Chitabu cha keli cha
Samweli
Chilongole
Vitabu vya 1 Samweli na 2 Samweli hamwande navyali ndo chitabu chimwe chikulu chiwele chizeleka “Chitabu cha Samweli.” Navibaguligwa vitabu vili kuli Ilagano lya Katali vyolitang'huligwe kwa ndonga ya Chigilichi liwele nalichemigwa “Seputuajenti.” Vitabu vya 1 Samweli na 2 Samweli vina mbuli za katali ng'hatu zilinguwala ukomu wa mloli Samweli na mndewa Sauli na mndewa Daudi. Samweli nayali ndo chilongozi wa kuduma kuli mhela wa wanhu wa isi ya Isilaeli vyowagaluche kulawa kuli kulongozwa na watagusa na kwaluka kulongozwa na wandewa. Samweli yuyo ndo yawabakalize mafuta Sauli na Daudi kuwa wandewa wa Isilaeli. Vitabu vya 1 Samweli na 2 Samweli vyangusima mbuli za isi ya Isilaeli kuli mhela awo.
Haduhu yalinguvizela ndo whaani yavyandiche vitabu vya 1 Samweli na 2 Samweli. Yandiche hazelese yuye mgati mwa vitabu avyo, ila hanji nayali mkomu kuli mhela wa ulongozi wa mndewa Daudi. Hanji kahi nayali mkomu loukolile ulongozi awo, kota nayali na mhumu ya kusoma maandiko ganji gawele gosimila ukomu wa Sauli na Samweli. Kwa chiwalo acho, hatuvizelele whaani yandiche vitabu avi, hailinguzeleka kahi navyandichigwa hanili.
Gali mgati kuli 2 Samweli
1. Sula ya 1-5 zangusimila ndaze Daudi vyoyawele mndewa wa Yuda, hamba ndaze vyoyawele mndewa wa Isilaeli yeng'ha.
2. Sula ya 6-10 zangusimila ndaze Daudi vyoyalongoze kota mndewa na kuwasumya wang'honyo wa heye wenji.
3. Kuli sula ya 11-12 twangusoma ndaze Daudi vyoyaditile gehile kwa ung'hondwa na kukopola na ndaze vyoyang'hanuchilwe na mloli Natani.
4. Sula ya 13-20 zangusimila wanhu vyowajezile kumbelenhuka Daudi mala mbili.
5. Sula ya 21-24 zangusimila kuduma kwa mbuli ya ukomu wa Daudi kota mndewa.
1
Daudi kanguzeleswa kubagama kwa Sauli
1 Loyabagame Sauli, Daudi loyahiluche kulawa kuwasumya Waamaleki naye nakekala Sikilagi kwa mazuwa meli.
2 Zuwa lya kadatu nakoya munhu yumwe kulawa kuli kambi ya Sauli, mivalo ja heye najidejeka na nayali yawele na nhimbwisi kumutwi kwa heye kulajila masinzo. Loyamfichile Daudi, naketoza kumwando kwa Daudi nakamfugamila.
3 Daudi nakamlonjela, “Kwangulawa kohi?” Heye nakamwidichila, “Nambilima kulawa kuli kambi ya Waisilaeli.”
4 Daudi nakamlonjela, “Nachilawila choni ako?” Yula munhu nakamwidichila, “Wamizi wa Isilaeli nawabilima kulawa kuli ngondo na wanhu wa hetwe wenji nawabagama. Sauli na mwanage Yonatani kahi nawabagama.”
5 Daudi nakamuuza yula munhu yampele mbuli zila, “Nakuvizela ndaze kota Sauli na mwanage Yonatani nawabagama?”
6 Yula msongolo nakedichila, “Bahala londiwele kuli chidunda cha Gilibowa, ndimona Sauli nakegamila igoha lya heye na Wafilisti wawele na mituka ja falasi ja ngondo na walingwendesa falasi nawali womlutila.
7 Sauli loyalolile kumbele, nakambona na kunyhema, nani nandimwidichila, ‘Ena, nda hano.’
8 Nakambuza heni, ‘Hegwe kwa whaani? Nani nandimwidichila kota heni nda Mwamaleki.’
9 Nakandonjela, ‘Dedede, wime habehi na heni ung'hopole mina nhowigwa vibi, ila nding'hali mkomu.’
10 Lelo nanduta habehi na heye na kumkopola, kwa vila nandivizela howeza kulutilila kuwa mkomu. Ila nanyhola chila kofia ya mndewa iwele kumutwi kwa heye na ipogo lya mndewa liwele mmoko mwa heye. Vyeng'ha nandikugalila hegwe mkulu wa heni.”
11 Aho ndo Daudi nakadadula ivalo lya heye kulajila masinzo. Wanhu weng'ha wawele hamwe na Daudi nawadita hihila.
12 Nawalombocheza kuno wolila na kwesela kulya mbaka matinazo, kwa chiwalo cha Sauli na Yonatani mwanage na wamizi wa Mkulu Nguluwi na Waisilaeli weng'ha. Nawadita ahyo kwa vila wenji wa hewo nawabagama kuli ngondo.
13 Daudi nakamuuza yula msongolo yamlonjele mbuli zila, “Kwangulawila kohi?” Heye nakamwidichila, “Heni nda Mwamaleki, ila ndangikala kuli isi ya hegwe kota mjenzi.”
14 Daudi nakamuuza, “Iwa ndaze hambe udumbe kugolola moko wa hegwe na kumkopola munhu yabakalizwe mafuta na Mkulu Nguluwi?”
15 Hamba Daudi nakamchema yumwe wa wasongolo wa heye nakamlonjela, “Mkopole munhu ayu!” Yula msongolo nakamtowa yula Mwamaleki na kumkopola.
16 Loyawele habehi kubagama, Daudi nakalonga, “Nongwa ayi iwe kwa gwegwe baho, mina nakulonga kwa mlomo wa gwegwe baho, ‘Nandimkopola munhu yabakalizwe mafuta na Mkulu Nguluwi.’ ”
Daudi kangulombocheza kubagama kwa Sauli na Yonatani
17 Daudi nayali yokwimba na kulombocheza kwa chiwalo cha Sauli na Yonatani.
18 Daudi nakalonga kota wanhu wa Yuda walanguswe lwimbo lulinguchemigwa Lwimbo lwa Upinde, nalo nalwandichigwa mli chitabu cha Yashali. Daudi nakaluka kwimba,
19 “Wawele ndo ukulu wa hegwe, gwa Isilaeli,
nawabagama hali honhu ha hegwe henuche.
Ulole wawele na mong'ho vyowagwile!
20 Mleche kuwalonjela Wafilisti wa Gati mbuli ayi
mleche kuwikula ayi kuli nzila za Ashikeloni,
leka wahinza wa Wafilisti waleche kusangalala,
na wahinza wa wohambe wenjile ikumbi waleche kutowa luchenze.
21 “Hemwe wanhu wa vidunda vya Gilibowa,
mleche kuwa na nungwi ne nhonya
ne migunda ja hemwe jilingulela ndolendole ya nyhule.
Mina ako ndo ngawo za wawele na mong'ho nazitozigwa,
ngawo ya Sauli haibakalizwa mafuta kahi.
22 “Wula upinde wa Yonatani hauhinduche kumbele,
ipanga lya Sauli halihiluche hihi hela,
mazuwa gose navikopola wenji,
ena, navikopola wawele na mong'ho.
23 “Sauli na Yonatani,
nawaganigwa na nawanojeza,
kuli ukomu na kuli kubagama hawebagule.
Nawali wabewe kusinda ikungule,
ena, nawali na mong'ho kusinda isimba.
24 “Wadala wa isi ya Isilaeli, mumlilile Sauli,
ayo Sauli nayawavalize mivalo midung'hu na jinojile,
yawele nakazinoliga nguwo za hemwe kwa zahabu.
25 “Ulole wawele na mong'ho vyowagwile,
nawabagama wawele kuli kitowa.
Yonatani nakakopoligwa hali honhu henuche.
26 “Ndangung'ung'uta kwa chiwalo cha hegwe, mng'holozangu Yonatani,
kwa heni nawali wa kunojeza ng'hatu.
Igano lya hegwe kwa heni nalyali lya kububuwaza,
nalyali kusinda igano lya wadala.
27 “Ulole wawele na mong'ho vyowagwile,
na vinhu vya hewo vya ngondo navidumigwa!”