12
12.1-8 A Iesus e pole na makina tabutabua na galanga na Sabat
(Mak 2.23-28; Luk 6.1-5)
+Na dama, na Sabat katiu, a Iesus e vavana na poloka vanua na vit kamahi. Kana disaipel kamahi e vitolonidia, pale, dia ta duledule na paleka vit dia kene hahania. Tania a vuni Parisi dia ka hada baraenia, dia ta tania ni Iesus, “Hada! Ka disaipel kamahi dia te katia nazia kua e tanga beta kete katua na Sabat.” +A Iesus ki tania ni dia, “Beta za miu na hadavia na poloka buk kana Paraha nazia kua a Devit e katia, kilangata kua ia kamana nuhu kua dia ta mumuri vona dia ta katia kilangata kua e vitolonidia? +A Devit e hoho na poloka ruma ke Vuvu kamana kana manumanu, dia ka hania na bret kena ti vabilasianga ki tabutabua mara beta kaka vetanga ni hania, na pris kamahi za da dia ta hania. +O beta miu na hada kua na poloka buk kara lo kena na Sabat, na pris kamahi dia ta lala dia kata gagala na poloka tempel na Sabat, palaka beta goloa katiu ni zaha vona? Hau ta tania ni miu, goloa kua e dopa ki hizanga na tempel, ia ri. +Kua miu na lala matotonia na polea kua na poloka polea kana Paraha kua e tani barae, ‘Hau e kuligu matoto miu kata kati kemihia na manumanu, beta ni kuligu kara kamiu opa kamahi.’ Ma ti beta miu kata padea polea kara nuhu kua beta dia na katia goloa zaha katiu. Na vuna zia, na Tuna Kaka ia na Tubu kara Sabat.”
12.9-14 A Iesus e kati kemihia kaka katiu limana e zaha na Sabat
(Mak 3.1-6; Luk 6.6-11)
A Iesus e vatia palaka kua, ia vano hoho na haus lotu ke vuni Iuda, 10 na poloka haus lotu kua, na kaka katiu limana e mate. Kilangata kua manumanu taza na poloka haus lotu kua ve, e kukulidia dia kata padea polea kiri Iesus, kubarae dia ta hulenia, “E kemi tolu kata kati kemihia kaka na Sabat?” 11  +A Iesus ki tania ni dia, “Kua katiu ni miu kua kana sipsip ni dua kara poloka lovo na Sabat, karae mara beta ni hare gotalani mulehia? 12 Palaka na kaka ia e dopa na sipsip! Kubarae, kadolu lo ia e tania tolu kodonia kaka na Sabat.” 13 Pale, a Iesus ia tania na kaka kua limana e mate, “Vatatahia lima.” Na kaka kua ia vatatahia limana kini kemi pamuhi, balika paligeni limana. 14 Palaka a vuni Parisi dia ta gotala dia kene taru lupunia polea dia kata hubi matehia a Iesus.
12.15-21 A Iesus ia na vora ke Vuvu matoto
15 A Iesus e lala nazia kua dia ta tatania dia kata katia vona, ia vatia palaka kua; na manumanu luba dia ta muri vona. Ia ki kati kemihia manumanu laveve kua kadia mazahi vona. 16 Ki tani vatuharia ni dia beta dia kata kalohulohunia ia. 17 Ia e kati baraenia kete pori matoto na polea ke profet Aisaia kua e tani barae, 18  +“Miu hadavia kagu vora kua hau mule ta makia, hau e kuligu matoto kirina. Da ta vavonuhia na kagu Vule Tumonga, kete tani kakava kagu moge kua e mahoto, ia mai na kagu kot kua e mahoto, na kantri laveve na vulovulo. 19 Mara beta ni vavaigege o ni gogoe kapopou, ki mara beta ni longora halingana na daladala kamahi. 20 Mara beta ni bara putuhia na tabuka kua ti mamalolo keteni putu, ki mara beta ve ni bara matehia lam kua beta ni kakalakala papa. Da e varidi, ia, ia ki katia moge kua e mahoto kamana kot mahoto kua ke Vuvu ki vin. 21 Na hizana za, manumanu na kantri laveve na vulovulo da dia ta vaka maroro vona.”
