☰ Küylǝrning küyi 1
Küylǝrning küyi
1
1 «Küylǝrning küyi» — Sulaymanning küyi.□  ■
 
Birinqi ⱪisim — Muⱨǝbbǝtning baxlinixi •••• {1:2-5:1} •••• Birinqi hatirǝ — toy küni üstidǝ bolƣan oylar {1:2-2:7}     Birinqi oylinix — Xulamit Sulaymanning ordisida — toy ziyapitigǝ tǝyyarlinix {1:2-1:8}     Xulamit Sulaymanƣa sɵz ⱪilidu
2 «U otluⱪ aƣzi bilǝn meni sɵysun;
Qünki sening muⱨǝbbiting xarabtin xerindur.□
3 Huxpuraⱪtur sening ǝtirliring;
Ⱪuyulƣan puraⱪliⱪ may sening namingdur;
Xunglaxⱪa ⱪizlar seni sɵyidu.
Kɵnglümni ɵzünggǝ mǝⱨliya ⱪilƣaysǝn —
Biz sanga ǝgixip yügürǝyli!
— Padixaⱨ meni ɵz ⱨujriliriƣa ǝkirgǝy!»□
 
Yerusalem ⱪizliri Sulaymanƣa sɵz ⱪilidu
4 «Biz sǝndin huxal bolup xadlinimiz;
Sening muⱨǝbbǝtliringni xarabtin artuⱪ ǝslǝp tǝriplǝymiz».□
 
Xulamit «Yerusalem ⱪizliri»ƣa jawab ⱪilidu
5 «Ular seni durusluⱪ bilǝn sɵyidu».
— «Ⱪara tǝnlik bolƣinim bilǝn qirayliⱪmǝn, i Yerusalem ⱪizliri!
Bǝrⱨǝⱪ, Kedarliⱪlarning qedirliridǝk,
Sulaymanning pǝrdiliridǝk ⱪarimǝn.□
6 Manga tikilip ⱪarimanglar,
Qünki ⱪaridurmǝn,
Qünki aptap meni kɵydürdi;
Anamning oƣulliri mǝndin rǝnjigǝn;
Xunga ular meni üzümzarlarni baⱪⱪuqi ⱪildi;
Xunga ɵz üzümzarimni baⱪalmiƣanmǝn».□
 
Xulamit Sulaymanƣa sɵz ⱪilidu
7 «Ⱨǝy, jenim sɵyginim, deginǝ,
Padangni ⱪǝyǝrdǝ baⱪisǝn?
Uni kün ⱪiyamida ⱪǝyǝrdǝ aram alƣuzisǝn?
Ⱨǝmraⱨliringning padiliri yenida qümpǝrdilik ayallardǝk yürüxümning nemǝ ⱨajiti?» □
 
Sulayman Xulamitning soaliƣa jawab beridu
8 «I ⱪiz-ayallar arisidiki ǝng güzili, ǝgǝr sǝn buni bilmisǝng,
Padamning basⱪan izlirini besip mengip,
Padiqining qediri yenida ɵz oƣlaⱪliringni ozuⱪlandurƣin».□
 
Ikkinqi oylinix — toy ziyapitidiki dastihan üstidǝ bolƣan oylar ••••Sulayman Xulamitⱪa sɵz ⱪilidu
9 «I sɵyümlüküm, mǝn seni Pirǝwnning jǝng ⱨarwiliriƣa ⱪetilƣan bir baytalƣa ohxattim;
10 Sening mǝngziliring tizilƣan munqaⱪlar bilǝn,
Boynung marjanlar bilǝn güzǝldur.
11 Biz sanga kümüx kɵzlǝr ⱪuyulƣan,
Altundin zibu-zinnǝtlǝrni yasap berimiz».□
 
Xulamit Sulaymanƣa sɵz ⱪilidu
12 «Padixaⱨ toy dastihinida olturƣinida, sumbul mǝlⱨimim puraⱪ qaqidu; □
13 Mening sɵyümlüküm, u manga bir monǝk murmǝkkidur,
U kɵkslirim arisida ⱪonup ⱪalidu;□
14 Mening sɵyümlüküm manga Ən-Gǝdidiki üzümzarlarda ɵskǝn bir ƣunqǝ henǝ gülidǝktur».□
 
