalaymu?» dǝp tǝlǝp ⱪildi. Andin u kelip ǝtigǝndin ⱨazirƣiqǝ ixlǝwatidu; u pǝⱪǝt kǝpidǝ bir’az dǝm aldi, — dedi. □
8 Boaz Rutⱪa: — Əy ⱪizim, anglawatamsǝn?! Sǝn baxaⱪ tǝrgili baxⱪa bir kimning etizliⱪiƣa barmiƣin, bu yǝrdinmu kǝtmǝ, mening dedǝklirim bilǝn birgǝ muxu yǝrdǝ turƣin. □ 9 Diⱪⱪǝt ⱪilƣin, ⱪaysi etizda orma orƣan bolsa, dedǝklǝrgǝ ǝgixip barƣin. Mǝn yigitlǝrgǝ: Uningƣa qeⱪilmanglar, dǝp tapilap ⱪoydum! Əgǝr ussap ⱪalsang berip, idixlardin yigitlirim ⱪuduⱪtin tartⱪan sudin iqkin, — dedi.
 
10 Rut ɵzini yǝrgǝ etip tizlinip, bexini yǝrgǝ tǝgküzüp tǝzim ⱪilip, uningƣa: — Mǝn bir biganǝ tursam, nemixⱪa manga xunqǝ ƣǝmhorluⱪ ⱪilƣudǝk nǝziringdǝ xunqilik iltipat tapⱪanmǝn? — dedi.
11 Boaz uningƣa jawabǝn: — Ering ɵlüp kǝtkǝndin keyin ⱪeynanangƣa ⱪilƣanliringning ⱨǝmmisi, xundaⱪla sening ata-anangni wǝ ɵz wǝtiningdin ⱪandaⱪ ayrilip, sǝn burun tonumaydiƣan bir hǝlⱪning arisiƣa kǝlgining manga pütünlǝy ayan boldi; 12 Pǝrwǝrdigar ⱪilƣiningƣa muwapiⱪ sanga yandurƣay, sǝn ⱪanatlirining tegidǝ panaⱨ izdigǝn Israilning Hudasi Pǝrwǝrdigar tǝripidin sanga uning toluⱪ in’ami berilgǝy, dedi. 13 Rut jawabǝn: — Əy hojam, nǝziringdǝ iltipat tapⱪaymǝn; mǝn sening dediking boluxⱪimu yarimisammu, sǝn manga tǝsǝlli berip, dedikinggǝ meⱨribanǝ sɵzlǝrni ⱪilding, — dedi. □
14 Tamaⱪ waⱪtida Boaz uningƣa: — Ⱪeni, buyaⱪⱪa kǝlgin, nandin yǝ, nanni sirkigǝ tɵgürgin! — dedi. Rut ormiqilarning yeniƣa kelip olturdi; Boaz ⱪomaqtin elip uningƣa tutti. U uningdin toyƣuqǝ yedi wǝ yǝnǝ azraⱪ axurup ⱪoydi.
15 U baxaⱪ tǝrgili ⱪopⱪanda, Boaz yigitlirigǝ buyrup: — Uni ⱨǝtta ɵnqilǝrning arisida baxaⱪ tǝrgili ⱪoyunglar, uni ⱨeq hijalǝttǝ ⱪaldurmanglar. 16 Ⱨǝtta ⱨǝm uning üqün azraⱪ baxaⱪlarni ɵnqilǝrdin ǝtǝy ayrip, uningƣa tǝrgili qüxürüp ⱪoyunglar, uni ⱨeq ǝyiblimǝnglar, dedi.
17 Xundaⱪ ⱪilip u kǝqkiqǝ etizliⱪta baxaⱪ tǝrdi, teriwalƣanlirini soⱪⱪanda, tǝhminǝn bir ǝfaⱨ arpa qiⱪti. □ 18 Andin u arpisini elip, xǝⱨǝrgǝ kirdi, ⱪeynanisi uning tǝrgǝn arpisini kɵrdi; u yǝnǝ u yǝp toyunƣandin keyin saⱪlap ⱪoyƣinini qiⱪirip uningƣa bǝrdi.
19 Ⱪeynanisi uningƣa: — Sǝn bügün nǝdǝ baxaⱪ tǝrding, nǝdǝ ixliding? Sanga ƣǝmhorluⱪ ⱪilƣan xu kixigǝ bǝht-bǝrikǝt ata ⱪilinƣay! — dedi.
U ⱪeynanisiƣa kimningkidǝ ix ⱪilƣinini eytip: — Mǝn bügün ixligǝn etizning igisining ismi Boaz ikǝn, dedi.
20 Naomi kelinigǝ: — Tiriklǝrgimu, ɵlgǝnlǝrgimu meⱨribanliⱪ ⱪilixtin bax tartmiƣan kixi Pǝrwǝrdigardin bǝht-bǝrikǝt kɵrgǝy! — dedi. Andin Naomi uningƣa yǝnǝ: — U adǝm bizning yeⱪin tuƣⱪinimizdur, u bizni ⱪutⱪuzalaydiƣan ⱨǝmjǝmǝtlǝrdin biridur, — dedi. □
21 Moab ⱪizi Rut yǝnǝ: — U manga yǝnǝ: «Mening yigitlirim pütün ⱨosulumni yiƣip bolƣuqǝ ular bilǝn birgǝ bolƣin» dedi, — dedi.