12.22-32 A vuni Parisi dia ta tania a Iesus e gagala kamani Belsebul
(Mak 3.20-30; Luk 11.14-23; 12.10)
22 Dia ta pelea kaka katiu na vule zaha e holiholia ki mai vona, matana e keu ki manga ve. A Iesus ia kati kemihia kaka kua, pale, na kaka kua ia hada kini pole. 23 Manumanu laveve dia ta zipa zahe matoto na goloa kua a Iesus e katia, dia ka tani barae, “Karae ia a Tubuni Devit kua?” 24  +Palaka a Vuni Parisi dia ta longoria polea kua, dia ta tania, “Ia e pele kakava na vule zaha kamahi na vuna zia na paraha ke hanitunitu a Belsebul e vavala matuhanga vona kete katia.”
25 A Iesus ia ti hada lala kadia lohoihoia, ia tani barae ni dia, “Kantri kakei kena na manumanu vona dia ta varipe vulavulahi dia ka vavarihubi na pidaka dia mule, da kantri kena e vairo matoto. Taon kakei o kabu katiu dia na varipe vulavulahi, dia na vavarihubi mule, ia mara beta dia na kemi, da dia ta vairo matoto. 26 Kua kabu rua na kingdom ke Satan hiro na vavarihubi mule, ia hada barae, kava dia te varipe vulavulahi kava kena, da pitu papa dia ta vairo. 27 Ta hau na pele kakava na vule zaha na hizani Belsebul, pele kamiu manumanu, dia ta pepele kakava na vule zaha na hizani zei? Kubarae, kamiu manumanu mule dia ta vatunga kakava habuka kamiu polea beta ni mahoto. 28 Palaka kua hau na pele kakava vule zaha na matuhanga kana Vule Tumonga ke Vuvu, ia ti vatunga habuka na kingdom ke Vuvu ti bele ni miu kava.
29 Mara beta kaka katiu ni hutu valahia ruma kana kaka babo ni vile hozovia kana goloaloa, ma muga ki rotu taduria kaka babo kua. Pale, ba muri ia ti vanahea goloaloa na kana ruma.
30  +Kaka kua tani beta ni mamadi kamaniau, ia e habuka e madi poki kirigu, kaka kua tani beta ni kakamaniau ni vivile lupunia manumanu, ia tu vavaikali manumanu.
31 Kubarae hau ka tania ni miu, moge zaha laveve, o kua tu pole zaha kiri Vuvu, da e lohoi balanga, palaka azei ho kua tanu pole zahatia na Vule Tumonga, ia mara beta matoto ni lohoi balanga ka manaunaua. 32  +Azei tani tania polea zaha katiu kara Tuna Kaka, da a Vuvu e lohoi bala kana manaunaua, palaka azei kua tani tania polea zaha katiu kara Vule Tumonga mara beta matoto ni lohoi balanga kana manaunaua meni kua o na taem ba muri ve.”
12.33-37 Na hai zaha lala kete vua paleka ni zahazaha
(Luk 6.43-45)
33  +A Iesus ki tani barae ve, “Kua hai ni kemi, ia da paleka ve e kemi. Kua hai ni zaha, ia da e vua paleka ki zaha; na vuna hai ia e hada lalanga kua na palekangana. 34  +Miu matabunu kamahi miu, miu ta manumanu zahazaha ki kubarae, mara beta miu na tania polea kemi katiu. Na vuna nazia kua e vonu na polokomiu, ia, ia kena e gogotala na havamiu. 35 Kaka kemi ia lohoihoia kemi e ngongoro na poloka. Kubarae ki lala kete kakatia moge kemi. Kaka zaha ia na lohoihoia zaha na poloka kubarae ki lala kete kakatia moge zahazaha.
36 Hau ta tani matotonia ni miu, na damana kotoa kapou ke Vuvu, manumanu da dia ta madi dia ka koto kirua taraka polea vetanga kote katiu kena dia ta varaga. 37 Na vuna zia, na kadolu polea za ia da to ta vinim kotoa vona o da to ta karabus vona.”
12.38-42 Manumanu taza dia ta hulenia a Iesus kete katia na mirakel
(Mak 8.11-12; Luk 11.29-32)
38  +Pale, na tisa kamahi kara lo kamana Parisi taza dia ta tania ni Iesus, “Tisa, katia mirakel kapou katiu kua kete vatunga habuka ka matuhanga ia e pe ni Vuvu.”