Üqinqi oylinix — toy ⱨujrisida bolƣan oylar   {1:15-2:7} •••• Sulayman Xulamitⱪa sɵz ⱪilidu
15 «Mana, sǝn güzǝl, amriⱪim!
Mana, sǝn xundaⱪ güzǝl!
Kɵzliring pahtǝklǝrningkidǝktur!»□
 
Xulamit Sulaymanƣa sɵz ⱪilidu
16 «Mana, sǝn güzǝl, sɵyümlüküm;
Bǝrⱨǝⱪ, yeⱪimliⱪ ikǝnsǝn;
Bizning orun-kɵrpimiz yexildur;
17 Ɵyimizdiki limlar kedir dǝrihidin,
Wasilirimiz arqilardindur.
 
 
□ 1:1 «xǝrⱨ» — bu mawzu «küy-nahxilar arisidiki ǝng esil küy-nahxa» degǝn mǝnidǝ. Sulayman jǝmiy 1005 küy-nahxa yazƣan («1Pad.» 4:32). ■ 1:1 1Pad. 4:32 □ 1:2 «U otluⱪ aƣzi bilǝn meni sɵysun» — ibraniy tilida «u aƣzidiki sɵyüxliri bilǝn sɵysun!». «qünki sening muⱨǝbbiting xarabtin xerindur» — «muⱨǝbbiting» ibraniy tilida kɵplük xǝklidǝ bolup (muⱨǝbbǝtliring) muⱨǝbbǝtlixixning ipadǝ-ⱨǝrikǝtlirini kɵrsitidu. 2-4-ayǝtning xǝrⱨi: Muxu yǝrdǝ Xulamit toyning birinqi ziyapiti üqün tǝyyarlinidu. Nikaⱨ murasimi alliⱪaqan ɵtküzülgǝn: 2-ayǝttǝ ⱪiziⱪ yeri xuki, Xulamit bayanini pǝⱪǝt «u» bilǝn baxlaydu — kim ikǝnlikini demǝydu! Qünki sɵygüqi kixigǝ nisbǝtǝn ⱨǝrdaim pǝⱪǝt birdinbir «u» bar! □ 1:3 «Biz sanga ǝgixip yügürǝyli! — bu sɵzlǝrni Xulamitningki, biraⱪ «Yerusalem ⱪizliri»ni ɵzi bilǝn birlǝxtürüp, «biz sanga ǝgixip yügürǝyli!» eytidu. □ 1:4 «Biz sǝndin huxal bolup xadlinimiz; sening muⱨǝbbǝtliringni xarabtin artuⱪ ǝslǝp tǝriplǝymiz» — bǝzi alimlar bu sɵzlǝrni «Xulamit»ⱪa eytilidu, dǝp ⱪaraydu. Ⱪandaⱪla bolmisun Yerusalem ⱪizliri Xulamitⱪa ⱪoldax bolup u wǝ Sulayman üqün huxal boluwatidu. □ 1:5 «Ular seni durusluⱪ bilǝn sɵyidu» — bu ayǝttǝ Xulamit sɵz ⱪilidu. Awwalⱪi gǝpni u Sulaymanƣa eytidu. «Ular» — muxu yǝrdǝ Yerusalem ⱪizlirini kɵrsitidu. □ 1:6 «5-6-ayǝt xǝrⱨi» — Yerusalem ⱪizlirining Sulaymanni tǝriplixi Xulamitⱪa ɵzining «ⱪara tǝnlik» ikǝnlikini ǝslitidu. Uning akiliri uningdin bir yaki birⱪanqǝ ⱪetim rǝnjip uni üzümzarlarda ixlǝxkǝ ǝwǝtkǝn. Üzümzarlarda sayǝ az bolƣaqⱪa u «ⱪara tǝnlik» bolup ⱪalƣan. Ibraniy tilida «mǝndin rǝnjidi» wǝ «meni kɵydürdi» degǝn ibarilǝr ohxax. «ɵz üzümzarimni baⱪalmiƣanmǝn» — bu bǝlkim kɵqmǝ mǝnidǝ bolup: «Mǝn ⱨǝrdaim dalada bolƣaqⱪa, ɵzümni asrax, ɵzümning güzǝllikimni saⱪlax-bezǝx, pǝrdazlax waⱪtim yoⱪ idi» degǝnliktur. Kedarliⱪlar qarwiqi hǝlⱪ idi, ⱨǝrdaim qedirlarda turatti. Ularning qedirliri ⱪapⱪara bolsa kerǝk. Biraⱪ «Sulaymanning pǝrdiliri» bolsa ⱪara yaki toⱪ rǝnglik bolƣini bilǝn, biraⱪ xübⱨisizki, ularning üstidǝ qirayliⱪ gül-nusⱪiliri bar idi. □ 1:7 «7-ayǝt xǝrⱨi» — Xulamit ⱨazir ularning awwalⱪi muⱨǝbbǝtlǝxkǝn künlirini ǝslitidu. Xu qaƣlarda Sulayman padixaⱨ ǝl-yurtlarning ⱨǝⱪiⱪiy ǝⱨwalini igilǝx üqün padiqi ⱪiyapitidǝ Xulamitning yurti, yǝni Galiliyǝgǝ kǝlgǝn bolsa kerǝk. Xunga Xulamit Sulaymanni addiy bir padiqi ikǝn dǝp oyliƣan. Xulamit uningƣa kɵyüp uni izdigǝndǝ, u padilar kɵp bolƣan yǝrlǝrdǝ (Sulaymanning «ⱨǝmraⱨliri» bolƣan baxⱪa padiqilar bar yǝrlǝrdǝ) aylinip yürgǝn. Uning ailisini, xundaⱪla ɵzini izaƣa ⱪoymasliⱪ üqün, Xulamit ɵzi birnǝqqǝ ⱪozini elip (8-ayǝt), padiqining ⱪiyapitidǝ ɵz qirayini kɵrsǝtmǝslik üqün qümpǝrdǝ tartiwalƣan. Biraⱪ xundaⱪ niⱪablinix bilǝn uning ⱪiyapiti paⱨixǝ ayalningkigǝ ohxap ⱪalƣan (toy ⱪiliwatⱪan ⱪizlar qümpǝrdǝ artⱪandǝk, paⱨixǝ ayallar xu qaƣda qümpǝrdǝ artatti. Ular xu turⱪida ǝrlǝrgǝ: «Mǝn bügün keqǝ sǝn bilǝn toy ⱪilƣudǝkmǝn» dǝp ipadilǝytti wǝ ⱨǝmdǝ ɵzining kim ikǝnlikini yoxuralaytti, ǝlwǝttǝ). Əgǝr u «sɵygǝn padiqi» ɵz padisining nǝdǝ ikǝnlikini eytⱪan bolsa, bundaⱪ awariqilik yaki sǝtlikning ⱨajiti yoⱪ bolatti, ǝlwǝttǝ. «Kün ⱪiyamda» padisi ⱨeq kɵqmǝy, muⱪim bir jayda midirimay yetixi mumkin. «....yenida qümpǝrdilik ayallardǝk yürüxümni nemǝ ⱨajiti?» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Nemixⱪa tenǝp kǝtkǝn birsidǝk qɵrgilǝp yürǝy?» □ 1:8 «I ⱪiz-ayallar arisidiki ǝng güzili, ǝgǝr sǝn buni bilmisǝng,...» — bǝzi alimlar, bu jawabni «Yerusalemning ⱪizliri» bǝrgǝn, dǝp ⱪaraydu. «Padiqining qediri yenida ɵz oƣlaⱪliringni ozuⱪlandurƣin» — yaki «Padiqilarning qedirliri yenida ɵz oƣlaⱪliringni ozuⱪlandurƣin». 8-ayǝtning xǝrⱨi: Bu ayǝtni xǝrⱨlǝx tǝs. Bizningqǝ mǝnisi bǝlkim tɵwǝndikidǝk bolidu. Sulayman padixaⱨning jawabining kɵqmǝ mǝnisi bar. Padixaⱨning «mening padam»i ⱪoylar ǝmǝs, bǝlki pütkül Yǝⱨudiy hǝlⱪi, «padamning izliri» bolsa pütün Israilning ⱨeyt-bayram waⱪitlirida Yerusalemƣa qiⱪⱪan izliridur, demǝkqi. Xunga jawabning