22 Naomi kelini Rutⱪa: — Əy ⱪizim, birsining sanga yamanliⱪ ⱪilmasliⱪi üqün baxⱪisining etizliⱪiƣa barmay, uning dedǝkliri bilǝn billǝ qiⱪip ixlisǝng yahxidur, dedi.□
23 Xuning bilǝn arpa wǝ buƣday ⱨosuli yiƣilip bolƣuqǝ, Rut Boazning dedǝkliri bilǝn yürüp baxaⱪ tǝrdi. U ⱪeynanisi bilǝn billǝ turuwǝrdi.
 
 
■ 2:1 Mat. 1:5 □ 2:2 «Baxaⱪ terix» - Tǝwrat ⱪanuni boyiqǝ namrat kixilǝr wǝ yaⱪa yurtluⱪlarning ormiqilarning arⱪisidin qeqilip kǝtkǝn baxaⱪlarni terixigǝ ruhsǝt berilixi kerǝk («Law.» 19:9-10ni kɵrüng). Gǝrqǝ Naomining ɵzining bir parqǝ etizi bar bolsimu (4:3), uningƣa xu pǝsildǝ birnǝrsǝ terilmiƣanidi. Rut muxu iltimasi bilǝn Naomini «baxaⱪ terix» hijalǝtqilikidin ⱪutⱪuzidu, ǝlwǝttǝ. □ 2:5 «Hizmǝtkaridin» - ibraniy tilida «yigitidin». «Bu yax qokan kimning ⱪizi bolidu? » - Xu qaƣda Rut tehi tul bolƣaqⱪa, xuningƣa yarixa alaⱨidǝ kiyimlirini kiywatⱪan idi. 3:3ni wǝ izaⱨatini kɵrüng. □ 2:7 «Kǝpidǝ» - ibraniy tilida «ɵydǝ». Orma mǝzgildǝ ormiqilar bǝlkim etizliⱪta dǝm elixⱪa waⱪitliⱪ kǝpǝ salƣan bolsa kerǝk. □ 2:8 «Dedǝklirim bilǝn birgǝ muxu yǝrdǝ turƣin» - dedǝklǝrning ixi bǝlkim arpa paylirini yiƣip ɵnqǝ ⱪilix idi. Rut «ularning ⱪexida» ixlisǝ kɵprǝk baxaⱪlarni terǝlǝytti, ǝlwǝttǝ. □ 2:13 «dediking» - ibraniy tilida «dedǝk»ni tǝswirlǝydiƣan ikki sɵz bar. Rut bu ayǝttǝ bulardin ǝng tɵwǝn orunni kɵrsitidiƣan sɵzni ixlitip ɵzini tǝswirlǝydu. □ 2:17 «Bir ǝfaⱨ arpa» - tǝhminǝn 15 kilogramqǝ idi. □ 2:20 «Bizni ⱪutⱪuzalaydiƣan ⱨǝmjǝmǝtlǝrdin biri» - (««ⱨǝmjǝmǝt-nijatkar»imizdin biri» yaki ««ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi»imizdin biri») — bu ibraniy tilida «goel» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu. Bu sɵzining alaⱨidǝ mǝnisi bar. Birsi namratliⱪtin ɵzini ⱪulluⱪⱪa setiwǝtkǝn bolsa yaki baxⱪa ⱪiyin ǝⱨwalƣa uqrap mal-mülükini satⱪan bolsa, Musa pǝyƣǝmbǝr tapxuruwalƣan ⱪanunƣa asasǝn, xu kixining yeⱪin uruⱪ-tuƣⱪanliri, ⱨǝmjǝmǝtlirining uni ⱨɵrlükkǝ qiⱪirip ⱪutⱪuzux ⱨoⱪuⱪi bar idi. Demǝk, u setiwalƣuqiƣa adil bir baⱨada pul bǝrsila, u uning ɵz ⱪerindixini ⱨɵr ⱪilip ⱪutⱪuzux ⱨoⱪuⱪi bar idi. Ⱨoⱪuⱪni ixlitix ⱨǝmjǝmǝtining ɵz ihtiyarliⱪi bilǝn bolatti, ǝlwǝttǝ. U ⱨoⱪuⱪini ixlǝtmǝkqi bolsa, ⱨeqkim uni tosalmaytti. Naomi muxu yǝrdǝ: «Bizdin hǝwǝr elix mǝs’uliyiti bolƣan yeⱪin tuƣⱪanlirimizdin biri bar» demǝkqi bolidu. □ 2:22 «Birsining sanga yamanliⱪ ⱪilmasliⱪi üqün» - Naomining bu agaⱨ sɵzliri bizgǝ «Batur Ⱨakimlar» dǝwridiki omumiy ǝⱨwalni ayan ⱪilsa kerǝk.
☰