39  +A Iesus ki tania, “Manumanu bukuna tauna kua dia ta manumanu zahazaha matoto ki beta ve dia na lala dia kata vala matotonia magalidia ni Vuvu! Miu ta huleniau kara mirakel? Mara beta! Na mirakel katiu papa kena da e valanga ni miu, ia na mirakel ke profet, a Jona. 40  +Ia habuka kua a Jona e ngoro dama tolu, marigo tolu na poloka hiha kapou, ia da na Tuna Kaka e ngoro dama tolu, marigo tolu na poloka garigari. 41  +Na damana kotoa kapou ke Vuvu, a vuni Ninive da dia ta madi dia ka koto kirimiu, na vuna kamana dia ka longoria polea ke Jona; dia ta pokizia magalidia dia ta zuka tapunia kadia moge zahazaha; palaka hau ta tania ni miu, kaka kua e dopa ki hizanga ni Jona, kua ia ri! 42  +Na damana kotoa kapou ke Vuvu, da na Kwin bukuni Sheba da e madi ki koto kirimiu, na vuna zia, ia e vavana zau matoto pe na kana kantri ki mai kete longoria na vaketeketea kemi ke King Solomon; hau ka tania ni miu kaka kua e dopa ki hizanga ni Solomon, kua ia ri!”
12.43-45 Na Vule Zaha e vamule
(Luk 11.24-26)
43 A Iesus ki tani barae ve, “Kua na vule zaha katiu ni gotala na kaka katiu, da e vavana na palaka kua e vavaha ki beta naru vona ki hahadahada palaka kete hivu vona. Palaka kua tani beta ni paria palaka katiu, 44 da e pole kazihezihena ki tani barae, ‘Kata vamule vano kara kagu ruma.’ Pale, ia vamule kini paria habuka, na ruma ti kuvua kini puzopuzoa, kini vaida kemukemuha poloka. 45 Pale, ia vano ia kohania ve na vule zaha e 7 ve kua dia ta dopa zaha matoto vona, dia ta mai mia na poloka ruma kua. Pale, na kaka kua da ti dopa kini zaha matoto na vona kena muga. Ia da e kubarae za na nuhu zahazaha bukuna tauna kua.”
12.46-50 Azei titinani Iesus kamani habu tazina?
(Mak 3.31-35; Luk 8.19-21)
46 A Iesus e ba popole kamana manumanu barae, a titinana kamani habu tazina kamahi dia ta belebele, dia ka varimadiriai na hatama, dia ka huhule kirina dia kata pole kamana. 47 Kaka katiu ia tania vona, “Katiti kamani habu tazi dia ta varimadiriai na hatama, kulidia dia kata pole kamaniho.”* 48 A Iesus ki hulenia, “Azei titinagu, azei habu tazigu?” 49 Pale, ia vatunga vano kara kana disaipel kamahi ia tani barae, “Hadavia! Kuari ia titinagu kamani habu tazigu kuari! 50 Azei kua tani lala kete mumuri na lohoihoia ke Tamagu kua e heta na lagato, ia na tazigu, livukugu, ia mai titinagu.”
+ 12:1 Lo 23.25. + 12:3 1 Sml 21.1-6. + 12:4 Wkp 24.9. + 12:5 Nam 28.9-10. + 12:7 Mt 9.13; Hos 6.6. + 12:11 Lu 14.5. + 12:18 Ais 42.1-4. + 12:24 Mt 9.34; 10.25. + 12:30 Mk 9.40. + 12:32 Lu 12.10. + 12:33 Mt 7.20; Lu 6.44. + 12:34 Mt 3.7; 23.33; Lu 3.7; Mt 15.18; Lu 6.45. + 12:38 Mt 16.1; Mk 8.11; Lu 11.16. + 12:39 Mt 16.4; Mk 8.12. + 12:40 Jna 1.17. + 12:41 Jna 3.5. + 12:42 1 Kin 10.1-10; 2 Sto 9.1-12. * 12:47 Na buk baibel Grik taza bukuni varira beta ni vapolunganga ves 47.