kɵqmǝ mǝnisi: «Sǝn manga tegǝy desǝng, ǝmdi ɵz yurtungni taxlap, yat yurtta, yat ǝⱨwalda, yǝni paytǝht Yerusalemda (Sulaymanning «qediri»da, yǝni uning ordisida, demǝk) turuxⱪa razi boluxung kerǝk» degǝnliktur. «Ɵz oƣlaⱪliringni ozuⱪlandurƣin» degǝn sɵz, bǝlkim «Manga tǝgsǝng, seningmu «baxⱪilarni beⱪix» mǝs’uliyiting bolidu» degǝnliktur. □ 1:11 «(9-11-ayǝt) xǝrⱨi» — ⱪǝdimki zamanlarda, ottura xǝrⱪtiki mǝmlikǝtlǝrdǝ atlar intayin ⱪǝdrilinip, «ulaƣ» ornida ixlitilipla ⱪalmastin, bǝlki adǝmning ⱨǝmraⱨi dǝp ⱪaralƣan; Sulayman ɵzi atlarƣa bǝk amraⱪ idi. Misirning atliri bolsa ǝng esil idi; Pirǝwnning atliri Misirning ǝng esil eti bolup, qirayliⱪ jabdulatti, ǝlwǝttǝ. Xuningdǝk ayǝtning yǝnǝ bir nusⱪisi bar; Misirdiki jǝng ⱨarwilirini tartⱪan atlar adǝttǝ baytallar ǝmǝs, ayƣirlar idi; xunga Sulayman bu ohxitixi bilǝn, bǝlkim ɵzining Xulamit bilǝn billǝ bolƣinidin ⱨayajanlanƣanliⱪini kɵrsitidu. □ 1:12 «sumbul mǝlⱨimim puraⱪ qaqidu» — «sumbul» ottura xǝrⱪtiki naⱨayiti huxpuraⱪliⱪ birhil ɵsümlük. □ 1:13 «Mening sɵyümlüküm, u manga bir monǝk murmǝkkidur» — «murmǝkki» birhil ǝtir. Ayallar uni kiqikkinǝ bir monǝk ⱪilip baƣlap boyniƣa esip ⱪoysa, u pütün kün hux puraⱪ qeqip turidu. □ 1:14 «... Ən-gǝdidiki üzümzarlarda ɵskǝn bir ƣunqǝ henǝ gülidǝktur» — Ⱪanaanda (Pǝlǝstindǝ) «Ən-Gǝdi»ning üzümzarliri ǝng esildur. □ 1:15 «(15-ayǝt) xǝrⱨi» — «Kɵzliring pahtǝklǝrdǝk güzǝl» — yaki «kɵzliring pahtǝklǝrningkidǝk güzǝl»; yaki «pahtǝklǝrning güzǝl tǝbiiti ǝks ǝtkǝndǝk» yaki «pahtǝklǝrning ⱪanatliri jǝwlan ⱪilƣandǝk Xulamitning kɵzliri oynap turatti», degǝn mǝnilǝrni bildürüx mumkinqiliki bar. Ottura xǝrⱪtǝ ⱪizlar bügüngǝ ⱪǝdǝr yüz ⱪismidin sirt bǝdinining baxⱪa jaylirini degüdǝk kiyim-keqǝk bilǝn oriwalidiƣanliⱪi üqün, ⱪiz-yigitlǝr bir-biri bilǝn sɵzlǝxkǝndǝ ⱪizning kɵzliri intayin muⱨim rol oynaydu, ǝlwǝttǝ. Izaⱨat: — muxu ayǝttǝ wǝ tɵwǝndǝ, «amriⱪim» degǝn sɵz ibraniy tilida dostluⱪ degǝn uⱪumni ɵz iqigǝ alidu. Xulamit Sulaymanni wǝ Sulayman Xulamitni bu sɵz bilǝn ɵzara «dost» dǝp ataydu. Dostluⱪ ⱨǝⱪiⱪiy muⱨǝbbǝtning muⱨim bir ⱪismi; «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ buning üstidǝ tohtilimiz.
☰